IC3 Internet and Computing Core Certification Guide

Global Standard 4

Máy tính
căn bản

Bài 5: Phần mềm

© IIG Vietnam. 1
 Mục tiêu bài học

• Cá c phầ n mềm ứ ng dụ ng khá c nhau

• Cà i đặ t mộ t chơng trình mớ i

• Gỡ bỏ mộ t chương trình

• Cà i đặ t lạ i mộ t chương trình

• Cậ p nhậ t mộ t chương trình

© IIG Vietnam. 2
 Chương trình phần mềm là gì?
• Là tậ p hợ p theo trình tự cá c câ u lệnh đượ c viết để thự c hiện mộ t cô ng
việc cụ thể
− Lậ p trình viên sử dụ ng ngô n ngữ đặ c biệt để viết cá c lệnh và cá c phép tính
toá n trong hình thứ c con ngườ i có thể đọ c đượ c
− Ngô n ngữ lậ p trình biên dịch mã nguồ n thà nh mã
thự c thi đượ c hoặ c mã máy để máy tính sử dụ ng
− Mã chương trình hoạ t độ ng "đằ ng sau hậ u trườ ng"
(behind the scenes) để diễn giả i thao tá c nhấ p chuộ t, thao tá c gõ phím
và lự a chọ n trình đơn hoặ c để hiển thị thô ng điệp và vă n bả n
• Cá c chương trình phầ n mềm có thể tạ o cá c vă n bả n, ghi cá c â m thanh,
thao tá c trên cá c hình ả nh, thự c hiện cá c tính toá n phứ c tạ p hoặ c thự c
hiện mộ t số lượ ng lớ n cá c cô ng việc khá c nhau
− . Sự lự a chọ n củ a bạ n phả i đượ c dự a trên nhữ ng gì bạ n cầ n hoà nh thà nh, mứ c
độ chi tiết và cá c tính nă ng bạ n cầ n và cá i nà o là hiệu quả nhấ t về mặ t chi phí
© IIG Vietnam. 3
 Bản quyền phần mềm
• Tấ t cả cá c chương trình phầ n mềm đều trả i qua mộ t chu trình thử nghiệm
trướ c khi đượ c phá t hà nh
− Cá c nhà sả n xuấ t phầ n mềm thự c hiện cá c biện phá p đả m bả o chấ t lượ ng để
thử nghiệm trên cá c phầ n mềm để giả m thiểu cá c sự cố có thể xảy ra trong
quá trinh cà i đặ t và sử dụ ng
− Chi phí bạ n trả để mua phầ n mềm bao gồ m cả việc cậ p nhậ t cá c phiên bả n
mớ i củ a phầ n mềm sau này.
• Giấy phép đơn (single seat license)
− Mua phầ n mềm để cà i đặ t và sử dụ ng trên mộ t máy tính duy nhấ t
− cũ ng có thể mua và tả i phầ n mềm trự c tuyến thô ng thườ ng là bằ ng thẻ tín
dụ ng
− sẽ nhậ n đượ c email cá nhâ n từ nhà phâ n phố i xá c nhậ n việc mua bá n và
cung cấ p mộ t mã số giấy phép sử dụ ng phầ n mềm, mã này thườ ng đượ c
gọ i là mã số sản phẩm (product code) hoặ c mã khóa (key code).
© IIG Vietnam. 4
 Bản quyền phần mềm
• Giấy phép mạ ng (network license) hay giấy phép theo khố i
lượ ng sử dụ ng (volume license)
− Ngườ i quả n lý sẽ nhậ n đượ c mộ t bộ sả n phẩ m có chứ a phầ n mềm,
cũ ng như cá c lự a chọ n khá c như cá c trình điều khiển
− Ngườ i quả n trị mạ ng sẽ chép chương trình đó và o mộ t thư mụ c trên
mạ ng nộ i bộ , rồ i từ đó , anh ta có thể cà i đặ t chương trình và o cá c máy
tính cá nhâ n và nhậ p mã khó a để kích hoạ t chương trình
− Số lượ ng cà i đặ t đượ c xá c định bở i cá c điều khoả n củ a giấy
phép
− Tiết kiệm chi phí nhờ giả m thờ i gian cà i đặ t chương trình trên
nhiều máy
− Có thể thự c hiện việc cà i đặ t này từ xa
− Giả m thiểu khả nă ng bị hư hạ i hoặ c mấ t má t
© IIG Vietnam. 5
 Bản quyền phần mềm

• Giấy phép theo trung tâm (site licence)

− cấ p cho ngườ i mua quyền sử dụ ng phầ n mề m trên mộ t
mạ ng tạ i mộ t địa điểm duy nhấ t gọ i là site, vớ i mộ t số
lượ ng ngườ i dù ng khô ng giớ i hạ n
− Cho phép sao ché p và sử dụ ng phầ n mềm trên nhiều máy
tính tạ i mộ t địa điểm duy nhấ t
− đắ t hơn so vớ i mua mộ t bả n sao đơn nhưng lạ i rẻ hơn nhiều so vớ i
mua mộ t bả n sao cho mỗ i máy tính tạ i site
− có thể khố ng chế số lượ ng tố i đa ngườ i dù ng đồ ng thờ i

© IIG Vietnam. 6
 Bản quyền phần mềm

• Phầ n mềm như mộ t dịch vụ (SaaS: Software as a

Service) hoặ c Nhà cung cấ p dịch vụ ứ ng dụ ng (ASP:
Application Service Provider)
− Truy cậ p và sử dụ ng phầ n mềm củ a họ từ hệ thố ng củ a bạ n
thô ng qua mạ ng nộ i bộ củ a cô ng ty, hoặ c mạ ng Internet
− Bạ n phả i truy nhậ p và o đú ng mạ ng, dù ng ID và mậ t khẩ u
đă ng nhậ p rồ i mớ i có thể truy nhậ p và o phầ n mềm
− Khi hợ p đồ ng SaaS hế t hạ n, bạ n khô ng cò n truy cậ p chương
trình đượ c nữ a cho đến khi bạ n gia hạ n giấy phép
− Việc quả n lý cá c giấy phép sử dụ ng phầ n mềm có thể do quả n
trị viên mạ ng trong tổ chứ c hoặ c mộ t nhà cung cấ p dịch vụ
© IIG Vietnam. 7
 Bản quyền phần mềm

• Phần mềm chia sẻ hoặc Phần mềm miễn phí

− Thuộ c sở hữ u củ a nhà phá t triển phầ n mềm, thườ ng là vớ i
nhữ ng hạ n chế về việc sử dụ ng
− Phần mềm chia sẻ (shareware)
− Phiên bả n dù ng thử củ a phầ n mềm mà bạ n có thể tả i về miễn phí
− Có chứ c nă ng hoặ c thờ i gian truy cậ p chương trình hạ n chế
− Nếu thích chương trình, nộ p lệ phí danh nghĩa để bỏ cá c hạ n chế
− Phần mềm miễn phí (freeware)
− Khô ng tính phí và có thể chia sẻ vớ i nhữ ng ngườ i khá c miễn phí
− Hỗ trợ thườ ng bị hạ n chế hoặ c khô ng tồ n tạ i và khô ng tự độ ng
đượ c cậ p nhậ t
© IIG Vietnam. 8
 Bản quyền phần mềm
• Phần mềm đi kèm (bundling)
hoặc Phần mềm cao cấp (premium)
− Thườ ng có khi mua máy tính mớ i
− Mộ t số trong nhữ ng chương trình này có thể yêu cầ u bạ n phả i mua
phiên bả n đầy đủ hoặ c đă ng ký trự c tuyến trướ c khi dù ng
− mộ t số khá c có thể đã là bả n đầy đủ rồ i và bạ n khô ng cầ n phả i là m
gì thêm nữ a
− Phầ n mềm cao cấ p
− Đề cậ p đến mộ t gó i phầ n mềm đặ c biệt bạ n có thể mua mộ t giấy
phép nhung cho bạ n truy cậ p đến cá c chương trình khá c đượ c bao
gồ m trong gó i
− Thườ ng liên kết vớ i bộ hoặ c cá c gó i phầ n mềm

© IIG Vietnam. 9
 Bản quyền phần mềm
• Phần mềm mã nguồn mở (Open Source)
− Cá c ứ ng dụ ng có mã nguồ n có thể đượ c truy cậ p, tù y chỉnh
và thay đổ i bở i bấ t cứ ai
− Thườ ng miễn phí
− Có thể tù y chỉnh phầ n mềm theo nhu cầ u hoặ c mở rộ ng nó
trong mộ t số hình thứ c và chia sẻ phiên bả n đó vớ i ngườ i
khá c
− bạ n khô ng thể đă ng ký bả n quyền trên cá c phiên bả n sử a đổ i củ a
bạ n về mã nguồ n, bạ n cũ ng khô ng thể á p dụ ng bấ t kì điều khoả n
nà o có thể nhờ đó tạ o ra mộ t phầ n mềm độ c quyền, cũ ng như
khô ng thể tính phí nhữ ng ngườ i dù ng khá c đố i vớ i phiên bả n sử a
đổ i củ a bạ n
© IIG Vietnam. − Cá c hạ n chế này đượ c gọ i là Bảo lưu mọi quyền “copyleft” 10
 Bản quyền phần mềm

• Phần mềm công cộng (public domain software)

− Khô ng có bả n quyền
− Bấ t cứ ai cũ ng có thể sử dụ ng miễn phí mà khô ng bị
hạ n chế
− Khô ng nhấ t thiết phả i cho phé p ngườ i dù ng truy cậ p, sử
dụ ng, hoặ c thay đổ i mã nguồ n

© IIG Vietnam. 11
 Bản quyền phần mềm

• Đăng ký phần mềm được cấp phép

− Khi mua phầ n mề m có bả n quyền, bạ n sẽ đượ c nhà phâ n
phố i phầ n mềm thô ng bá o về cá c phiên bả n cậ p nhậ t củ a
phầ n mềm đó mà khô ng phả i trả thêm phí.
− Nếu bạ n khô ng có giấy phép sử dụ ng hợ p lệ, bạ n sẽ vi
phạ m bả n quyề n củ a nhà phâ n phố i và có thể bị kiện ra
tò a
− chấ p thuậ n cá c điều khoả n trong EULA (End User License
Agreement) trong lú c cà i đặ t, bạ n đã đồ ng ý tuâ n theo cá c
nguyên tắ c sử dụ ng phầ n mềm trê n máy tính.

© IIG Vietnam. 12
 Kiểm tra các yêu cầu hệ thống
• Xá c định loạ i phầ n cứ ng (và phiên bả n hệ điều hà nh) đượ c
yêu cầ u để vậ n hà nh thà nh cô ng chương trình
• Tấ t cả cá c phầ n mềm, dù là phầ n mềm hệ điề u hà nh hay là
phầ n mề m ứ ng dụ ng đều đượ c thiế t kế để là m việc vớ i phầ n
cứ ng có thể đượ c mong đợ i để hoạ t độ ng ở mộ t tố c độ và cầ n
mộ t nguồ n tà i nguyê n cụ thể nà o đó
• Cá c thô ng số này có thể xá c định máy tính củ a bạ n có tương
thích và đá p ứ ng chương trình
− Xuấ t hiện trên gó i bá n lẻ, hoặ c trên trang web nhà cung cấ p nếu tả i về

© IIG Vietnam. 13
 Kiểm tra các yêu cầu hệ thống
• Chọ n Start, nhấ p chuộ t phả i và o Computer, chọ n Properties

© IIG Vietnam. 14
 Kiểm tra các yêu cầu hệ thống
• Windows Experience index chỉ ra tố c độ bộ xử lý, phiên
bả n hệ điều hà nh và lượ ng RAM
− Mộ t số máy tính sẽ có nhã n dá n ở phía trướ c thù ng máy hoặ c trên
vù ng đặ t bà n tay trên máy tính xá ch tay để liệt kê cá c đặ c tả khá c
nhau củ a hệ thố ng

© IIG Vietnam. 15
 Chọn một chương trình ứng dụng
• Các tác động của phần cứng
− Phầ n cứ ng trong hệ thố ng củ a bạ n có thể giớ i hạ n hệ điề u
hà nh và phầ n mềm ứ ng dụ ng nà o bạ n có thể cà i đặ t
− Hệ điều hà nh và phầ n mềm ứ ng dụ ng củ a bạ n có thể xá c
định phầ n cứ ng nà o bạ n có thể dù ng.
− Cá c hệ thố ng vớ i cá c bộ xử lý 64-bit có thể vậ n hà nh cả phiên bả n
Windows 64-bit lẫ n 32-bit
− Hệ thố ng vớ i cá c bộ xử lý 32-bit chỉ có thể vậ n hà nh phiên bả n
Windows 32-bit
− Cũ ng có thể yêu cầ u cá c chương trình nhỏ đượ c gọ i là
trình điều khiển thiế t bị để giao tiếp thích hợ p vớ i cá c
phiên bả n Windows 32-bit hoặ c 64-bit
© IIG Vietnam. 16
 Loại chương trình ứng dụng

• Thự c hiện mộ t chứ c nă ng cụ thể nà o đó

• Việc dù ng đú ng chương trình phầ n mềm là rấ t quan
trọ ng để có thể hoà n tấ t cá c nhiệm vụ
− Hãy xem xét kỹ mụ c đích cầ n thự c hiện
− Liệt kê mộ t loạ t nhữ ng tá c vụ bạ n phả i là m và đem đố i
chiếu vớ i nhữ ng tính nă ng củ a cá c phầ n mềm khá c nhau
− chọ n chương trình nà o đá p ứ ng tố i thiể u 80% nhữ ng yêu
cầ u
− tính cả thờ i gian bạ n cầ n để họ c cá ch sử dụ ng chương
trình
© IIG Vietnam. 17
 Bộ ứng dụng tích hợp (Intergrated Suited)

• Là mộ t nhó m cá c chương trình đó ng gó i chung để bá n

• Chi phí thườ ng hiệu quả hơn mua cá c sả n phẩ m riêng lẻ
− Nhữ ng chương trình này đều đượ c tích hợ p vớ i nhau hoặ c
tương thích vớ i nhau
− Tấ t cả cá c chương trình trong bộ ứ ng dụ ng sẽ sẵ n có đều
khả dụ ng dù bạ n có sử dụ ng chú ng hay khô ng
• Cũ ng có thể truy cậ p cá c phiên bả n trên nền web củ a bộ tích
hợ p bằ ng cá ch sử dụ ng ID và mậ t khẩ u đă ng nhậ p hợ p lệ
• Có thể đượ c gọ i là Web Applications

© IIG Vietnam. 18
 Xuất bản để bàn (Desktop Publishing)

• cho phép bạ n thao tá c trên mộ t lượ ng lớ n vă n bả n và

đồ họ a có bố cụ c hoặ c cấ u trú c trang đặ c biệt
− Gử i sả n phẩ m hoà n tấ t đến dịch vụ in ấ n chuyên dụ ng
• Cá c chương trình xuấ t bả n chứ a
cù ng mộ t số tính nă ng và chứ c
nă ng sẵ n có trong mộ t chương
trình soạ n thả o vă n bả n

− linh hoạ t hơn để thao tá c cá c đố i tượ ng như hình ả nh, cá c

đố i tượ ng vẽ hoặ c cá c vă n bả n dà i
© IIG Vietnam. 19
 Bảng tính (Spreadsheets)
• Thự c hiệ n cá c phép toá n, phâ n tích giả định “nếu-thì” (what-
if) và hiể n thị biể u đồ , đồ thị và sơ đồ
• Mộ t tậ p tin bả ng tính đượ c gọ i là mộ t sổ tính (workbook) và
bạ n có thể lậ p bao nhiêu trang tính (worksheet) hoặ c bá o cá o
(report)
• Cung cấ p khả nă ng sắ p xếp, tìm kiế m hoặ c lọ c thô ng tin, và
rấ t hữ u ích cho việ c quả n lý và thao tá c trê n mộ t lượ ng dữ
liệ u lớ n

© IIG Vietnam. 20
 Quản trị cơ sở dữ liệu (Database)
• Lưu trữ và tổ chứ c dữ liệu, lậ p bá o cá o, lậ p cá c biểu
mẫ u để là m cho dữ liệu đượ c nhậ p và o mộ t cá ch dễ
dà ng và chính xá c
− Cá c trườ ng (field) bao gồ m
cá c mẩ u dữ liệu riê ng lẻ
− Bả n ghi (record) là tậ p hợ p
củ a cá c trườ ng có liên quan
− Bả ng (table) là tậ p hợ p
cá c bả n ghi
− Cơ sở dữ liệ u gồ m nhiều bả ng
củ a cá c bả n ghi có liên quan
© IIG Vietnam. 21
 Quản trị cơ sở dữ liệu (Database)
• Cơ sở dữ liệu so với bảng tính
− Dễ dà ng để hình dung và hiểu dữ liệu hiển thị trong bả ng tính,
nhưng dữ liệu có thể bị lặ p lạ i
− Sứ c mạ nh thự c sự củ a cá c cơ sở dữ liệu nằ m ở khả nă ng thể
hiện cá c mố i quan hệ dữ liệu phứ c tạ p củ a chú ng
− Dữ liệu trong mộ t cơ sở dữ liệu đượ c lưu trữ trong nhiều bả ng.
Mỗ i bả ng lưu trữ thô ng tin về mộ t khía cạ nh cụ thể củ a thô ng tin
− Vì dữ liệu chứ a trong mỗ i bả ng có liên quan đến dữ liệu chứ a trong
cá c bả ng khá c củ a cơ sở dữ liệu, mộ t bộ thô ng tin hoà n chỉnh có
thể đượ c lấy ra cho mộ t yêu cầ u cụ thể nà o đó

© IIG Vietnam. 22
 Trình chiếu (Presentations)

• Cho phép bạ n tạ o cá c trang trình chiếu hoặ c tà i liệu

trình chiếu cho việc thuyết trình có ngườ i thuyết
trình hoặ c tự chạy
− Cũ ng có thể trình chiếu truyền qua Internet
• Có thể tạ o phầ n ghi chú cho ngườ i trình bày và tà i
liệu phá t cho khá n giả

© IIG Vietnam. 23
 Tạo nội dung (Content Creation)

• Việc tạ o nộ i dung số chấ t lượ ng chuyên nghiệp cho

mụ c đích bấ t kì dễ dà ng hơn trướ c. Nhiều chương
trình ứ ng dụ ng cung cấ p cá c trợ giú p khở i đầ u
nhanh (quick start aids) hoặ c cá c mẫ u để tự độ ng
hó a nhiều hơn quá trình tạ o nộ i dung

© IIG Vietnam. 24
 Tạo nội dung (Content Creation)

• Các phần mềm tạo nội dung

− chèn cá c thà nh phầ n nộ i dung trong mộ t nơi chứ a trung
tâ m và sau đó sinh ra nộ i dung bằ ng cá ch sử dụ ng sự kết
hợ p củ a cá c thà nh phầ n này
− Tậ p tin có thể là định dạ ng tậ p tin bấ t kỳ
− Cũ ng cung cấ p nhiều mẫ u hoặ c bố cụ c thiết kế sẵ n

© IIG Vietnam. 25
 Đa phương tiện (Multimedia)
• Mở rộ ng cá c tính nă ng thiết kế đồ họ a bằ ng cá ch đưa thêm
cá c yế u tố như video, nhạ c, hoặ c hoạ t cả nh
• Cá c định dạ ng tậ p tin phổ biế n nhấ t
− Video: .mpg/mpeg, .mov, .avi
− Â n thanh: .mp3 or .wav
− Hình ả nh, hình vẽ : .tiff, .wmf, .bmp, .jpeg/jpg, .gif, .png

© IIG Vietnam. 26
 Giải trí (Entertainment)

• Bao gồ m cá c cô ng cụ trợ giú p bạ n vớ i cá c thà nh

phầ n hoạ t hình trong mộ t mô i trườ ng video, â m
thanh hay trò chơi
• Khả nă ng kết nố i vớ i cá c thiết bị khá c để chia sẻ
thô ng tin

© IIG Vietnam. 27
 Các công cụ bảo vệ hệ thống
Antivirus Bả o vệ hệ thố ng khỏ i cá c virus có thể là m giá n đoạ n, xó a hoặ c là m
Protection hỏ ng thô ng tin trên máy tính
Adware/ Thư rá c là nhữ ng thô ng điệp khô ng mong đợ i, thườ ng vớ i mụ c đích
Spyware bá n hà ng; phầ n mềm gián điệp là nhữ ng chương trình thu thậ p thô ng
Protection tin về việc sử dụ ng Internet; và phầ n mềm quả ng cá o là nhữ ng chương
trình tự độ ng hiển thị cá c mẩ u quả ng cá o.
Malware Có thể chứ a cá c virus, adware/spyware hoặ c mã độ c (code) để phá vỡ
Protection cá c tá c vụ củ a mộ t máy tính, đưa truy cậ p trá i phép ra bên ngoà i hoặ c
lấy cá c dữ liệu bí mậ t hoặ c nhạy cả m.

© IIG Vietnam. 28
 Các chương trình quản lý đĩa

Disk Né n cá c tậ p tin trê n ổ cứ ng giố ng như việc lấy

Compression cá c hồ sơ ít dù ng ở trên cù ng ngă n ké o tủ hồ sơ
rồ i nhét chặ t chú ng xuố ng dướ i cù ng
Defragment- Đặ t nhữ ng tậ p tin khô ng tiếp giá p vớ i nhau và
ation là m giả m hiệu suấ t kém từ cá c đầ u đọ c/ghi
nhảy từ vị trí này đến vị trí khá c để lấy tậ p tin.
Disk Cleanup phụ c hồ i lạ i khô ng gian trố ng củ a ổ đĩa bị
chiếm dụ ng bở i cá c tậ p tin tạ m trú , cá c ứ ng
dụ ng khô ng cò n sử dụ ng, cá c tậ p tin trong
thù ng rá c hay cá c mả nh củ a tậ p tin bạ n tả i về
từ cá c trang web

© IIG Vietnam. 29
 Các tiện ích nén tập tin

• Là m giả m kích thướ c củ a mộ t hay nhiều tậ p tin,

thườ ng cho mụ c đích chuyển giao tậ p tin từ nơi này
sang nơi khá c
• Sử dụ ng cá c tậ p tin nén. zip hoặ c .rar.

© IIG Vietnam. 30
 Quản lý phần mềm

• Mộ t khi bạ n quyết định chương trình ứ ng dụ ng nà o

bạ n muố n sử dụ ng, bạ n sẽ cầ n phả i mua chương
trình và cà i đặ t nó trên ổ đĩa cứ ng máy tính
− Có thể đượ c gỡ bỏ , thay đổ i, hoặ c cà i đặ t lạ i theo nhu cầ u
• Lưu ý rằ ng các ứng dụng web và cá c giả i phá p điện
toán đám mây là nhữ ng ví dụ củ a phầ n mềm đượ c
thiết kế để đượ c truy cậ p và sử dụ ng trên Internet
− Ngườ i sử dụ ng mua quyề n truy cậ p và sử dụ ng cá c ứ ng
dụ ng trên cơ sở đă ng ký và đă ng nhậ p và o cá c ứ ng dụ ng
vớ i mộ t tà i khoả n đă ng ký
© IIG Vietnam. 31
 Cài đặt một chương trình mới
• Cá ch bạ n mua phầ n mềm sẽ xá c định quá trình cà i đặ t
• Cá c chương trình từ Internet rơi và o mộ t trong hai loạ i:
− thể tả i về cá c tậ p tin chương trình để cà i đặ t, hoặ c
− đă ng ký sử dụ ng mộ t phầ n mềm như mộ t dịch vụ (SaaS) tù y chọ n vớ i
cá c nhà cung cấ p phầ n mềm
• Mộ t điều nên xem xét vớ i phầ n mề m bạ n có đượ c từ bấ t cứ
nguồ n nà o là là m mộ t bả n sao
− đượ c phép tạ o mộ t bả n sao cho mụ c đích lưu trữ
− Nếu bạ n đang tả i phầ n mềm từ Internet, luô n lưu nó và o mộ t vị trí
đượ c chỉ định chẳ ng hạ n như desktop và quét virus cho nó trướ c khi
cà i đặ t nó

© IIG Vietnam. 32
 Cài đặt một chương trình mới
• Đồ ng ý vớ i End User License Agreement (EULA)
− Đọ c kỹ để đả m bả o bạ n nhậ n thứ c đượ c cá c trá ch nhiệm củ a ngườ i sử
dụ ng
• Khi cà i đặ t đượ c hoà n tấ t, đă ng ký hoặ c kích hoạ t chương
trình
• Có thể cấ u hình phầ n mềm cho mô i trườ ng hoạ t độ ng
• Khi bạ n nhậ n đượ c mộ t thô ng bá o rằ ng có mộ t bả n cậ p nhậ t
cho mộ t chương trình hoặ c thiết bị:
− Đọ c cá c thô ng bá o để quyết định xem bạ n có muố n cà i đặ t bả n cậ p
nhậ t hay khô ng
− Cậ p nhậ t bả o mậ t cho cá c chương trình phầ n mềm thườ ng đượ c coi là
quan trọ ng
© IIG Vietnam. 33
 Cài đặt một chương trình mới

• Bạ n có thể nhậ n đượ c thô ng bá o từ cá c nhà cung cấ p

trong mộ t trong cá c cá ch sau:
− mộ t email vớ i mộ t liên kết đến trang web nơi bạ n có thể
tả i bả n cậ p nhậ t cho hệ thố ng củ a bạ n
− mộ t đĩa CD hay phương tiện khá c mà bạ n có thể cà i đặ t
− mộ t lệnh, nú t, hoặ c liên kết trong chương trình cho phép
bạ n kiểm tra cá c bả n cậ p nhậ t.
− mộ t hộ p pop-up xuấ t hiện trong khu vự c thô ng bá o tá c vụ
thô ng bá o cho bạ n sự sẵ n có củ a mộ t bả n cậ p nhậ t
− Thô ng bá o kiểu này thườ ng xuấ t hiện vớ i cá c hệ điều hà nh hoặ c
mộ t chương trình đượ c cầ n phả i thự c hiện thô ng qua Internet
© IIG Vietnam. 34
 Gỡ bỏ cài đặt một chương trình
• cá ch tố t nhấ t để gỡ bỏ cà i đặ t mộ t chương trình là sử dụ ng
lệnh Uninstall a program bằ ng cá ch sử dụ ng Control Panel
• khô ng nên chỉ đơn giả n là xó a cá c tậ p tin chương trình bằ ng
cá ch sử dụ ng Windows Explorer
− Nếu bạ n xó a cá c tậ p tin chương trình khô ng đú ng có thể dẫ n đến cá c
vấ n đề vớ i cá c chương trình phầ n mềm khá c
• Để gỡ bỏ cà i đặ t cá c ứ ng dụ ng từ điện thoạ i thô ng minh:
− Trong danh sá ch cá c ứ ng dụ ng, hãy nhấ p và giữ ứ ng dụ ng và
bấ m "uninstall"
− Đố i vớ i iPhone, chạ m và giữ biểu tượ ng củ a ứ ng dụ ng bạ n muố n gỡ
bỏ cà i đặ t cho đến khi biểu tượ ng bắ t đầ u rung chuyển, sau đó nhấ n X
ở gó c trên bên trá i củ a biểu tượ ng này để gỡ bỏ cà i đặ t nó
© IIG Vietnam. 35
 Cài đặt lại một chương trình
• Đô i khi, mộ t chương trình có thể khô ng hoạ t độ ng chính
xá c (hoặ c tấ t cả ) sau khi cà i đặ t, hoặ c cá c vấ n đề có thể
xảy ra trong khi cà i đặ t
• Gỡ bỏ cà i đặ t chương trình, khở i độ ng lạ i máy tính, và sau đó
thử quá trình cà i đặ t
• Bạ n cũ ng có thể muố n tham khả o ý kiến cá c nhó m ngườ i đã
sử dụ ng phầ n mề m, cá c cơ sở tri thứ c (knowledge base) hoặ c
cá c trang blog để xá c định xem có ai gặ p phả i vấ n đề tương tự
khô ng
− Có thể giú p xá c định xem vấ n đề liên quan đến phầ n cứ ng
hoặ c phầ n mềm
© IIG Vietnam. 36
 Cài đặt lại một chương trình

• Mộ t số nhà cung cấ p cho phép bạ n tả i về để cà i đặ t

hoặ c cà i đặ t lạ i chương trình củ a họ nhiều lầ n mà
khô ng có bấ t kỳ khoả n phí nà o
1.Gỡ bỏ cà i đặ t chương trình từ hệ thố ng củ a bạ n.
2.Khở i độ ng lạ i máy tính để đả m bả o tấ t cả cá c dấ u tích cò n
lạ i củ a chương trình đó đượ c gỡ bỏ khỏ i máy tính.
3.Đả m bả o tấ t cả cá c ứ ng dụ ng khá c đang đó ng.
4. Bắ t đầ u quá trình cà i đặ t lạ i.

© IIG Vietnam. 37
 Cập nhật phần mềm
• Nhiều lỗ i (bugs) là cá c lỗ i xảy ra cá c cô ng ty phá t triển phầ n mềm
khô ng thể lườ ng trướ c đượ c bở i vì chú ng phá t sinh trong quá trinh sử
dụ ng phầ n mềm củ a ngườ i dù ng
− Cô ng ty phầ n mềm thườ ng phá t triển cá c chương trình cho cá c tính
nă ng đượ c yêu cầ u hoặ c phổ biến nhấ t đượ c sử dụ ng
− Cung cấ p cá c bả n cậ p nhậ t hoặ c cá c "bả n vá lỗ i" (patch) để giả i quyết
lỗ i phá t sinh
− Mộ t bả n vá lỗ i là mộ t tậ p tin mã lậ p trình mà bạ n có thể chèn và o mộ t
chương trình hiện có để sử a chữ a mộ t vấ n đề hoặ c lỗ i cụ thể
− đượ c thiết kế chỉ là cá c bả n sử a lỗ i tạ m thờ i cho đến khi vấ n đề có thể
đượ c sử a chữ a triệt để.
• chú ng có thể đượ c tạ o ra theo yêu cầ u do sự thay đổ i trong cá c quy định
củ a chính phủ

© IIG Vietnam. 38
 Cập nhật phần mềm
• Cá c vấ n đề này khô ng phả i là vấ n đề ngă n cả n ngườ i dù ng mua phầ n mềm
• Ngườ i sử dụ ng thườ ng có thể thự c hiện cậ p nhậ t phầ n mềm, bấ t kể máy
tính củ a họ hoạ t độ ng độ c lậ p hoặ c kết nố i vớ i mộ t mạ ng
• Cá c ứ ng dụ ng web như là cá c trình duyệt web có thể đượ c cậ p nhậ t
thườ ng xuyên hơn cá c ứ ng dụ ng khá c để giả i quyết vấ n đề an ninh
− Thô ng thườ ng bạ n sẽ đượ c thô ng bá o rằ ng mộ t bả n cậ p nhậ t đã trở nên khả
dụ ng khi bạ n truy cậ p trang web hoặ c bắ t đầ u chương trình từ hệ thố ng củ a
bạ n
• Luô n luô n đă ng ký phầ n mềm củ a bạ n để đả m bả o bạ n nhậ n đượ c thô ng
bá o về bả n cậ p nhậ p khả dụ ng.
− Mộ t khi bạ n nhậ n đượ c thô ng bá o sẵ n có củ a mộ t bả n cậ p nhậ t, bạ n có tù y
chọ n lưu mộ t bả n sao củ a tậ p tin cậ p nhậ t và o hệ thố ng

© IIG Vietnam. 39
 Cập nhật phần mềm

• Cài đặt bản cập nhật

− Nếu bạ n nhậ n đượ c thô ng bá o về mộ t bả n cậ p nhậ t trong
mộ t email, mở thô ng điệp để đọ c nộ i dung sau đó nhấ n
và o liê n kế t để tả i về cá c bả n cậ p nhậ t cho phầ n mềm.
− Nếu chương trình có tù y chọ n để kiểm tra cá c bả n cậ p
nhậ t mộ t cá ch tự độ ng :
− Mộ t biểu tượ ng mà u xuấ t hiện vớ i biểu tượ ng chương trình trong
vù ng thô ng bá o trên thanh tá c vụ Bả n cậ p nhậ t cho chương trình
chố ng virus khá c nhau cho mạ ng hoặ c cá nhâ n
− Mộ t phương phá p để kiểm tra cậ p nhậ t thủ cô ng cho hầ u
hết cá c chương trinh là sử dụ ng trình đơn Help
© IIG Vietnam. − Nhấ p chuộ t và o lệnh để có kiểm tra chương trình để cậ p nhậ t 40
 Tóm tắt bài học

• cá c ứ ng dụ ng phầ n mềm khá c nhau

• cà i đặ t mộ t chương trình mớ i
• gỡ bỏ cà i đặ t mộ t chương trinh
• cà i đặ t lạ i chương trình
• cậ p nhậ t mộ t chương trình

© IIG Vietnam. 41
 Câu hỏi ôn tập
1. Trướ c khi mã nguồ n chương trình có thể đượ c sử dụ ng bở i
mộ t máy tính, nó phả i đượ c:
a. biên dịch c. vá lỗ i
b. nén d. chuyển đổ i sang mộ t ứ ng dụ ng web
2. Đâ u là phương thứ c hiệu quả nhấ t cho mộ t quả n trị mạ ng để mua
giấy phép cho 25 máy tính trong mộ t tổ chứ c?
a. Mua 25 giấy phép từ mộ t cử a hà ng bá n lẻ.
b. Mua mộ t giấy phép mạ ng cho 25 máy tính.
c. Mua SaaS đă ng ký cho 25 máy tính.
d. Mua 25 hệ thố ng mớ i vớ i phầ n mềm đã đó ng gó i.
e. b hoặ c c
© IIG Vietnam. 42
 Câu hỏi ôn tập
3. Tim có mộ t ngâ n sá ch hạ n hẹp nhưng cầ n phả i mua phầ n
mề m để theo dõ i cá c bá o cá o chi phí trên máy tính xá ch tay
cá nhâ n củ a mình. Cá c yế u tố nà o sau đây anh ta nên xem xét
nhiều nhấ t khi quyết định nhữ ng gì cầ n mua?
a. Tìm kiế m phầ n mềm hỗ trợ cấ p giấy phé p trang web.
b. Tìm kiế m phầ n mề m rằ ng anh ta  có thể mua và tả i về từ
Internet.
c. Tìm kiếm phầ n mềm có thể là m việ c vớ i phầ n cứ ng hiện
tạ i củ a anh ta và hệ điều hà nh.
d. Tìm kiếm mộ t bộ phầ n mềm sẽ thự c hiện mộ t loạ t cá c
chứ c nă ng
© IIG Vietnam. 43
 Câu hỏi ôn tập
4. Loạ i hình phầ n mềm ứ ng dụ ng nà o là thích hợ p nhấ t để lưu
trữ và tổ chứ c mộ t số lượ ng lớ n thô ng tin bao gồ m cá c mố i
quan hệ dữ liệ u phứ c tạ p?
a. Mộ t chương trình xử lý vă n bả n.
b. Mộ t chương trình kế toá n.
c. Mộ t chương trình quả n lý cơ sở dữ liệu.
d. Mộ t chương trình bả ng tính.

© IIG Vietnam. 44
 Câu hỏi ôn tập
5. Nế u bạ n đang tả i mộ t chương trình từ Internet, quá trình
nà o bạ n nên sử dù ng trướ c khi cà i đặ t chương trình?
a. Kiể m tra việc mua phầ n mề m hoà n tấ t.
b. Lưu cá c tậ p tin và tiến hà nh cà i đặ t từ trang web.
c. Lưu cá c tậ p tin và chạy mộ t quét virus/spyware trên
tậ p tin.
d. Né n tậ p tin

© IIG Vietnam. 45
 Câu hỏi ôn tập

6. Điều nà o sau đây là mộ t hạ n chế tiềm ẩ n để sử dụ ng phầ n

mềm miễn phí?
a. Phầ n mềm miễn phí thì thườ ng có nhiều khiếm khuyết.
b. Thườ ng có hỗ trợ rấ t hạ n chế cho phầ n mềm miễn phí.
c. Phầ n mềm miễn phí khô ng tương thích vớ i Windows 7.
d. Phầ n mềm miễn phí sẽ chỉ chạy trong ba mươi ngày.
7. Bạ n là m như thế nà o để đả m bả o rằ ng bạ n sẽ nhậ n đượ c
thô ng bá o củ a bấ t kỳ bả n cậ p nhậ t cho mộ t phầ n mềm cụ thể
nà o?
© IIG Vietnam. 46