Επιπεφυκότας&&Σκληρός

Επιπεφυκότας Σκληρός

Ανδρέας Διαγουρτάς

Επιμελητής Α Α’ Πανεπιστημιακής Οφθαλμολογικής Κλινικής

 Επιπεφυκότας
Επιπεφυκότας
 Αποτελεί βλεννογόνο υμένα ο οποίος εκτείνεται από το ελεύθερο

βλεφαρικό χείλος μέχρι το ΣΚΟ, επενδύοντας έτσι την οπίσθια επιφάνεια των

βλεφάρων, άνω και κάτω, και το πρόσθιο ημιμόριο του βολβού

 Χωρίζεται σε 4 μοίρες

o Βλεφαρική

o Των θόλων

o Βολβική

o Της μηνοειδούς πτυχής (μετά της εγκανθίδας)

 Ανατομικά Στοιχεία
• Βλεφαρικός επιπεφυκότας
– Περιφερική(επιχείλια) μοίρα (2)
– Ταρσιαία μοίρα (3)

– Κογχική μοίρα

• Βολβικός επιπεφυκότας
– Πολύ λεπτός και διαφανής

– Ευκίνητος, εκτός απο την περιοχή του ΣΚΟ όπου ενοποιείται με την
τενόνειο κάψα
– Διαιρείται σε 2 τμήματα→ σκληρική μοίρα / περικερατοειδική μοίρα
Βλεφαρικός επιπεφυκότας
Κάτω κόλπωμα επιπ/τα
Βολβικός επιπεφυκότας
Επιπεφυκότας και κάψα του Tenon
 Επιπεφυκότας

• Αποτελείται απο 2 στιβάδες

1. Επιθήλιο

2. Χόριο (συνδετικός ιστός + αδένες)

– Η επιθηλιακή στιβάδα του επιπεφυκότα μεταπίπτει βαθμιαία προς το

κερατοειδικό επιθήλιο
 Αγγείωση επιπεφυκότα

• Οι αρτηρίες του επιπεφυκότα προέρχονται

1. από τα αρτηρικά τόξα των βλεφάρων που

σχηματίζονται από τους βλεφαρικούς κλάδους της
οφθαλμικής και δακρυϊκής αρτηρίας
2. από τις πρόσθιες ακτινοειδείς αρτηρίες
 Αγγείωση επιπεφυκότα

• Τα αρτηρικά τόξα των βλεφάρων είναι δύο το επιχείλιο (1)

και το περιφερικό (2)
 Αγγείωση επιπεφυκότα

• Οι πρόσθιες ακτινοειδείς αρτηρίες (6) πορευόνται κατά μήκος των

τενόντων των ορθών μυών και στη συνέχεια παράλληλα προς τις οπίσθιες
επιπεφυκιτικές (4). Στο βαθύτερο επισκληρικό χώρο 2 cm πριν το ΣΚΟ δίνουν
– διατιτραίνοντες κλάδους οι οποίοι αναστωμούμενοι με τις οπίσθιες
μακρές ακτινοειδείς σχηματίζουν το μείζονα αρτηριακό κύκλο της ίριδας
– κλάδους πορευόμενους στον επισκλήριο χώρο αλλά πιο επιφανειακά. Οι
κλάδοι αυτοί αποτελούν τις πρόσθιες επιπεφυκιτικές αρτηρίες (7)
 Νεύρωση του επιπεφυκότα

• Τα νεύρα του επιπεφυκότα είναι δύο ειδών αισθητικά και

συμπαθητικά
– τα αισθητικά νεύρα των βλεφάρων αποτελούν κλάδους του
τριδύμου
– η συμπαθητική νεύρωση του επιπεφυκότα γίνεται με αμύελες ίνες
οι οποίες μεταφέρονται σε αυτόν με τους κλάδους της οφθαλμικής
αρτηρίας
 Νεύρωση του επιπεφυκότα

• Τα αισθητικά νεύρα των βλεφάρων δακρυϊκό (1) – υπερκόγχιο (2) –

υπερτροχίλιο (3) – υποτροχίλιο (4) – υποκόγχιο (5) τα οποία αποτελούν
κλάδους του τριδύμου (κυρίως ο 1ος κλάδος και μόνο το υποκόγχιο από το
2ο κλάδο) νευρώνουν το βλεφαρικό και τη σκληρική μοίρα του βολβικού
επιπεφυκότα
 Νεύρωση του επιπεφυκότα

• Η περικερατοειδική μοίρα του βολβικού επιπεφυκότα νευρώνεται από

κλάδους των ακτινοειδών νεύρων οι οποίοι διαπερνούν το σκληρό γύρω

από τον κερατοειδή και σχηματίζουν το δακτυλιοειδές περικερατοειδικό

νευρικό πλέγμα του επιπεφυκότα

 EΠΙΠΕΦΥΚΙΤΙΔΕΣ
EΠΙΠΕΦΥΚΙΤΙΔΕΣ
ΕΠΙΠΕΦΥΚΙΤΙΔΑ - ΚΟΚΚΙΝΟ ΜΑΤΙ
Ιριδοκυκλίτιδα-υπεραιμία ΣΚΟ
Στενή/κλειστή γωνία – οξύ γλαύκωμα
 Επιπεφυκίτιδες

• Οξείες vs Χρόνιες (> 6 εβδομάδες)

• Υπόβαθρο
– Λοιμώδεις vs μη λοιμώδεις

• Αντίδραση
– Θυλάκια vs θηλές

• Εκκρίσεις
– Ορρώδεις (ιογενείς – αλλεργικές) / βλεννώδεις (βακτηριακές) /
πυώδεις (γονοκοκκικές)
 Θυλάκια vs θηλές

• Τα θυλάκια είναι λεμφοκυτταρική αντίδραση του επιπεφυκότα

• Είναι πιο κυκλικά και πιο βαθειά απο της θηλές
• Αγγεία βρίσκονται γύρω απο τη βάση τους και στην επιφάνεια τους, αλλά
απουσιάζει το κεντρικό αγγείο των θηλών
• Παρατηρούνται σε → χλαμυδιακή / ιογενή / τοξική επιπεφυκίτιδα

• Η θηλώδης αντίδραση είναι μη ειδική αντίδραση σε χρονίζουσες μορφές

επιπεφυκίτιδας (μπορεί να συνυπάρχει με τα θυλάκια)
• Οι θηλές είναι πιο μικρές και περιέχουν έναν κεντρικό αγγειακό πυρήνα
• Πιο συχνά σε βακτηριακές / αλλεργικές επιπεφυκίτιδες
 Neither type is pathognomonic for a particular disease entity
Neither type is pathognomonic for a particular disease entity

Θηλές Θυλάκια
Θυλάκια κάτω κολπώματος
Βακτ. επ/δα: υπεραιμία κυρίως κολπωμάτων,
λίγες θηλές και βλέννη κάτω κολπώματος
Γιγαντιαίες θηλές
Επιπ/δα από παράσιτα, (προνύμφη οικ. μύγας)
Υδαρείς εκκρίσεις-οξεία ιογενής επιπ/δα
Αιμορραγία επιπ/τα – ιογενής (επιδεμική) επιπ/δα
 Συνήθως 10-14 ημέρες μετά την οξεία φάση
Λεμφοκυτταρική απάντηση στις πρωτείνες του αδενοιού

Επιδ/κή κερ/επ/δα-υποεπιθ/κές θολερότητες

Ψευδομεμβράνη – επιπ/δα από αδενοϊό
Ψευδομεμβράνη
Μεγάλη χήμωση επ/τα – αλλεργική επιπ/δα
οξεία βακτηριακή επιπ/δα, υπεραιμία, στικτές αιμορραγίες
Βλεννοπυώδεις εκκρίσεις-πρωϊ /κολλημένα βλέφαρα
οξεία βακτηριακή επιπ/δα, υπεραιμία, αιμορραγία
(Haemophilus influeza)
ΓΟΝΟΚΟΚΚΙΚΗ ΚΕΡΑΤΟΕΠΙΠΕΦΥΚΙΤΙΔΑ
(υπεροξεία επ/δα ή οξεία πυώδης επ/δα)

Έντονο οίδημα βλεφάρων, ερύθημα

Έντονο οίδημα
Ετερόπλευρη βλεφάρων, ερύθημα
η΄αμφοτερόπλευρη
Ετερόπλευρη
Διόγκωση η΄αμφοτερόπλευρη
προωτιαίων αδένων
Διόγκωση προωτιαίων αδένων
Γονοκοκκική επ/δα→διάτρηση κερ/δή
 Επιπεφυκίτιδα εξ εγκλείστων

Chlamydia trachomatis,ορότυποι A,B,C

Θυλάκια και θηλές
Χλαμ. επ/δα ενηλίκων-διηθήσεις περιφ.κερ/δή
Τράχωμα

Θυλάκια και θηλές

Τραχωματικός πάννος
Τραχωματικός πάννος
Τράχωμα: τριχίαση, ουλώδες εντρόπιο
HSV επιπ/δα - φυσαλλίδες δέρματος
HSV επιπ/δα - φυσαλλίδα ελεύθ.βλεφαρ. χείλους
Εαρινή επ/δα(βλεφαρική μορφή) - θηλές άνω βλεφ.
Εαρινή επ/δα - μεγαλύτερες θηλές
Εαρινή επ/δα σε ύφεση, γιγαντιαίες θηλές
Επ/δα γιγαντιαίων θηλών από φακό επαφής
Επ/δα γιγαντιαίων θηλών από φακό επαφής
 Οξεία αλλεργική
βλεφαροεπιπεφυκίτιδα
Αλλεργική φαρμακευτική επιπ/δα - χήμωση επιπ/τα
Τοξική φαρμακευτική επιπ/δα - θυλάκια κάτω κολπώματος
Στεάτιο
Μικρό εσωτ. πτερύγιο
Μεγάλο εσωτ. πτερύγιο
Χειρουργημένο πτερύγιο - θόλωση κερ/δή
Υπόσφαγμα
Αιμαγγείωμα επιπ/τα
Σπίλος επιπ/τα
χρωστικός σπίλος

αχρωστικός σπίλος

σπίλος μηνοειδούς

μικροκύστεις
σπίλου

Σπίλος επιπ/τα
Κύστη επιπεφυκότα
θήλωμα επιπ/τα
Κακόηθες μελάνωμα
Ο ΣΚΛΗΡΟΣ ΧΙΤΩΝΑΣ
ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ
 Εξωτερικό περίβλημα του βολβού (5/6 της επιφάνειας του βολβού)
 Σχηματίζεται απο πυκνά δεμάτια ινών κολλαγόνου όπου τα διαπερνούν νεύρα και αγγεία
 Η επιφανειακή του δομή (επισκλήριο) σχηματίζεται απο συνδετικό ιστό και είναι αγγειοβριθής
 Νεύρωση → πρόσθιος σκληρός : μακρία οπίσθια ακτινοειδή νεύρα
οπίσθιος σκληρός : βραχεία οπίσθια ακτινοειδή νεύρα

Όρια σκληρού μπροστά (ΣΚΟ)

 Προστατεύει τις ενδοφθάλμιες δομές απο τραύματα, ακτινοβολία και μηχανικές παραμορφώσεις
 Απορροφά τις διασταλτικές δυνάμεις που ασκούνται απο το ΥΥ διατηρόντας το σχήμα του βολβού
 Σημείο κατάφυσης των ορθών μυών

Όρια σκληρού πίσω (ηθμοειδές πέταλο)

Παχύτερος προς τα πίσω (1mm) και λεπταίνει προς τα εμπρός
Επισκληρίτιδες & Σκληρίτιδες
 αγγειακό πλέγμα επιπεφυκότα

Επιφανειακό επισκληρικό
αγγειακό πλέγμα
(κάψα του Tenon)
κερατοειδής

ίριδα

ών ας
ς χιτ
λ η ρό
Σκ
Εν τω βάθει
επισκληρικό αγγειακό πλέγμα
(επισκλήριο)
επισκληρίτιδα
Σκληρίτιδα
 Σκληρίτιδες

• Πρόσθια σκληρίτιδα (98%)

– Μη νεκρωτική σκληρίτιδα (85%)
• Διάχυτη
• Οζώδης

– Νεκρωτική σκληρίτιδα (13%)

• Φλεγμονώδης
• Μη φλεγμονώδης (scleromalacia perforans)

• Οπίσθια σκληρίτιδα (2%)

απλή επισκληρίτιδα, εντοπισμένη μορφή
απλή επισκληρίτιδα, διάχυτη μορφή
απλή επισκληρίτιδα, διάχυτη μορφή
διάχυτη πρόσθια μη νεκρωτική σκληρίτιδα
διάχυτη πρόσθια μη νεκρωτική σκληρίτιδα,
γυναίκα 45χρ. με ρευματοειδή αρθρ/δα
 όζος ακίνητος

Οζώδης πρόσθια μη νεκρωτική σκληρίτιδα

(γυναίκα 35χρ. με ρευματοειδή αρθρ/δα)
Πρόσθια νεκρωτική σκληρίτιδα - λέπτυνση σκληρού
Πρόσθια νεκρωτική σκληρίτιδα
Πρόσθια νεκρωτική σκληρίτιδα
Ευχαριστώ