Pływanie

Historia, podstawowe przepisy i ciekawostki z nią

związane. Największe sukcesy reprezentantów Polski.
 Historia pływania

Umiejętność pływania człowiek wykorzystywał w

czasach starożytnych, o czym świadczą rysunki sprzed
czterech tysięcy lat z Asyrii, Libii i Egiptu. Pierwsza technika
pływacka, stosowana w starożytności i średniowieczu, zwana
obecnie piesek, polegała na położeniu się na brzuchu. Głowa
uniesiona była nad wodą a ramiona pracowały
naprzemianstronnie pod powierzchnią. Starożytni
umiejętność pływania stawiali na równi z umiejętnością
pisania i czytania. Pierwszy oficjalny konkurs pływacki
zorganizowano w Japonii w 35 r. p.n.e.
Pływanie jako dyscyplina sportowa

W 1796 powstał pierwszy klub pływacki Upsala Simsällskap w Uppsala w Szwecji.

Klub istnieje do dnia dzisiejszego i szczyci się tytułem najstarszego klubu na świecie
W 1869 r. powstało w Londynie towarzystwo pływackie i rozegrano pierwsze
zawody. Pływanie jest w programie igrzysk olimpijskich od samego początku. Do
igrzysk w 1908 r. olimpijczycy pływali na otwartych akwenach – od tej pory zaczęto
organizować zawody w krytych pływalniach. Na Igrzyskach Olimpijskich w
Atenach (2004) zawody zostały rozegrane na pływalni otwartej – bez dachu,
ponieważ organizatorzy nie zdążyli wybudować go na czas. W roku 1973 zaczęto
organizować mistrzostwa świata w pływaniu. Do konkurencji pływackich należą:
pływanie w basenie, pływanie w płetwach, pływanie długodystansowe, rozgrywane
na otwartych akwenach, pływanie synchroniczne uprawiane przez kobiety, skoki do
wody, które dzielą się na skoki z trampoliny oraz z wieży, podczas których
zawodnicy wykonują punktowane figury podczas lotu, oraz piłka wodna.
 Pływanie sportowe

Zawody pływackie odbywają się na pływalniach 50- (tzw. olimpijskich) i 25-

metrowych. Na długich basenach rozgrywa się najważniejsze imprezy pływackie,
takie jak: Igrzyska olimpijskie, Mistrzostwa Świata, Mistrzostwa Europy, Igrzyska
Wspólnoty Brytyjskiej, Mistrzostwa Pacyfiku i inne tego typu zawody. Mistrzostwa
Świata i Mistrzostwa Europy rozgrywane są także na krótkiej pływalni, jednak są to
zawody mniej prestiżowe.
Pływalnia olimpijska, na której rozgrywane są zawody, ma wymiary 50×25 m, o
głębokość minimum 2 metrów, posiada 10 torów (każdy o szerokości 2,5 m).
Temperatura wody podczas zawodów wynosi od 25 °C do 28 °C. Po obu stronach
basenu, na ścianach, znajdują się tablice elektroniczne podłączone do
automatycznej aparatury pomiaru czasu. Ich dotknięcie skutkuje zarejestrowaniem
wyniku końcowego lub międzyczasu.
 Style pływackie

W pływaniu sportowym wyróżnia się cztery style:

 Styl motylkowy (motyl, motylek, delfin)
 Styl grzbietowy (grzbiet)
 Styl klasyczny (żabka)
 Styl dowolny
 oraz pływanie zmienne lub pływanie sposobem
zmiennym
 Styl motylkowy 
Styl motylkowy (motylek, delfin) – styl pływacki uważany za
najtrudniejszy z czterech podstawowych stylów pływackich. Szybszy od
niego jest tylko kraul. Styl motylkowy wymyślił w 1935 roku fizyk Volney
Wilson, który w czasie studiów zanalizował ruchy pływających ryb. W 1938
roku płynąc delfinem wygrał eliminacje olimpijskie, ale został później
zdyskwalifikowany, ponieważ styl był nowy i oficjalnie nieuznany. Oficjalnie
zaprezentowano go w 1952 roku.
Technika pływania stylem delfin została zaczerpnięta z naturalnego
ruchu delfinów w wodzie. Styl motylkowy jest bardzo efektywny, lecz
wymaga siły, koordynacji ruchów i umiejętności „falowania” w wodzie.
Jest to najtrudniejszy styl pływacki do opanowania. Charakteryzuje się
jednoczesnym ruchem nad wodą obu rąk oraz odbijaniem się obiema
nogami. Na jeden ruch ramion przypadają dwa odbicia nogami. Ramiona są
przenoszone jednocześnie nad powierzchnią wody do przodu, a następnie
równocześnie do tyłu. Ciało pozostaje w pozycji na piersiach, jego ułożenie
ulega zmianom w wyniku pionowych ruchów tułowia i współdziałającą
pracą nóg. Cały ruch falisty rozpoczyna się od głowy po nogi. Ruchy nóg
muszą być wykonywane w sposób równoczesny. Jest to złożony i trudny
do skoordynowania ruch.
 Styl grzbietowy

Styl grzbietowy jest jedynym stylem pływania, w którym pływa się

na plecach.
Wyścig w stylu grzbietowym rozpoczyna się z wody.
Zawodnicy opierają stopy o ścianę końcową pływalni i umieszczają dłonie
na uchwytach przymocowanych do słupków startowych. Na sygnał startu
odbijają się od ściany i płyną na plecach przez cały wyścig z wyjątkiem
wykonywania nawrotów, kiedy dopuszczalne jest obrócenie się na piersi.
Przepisy pływania nie określają sposobu wykonywania ruchów ramion i
nóg, najczęściej spotykana jest praca naprzemienna. Zawodnicy muszą
płynąć na powierzchni wody, całkowite zanurzenie ciała po starcie i
nawrocie dopuszczalne jest tylko na dystansie nie dłuższym niż 15 metrów.
Przepisy pływania przewidują dyskwalifikację
zawodnika płynącego stylem grzbietowym za
następujące przewinienia:
 nieutrzymanie pozycji na plecach (z wyjątkiem wykonywania cyklu
nawrotu),
 stanie (zmiana pozycji ciała),
 wynurzenie głowy spod lustra wody po starcie poza linią 15 metrów,
 wynurzenie głowy spod lustra wody po nawrocie poza linią 15 metrów,
 brak kontaktu ze ścianą nawrotową,
 brak kontaktu ze ścianą na zakończenie wyścigu,
 brak pozycji na plecach przy opuszczaniu ściany nawrotowej,
 wykonanie ruchu nogą lub ramieniem niezwiązanego z wykonywaniem
cyklu nawrotu,
 ukończenie wyścigu nie w położeniu na plecach,
 obrót ciała wzdłuż podłużnej osi, przekraczający 90 stopni od poziomu.
 Żabka

Żabka – potoczna nazwa stylu klasycznego w pływaniu.

W uproszczeniu polega na naśladowaniu ruchów
pływającej żaby. Jest to symetryczny styl pływania –
prawa i lewa strona ciała wykonują te same ruchy.
Należy wykonać w zsynchronizowanej kolejności
następujące ruchy: przy podkurczaniu nóg wykonuje się
oburęczny wymach boczny rąk, przy wykopie nóg ręce
są prostowane do przodu.
 Kraul

Kraul – najszybszy z czterech podstawowych stylów pływackich.

Płynący znajduje się w pozycji na piersiach i wykonuje tzw.
„nożyce” nogami, przy równoczesnym naprzemianstronnym
ruchu rąk. Ruch ten polega na wyciąganiu na zmianę ręki przed
siebie nad wodą i podciąganiu jej z powrotem pod wodą.
Szybkość w kraulu uzyskuje się głównie za sprawą pracy rąk (70-
85%), praca nóg to zaledwie 15-30%. Oddech wykonuje się
poprzez częściowe wystawienie głowy nad wodę wzdłuż jednej
z rąk, najczęściej co drugi lub co trzeci wymach ramion.
 Piesek

Piesek – prosty styl pływacki. Charakteryzuje się on tym, że pływak leży

na klatce piersiowej i porusza rękoma i nogami w górę i w dół, tak jak
pływają psy i inne zwierzęta. Jest to w zasadzie kłus w wodzie.
Jest pierwszym stylem używanym przez starożytnych ludzi. Uważa się,
że powstał w wyniku obserwacji pływających zwierząt.
Prehistoryczne malowidła jaskiniowe w Egipcie przedstawiają postaci,
które wydają się płynąć pieskiem.
Zwykle jest to pierwszy styl pływacki używany przez dzieci,
które uczą się pływać.
Piesek jest też używany w wojsku jak cichy styl pływacki – dzięki temu,
że ręce ani nogi nie "łamią" powierzchni wody.
 Styl dowolny

Styl dowolny – styl pływacki. W tak określonej konkurencji zawodnik może płynąć dowolnym

sposobem. Wyjątkiem jest konkurencja stylu zmiennego (indywidualnie i w sztafecie zmiennej),
gdzie styl dowolny oznacza każdy inny sposób pływania niż styl motylkowy, styl
grzbietowy lub styl klasyczny (żabka).
Po przepłynięciu każdej długości pływalni i przy zakończeniu wyścigu, pływak musi dotknąć
ściany dowolną częścią ciała. Część ciała pływaka przez cały czas trwania wyścigu musi "łamać"
powierzchnię wody, z takim wyjątkiem, że dozwolone jest całkowite zanurzenie się pływaka w
czasie nawrotu i na dystansie nie dłuższym niż 15 metrów po starcie i po każdym nawrocie.
Przed tym punktem głowa musi "złamać" powierzchnię wody. Start w stylu dowolnym
rozpoczyna się skokiem ze słupka.
Reguły te nie precyzują dokładnie stylu, mówią jedynie o kilku zasadach obowiązujących
podczas rozgrywania wyścigów tym stylem. Zawodnicy najczęściej płyną kraulem, ponieważ w
warunkach w jakich zazwyczaj rozgrywane są zawody jest to najszybszy styl, jednakże zdarzają
się od tej reguły wyjątki. Jest to powodem nieporozumień, szczególnie na amatorskich
zawodach dla dzieci.
Przepisy pływania przewidują dyskwalifikację zawodnika
płynącego stylem dowolnym za następujące przewinienia:

 chodzenie po dnie,
 brak kontaktu fizycznego ze ścianą w trakcie nawrotu,
 brak kontaktu fizycznego ze ścianą na zakończenie wyścigu,
 brak wynurzenia w trakcie wyścigu (z wyjątkiem dystansu 15 metrów po
nawrotach i starcie),
 pływanie pod wodą po starcie powyżej 15 metrów,
 pływanie pod wodą po nawrocie powyżej 15 metrów,
 ukończenie wyścigu na innym torze,
 podciąganie się na linie torowej,
 przeszkadzanie zawodnikowi płynącemu na innym torze,
 użycie urządzeń pomagających zwiększyć szybkość, wytrzymałość lub
pływalność,
 wystartowanie przed sygnałem startu.
 Styl zmienny

Styl zmienny jest połączeniem czterech stylów pływania podczas jednego wyścigu. Zawody w

pływaniu stylem zmiennym odbywają się zarówno indywidualnie jak i jako sztafeta.
Zawody indywidualne odbywają się na dystansach 100 (basen 25 m), 200 i 400 m (basen 50 m
i 25 m). Zawodnicy płyną po kolei stylami:
 motylkowym (delfinem),
 grzbietowym,
 klasycznym (żabką),
 dowolnym (zazwyczaj kraulem).
Zawody sztafetowe odbywają się na dystansach 4 × 50 (basen 25 m) i 4 × 100 m (basen 50 m
i 25 m). Zawodnicy płyną po kolei stylami:
 grzbietowym,
 klasycznym (żabką),
 motylkowym (delfinem),
 dowolnym (zazwyczaj kraulem).
 Konkurencje pływackie
Pływacy rywalizują obecnie w 26 Do konkurencji nieolimpijskich zaliczane są
indywidualnych konkurencjach olimpijskich: dystanse:
 50 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,  800 m stylem dowolnym mężczyzn,
 100 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,  1500 m stylem dowolnym kobiet,
 200 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,  50 m stylem motylkowym kobiet i mężczyzn,
 400 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,  50 m stylem grzbietowym kobiet i mężczyzn,
 800 m stylem dowolnym kobiet,  50 m stylem klasycznym kobiet i mężczyzn,
 1500 m stylem dowolnym mężczyzn, Oraz rozgrywane na pływalniach 25-metrowych:
 100 m stylem motylkowym kobiet i mężczyzn,  100 m sposobem zmiennym kobiet i mężczyzn,
 200 m stylem motylkowym kobiet i mężczyzn,  4 × 50 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
 100 m stylem grzbietowym kobiet i mężczyzn,  4 × 50 m sposobem zmiennym kobiet i
 200 m stylem grzbietowym kobiet i mężczyzn, mężczyzn.
 100 m stylem klasycznym kobiet i mężczyzn,
 200 m stylem klasycznym kobiet i mężczyzn,
 200 m sposobem zmiennym kobiet i mężczyzn,
 400 m sposobem zmiennym kobiet i mężczyzn,
A także w 6 wyścigach sztafetowych:
 4 × 100 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
 4 × 200 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
 4 × 100 m sposobem zmiennym kobiet i
mężczyzn.
 Znani pływacy
W pływaniu światowym wybitną postacią był Johnny Weissmuller (USA),
zdobywca 4 złotych medali na Igrzyskach Olimpijskich w 1924 i 1928 r.,
który pierwszy przepłynął 100 m w czasie poniżej minuty. Z kolei w
skokach do wody gwiazdami w latach 70. i 80. XX w. byli Włoch Klaus
Dibiasi i Amerykanin Greg Louganis. Amerykanin Mark Spitz na igrzyskach
w Monachium zdobył aż 7 złotych medali. Bardzo blisko pobicia jego
rekordu był inny Amerykanin Michael Phelps, który zdobył na igrzyskach
olimpijskich w 2004 r. sześć złotych krążków i dwa brązowe, a cztery lata
później w Pekinie zdobył 8 złotych medali i pobił rekord Spitza. Na
kolejnych igrzyskach w Londynie Phelps zdobył kolejne sześć medali:
cztery brązowe i dwa srebrne, a na kolejnych w Rio de Janeiro: pięć
złotych i jeden srebrny, dzięki czemu został najbardziej utytułowanym
sportowcem w historii nowożytnych igrzysk olimpijskich, zdobywając w
sumie 28 medali: 23 złote, trzy srebrne i dwa brązowe. Ośmiokrotnym
mistrzem olimpijskim był w latach 80. i 90. inny Amerykanin – Matt Biondi.
W latach 90. wielką gwiazdą światowego pływania był rosyjski
sprinter, Aleksander Popow, nazywany carem pływania oraz
Australijczyk Ian Thorpe.
 Pływanie w Polsce

Pierwsze mistrzostwa Polski w pływaniu odbyły się w Warszawie

w 1929 r. 6 lat później Polacy wystartowali na Igrzyskach
Olimpijskich w Berlinie. Jednak aż do 1960 r. w dorobku Polaków nie
było ani jednego finału olimpijskiego. Do największych osiągnięć
polskiego pływania zaliczano dwa rekordy świata na 100 m stylem
klasycznym Marka Petrusewicza w 1953 i 1954 r. oraz jego srebrny
medal zdobyty na mistrzostwach Europy. Po latach posuchy
w 1980 r. pierwszy medal olimpijski wywalczyła Agnieszka Czopek.
W drugiej połowie lat osiemdziesiątych duże sukcesy
międzynarodowe odnotował Artur Wojdat – rekordzista świata na
400 m stylem dowolnym i medalista olimpijski w 1988 r.
 W ostatnich kilkunastu latach do
światowych kronik pływackich wpisali się:

 Rafał Szukała – wicemistrz olimpijski w 1992 r. i mistrz świata

w 1994 na 100 m stylem motylkowym,
 Alicja Pęczak – 3-krotna mistrzyni Europy na basenie 25 m w 1998 r.,
 Otylia Jędrzejczak – 2-krotna mistrzyni świata na 200 m delfinem
(2003, 2005), 5-krotna mistrzyni Europy w 2000, 2002, 2004 i 2006 r.
i była rekordzistka świata na 200 m stylem motylkowym, wreszcie
trzykrotna medalistka olimpijska z igrzysk w Atenach,
 Paweł Korzeniowski – mistrz świata na 200 m delfinem
z Montrealu w 2005 r., Mateusz Sawrymowicz i Przemysław
Stańczyk – mistrzowie świata z Melbourne w 2007 r.
 Rafał Szukała 
(ur. 9 kwietnia 1971 w Poznaniu)
Alicja Iwona Pęczak-Graczyk 
(ur. 13 stycznia 1970 roku w Bydgoszczy)
 Otylia Jędrzejczak 
(ur. 13 grudnia 1983 w Rudzie Śląskiej)
Paweł Korzeniowski 
(ur. 9 lipca 1985 w Oświęcimiu)
Polskie suckesy
Medaliści Igrzysk Olimpijskich

 Otylia Jędrzejczak, Ateny 2004, 200 m mot., 2:06.05

 Rafał Szukała, Barcelona 1992, 100 m mot., 53.35
 Otylia Jędrzejczak, Ateny 2004, 100 m mot., 57.84
 Otylia Jędrzejczak, Ateny 2004, 400 m dow., 4:05.84
 Agnieszka Czopek, Moskwa 1980, 400 m zm., 4:48.17
 Artur Wojdat, Seul 1988, 400 m dow., 3:47.34
Medaliści Igrzysk Europejskich

 Paweł Sendyk, Baku 2015, 50 m mot., 23.97

 Karol Zbutowicz, Baku 2015, 400 m zm., 4.22.22
 Medaliści Mistrzostw Świata
(basen 50 m)
 Rafał Szukała, Rzym 1994, 100 m mot., 53.51
 Otylia Jędrzejczak, Barcelona 2003, 200 m mot., 2:07.56
 Paweł Korzeniowski, Montreal 2005, 200 m mot., 1:55.02
 Otylia Jędrzejczak, Montreal 2005, 200 m mot., 2:05.61 (RŚ)
 Przemysław Stańczyk, Melbourne 2007, 800 m dow., 7:47.91
 Mateusz Sawrymowicz, Melbourne 2007, 1500 m dow.,14:45.94 (RE)
 Otylia Jędrzejczak, Fukuoka 2001, 100 m mot., 58.72
 Otylia Jędrzejczak, Barcelona 2003, 100 m mot., 58.22
 Otylia Jędrzejczak, Melbourne 2007, 400 m dow., 4:04.23
 Paweł Korzeniowski, Rzym 2009, 200 m mot., 1:53.23
 Konrad Czerniak, Szanghaj 2011, 100 m mot., 51.15
 Paweł Korzeniowski, Barcelona 2013, 200 m mot., 1:55.01
 Radosław Kawęcki, Barcelona 2013, 200 m grzb., 1:54,24 (RE)
 Wojciech Wojdak, Budapeszt 2017, 800 m dow., 7:41,73
 Artur Wojdat, Perth 1991, 200 m dow., 1:48.70
 Artur Wojdat, Perth 1991, 400 m dow., 3:49.67
 Otylia Jędrzejczak, Montreal 2005, 100 m mot., 58.57
 Bartosz Kizierowski, Montreal 2005, 50 m dow., 21.94
 Otylia Jędrzejczak, Melbourne 2007, 200 m mot., 2:06.90
 Konrad Czerniak, Barcelona 2013, 100 m mot., 51.46
 Medaliści Mistrzostw Świata
(basen 25 m)
 Radosław Kawęcki, Stambuł 2012, 200 m grzb., 1:48,48
 Artur Wojdat, Palma de Mallorca 1993, 200 m dow., 1:45.53
 Alicja Pęczak, Göteborg 1997, 100 m klas., 1:08.33
 Mariusz Siembida, Hongkong 1999, 50 m grzb., 24.41
 Alicja Pęczak, Ateny 2000, 100 m klas., 1:07.69
 Alicja Pęczak, Ateny 2000, 200 m klas., 2:24.24
 Piotr Albiński, Palma de Mallorca 1993, 1500 m dow., 14:53.97
 Rafał Szukała, Palma de Mallorca 1993, 100 m mot., 52.94
 Marcin Maliński, Rio de Janeiro 1995, 200 m zm., 1:58.61
 Marcin Maliński, Rio de Janeiro 1995, 400 m zm., 4:10.37
 Alicja Pęczak, Rio de Janeiro 1995, 200 m klas., 2:26.65
 Alicja Pęczak, Göteborg 1997, 200 m klas., 2:25.62
 Bartosz Kizierowski, Hongkong 1999, 100 m dow., 47.75
 Mariusz Siembida, Hongkong 1999, 100 m grzb., 53.27
 Otylia Jędrzejczak, Ateny 2000, 200 m mot., 2:09.61
 Paweł Korzeniowski, Manchester 2008, 200 m mot., 1:52:25
 Mateusz Sawrymowicz, Manchester 2008, 1500 m dow., 14:43.37
 Rekordziści świata

 Marek Petrusewicz, 100 m stylem klasycznym, 1:10,9 

 (18 października 1953, Wrocław)
 Marek Petrusewicz, 100 m stylem klasycznym, 1:09,8 
 (23 maja 1954, Wrocław)
 Artur Wojdat, 400 m stylem dowolnym, 3:47,38 
 (25 marca 1988, Orlando)
 Otylia Jędrzejczak, 200 m stylem motylkowym, 2:05,78 
 (4 sierpnia 2002, Berlin)
 Otylia Jędrzejczak, 200 m stylem motylkowym, 2:05,61 
 (28 lipca 2005, Montreal)
 Otylia Jędrzejczak, 200 m stylem motylkowym 
 (basen 25 m), 2:03.53 (13 grudnia 2007, Debreczyn)
 Rekordziści Europy

 Otylia Jędrzejczak, 200 m stylem motylkowym, 2.07,81 

 (18 września 2000, Sydney)
 Otylia Jędrzejczak, 200 m stylem motylkowym 
 (basen 25 m), 2:04,94 (7 grudnia 2006, Helsinki)
 Mateusz Sawrymowicz, 1500 m stylem dowolnym, 14:45,94 (1
kwietnia 2007, Melbourne)
 Paweł Korzeniowski, 200 m stylem motylkowym, 1:54,38 (21
marca 2008, Eindhoven)
 Radosław Kawęcki, 200 m stylem grzbietowym, 1:54,24 
 (2 sierpnia 2013, Barcelona)
 Pytania do prezentacji:

1.Gdzie odbył się pierwszy konkurs pływacki?

2.Ile metrów długości ma basen olimpijski?
3.Jakie wyróżnia się style pływackie?
4.Który styl pływacki jest najszybszy?
5.Ilu krotną mistrzynią była Otylia Jędzrzejczak?
6.Ile stopni ma woda podczas zawodów olimpijskich?