B.

TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

I. Tìm hiểu chung

Đọc Tiểu dẫn 1. Xuất xứ
SGK tr.39  Trích từ Truyện Rùa Vàng trong Lĩnh
Nam chích quái - tập truyện dân gian
? Nêu xuất xứ
được sưu tầm cuối thế kỉ XV
văn bản
2. Nội dung
? Kể lại nội  Kể về quá trình An Dương Vương xây
dung chính thành, chế nỏ thần nhờ sự giúp đỡ của
của truyền
Rùa vàng, đánh đuổi quân xâm lược
thuyết trong
2 câu Triệu Đà
 Kể về nguyên nhân mất nước Âu Lạc liên
quan đến mối tình Mị Châu và Trọng
Thủy
B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

I. Tìm hiểu chung

1. Xuất xứ
2. Nội dung
? Chủ đề của
3. Chủ đề
tác phẩm?
Bài học dựng nước và giữ nước
? Bố cục văn 4. Kết cấu
bản?
Hai phần:
? Tóm tắt  Bài học dựng nước qua chiến thắng của
truyện? An Dương Vương
 Bài học rút ra từ việc mất nước do lỗi
lầm của cha con An Dương Vương
5. Tóm tắt
 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

Rùa vàng Trợ giúp Thành Móng

công vuốt
An Xây Thất bại Chế nỏ Chiến
Dương thành thần thắng
Vương Triệu Đà

Triệu Đà TT cầu Mưu đồ TT lừa TT về Triệu Đà

cầu hòa hôn MC đánh MC tráo nước xâm
cắp nỏ nỏ lược
thần
An Chấp Cho ở rể Không Không Chủ
Dương nhận đề cảnh quan
Vương phòng giác

Triệu Đà Trọng Rùa Mị Châu Trọng

thắng Thủy vàng chết Thủy
đuổi mách chết
theo
Thất bại Chạy Giết MC, Ngọc Giếng Trong
trốn đi xuống thạch, ngọc sáng
cùng MC biển ngọc trai
B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY
Đặc trưng truyền thuyết

Sự kiện lịch sử

Nhân vật lịch sử

Sự kiện lịch sử
Thái độ
của nhân dân
Nhân vật lịch sử
 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

II. Đọc hiểu

1. Sự kiện lịch sử
Đánh thắng
An Dương Xây Chế tạo vũ
Triệu Đà xâm Quá trình
Vương thành khí
lược dựng
nước, giữ
Xây dựng Ý thức Bảo vệ đất nước
đất nước phòng thủ nước
Cốt lõi lịch
sử: quá
trình dựng Nhận lời Chấp nhận Lộ bí mật Thất
nước, giữ Suy yếu
cầu hòa con tin ở rể quốc gia bại Quá
nước và
mất nước trình
Âu Lạc mất
nước
Mất cảnh giác Chủ quan Khinh địch
 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

II. Đọc hiểu

1. Sự kiện lịch sử
Đánh thắng
Xây Chế tạo vũ Quá trình dựng
Đề cao, ca Triệu Đà xâm
thành khí nước, giữ nước:
ngợi công lao lược
khó khăn, vất vả,
của An Dương
cần sự trợ giúp
Vương Rùa vàng
Móng rùa Nỏ thần của thần linh
trợ giúp

Nhận lời Chấp nhận Lộ bí mật Thất

Phán xét Suy yếu
cầu hòa con tin ở rể quốc gia bại Quá trình
công và tội
một cách mất nước
công bằng
Mất cảnh giác Chủ quan Khinh địch

BẤT TỬ Cầm sừng tê bảy tấc đi xuống biển Chết

 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

II. Đọc hiểu

1. Sự kiện lịch sử
- Từ một cốt lõi lịch sử là quá trình dựng nước, giữ nước và
mất nước Âu Lạc của An Dương Vương
 tác giả dân gian đã thêm vào những yếu tố hoang đường,
kỳ ảo
nhằm lý tưởng hóa, ca ngợi công cuộc xây dựng, bảo vệ
đất nước và thể hiện sự tự hào về việc xây thành, chế nỏ
cũng như những chiến công trong sự nghiệp đánh giặc
giữ nước của dân tộc ta
đồng thời nghiêm khắc cảnh tỉnh, phê phán thái độ chủ
quan, mất cảnh giác trước kẻ thù
 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

II. Đọc hiểu

2. Nhân vật lịch sử

An Dương Vương Triệu Đà

Mị Châu Trọng Thủy

 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

II. Đọc hiểu

2. Nhân vật lịch sử
Xây thành, chế nỏ, đánh đuổi Triệu Đà,
Xâm lược lần 1, cầu hòa, cầu hôn,
đồng ý cầu hòa, cầu hôn, cho ở rể, thua
cử gián điệp, xâm lược lần 2
chạy, chém con gái

An Dương Vương Triệu Đà

Xây dựng, bảo vệ đất nước Thôn tính Âu Lạc

Mị Châu Trọng Thủy

Nghe lời cha:

Nghe lời cha => lấy Trọng Thủy
- Lấy Mị Châu
Tin Trọng Thủy:
- Đánh tráo nỏ thần
- Xem nỏ (lộ bí mật quốc gia)
- Truy đuổi dấu vết cha con An
- Rắc lông ngỗng (đẩy hai cha con
Dương Vương
vào đường cùng)
- Chôn xác Mị Châu và tự tử
 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

II. Đọc hiểu

2. Nhân vật lịch sử
2.1. An Dương Vương
 Quá trình xây thành
o thành đắp tới đâu lại lở tới đó
o lập đàn trai giới, cầu đảo bách thần
o lắng nghe cụ già, mời sứ Thanh Giang giúp đỡ
 những khó khăn và quyết tâm của cha ông ta trong buổi đầu
dựng nước
 Yếu tố giúp thành công
o Có ý chí, quyết tâm, có tinh thần bền bỉ
o Được tổ tiên, trời đất phù trợ, nhân dân giúp sức
o Biết trân trọng và sử dụng người tài
 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

II. Đọc hiểu

2. Nhân vật lịch sử
2.1. An Dương Vương
 Xây thành xong, băn khoăn: “Nếu có giặc ngoài thì lấy gì mà
chống” => Rùa Vàng cho vuốt làm lẫy nỏ.
 Có tinh thần cảnh giác, có ý thức trách nhiệm trong việc bảo vệ
đất nước
 Sự trợ giúp của thần linh (Rùa vàng): ca ngợi, tự hào về thành
quả, chiến công của An Dương Vương
 An Dương Vương là 1 vị vua có ý chí, có quyết tâm trong việc
dựng nước, có ý thức trách nhiệm với việc bảo vệ đất nước,
được thần linh và nhân dân ủng hộ.
 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

II. Đọc hiểu

2. Nhân vật lịch sử
2.1. An Dương Vương
 Nguyên nhân thất bại
o Nhận lời cầu hòa, gả con gái cho con trai kẻ thù
o Cho Trọng Thủy ở rể ngay trong Loa Thành
Tỏ ra mơ hồ về bản chất ngoan cố và âm mưu thâm độc
của kẻ thù
o Khi giặc đến chân thành: vẫn mải chơi cờ, cười nhạo kẻ thù
Chủ quan, ỷ lại vào vũ khí mà không lo phòng bị
 Tự chuốc lấy thất bại do tự phạm nhiều sai lầm
 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

II. Đọc hiểu

2. Nhân vật lịch sử
2.1. An Dương Vương
 Kết cục
o Nhờ tiếng thét lớn của Rùa Vàng - lời kết tội đanh thép của
công lý, nhà vua tỉnh ngộ và rút gươm chém đầu con gái →
hành động quyết liệt, dứt khoát, nghiêm khắc.
o Cầm sừng tê giác rẽ nước đi xuống biển
 Thể hiện lòng kính trọng, tôn thờ, biết ơn của nhân dân đối với
người anh hùng => thái độ khách quan, công bằng khi đánh giá:
xem xét cả công và tội.
 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

II. Đọc hiểu

2. Nhân vật lịch sử
2.1. An Dương Vương
 Hành động chém con gái
o Sẵn sàng hi sinh tình cảm riêng tư, đặt lợi ích quốc gia dân
tộc lên trên tình cảm gia đình
o Nét đẹp trong con người nhà vua: phân minh công – tư
o Bài học về cách xử lý mối quan hệ Riêng – Chung, Cá nhân –
Cộng đồng
 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

II. Đọc hiểu

2. Nhân vật lịch sử
2.2. Mị Châu và Trọng Thủy
2.2.1. Mị Châu
 Sai lầm
o Vô tình tiết lộ bí mật về nỏ thần cho chồng
 Giúp kẻ thù chiến thắng khi xâm lược lần 2
o Nghe lời chồng rắc lông ngỗng đánh dấu
 Giúp kẻ thù truy đuổi theo hai cha con
 Con người Mị Châu
o Ngây thơ, cả tin, mất cảnh giác
o Bị tình cảm làm lu mờ lí trí
o Đặt tình nhà trên nợ nước, cái riêng trước cái chung
 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

II. Đọc hiểu

2. Nhân vật lịch sử
2.2. Mị Châu và Trọng Thủy
2.2.1. Mị Châu
 Kết cục: Bị kết tội là giặc và bị trừng trị
 Phải trả giá cho sai lầm của mình
 Được minh oan
o Lời nguyền trước khi chết: minh chứng cho tấm lòng trung
hiếu, giải bày cho nỗi oan bị lừa dối.
o Hóa thân sau khi chết (ngọc trai, ngọc thạch): sự cảm thông,
bao dung của nhân dân.
 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

II. Đọc hiểu

2. Nhân vật lịch sử
2.2. Mị Châu và Trọng Thủy
2.2.2. Trọng Thủy
 Lúc đầu
o Nghe lời cha thực hiện âm mưu đánh tráo nỏ thần
o Dụ dỗ, lừa dối Mị Châu
 Đối với cha mình và đất nước mình: là người con trung hiếu,
hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ với đất nước, dân tộc
 Đối với vợ và cha vợ, đất nước vợ: là kẻ lừa dối, là tên gián
điệp nguy hiểm, là kẻ thù đáng căm giận
B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

II. Đọc hiểu

2. Nhân vật lịch sử
2.2. Mị Châu và Trọng Thủy
2.2.2. Trọng Thủy
 Khi Mị Châu chết
 Khóc lóc, ôm xác vợ về táng ở Loa Thành
 Lao đầu xuống giếng tự tử
 Mâu thuẫn nội tại bên trong nhân vật: vừa muốn có Mị
Châu vừa muốn thôn tính Âu Lạc nhưng không thể có
được cả hai cùng lúc => bi kịch
 Là người tham lam
 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

II. Đọc hiểu

2. Nhân vật lịch sử
2.2. Mị Châu và Trọng Thủy
2.2.3. Hình ảnh ngọc trai – giếng nước
 Không ca ngợi kẻ thù, không ca ngợi tình yêu chung thủy
 Là sự minh oan cho tấm lòng trong sáng của Mị Châu
 Nhân dân mong muốn hóa giải tội lỗi cho Mị Châu và Trọng
Thủy: cả hai đều là nạn nhân của chiến tranh, đều là quân cờ bị
sắp đặt trong một cuộc hôn nhân chính trị, đều bị điều khiển
bởi mưu đồ xâm lược
 Cách ứng xử thấu tình đạt lí của nhân dân
 Bài học lịch sử: phải xử lý đúng mối quan hệ giữa cái chung với
cái riêng, giữa tình nhà với nợ nước
 B. TRUYỀN THUYẾT AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU – TRỌNG THỦY

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật
 Cốt truyện li kì hấp dẫn
 Xây dựng hình ảnh giàu chất tư tưởng, thẩm mĩ
2. Nội dung
 Cốt lõi lịch sử: xây thành, chế tạo vũ khí, chiến thắng giặc, mất
nước, kết thúc bi thảm…
 Yếu tố hư cấu: sứ Thanh Giang, móng Rùa Vàng làm lẫy nỏ thần,
sự hóa thân của các nhân vật…
 Sự đan xen tạo yếu tố li kì, hấp dẫn cho câu chuyện
 Thái độ của nhân dân:
o Ca ngợi, tự hào về quá trình dựng và giữ nước, tôn vinh người anh hùng
o Cảnh tỉnh tinh thần, ý thức cảnh giác đề phòng kẻ thù xâm lược
o Cái nhìn thông cảm, độ lượng, tha thứ, bao dung
o Bài học về mối quan hệ Riêng – Chung, Cá nhân – Cộng đồng