BİLEŞİK FORMÜLLERİNİN

YAZILMASI VE ADLANDIRILMASI
 METALLER AMETALLER SOYGAZLAR

Lityum Li Kadmiyum Cd Karbon C Helyum He

Sodyum Na Civa Hg Azot N Neon Ne
Potasyum K Altın Au Oksijen O Argon Ar
Berilyum Be Alüminyum Al Fosfor P Kripton Kr
Magnezyum Mg Silisyum Si Kükürt S
Kalsiyum Ca Kalay Sn Flor F
Krom Cr Kurşun Pb Klor Cl
Mangan Mn Bizmut Bi Brom Br
Demir Fe Antimon Sb Iyot I
Kolbalt Co
Nikel Ni
Bakır Cu
Çinko Zn
-1 YÜKLÜ ANYONLAR -2 YÜKLÜ ANYONLAR -3 YÜKLÜ ANYONLAR

F – Florür O –2
Oksit PO4- 3 Fosfat
Cl –
Klorür S –2
Sülfür N3- 3 Nitrür
Br –
Bromür SO4 –2
Sülfat P –3
Fosfür
I – İyodür SO3 –2
Sülfit
OH – Hidroksit CrO4 –2
Kromat
NO3 – Nitrat Cr2O7 –2
Dikromat
ClO3 – Klorat CO3 –2
Karbonat
HCO3 –
Bikarbonat MnO4 –2
Manganat
CH3COO – Asetat
HSO3 – Bisülfit
HSO4 – Bisülfat
IO3 – İyodat
BrO3 – Bromat
+1 YÜKLÜ KATYONLAR +2 YÜKLÜ KATYONLAR +3 YÜKLÜ KATYONLAR

H + Hidrojen Be +2 Berilyum Al +3
Alüminyum
Li + Lidyum Mg +2
Magnezyum Cr +3 Krom (III)
Na + Sodyum Ca +2
Kalsiyum As +3 Arsenik(III)
K + Potasyum Zn +2
Çinko Sb +3
Antimon(III)
Cu+ Bakır (I) Cu+2 Bakır (II) Bi +3 Bizmut (III)
Ag+ Gümüş Fe +2 Demir (II) Fe +3 Demir (III)
NH4+ Amonyum Cd +2 Kadmiyum Mn+3 Mangan(III)
Ni +2 Nikel Cr +3 Krom (III)
Pb +2
Kurşun (II)
Mn +2 Mangan(II) +4 YÜKLÜ KATYONLAR
Cr +2 Krom (II) Sn+4 Kalay (IV)
Pb+4 Kurşun (IV)
Mn+4 Mangan (IV)
BİLEŞİKLER
En az 2 farklı cins atomdan oluşmuş maddelere denir. Kimyasal
yöntemlerle daha basit bileşenlerine ayrıştırılabilir.

Bileşiklerin Genel Özellikleri:

•Homojen maddedirler.
•Bileşikteki elementlerin kütleleri arasında sabit bir oran vardır.
•Bileşikler formülle gösterilir.
•Bir bileşiğin molekül formülünden, bileşiği oluşturan elementlerin
cinsleri, sayıları ve birleşme oranları anlaşılır.
•Bileşiklerin ayırt edici özellikleri vardır.
•Bileşiği oluşturan elementler, kendi kimyasal özelliklerini kaybederler.
•Bileşikler, bileşenlerine ancak kimyasal yollarla ayrıştırılabilirler.
 Moleküller kendini meydana getiren
atomlardan farklı kimyasal özellik gösterirler. Bu yüzden bileşik kedini
oluşturan farklı özelliktedir. Bileşikler katı sıvı ve gaz fazında
bulunabilirler.

Bileşiği elementten ayıran temel özellik; kimyasal reaksiyonlarla

daha basit yapıda maddelere, hatta elementlere ayrışabilmeleridir.
Bileşiği karışımdan ayıran temel özellik ise; saf olması, yapısında
elementlerin belli oranlarda bulunması, kendini meydana getiren
elementlerden tamamen farklı fiziksel ve
kimyasal özellik göstermesidir.
BİLEŞİK FORMÜLLERİ

Bir bileşiğin moleküllerindeki atomlar ve bunların

sayıları farklı şekilde gösterilebilir. Molekül şekil olarak modellerle
gösterilebileceği gibi açık, yarı açık ve kapalı formüllerle de
gösterilebilir. Açık formüllere yarı formülde denir.Bunlara atomların
birbiriyle yaptıkları bağlar da belirtilebilmektedir. Fakat reaksiyon
kimyasında daha çok kapalı formül kullanılır. AlCl3 yazılışında atomların

ad ve sayıları belirtilmiştir. AlCl3 molekülü; bir alüminyum ve 3 adet

klor atomundan oluşur.
Kaba formülle molekül formülü arasındaki farkın anlaşılmasında yarar
vardır. Kaba formül sadece bileşiği oluşturan elementlerin bileşikteki bağıl
atom sayıları arasındaki oranı gösterir. Fakat gerçekte bileşiğin
moleküllerinde kaçar atom bulunduğunu ifade etmez.Molekül formülü ise
bileşiğin molekülündeki atomların gerçek sayısını gösterir.Gerçek formül
veya kimyasal formül olarak da adlandırılır.
 BİLEŞİKLERİN ADLANDIRILMASI

1-Metal-Ametal İkili Bileşiklerinin Adlandırılması

İyonik karakterli metal-ametal ikili bileşiklerinin adlandırılmasında şu

kural izlenir;

1) Metalin adı olduğu gibi söylenir,

2) Ametalin adının sonuna “ür” eki getirilir.

***Not: Farklı değerliklere sahip metal iyonları farklı formüllere sahip

bileşikler oluşturacağı için, bunların isimlendirilmesinde, metal iyonunun
yükseltgenme basamağı da belirtilir.
 Dikkat edilmesi gereken nokta, bileşiklerin oluşumunda elektriksel
olarak nötralliğin sağlanmış olduğudur.
NaCl: Sodyum klorür Kalsiyum Nitrür: Ca3N2

MgI2: Magnezyum iyodür Alüminyum oksit: Al2O3

Farklı değerlikler içeren metal-ametal ikili

bileşiklerinin adlandırılması
FeCl3: Demir(III) klorür

FeCl2: Demir (II) klorür

Sn(NO3)2: Kalay (II) nitrat

Sn(NO3)4: Kalay (IV) nitrat

2-İki Ametalden Oluşan Bileşiklerinin Adlandırılması

Bu bileşikler adlandırılırken;
1.Ametalin sayısı + Adı + 2.Ametalin sayısı + Adı + “ür” Eki

Sayıların Latince Karşılıkları;

1.Mono 6.Hekza
2.Di 7.Hepta
3.Tri 8.Okta
4.Tetra 9.Nona
5.Penta 10.Deka
NO: Azot monoksit

N2O3: Di azot trioksit

PCl3 : Fosfor triklorür

P4S3 : Tetrafosfor trisülfür