DRUMSKA MOTORNA

VOZILA

ELEMENTI PRIGUŠIVANJA
OSCILACIJA

Zbog postojanja
elastičnih elemenata
u sistemu oslanjanja
OSCILACIJE
Neprijatne za vozača i
putnike
Utiču na stabilnost
Pojavu rezonancije

brzo prigušenje

AMORTIZERI
U današnje vrijeme na vozilima se primjenjuju isključivo
hidraulični amortizeri, i to:

1. amortizeri sa polugom i

2. teleskopski amortizeri.
 1. amortizeri sa polugom
Amortizeri sa polugom rade na taj način da se prilikom nailaska točka na
neravninu primeni uzajamni odnos između rama na kome je pričvršćen
amortizer i osovine za koju je vezana poluga
Pri pomeranju poluge
hidraulično ulje u amortizeru
prelazi iz jednog prostora u
drugi. Povratkom poluge
nadole, ulje se potiskuje
nazad, ali sada kroz prigušni
ventil, i na taj način stvara silu
koja se suprotstavlja daljem
oscilovanju.
Hidraulički amortizer sa polugom

Polužni amortizeri se rade kao jednosmerni (prigušenje samo u jednom

hodu) i dvosmerni (prigušenje se ostvaruje u hodu na gore i na dolje).
 2. teleskopski amortizeri

Teleskopski amortizeri su lakši od amortizera sa polugom (skoro

duplo), prostije su konstrukcije i imaju dug vek trajanja.

Kod teleskopskih amoretizera cilindar i klip su neposredno vezani

za ram i most.

Teleskopski amortizeri rade sa pritiscima ulja od 60-80 bar, dok se

kod amortizera sa polugom ti pritisci kreću od 250-400 bar.
 2. teleskopski amortizeri
Princip rada teleskopskog
amortizera može se objasniti na
primeru dvocevnog teleskopskog
amortizera datog na slici. Ovakav
prigušivač ima radni prostor (A), tj.
radni cilindar, klip (1) sa ventilima,
klipnjaču (6), podnožne ventile (4),
vođenje klipnjače (8) koja ujedno
služi za smeštaj zaptivača (5).
Između cilindra (2) i (3) nalazi se
prostor za izjednačavanje (c )
napunjen do polovine i naziva se Šema dvocevnog teleskopskog amortizera
obično kompenzaciona komora
Ostatak prostora u kompenzacionoj komori služi za prihvatanje
povećane zapremine ulja usled zagreavanja kao i za slučaj
istisnutog ulja usled uvlačenja klipnjače.
 2. teleskopski amortizeri
16- čelični rezervoar
1- ušica
17-radni cilindar
18-klipnjača amortizera
19-zaštitni oklop
14-klip
7-sklop ventila
5-prelivni ventil
9-usisni ventil
10-ventil-pri sabijanju

Princip rada teleskopskog

Konstrukcija i šema teleskopskog dvocevnog amortizera
amortizera je da prilikom
istezanja ili sabijanja
amortizera tečnost koja se
nalazi u njegovoj unutrašnjosti,
protiče iz jednog prostora u
drugi kroz male poprečne
preseke usled čega amortizer
daje silu otpora koja smanjuje
energiju oscilatornog kretanja.
 2. teleskopski amortizeri

Da bi se objasnio princip rada amortizera potrebno je imati u vidu

da pri bilo kom pomjeranju klipa promena zapremine donjeg
prostora radnog cilindra je veća od promene zapremine gornjeg
prostora, jer deo zapremine gornjeg prostora zauzima klipnjača.
Zbog toga prilikom pomeranja klipa prema dole (hod sabijanja)
tečnosti koja se istiska iz donjeg prostora radnog cilindra ne može
potpuno preći u gornji prostor (iznad klipa) pa deo tečnosti prolazi
kroz ventil (10) u rezervoar.

Prilikom pomeranja klipa prema gore (hod istezanja) zapremina

tečnosti koja se preliva iz gornjeg prostora je manja od
oslobođenog dela donjeg prostora i deo tečnosti iz rezervoara
protiče kroz usisni ventil (9) u donji prostor. Na taj način, nivo
tečnosti u rezervoaru se neprekidno menja: pri sabijanju
amortizera je najveći a pri istezanju najniži.
 2. teleskopski amortizeri
Amortizer radi na slijedeći način:
pri istezanju amortizera (a) tečnost,
koja se nalazi iznad klipa podvrgnuta je
sabijanju. Prelivni ventil (5) koji je
postavljen u nadklipnom prostoru je
zatvoren i tečnost kroz otvor na klip
(15) dolazi do ventila (7) koji radi
prilikom istezanja. Krutost diska ventila
i napon opruge (8) daje mogućnost da
se ostvari neophodni otpor amortizera.
U to vreme usisni ventil (9), koji je
postavljen na telu ventila sabijanja
(10), se otvara i slobodno propušta iz
prostora rezervoara u radni cilindar
(17) deo tečnosti kroz otvor (13). Taj
deo tečnosti jednak je zapremini
klipnjače (18), koja se u datom
momentu izvodi iz radnog cilindra.
 2. teleskopski amortizeri
Amortizer radi na slijedeći način:
Pri sabijanju amortizera (b) njegov klip
se kreće prema dole, prelivni ventil (5)
se otvara i tečnost slobodno protiče
kroz otvor na klipu (6) u nadklipni
(gornji) prostor. Pri tome se zapremina
tečnosti, ravna zapremini dela
klipnjače koja ide prema dole,
potiskuje u rezervoar kroz otvor (12) s
tim da prethodno savlada otpor
ventila sabijanja (10) (usisni ventil (9)
zatvoren je usled pritiska tečnosti).

Napon opruge (11) ventila sabijanja

daje neophodan otpor amortizera u
periodu hoda sabijanja.
 2. teleskopski amortizeri

Pored dvocevnih u praksi se koriste i tzv.

jednocevni amortizeri. Šema takvog
jednog amortizera data je na slici. On
ima, tzv. razdelni klip (1) iznad koga se
nalazi gas pod pritiskom (3) koji treba da
prihvati promene zapremine ulja od
zagrejavanja i istiskivanja klipnjačom.

Usljed sabijanja ili istezanja amortizera

klipnjača potiskuje klip (5), gdje se aktivira
ventil (6) ili (7) zavisno od smjera kretanja. Jednocevni amortizer sa razdelnim klipom
Samo proticanje ulja kroz ventil (6) ili (7) ima funkciju prigušenja toka, pa samim tim i
kretanje klipa, odnosno klipnjače. Razdjelni klip (1) omogućava bilo koji položaj
ugrađivanja amortizera i praktično nema uticaja na njegovu funkciju. Pomoću njega je
spriječeno mješanje gasa i ulja kao i pojava pjenušanja