BAB 1

BAHASA MELAYU KLASIK

 ISI KANDUNGAN

Konsep Bahasa Melayu Klasik

Ciri Bahasa Melayu Klasik

 1.3.1
Konsep Bahasa
Melayu Klasik
 KONSEP BAHASA
MELAYU KLASIK
• SELEPAS BAHASA MELAYU KUNO, MUNCUL,
(a) ZAMAN PERALIHAN ATAU ZAMAN BAHASA MELAYU PRAKLASIK ( ABAD KE-13 HINGGA ABAD KE-14 MASIHI ).
(b) ZAMAN BAHASA MELAYU KLASIK ( ABAD KE-14 HINGGA ABAD KE-18 MASIHI )

• MENURUT ISMAIL HUSSEIN ( 1984 ), ABAD KE-13 DAN KE-14 MERUPAKAN ZAMAN PERALIHAN D SELURUH KEPULAUAN MELAYU
DENGAN KEDATANGAN AGAMA ISLAM.
• PADA ZAMAN PERLALIHAN, BAHSA MELAYU MULA MENERIMA PENGARUH DARIPADA BAHASA ARAB. KEMASUKAN PENGARUH
ARAB MENGAKIBATKAN BANYAK KOSA KATA BAHASA SANSKRIT BERCAMPUR ADUK DENGAN BAHSA ARAB.
• BAHASA MELAYU KLASIK BERMULA PADA AWAL ABAD KE-14, PADA MASA ITU, TULISAN JAWI, IAITU TULISAN ARAB DALAM
BAHASA MELAYU WUJUD.
• BAHASA MELAYU KLASIK MULA MENDAPAT PENGARUH KATA -KATA PINJAMAN DARIPADA BAHASA ARAB DAN FARSI.
• SELAIN TULISAN PASA PRASASTI-PRASASTI, TULISAN BERBAHASA MELAYU KLASIK BANYAK DIGUNAKAN UNTUK MENULIS
MANUSKRIP MELAYU LAMA. SURAT YANG DIKIRIM OLEH SULTAN TERNATE, MALUKU KAPADA RAJA PORTUGIS BERTARIKH 1521
DAN 1522 MERUPAKAN MANUSKRIP MELAYU YANG TERTUA.
 1.3.2
CIRI BAHASA
MELAYU KLASIK
SISTEM TULISAN
DAN EJAAN
a) BAHASA MELAYU KLASIK MEMPUNYAI SISTEM TULISAN YANG TERSENDIRI, IAITU TULISAN JAWI. TULISAN
JAWI MENGGUNAKAN AKSARA ARAB YANG DISESUAIKAN DENGAN BUNYI BAHASA MELAYU.
b) TULISAN JAWI MENGGUNAKAN 29 AKSARA JAWI YANG DIAMBIL DARIPADA BAHASA ARAB, KECUALI
AKSARA HAMZAH.

c) TERDAPAT 5 AKSARA DITAMBAH KEPADA AKSARA ARAB KERANA TERDAPATNYA BUNYI BAHASA MELAYU YANG
TIADA PADANANNYA DENGAN BUNYI DALAM BAHASA ARAB, IAITU :

d) PENEMUAN BATU BERSURAT DI SUNGAI TERESAT, KUALA BERANG, KIRA-KIRA 20 BATU DARI MUARA SUNGAI
TERENGGANU PADA 1303 MASIHI MERUPAKAN BUKTI PENGGUNAAN TULISAN ARAB DALAM BAHASA MELAYU.
TULISAN PADA BATU BERSURAT TERSEBUT MENGGUNAKAN HURUF JAWI SEPENUHNYA.
 1.3.2
BAHASA MELAYU KLASIK
CIRI BAHASA MELAYU
KLASIK
TATABAHASA
ISMAIL HUSSEIN ( 1984)

BENTUK KATA MELAYU KLASIK AGAK

BERBEZA JIKA DIBANDINGKAN DENGAN
BAHASA MELAYU KUNO. CONTOHNYA,
KATA TIDA DALAM BAHASA MELAYU
KUNO BERUBAH MENJADI TYADA
Awalan mar- telah berubah menjadi ber-, manakala
awalan ni- berubah menjadi di-.

• KITA BOLEH PERHATIKAN DISINI

BAGAIMANA PERTUKARAN IMBUHAN
mar- ,ber- DAN JUGA di- DITUKAR
DARIPADA BAHSA MELAYU KUNO KE
BAHASA MELAYU KLASIK.

• BEGITU JUGA DENGAN KATA KERJA

maN- DAN meN- DITUKAR DARIPADA
BAHASA MELAYU KUNO KE BAHASA
MELAYU KLASIK.
 AYAT M A J M U K D A L A M B A H A S A
M E L AY U K L A S I K

AYAT MAJMUK

DISINI KITA BOLEH PERHATIKAN TERDAPAT PELBAGAI

PENGGUNAAN AYAT MAJMUK DALAM TEKS TERSEBUT. SEBAGAI
CONTOH YANG DIATAS, SIANG SAMA MALAM SERUPA YANG
MEMBAWA MAKSUD EKUINOX.
 P E N G G U N A A N AYAT PA S I F D A L A M
B A H A S A M E L AY U

AYAT PASIF

DISINI KITA BOLEH PERHATIKAN

BEBERAPA PENGGUNAAN AYAT
PASIF DALAM BAHASA MELAYU
KLASIK. SEBAGAI CONTOH,
PERKATAAN DITARUH PADA
BARIS KEDUA AYAT DI SEBELAH.
 P E N G G U N A A N AYAT S O N S A N G D A L A M
B A H A S A M E L AY U K L A S I K

AYAT SONGSANG
DISINI KITA BOLEH
PERHATIKAN BAHASA MELAYU
KLASIK JUGA MENGGUNAKAN
AYAT SONSANG DALAM
PENULISAN DAN PERTUTURAN
MEREKA.
 1.3.3
PERKEMBANGAN ASKARA JAWI
 TULISAN JAWI
• Tulisan Jawi merupakan sejenis tulisan yang
menggunakan askara atau huruf Arab.
• Tulisan ini telah menjadi tulisan Bahasa Melayu klasik.
 PENDAPAT TENTANG ISTILAH “JAWI” DARIPADA
BEBERAPA PENGKAJI :
• Ada pengkaji yang beranggapan bahawa perkataan “JAWI” berasal
daripada perkataan “JAWA”, iaitu Pulau Jawa.
• Omar Awang berpendapat bahawa istilah “Jawi” berasal daripada
perkataan Arab al-Jawah, yang merujuk kepada Pulau Sumatera. Orang
Arab menamakan tulisan Jawi bagi merujuk kepada tulisan yang
digunakan oleh orang Sumatera yang beragama Islam dan
menggunakan bahasa Melayu.
• William Marsden mengambil pendapat W.G. Werndly yang menganggap
bahawa perkataan “Jawi” dikaitkan dengan perkataan “Jawa” seperti
yang dinyatakan oleh Marco Polo sebagai nama lama bagi Pulau
Sumatera.
• Stamford Raffles menyatakan bahawa perkataan
“Jawi” dikaitkan dengan orang Melayu yang bersifat
kacukan, seperti dalam ungkapan “anak Jawi” yang
bermaksud “ anak kacukan daripada bapa India
dengan ibu Melayu”. Oleh itu, tulisan Jawi ialah tulisan
campuran daripada Arab dan Melayu.
DUA PENGARUH DALAM PERKEMBANGAN
TULISAN JAWI

ARAB MELAYU
 PENGARUH ARAB : TAHAP PERTAMA
• Tanda baris atau diakritik
digunakan dalam tulisan
Jawi . Ejaannya pula tidak
menggunakan huruf
vokal . Pada tahap ini,
baris yang digunakan
banyak dan masa yang
sama duambil untuk
menulis sesuatu perkataan
atau ayat .
 PENGARUH ARAB :TAHAP KEDUA
• Tanda baris pada tulisan
Jawi digugurkan
• Ejaannya masih tidak
menggunakan huruf
vokal .
• Tulisan Jawi jenis ini
dikenali juga sebagai
tulisan Arab gondol
.Contohnya:
• Pengguguran baris pada tulisan Jawi tahap kedua
menimbulkan masalah bagi perkataan berhomograf
kerana ejaan yang sama boleh disebut dengan cara yang
berbeza sehingga menimbulkan perbezaan makna .
• Contohnya :
‫ تمبق‬- boleh disebut sebagai tambak, tembok, tombok ,

dan tumbuk

‫ تمبڠ‬- boleh disebut sebagai tambang, tumbang,

tembang, atau timbang
PENGARUH MELAYU : TAHAP PERTAMA
• Ini terjadi kerana pengguguran
baris boleh mengelirukan
pembaca, maka sistem ejaan
Jawi dengan pengaruh Melayu
diperkenalkan.
• Pada tahap ini, huruf
vokal/saksi, iaitu ‫(ا‬alif),
‫(و‬wau) ,dan ‫(ي‬ya) telah
diwujudkan. Hruf-huruf saksi
ini diletakkan pada suku kata
pertama sahaja.Contohnya:
• Walaubagaimanapun, penggunaan huruf vokal pada
suku kata pertama juga menimbulkan masalah bagi
perkataan berhomograf kerana terdapat perkataan yang
berlainan ditulis dengan ejaan yang sama.
• Contohnya :
• ‫ بوت‬- boleh didebut sebagai buta atau bot.
‫ بوم‬- boleh disebut sebagai bumi atau bo. .
‫ الݢ‬- boleh disebut sebagai laga, lagi atau lagu. .
• Untuk menyelesaikan masalah ini, sistem ejaan Jawi
tahap kedua diperkenalkan .
 PENGARUH MELAYU: TAHAP KEDUA
• Huruf vokal/saksi
diletakkan pada kedua-
dua suku kata .
• Contohnya:
• Penambahaan huruf vokal bagi melambangkaan fonem
vokal dalam bahasa Melayu.
• Oleh sebab huruf Jawi mempunyai 3 vokal ( ‫ و‬,‫ا‬dan ‫) ي‬
sedangkan dalam bahasa Melayu terdapat enam vokal
(a,e,i,e,o dan u), maka satu huruf Jawi digunakan untuk
dua vokal bahasa Melayu, iaitu:
‫ ا‬- melambangkan bunyi vokal a dan e pepet
‫ و‬- melambangkan bunyi o dan u
‫ي‬- melambangkan bunyi i dan e taling
• Contohnya :
 SISTEM EJAAN JAWI DALAM NEGARA
TAHUN SISTEM EJAAN JAWI

1931 -RAHSIA TULISAN JAWI

-Buku bagi ejaan ini disusun oleh Za’ba.
1937 -PANDUAN BAGI HEJAAN PBm PB DI RAJA JOHOR
-Sistem ejaan jawi ini disusun oleh Mejar Dato’ Haji Mohd Said bin Haji Sulaiman dan digunakan
oleh kerajaan johor.
1949 -DAFTAR EJAAN MELAYU: JAWI-RUMI
-Buku ejaan ini telah disempurnakan oleh Za’ba.
1970- - EJAAN JAWI DIAN
1973 -Sistem ejaan ini digunakan oleh Majalah Dian iaitu sebuah majalah yang menggunakan tulisan
Jawi . Majalah ini diterbitkan di Kelantan.
1986 -PEDOMAN EJAAN JAWI YANG DISEMPURNAKAN
-Sistem ini merupakan keputasan daripada “Konvensyen Tulisan Jawi” di Terangganu pada
tahun 1984.Buku bagi ejaan ini diterbitkan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka.
1988 -DAFTAR EJAAN RUMI-JAWI
-Buku bagi ejaan ini diterbitkan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka.
 1.3.4
BAHAN BUKTI PENGGUNAAN
BAHASA MELAYU KLASIK
BATU BERSURAT
1)BATU BERSURAT DI PAGAR
RUYUNG
■ Bertarikh 1356 Masihi
■ Tertulis dengan huruf India
■ Mengandungi sedikit prosa Bahasa melayu Kuno
■ Mengandungi beberapa sajak Sanskrit
■ Tentang pemerintahan raja pada ketika itu
■ Bahasa melayu telah digunakan sebagai Bahasa Rasmi seperti
yang terdapat pada zaman kerajaan Sriwijaya
2)BATU BERSURAT DI MINYE
TUJUH
■ Bertarikh 1380 Masihi
■ Ditemukan di Aceh
■ Bahagian Sumatera Utara
■ Mengunakan tulisan india
■ Banyak mengandungi kata daripada Bahasa Arab
■ Mengandungi lapan baris sajak Sanskrit
■ Keupayaan Bahasa melayu nyata semakin meningkat apabila
mampu menjadi Bahasa pernyataan puisi yang halus
3)BATU BERSURAT TERENGGANU

■ Ditemukan di sungai teresat dekat bandar kuala berang

■ Dipercayai antara 1303 hingga 1397
■ Tulisan jawi yang memperlihatkan kombinasi sistem ejaan
Arab dengan sistem ejaan Melayu
■ Tulisan Bahasa Arab telah digunakan dalam Bahasa melayu
■ Tentang undang-untangle Dan hukuman yang berasaskan
hukuman Islam
 1.3.4
BAHAN BUKTI PENGGUNAAN
BAHASA MELAYU KLASIK
 BATU NISAN MALIK AL-SALLEH
 Sultan Pasai dan Samudra yang mula-mula memeluk islam dan meninggal pada
tahun 1297

 Batu nisan menjadi bukti bahawa pada abad ke-13 sudah terdapat sebuah kerajaan
Islam di Kepulauan Melayu,iaitu kerajaan Semudra-Pasai

 Bahasa arab bahasa yang digunakan dengan kosa kata khas yang berkaitan
dengan agama Islam
 HUKUM KANUN
Melaka:
 Merupakan peraturan yang bertulis
untuk melindungi kerajaan,rakyat dan
negeri Melaka
 Ditulis dan disusun pada zaman
pemerintahan Sultan Mahmud Syah
 Undang-undang tradisional yang tertua
 Antara kandungannya ialah undang-
undang jenayah,muamalat dan
kekeluargaan
Pahang:
 Digubal semasa pemerintahan Sultan
Abdul Ghaffar Mahyuddin Shah
 Hukum Kanun tertua selepas undang-
undang Melaka
 Penggubalannya dikatakan berasaskan
Hukum Kanun Melaka
 Kandungannya menampakkan perubahan
& penambahan dalam hal berkaitan
Islam
 Raja sebagai Khalifah
 Kedudukan raja atau sultan diperkukuh
 1.3.4
BAHAN BUKTI
PENGGUNAAN BAHASA
MELAYU KLASIK
 (d) Surat Awal

• Terdapat beberapa pucuk surat yang tersimpan di British Museum,The Bodlein Library Oxford
dan di University Library di Leiden pada abad ke-17
• Surat tersebut ditulis dalam bahasa Melayu menggunakan tulisan Jawi
• Surat paling awal ditemukan ialah surat yang dikirimkan oleh Sultan Ternate kepada Raja
Portugal di Lisbon,1521 dan 1522 M.
• Surat tersebut penting sebagai bukti terawal penggunaan bahasa Melayu dalam hubungan
antara dua buah kerajaan.
• Antara surat lain termasuklah;
i.surat kebenaran berniaga kepada Sir James Lancester,1601
ii.surat kebenaran berdagang kepada Harry Midleton,1603
iii.surat kepada King James I,England,1612 daripada Sultan Acheh
iv.surat kepada Kapitan Inggeris di Jambi daripada Raja Bendahara Paduka Seri Maharaja
Birni
1852
 (e) Naskhah Sastera Klasik

(i)Sejarah Melayu ( Sulatus Salatin )

-Tun Sri Lanang menulis naskhah ini pada tahun 1612 dan disiapkan di Acheh,1613
-Berkenaan dengan keturunan raja-raja Melayu,adat istiadat dan peristiwa bersejarah Kerajaan
Melayu
Melaka
-Pendapat tokoh terhadap Sejarah Melayu;
a.R.O.Winstedt = mengandungi mitos dan lagenda
b.T. Iskandar,A. Teeuw & Mohd Taib Othman = memerihalkan kedatangan pengaruh asing
( Hindu & Islam )
c.A. Teeuw = Sejarah Melayu kaya dengan kebudayaan masyarakat Melayu yang
menggambarkan
hubungan masyarakat,perkembangan fikiran dan keadaan ekonomi orang Melayu
(ii) Misa Melayu

-Ditulis oleh Raja Chulan

-Berbentuk prosa dan puisi menggunakan tulisan Jawi
-Berkenaan tentang sejarah raja pemerintah negeri Perak ,1700-1780 M
-Penceritaan mengikut kronologi dan merakamkan adat istiadat dan tradisi zaman itu.

(iii) Hikayat Hang Tuah

-Dikarang pada tahun 1641-1736,zaman kesultanan melayu melaka
-Berbentuk prosa,pantun dan peribahasa yang lengkap dengan glosari,rujukan,peta.
-Kassim Ahmad (1964 ),berpendapat Hikayat ini menggambarkan pemikiran Melayu yang
bersahaja
lunak dan padat.Beliau mengatakan penggunaan bahasa Arab dalam Hikayat Hang Tuah itu
ditambah kemudian.
-Mendapat pengiktirafan UNESCO sebagai sebuah Warisan Dunia 2001
 1.3.5

FUNGSI BAHASA MELAYU KLASIK

 FUNGSI BAHASA MELAYU KLASIK

1 LINGUA FRANCA 4 BAHASA UNDANG-UNDANG

2 BAHASA PENTADBIRAN 5 BAHASA PERSURATAN
3 BAHASA ILMU
 LINGUA FRANCA
BAHASAMELAYU KLASIK SEBAGAIALAT PERHUBUNGAN
1
KALANGAN MASYARAKAT DIRANTAUI INI

BAHASA INI DIJADIKAN ALAT PERHUBUNGAN ORANG BUKAN

2 MELAYU AGAR DAPAT MENJALANKAN AKTIVITI PERNIAGAAN,
SERTA DAPAT MENGEMBANGKAN AGAMA ISLAM & KRISTIAN.

BAHASA INI BERKEMBANGPESAT KERANA LEBIH

3
BERKEMAMPUAN MENANGANI MASALAH PERHUBUNGAN,
PERNIAGAAN& PERDAGANGAN ANTARANEGARA.
 BAHASA PENTADBIRAN
BAHASA PENTADBIRANKERAJAANATAU BAHASA PEMERINTAHAN
1 BEBERAPA BUAH KERAJAAN DIRANTAU INI.

2 SURAT MENYURATDALAM KALANGAN KERAJAAANDI KEPULAUANMELAYU.

MEMBERIKANKEIIZINAN PERNIAGAAN KEPADA PENIAGAATAUPEDAGANG
ASING
PADAZAMANKEGEMILANGANKERAJAANMELAKA,BAHASA MELAYU
3 BERKEMBANG & DIGUNAKAN SEBAGAI ALAT KOMUNIKASI PERDAGANGAN
DIPANTAIUTARAAUSTRALIADAN DI BARAT
 BAHASA ILMU
1 ALATUNTUK MENYAMPAIKANILMUPENGETAHUANTERUTAMA ILMU
KEAGAMAAN.

2 GOLONGAN ULAMA DI ASIATENGGARA YANG MENULIS KITAB AGAMA

DALAM BAHASA MELAYU YANG DIPENGARUHI OLEH BAHASA ARAB.

BAHASAMELAYU DIGUNAKANDALAMPENULISAN PADA ZAMAN

3 KERAJAANACHEH. BAHASA MELAYU SEBAGAI BAHASA UTAMA&
BAHASA ILMU PENGETAHUAN MENGATASI BAHASAACEH.
 BAHASA UNDANG-UNDANG
1 MENGGUBALUNDANG-UNDNANG DI NEGERI -NEGER MELAYU &
SEKITARNYAATASARAHAN RAJA.

2 KANDUNGANNYATERMASUKHALBERKAITAN KEDUDUKAN RAJA DAN

PEMBESAR,UNDANG-UNDANGJENAYAH & UNDANG-UNDANG PERNIAGAAN.

UNDANG-UNDANG YANG TERTULIS DALAM BAHASA KLASIK :

3 • HUKUM KANUN MELAKA/ UNDANG-UNDANG MELAKA
• UNDANG -UNDANG LAUT MELAKA
• HUKUM KANUN PAHANG
 BAHASA PERSURATAN

1 DIGUNAKAN DALAM PENGHASILAN KARYASASTERA

MELAYU KLASIK

2
BANYAK CERITA RAKYAT DIHASILKAN :
CERITA JENAKA : PAK PANDIR , SI LUNCAI
CERITATELADAN : SI TANGGANG
CERITABINATANG : SI KANCIL
3 KARYA-KARYA TERSEBUT MENJADI SUMBER HIBURAN KEPADA
RAKYAT PADA KETIKAITU.
 1.4.1

KONSEP MELAYU MODEN

 KONSEP BAHASA MELAYU MODEN

Bermula pada abad ke-19, ekoran kedatanngan penjajah Eropah seperti Portugis, Belanda dan
Inggeris. Hasil karangan Munsyi Abdullah dianggap sebagai permulaan zaman bahasa melayu
moden.
 Tahap Perkembangan Bahasa Melayu Moden

Dapat dilihat daripada dua tahap:

1. Bahasa Melayu Moden Pramerdeka
2. Bahasa Melayu Moden Pascamerdeka
 R.O Winstedt
• Sir Richard Olaf Winstedt (1878-1966)
• Pakar pengkaji dari Timur Inggeris
• Pentadbir kolonial di Tanah Melayu dan Singapura
• Nazir sekolah-sekolah di Perak 1902
• Penolong Pengarah Pendidikan di Negeri-Negeri Selat dan Negeri-Negeri Bersekutu tahun
1916
• Pegawai Inggeris mendalami budaya dan bahasa dengan penyelidikan tentang bahasa dan
kesusasteraan Melayu.
 SUMBANGAN

• Menyusun Loghat Melayu (1920) , kamus ekabahasa Melayu

• A Practical Modern Malay - English Dictionary (1952)
• An Unabridge English - Malay Dictionary (1958)
• Dictionary of Colloquial Malay ( Malay English and English - Malay)
(1959)
• Colloquial Malay : A Simple Grammar with Conversations (1920), Malay
Grammar (1927)
• Sejarah Melayu ,Cerita Jenaka
 1.1.2
BAHASA MELAYU MODEN
PRAMERDEKA
SUMBANGAN TOKOH
ASING
 R.J. Wilkinson

 Nama penuhnya Richard James wilkinson.

 Beliau tiba di Tanah Melayu pada tahun 1889
 Bertugas sebagai pegawai pentadbiran kolonial
 Beliau banyak memberikan sumbangan terhadap perkembangan Bahasa Melayu
 Dengan menerbitkan kamus dan menyusun ejaan
 Antaranya ialah:
i)A Malay-English Dictionary 1901 iaitu kamus dwibahasa yang terawal pada abad ke-20
ii)kamus Jawi-Melayu -Inggeris (disusun 1902 dan diterbitkan 1903)
iii)Ejaan wilkinson (1895),sistem ejaan yang digunakan di semua sekolah umum.
 R.J. Wilkinson
 Selain itu, beliau banyak menerbitkan buku-buku cerita lama dan sejarah untuk
kegunaan penuntut-penuntut sekolah .
 Dr.C.Hooykass,dalam bukunya Printis Sastera mengakatan bahawa Pantun Melayu
dikumpulkan oleh R.J Wilkinson dan R.O Winstedt dalam buku Malay Literature
Series 12 mengandungi lebih kurang 1500 rangkap pantun ,lebih 10 peratus
daripadanya ialah seloka
 O.T Dussek

 Nama penuhnya ialah Oman Theodore Dussek

 Berketurunan Jerman
 pada tahun 1912, setelah menamatkan pengajiannya di Universiti Of London ,beliau
dilantik sebagai guru di Sekolah Tinggi Melaka .
 pada tahun 1914, dilantik sebagai Pengetua Maktab Latihan Guru Melayu Melaka,sebagai
penolong pengarah pelajaran dan menjadi Pengetua Sultan Idris Trainning College (SITC)
yang pertama pada tahun 1922 .
 Beliau menubuhkan Pejabat Karang mengarang dalam usaha untuk memajukan Bahasa
Melayu
 O.T Dussek
 Antara karya Beliau:
i) Kitab pelita Mengarang ,Bersama dengan Muhammad Hashim bin Haji Taib (1923) .
ii) Kitab Pedoman Guru Penggal 1 dan 2 dan Kitab Hisab I-IV (1926)
iii) Kitab Ilmu Geometri (1930)
iv) Melawat ke Eropah Tengah (1935)
v) Practical Modern Malay ; An Introduction to the Colloquial Language Malay Readers (1949)
 W.Marsden
 Nama penuhnya ialah William Marsden.
 Beliau mendalami Bahasa Melayu semasa berkhidmat di Sumatera Barat .
 Orang yang pertama menemukan dan menyenaraikan kosa kata bahasa-bahasa dari Madagascar di Lautan
Hindi Hingga ke Marquess di laut pasifik.
 Antara karya beliau:
i) A Dictionary of the Malayan Language (1812) ,sebuah kamus dwibahasa (Melayu - Inggeris dan Inggeris
-Melayu ) disusun mengikut kaedah perkamusan moden .
ii) A Grammar of the Malayan Language (1824)
 Beliau juga merupakan orang pertama yang memperkenalkan pola keselarasan vokal bagi perkataan dalam
Bahasa Melayu .
 1.1.2
SUMBANGAN
TOKOH
TEMPATAN
ABDULLAH MUNSYI
(1786-1854)
SUMBANGAN TOKOH
Bertugas sebagai
penyalin dokumen Digelar sebagai
kepada Sir Bapa Sastera
Stamford Raffles. Moden.

Menterjermah
Bertugas sebagai Hikayat Panca
guru, penterjermah Tenderan iaitu
dan penulis buku. sebuah buku
berbahasa Hindu.

Karya beliau ialah:

Pengkarya pertama  Kisah Pelayaran Abdullah ke
Abdullah Munsyi yang keluar daripada Kelantan(1838)
corak penulisan  Ceretera Kapal Asap(1843)
1786-1854 tradisional.  Syair Singapura Terbakar(1847)
 Hikayal Abdullah(1849)
 Kisah Pelayaran Abdullah ke
Jedah(1854)
65
 Insert
Insert Image
Image

RAJA ALI HAJI

(1808-1873)
SUMBANGAN TOKOH
Karya beliau
menunjukkan
Merupakan ulama, bahawa Bahasa
ahli sejarah dan Melayu mampu
pujangga Melayu- berfungsi untuk
Bugis. menyampaikan ilmu
pengetahuan.

Merupakan tokoh
bahasa. Mempunyai pengetahuan
tentang sejarah, agama,
kesusteraan dan bahasa.

Mengarang Kitab Karya beliau ialah:

Pengetahuan Bahasa  Salasilah Melayu Dan
Raja Ali Haji kamus loghat Melayu Bugis(1890)
Johor-Pahang-Riau-  Tuhfat Al-Nafis(1865)-sejarah
1808-1873 Lingga penggalan  Bustanul Katibinaaa(1850)
pertama.  Gurindam Dua Belas
 Syair Suluh Pegawai
 Syair Sultan Abdul Muluk
67
 Insert
Insert Image
Image

MEJAR DATO’ HAJI

MOHD SAIN BIN HAJI
SULAIMAN
(1876-1955)
SUMBANGAN TOKOH
Menubuhkan
Kerjaya bermula Pakatan Belajar-
sebagai jururawat di Mengajar
Pejabat Pengetahuan dan
Bendaharaan di diubah menjadi
Istana Besar Johor pakatan Bahasa
pada tahun 1898. Melayu Persuratan
Buku Diraja Joho.

Menjadi pembantu
Pakatan ini menghasilkan 34
dan penyelidik
buah buku yang menyentuh
tentang hal-hal
aspaek bahasa, sejarah,
kerajaan dan
kebudayaan riwayat perjalanan
persuratan Melayu.
dan lain-lain.

Karya beliau ialah:

Beliau pernah dilantik  Buku Katan (1936) merupakan kamus yang
oleh DYYM Sultan ditulis dalam tulisan Jawi
MEJAR DATO’ HAJI Ibrahim sebagai  Jalan Bahasa Melayu(1937) iaitu buku
Setiausaha sulit tatabahasa
MOHD SAIN BIN HAJI sehingga 1952 iaitu  Perkataan-perkataan Berangkap (1939)
SULAIMAN
1808-1873 selama 24 tahun.  Penokok dan Penambah dalam Bahasa
Melayu (1939)
69
 Tanda tanda bagi Perhentian (1940)
 Buku ketetapan Hejaan Melayu (1941)
 Insert
Insert Image
Image

ZAINAL ABIDIN BIN

AHMAD (ZA’BA)
(1895-1973)
SUMBANGAN TOKOH Bertugas sebagai
guru Bahasa Melayu
di English College, Menghasilkan sajak
bertukar ke Maktab antaranya Hasad
Melayu Kuala dan Dengki, Kurang
Kangsar dan Fikir, Tamak, Orang
berpindah ke Maktab Bermuka Dua dan
Pengurusan Sukan lain-lain
idris.

Beliau dihantar ke
London sebagai Beliau dianugerahi gelaran
pensyarah di School of Pendeta (1935) sewaktu
Oriental and African berlangsungnya Kongres
studies, Universiti of Bahasa dan Persuratan Melayu
London dan mendapat di Johor.
ijazah dalam pengajian
Bahasa Melayu dan
Bahasa Arab

Karya beliau ialah:

 Chanai Bachaan (1924)
Beliau dilantik  Ilmu Bahasa Melayu Penggal 1 dan 2(1926)
ZAINAL ABIDIN BIN sebagai pensyarah  Rahsia Ejaan Jawi (1929)
kanan di Univerisiti
AHMAD (ZA’BA) Malaya (Singapura)
 Ilmu Mengarang Melayu (1934)
 Pelita Bahasa Melayu Penggal 1(1940),
1895-1973 Penggal 2(1946), Penggal 3(1949)
 Daftar Ejaan Melayu: Jawi Rumi (1949)
71
1.4 BAHASA MELAYU MODEN
TAHAP PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU MODEN
SUMBANGAN PERTUBUHAN DAN
INSTITUSI

PEJABAT KARANG
MENGARANG (PKM)

THE MALAY SCHOOL

SERIES DAN THE
MALAY HOME LIBRARY
SERIES
SULTAN IDRIS
TRAINING COLLEGE
(SITC)
 PEJABAT KARANG MENGARANG
 Pejabat Karang Mengarang ditubuhkn oleh O.T Dussek, Pengetua Pejabat Karang ketika itu dan
Za’ba sebagai penterjemah
 Ditubuhkan bagi memenuhi keperluan buku teks untuk sekolah – sekolah Melayu
 Dipertanggungjawabkan oleh Za’ba yang dilantik dengan Ketua Pengarang dan Penterjemah
Kanan
Lebih menumpukan perhatian terhadap penerbitan buku-buku sekolah
 Buku teks yang diterbitkan di bawah ‘Siri Buku Teks Sekolah’
 32 buah buku teks sekolah Melayu nerjaya diterbitkan sejak ditubuhkan sehingga tahun 1936
 TUJUAN PENUBUHAN PKM
Menerbitkan bahan-bahan
Mengeluarkan sebanyak bacaan untuk masyarakat
mungkin buku-buku bahasa Melayu amnya
Melayu

Mengadakan
Menerbitkan jurnal perpustakaan bergerak ke
kampung-kampung
DUA SIRI PENERBITAN BUKU
DALAM PKM

THE MALAY SCHOOL

SERIES
THE MALAY HOME
LIBRARY SERIES
PENULIS DAN PENTERJEMAH
PKM

BUKU DALAM THE MALAY

 Abdul Hadi Haji Hassan SCHOOL SERIES
 Ibrahim Dato Muda
 Yeop Abdul Rahman BUKU DALAM THE MALAY HOME
  Ilmu Mengarang Melayu LIBRARY SERIES
Zainal Abidin Ahmad
  Pelita Bahasa Melayu
O.T Dussek
 Chanai Bacaan
 Pedoman Guru
 Sejarah Alam Melayu  Hikayat Taman Ajaib
 Ilmu Alam Rendah Tanah  Hikayat Taman Peri
Melayu  Aladin dengan Lampu Ajaib
 Chendera Lela
 Cerita Dengeng Grimm dan
Anderson
 SULTAN IDRIS TRAINING COLLEGE
(SITC)
 Atau dikenali Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI)
 Ditubuhkan pada 29 November 1922
 4 orang tenaga pengajar Eropah, seorang berbangsa Filipina & 10 orang Melayu
O.T Dussek dilantik sebagai pengetua pertama SITC yang mempunyai minat mendalam dalam
bidang penulisan, kesusasteraan & kebudayaan Melayu
 Penubuhan SITC menandakan zaman baharu dalam pendidikan vernakular Melayu iaitu
mengubah taraf hidup orang Melayu dari kelas pertanian & nelayan ke taraf yang lebih tinggi
 SUMBANGAN UTAMA SITC
 Sebagai institusi latihan bagi bakal pendidik
 Sebagai badan penerbitan buku (khususnya buku untuk kegunaan sekolah)
 Melahirkan ramai penulis
 1.1.2
TAHAP PERKEMBANGAN BAHASA
MELAYU MODEN
 KONGRES BAHASA DAN PERSURATAN
ASAS 50
✓ANGKATAN SASTERAWAN 50(ASAS 50) DITUBUHKAN PADA 6 OGOS 1950 DISINGAPURA
✓MATLAMAT PENUBUHANNYA TERMASUKLAH :
°MEMPERLUAS DAN MEMPERTINGKATKAN MARTABAT KESUSASTERAAN DAN KEBUDAYAAN MELAYU
*ASAS 50 BERJUANG UNTUK MEMPERLUAS DAN MEMPERTINGKATKAN STATUS KESUSASTERAAN DAN
KEBUDAYAAN MELAYU YANG MENJADI TUNJANG KEPADA PEMBENTUKAN MASYARAKAT MAJMUK DI
NEGARA INI
°MELINDUNGI HAK HAK AHLI DAN PENGARANGNYA
*ASAS 50 AKAN MENJAGA DAN MELINDUNGI ANGGOTANYA DRI SEGI UNDANG-UNDANG DAN PERATURAN
NEGARA,TERMASUKLAH DARI SEGI MENENTUKAN BAYARAN MENGIKUT HARGA KARYA YG DIHASILKAN
°MELAKUKAN PEMBAHARUAN DALAM SASTERA TANPA MENGHILANGKAN YANG LAMA
*ASAS 50 MELAKUKAN DAN MENERIMA PEMBAHARUAN DALAM BIDANG SASTERA DAN BAHASA SELARI
DENGAN PEREDARAN ZAMAN TETAPI PADA YG SAMA TURUT MNGEKALKAN KHAZANAH SASTERA LAMA
YANG TELAH DIWARISI.PEMBAHARUAN YANG DIMAKSUDKAN MELIPUTI USAHA MENGUBAH,MENCIPTA
DAN MEMBINA PERKATAAN BAHARU UNTUK MEMPERKAYA BAHASA SASTERA
• ✓TOKOH ASAS 50 TERDIRI DARIPADA USMAN AWANG,ABDUL SAMAD ISMAIL,KERIS MAS,JIMY
ASMARA,MASURI SN,MAS DAN ASRAF
• ✓ASAS 50 DENGAN KONSEP PERJUANGANNYA "SENI UNTUK MASYARAKAT" ATAU "SENI UNTUK RAKYAT",
BERCITA-CITA UNTK MEMAJUKAN BAHASA DAN SASTERA MELAYU SEBAGAI ALAT UNTUK MENUJU
KEMERDEKAAN,KEADILAN SOSIAL DAN KEMAJUAN FIKIRAN,SELARI DENGAN KONSEP PERJUANGAN
• ✓PENULIS ASAS 50 YG BERGIAT DALAM PENULISAN SAJAK IALAH USMAN AWANG (TONGKAT WARRANT)
DAN MASURI SN. ANTARA SAJAK USMAN AWANG YANG POPULAR IALAH GADIS KUBURAN,PAK UTIH DAN
KEMAKAM BONDA MANAKALA MASURI SN PULA MENGHASILKAN ANTALOGI PUISI BARU,AWAN PUTIH
DAN WARNA SUASANA
• ✓SAJAK ASAS 50 KEBANYAKANNYA MEMBAWA PERSOALAN TENTANG PERJUANGAN
KEMERDEKAAN,NASIB KAUN BURUH DAN KEMISKINAN PETANI IAITU SELARI DENGAN SLOGANNYA SENI
UNTUK MASYARAKAT
• ✓SAJAK TERSEBUT TERSIAR DALAM AKHBAR DAN MAJALAH HIBURAN,MUTIARA,KENCANA,UTUSAN
ZANAN DAN MASTIKA
• ✓PENULIS ASAS 50 YG BERGIAT DALAM BIDANG PENULISAN CERPEN TERDIRI DRPADA KERIS MAS,AWAN
IL-SARKAM DAN A.SAMAD SAID. ANTARA ANTALOGI CERPEN YANG POPULAR IALAH MEKAR DAN SEGAR
DAN PATAH TUMBUH KARYA KERIS MAS
• ✓CERPEN TERSEBUT TERSIAR DALAM AKHBAR DAN MAJALAH HIBURAN,JUITA,MUTIARA,MASTIKA DAN
UTUSAN ZAMAN
• ✓ CERPEN ASAS 50 MMBAWA PERSOALAN DARURAT ,NASIB KAUM BURUH DAN
KETIDAKADILAN SOSIAL YG SELARI DENGAN SLOGANNYA"SENI UNTUK
MASYARAKAT" .
• ✓ PENULIS ASAS 50 YG MENCEBURI BIDANG PENULISAN NOVEL TERDIRI DRPADA
ROSMERA DAN WIJAYA MALA(ABU YAZID ABIDIN) NOVEL "PEREMPUAN BERBAJU
HIJAUAA,MELATI KORBAN CINTA SUCI,PELUKIS MUDA DAN MEJA BOLA" KARYA
ROSMERA.NOVEL "MATA INTAN L,SAKA KAMPUNG GERGASI, MUDA TK SUDAH"
KARYA WIJAYA MALA
• ✓ DISAMPING ITU,ASRAF MERUPAKAN TOKOH ASAS 50 YG MENCEBURI BIDNG
PENULISAN BAHASA UTUK MMPERKEMBANGKAN DAN MENDAULATKAN BAHASA
MELAYU DI SEKITAR TAHUN 50AN. BELIAU TELAH BERHASIL MMPERJUANGKN
TULISAN RUMI SEBAGAI TULISAN RASMI TANPA MENGETEPIKAN TULISAN JAWI
• ✓ ASRAF MENJAYAKAN KONGRES BAHASA MELAYU DAN PERSURATAN MELAYU 1,2
DAN 3
 PAKATAN BELAJAR MENGAJAR BAHASA MELAYU

• ✓ PAKATAN BELAJAR MENGAJAR PENGETAHUAN BAHASA (PBMPB) DITUBUHKAN PADA

TAHUN 1888
• ✓ PENGASASNYA IALAH DATO SERI AMAR DIRAJA ABDUL RAHMAN ANDAK DAN DATO
MUHAMMAD IBRAHIM MUNSYI
• ✓ PBMPB MERUPAKAN SESUATU PERHIMPUNAN BELAJAR MENGAJAR DAN SIASAT
MENYIASAT TENTANG PENGETAHUAN DAN PERATURAN BAHASA MELAYU
• ✓ SULTAN JOHOR TELAH MENGANUGERAHKAN GELARAN"DIRAJA" KEPADA PAKATAN
INI PDA 14 APRIL 1935 DAN PERTUBUHAN INI MENGGUNAKAN NAMA BAHARUNYA
IAITU PAKATAN BAHASA MELAYU PERSURATAN BUKU DIRAJA JOHOR TETAPI
MENGEKALKAN SINGKATAN PBMPB
• ✓ ANTARA PERANCANGAN PAKATAN INI ADALAH SEPERTI BERIKUT:
1. °PEMILIHAN TULISAN JAWI SEBAGAI TULISAN RASMI BAHASA MELAYU
2. °PENSTANDARDAB DAN PENYERAGAMAN EJAAN JAWI
3. °MENYUSUN BUKU JALAN BAHASA MELAYU ATAU TATABAHASA BAHASA MELAYU
4. °MENYUSUN DAN MENGATUR PENOKOK DAN PENAMBAH ATAU IMBUHAN DALAM
BAHASA MELAYU
5. °MENYUSUN BUKU KATAN ATAU KAMUS MELAYU
6. °MENGUMPUL GUGUS KATAN ATAU KOSA KATA ASING MELAYU
7. °MENGATUR SEBUTAN BAHASA MELAYU YANG LAZIM
8. °MENYUSUN BUKU PERIANBAHASA IAITU KUMPULAN UNGKAPAN DALAM BAHASA
MELAYU SEPERTI SIMPULAN BAHASA,KIASAN,PERIBAHASA,BIDALAN,PERUMPAMAAN
DAN KATA-KATA PUJANGGA
• ✓ HASIL PENULISANNYA DTERBITKAN DALAM JURNAK PEREDAR YG DITERBITKAN 6
BULAN SEKALI
• ✓ TOKOH UTAMA PBMPB IAITU MAJOR DATO HAJI MUHAMMAD SAID SULAIMAN TELAH
MENGHASILKAN BEBERAPA BUKU PENTING ANTARANYA BUKU KATAN(1936),JALAN
BAHASA MELAYU(1937), DAN PENOKOK DAN PENAMBAH(1939)
 JAWI PERANAKAN
• ✓ JAWI PERNAKAN MERUPAKAN AKHBAR MELAYU YG PERTAMA DITERBITKAN
DIMALAYSIA(DICETAK DI SINGAPURA)
• ✓ ANTARA TOKOH PNTING DALAM PENERBITAN AKHBAR INI IALAH MUNSYI
MUHAMMAD SAID DADA MUHYIDDIN YANG BERASAL DRI PULAU PINANG DAN
MUHAMMAD NAINA MARICAN YANG DIKATAKAN ANTARA PENGARANG DAN PENYALIN
MANUSKRIP YANG TERKEMUKA
• ✓ JAWI PERANAKAN IALAH NAMA SATU GOLONGAN MASYARAKAT KACUKAN INDIA-
MELAYU DI NEGARA INI.OLEH SBB ITU,PENGARANG DAN WARTAWAN AKHBAR INI
SECARA UMUMNYA TERDIRI DARIPADA GOLONGAN JAWI PERANAKAN YANG
MELETAKKAN KEPENTINGAN MEREKA SEBAGAIMANA KEPENTINGAN MELAYU
• ✓ PENERBITAN AKHBAR INI ADALAH ATAS KESEDARAN GOLONGAN JAWI PERANAKAN
TERHADAP PELBAGAI PERKARA YG BERLAKU DI SINGAPURA DAN DI ALAM MELAYU
• ✓ AKHBAR YANG MENGGUNAKAN COGAN KATA "TAWAKKAL ITU SEBAIK BAIK BEKAL"
DITULIS DALAM TULISAN JAWI
• ✓ SELAIN MEMAPARKAN BERITA DI KEPULAUAN MELAYU DAN DI LUAR
NEGERA,AKHBAR INI TURUT MEMUATKAN ULASAN POLITIK YANG BERBENTUK
KRITIKAN TERHADAP DASAR KERAJAAN PENJAJAH
 SEJARAH
PERKEMBANGAN
SISTEM EJAAN
RUMI
 Berasal daripada
tulisan Latin atau
01 Rumawi yang
dibawa masuk oleh
02 Bersifat fonik
orang-orang Barat

Ditulis dalam huruf

03 rumi oleh 04 Sistem tulisan ini
pengembara Barat bermula pada tahun
yang datang ke alam 1904 sehingga 1972
Melayu
 NAMA SISTEM EJAAN
1. WILKINSON [1940]
2. ZA’BA [1949]
3. FAJAR ASIA [1945-1954]
4. KONGRES [1956]
5. MALINDO [1959]
6. RUMI BARU BAHASA MELAYU [1972]
 SISTEM EJAAN
WILKINSON
<> Menyeragamkan sistem ejaan

rumi

<> Dipengerusikan oleh

R.J. Wilkinson yang menjawat
jawatan Pengarah Pelajaran
ketika itu
 A N
J A
E
EM
I ST
S  Diketengahkan oleh Pendeta Za’ba
’ BA
ZA
 Beliau berpendapat , Sistem Ejaan Wilkinson tidak
menggambarkan sebutan melayu

 Za’ba membuat beberapa pindahan contohnya

huruf ‘u’ diganti dengan ‘o’ sebelum huruf ‘r’, ‘k’
dan ‘ng’ pada akhir perkataan

 Sistem ini juga diguna secara menyeluruh di

sekolah dan dinamakan ‘Ejaan Sekolah’
 SISTEM EJAAN FAJAR
ASIA
CONTOHNYA :
 Muncul semasa pemerintahan Jepun
 Perkataan
 Diguna untuk menyampaikan pandai dan
propaganda Jepun kurau dieja
sebagai panday
 Hampir sama dengan sistem ejaan dan kuraw
wilkinson dan perbezaannya hanya
pada diftong ai dan au yang
digantikan dengan huruf w dan y
 ON G R E S
J A AN K
M E
S IS TE
<> Keinginan untuk membuat tinjauan terhadap
tulisan Rumi bahasa melayu dalam Kongres Persuratan
Melayu pertama (1952) dan Kongres Persuratan Kedua
(1954)

<> Sistem ejaan ini telah diputuskan dalam kongres

persuratan melayu ketiga (1956)

<> Namun, sistem ini tidak pernah digunakan

disebabkan menerapkan lambang-lambang fonetik
dalam sistem ejaanya
 EL I N DO
E JA A N M
SI ST E M
* ingin memartabatkan bahasa
melayu melalui penyelarasan * Tetapi tidak digu
sistem ejaan nakan
secara meluas dis
ebabkan
menggunakan lam
bang
* kerjasama antara malaysia ffoonetik dalam eja
anya
dan indonesia dalam
menyelaras sistem ejaan kedua-
dua negara ,sehingga dapat
menghasilkan sistem ejaan ini
 MI B AR U BA H AS A
SISTEM EJAAN RU
MELAYU

 Muncul setelah tamatnya  Sistem ini kekal

konfrontasi Indonesia- digunakan hingga kini
Malaysia
 Di Indonesia ,sistem
 Persepakatan menyelaras ejaan ini dinamakan
sistem ejaan bahasa melayu Ejaan Bahasa
dengan bahasa Indonesia
Indonesia yang
diadakan sehingga
menghasilkan sistem ejaan Disempurnakan
ini pada 16 ogos 1972
 PENGGUBALAN DAN PENYELARAS
ISTILAH

 Istilah ialah kata atau frasa yang mempunyai makna yang khusus dan digunakan
dalam sesuatu bidang ilmu

 Setiap disiplin ilmu mempunyai istilah khusus dan kosa katanya sendiri

 Pembentukan istilah bermula sejak tahun 1956 dengan tertubuhnya DBP

 Pada tahun 1975 , Majlis Bahasa Indonesia-Malaysia (MBIM) ditubuhkan dan

bertujuaan menyediakan garis panduan umum tentang pembentukan istilah


 Pada 30 ogos 1975, Pedoman Umum Pembentukan Istilah Bahasa
Malaysia dan Indonesia dilancarkan. Di Malaysia pedoman ini
dinamakan Panduan Umum Pembentukan Istilah Bahasa Melayu
 1. kata-kata lazim digunakan
dalam bahasa melayu

2. kata-kata
5. mengambil engambiBAHASA MELAYU
ISTILAH
m yang tidak lazim
istilah sumbernya VERSI 1975 :
PANDUAN UNTUK digunakan dalam
MENCARI ISTILAH bahasa melayu

4. kata-kata
asing dengan 3. kata-kata
menterjemahkan serumpun
nya
 Pada tahun 2014, Majlis Bahasa Brunei-Indonesia-Malaysia
(MABBIM) menyemak semula pedoman istilah tersebut dan
pindahan terakhir telah dibuat

 Pedoman khusus pembentukan istilah telah diwujudkan untuk

bidang ilmu kimia, geografi, dan agama islam kerana bidang-
bidang ini memerlukan tatacaranya yang tersendiri dalam
penamaan sesuatu dan cara penulisannya
DEWAN BAHASA DAN PUSTAKA
 PENUBUHAN DAN PERANAN DEWAN BAHASA DAN PUSTAKA

• DBP Pada awalnya dikenali sebagai Balai Pustaka,ditubuhkan di Johor

Baharu pada 22 jun 1956
• DBP berperanan sebagai sebuah jabatan di bawah Kementerian Pelajaran
yang bertanggungjawab mengurus hal-hal berkaitan kebahasaan
• status DBP dinaikkan sebagai badan berkanun semenjak Dewan Bahasa
diluluskan pada 1950
• Pengarah DBP yang pertama ialah Ungku Abdul Aziz bin Abd.Hamid
• Matlamat penubuhan DBP adalah untuk:
 mencetak atau
menerbitkan atau
memajukan bakat membantu usaha
memajukan dan
pencetakan atau
memperkaya bahasa kesusteraan’terutam penerbitan buku
kebangsaan a dalam kebangsaan -buku,risalah-risalah,dan
bentuk-bentuk
kesusteraan

menyeragamkan
ejaan dan bunyi sebutan menyusun dan
serta mengubal istilah- menerbitkan sebuah
istilah yang sesuai kamus bahasa
dalam bahas kebangsaan
kebangsaan
 PERANCANGAN BAHASA MELAYU

• Merupakan satu usaha yang dilakukan secara sistem untuk membina dan
memperkembangkan Bahasa Melayu
• Badan induk melakukan perancangan bahasa di negara kita ialah Dewan Bahasa dan
Pustaka [BBP].
• Perancangan bahasa terbahagi kepada dua jenis,iaitu;

Perancangan
Perancangan Perancangan
bahasa
taraf korpus
Melayu
• Terdapat 4 peringkat perancangan bahasa Melayu,iaitu;

• Membuat keputusan dasar • Pengekodan[kodifi

• mengumpulkan data dan kasi]
menyusun strategi • pemupukan

PERANCANGAN PELAKSANAAN

PEMASYARAKA
PENILAIAN
TAN

• Penerapan kos[us-kospur bahasa • Melihat&Menilai hasil

yang telah dirancang untuk @kesan pada
dgunakan oleh masyarakatr peringkat
pemasyarakatan
 PERANCANGAN TARAF

bahasa
• Perancangan taraf atau status ialah
rasmi
usaha meluaskan dan meningkatkan
taraf penggunaan atau peranan
bahasa melayu dalam masyarakat
• Perancangan taraf melibatkan
ketetapan dasar bahasa
• Perancangan taraf melibatkan
Perancang
peningkatan taraf bahasa melayu
an taraf sebagai;

bahasa bahasa
penganta kebangs
r aan
 PERANCANGAN KORPUS

• Perancangan korpus merupakan satu usaha untuk membina dan

memperkembangankan aspek bahasa yang meliputi
tatabahasa,ejaan,sebutan,perkamusan,dan,peristilahan
• Perancangan korpus melibatkan 2 proses iaitu;
 • PERANCANGAN KORPUS

PENGEKO
DAN PEMUPUK
penyeragaman AN Usaha memodenkan
[KODIFIKA
untuk bahasa mekayu supaya
SI] menghasilkan boleh menjadi bahasa
satu variasi yang yang saling terjemah
standard,seragam dengan bahasa moden
dan sempurna yang lain
 1.1.2
SEJARAH PERKEMBANGAN MELAYU
 TAJUK KECIL PEMBENTANGAN

01 PEMBAKUAN SEBUTAN

PENYUSUNAN KAMUS
02 i. TAHAP PERTAMA
ii. TAHAP KEDUA
iii. TAHAP KETIGA
iv.

03 PEMBAKUAN TATABAHASA

FUNGSI BAHASA MELAYU MODEN :

04 a) BAHASA ILMU
b) BAHASA KOMUNIKASI
c) BAHASA PERPADUAN
d)

PENUBUHAN UNIVERSITI
05 KEBANGSAAN MALAYSIA ( UKM )
PEMBAKUAN
SEBUTAN
 PEMBAKUAN SEBUTAN

MAKSUD PEMBAKUAN :

PEMBAKUAN SEBUTAN
MERUJUK KEPADA
PENYELARASAN SEBUTAN,
IAITU MENGIKUT EJAAN .
•
1 3 • SISTEM SEBUTAN BAKU
DILAKSANAKAN
SEPENUHNYA DI
NEGARA KITA PADA
TAHAP 1984.

• TUJUAN PEMBAKUAN

2 4
SEBUTAN BAKU PERLU
SEBUTAN ADALAH UNTUK
DIGUNAKAN DALAM SEMUA MEMUDAHKAN PROSES
SITUASI RASMI. PENGAJARAN DAN
• PEMBELAJARAN. HAL INI
DIKATAKAN DEMIKIAN
KERANA DENGAN ADANYA
SEBUTAN BAKU, SEBUTAN
KATA-KATA DALAM BAHASA
MELAYU DAPAT
DISERAGAMKAN SECARA
SISITEMATIK.
PENYUSUNAN
Enter title
KAMUS
 PENYUSUNAN KAMUS

• KAMUS DISUSUN UNTUK

MEMBANTU USAHA

1
PEMBAKUAN BAHASA
MELAYU, SEBAGAI PANDUAN
DAN BAHAN RUJUKAN,
SEBAGAI ALAT PENGAJARAN TAHAP KEDUA :

3
DAN PEMBELAJARAN DAN
MENINGKATKAN KECEKAPAN • TAHAP INI IALAH PENYUSUNAN KAMUS AWAL
DAN KEMAHIRAN YANG DIGUNAKAN OLEH PEDAGANGAN DAN
BERBAHASA. MUBALIGH KRISTIAN. KEBANYAKAN KAMUS
• TERSEBUT MENGANDUNGI HURAIAN TENTANG
TATABAHASA BAHASA MELAYU.

TAHAP PERTAMA :

• TAHAP INI IALAH PENGHASILAN

DAFTAR-DATAR KATA YANG
BERTUJUAN UNTUK
MEMUDAHKAN URUSAN
PERDAGANGAN. 2 4
TAHAP KETIGA :

• TAHAP INI ADALAH

TAHAP
PENGHASILAN
KAMUS MODEN
PEMBAKUAN
TATABAHASA
 PEMBAKUAN TATABAHASA

• SATU USAHA UNTUK

MENYERAGAMKAN SEMUA ASPEK
TATABAHASA SUPAYA MENJADI
MENTAP SEBAGAI PANDUAN KEPADA
PENGGUNA BAHASA MELAYU.
1 3 • PADA TAHUN 1986, DEWAN BAHASA DAN
PUSTAKA TELAH MENERBITKAN TATABAHASA
DEWAN JILID 1. BUKU TATABAHASA INI
MEMBICARAKAN ASPEK SINTAKSIS BAHASA
MELAYU.

• PADA PERINGKAT AWAL, BUKU

PELITA BAHASA MELAYU
PENGGAL 1 YANG DITULIS OLEH
ZA’BA TELAH DIJADIKAN
RUJUKAN UTAMA TATABAHASA
DALAM TAHUN 1960-AN HINGGA
1980-AN.
2 4 • PADA TAHUN 1989 PULA, TATABAHASA
DEWAN JILID 2 YANG MEMBINCANGKAN
ASPEK MORFOLOGI BAHASA MELAYU
DITERBITKAN.

5 • PADA TAHUN 1993, KEDUA-DUA ASPEK

MORFOLOGI DAN SINTAKSIS TERSEBUT
DIGABUNGKAN DALAM SATU JILID SAHAJA.
FUNGSI
BAHASA
MELAYU
MODEN
 BAHASA ILMU

BAHASA KOMUNIKASI FUNGSI BAHASA MELAYU MODEN BAHASA PERPADUAN

PENUBUHAN
UNIVERSITI
KEBANGSAAN
MALAYSIA
(UKM)
 PENUBUHAN UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA (UKM)

• MATLAMAT
PENUBUHAN UKM

1 3
• UKM DITUBUHKAN PADA ADALAH UNTUK
18 MEI 1970 DI LEMBAH MENDAULATKAN
PANTAI, KUALA LUMPUR BAHASA MELAYU
SEBAGAI BAHASA
KEBANGSAAN DAN
BAHASA ILMU.

• DENGAN INI, BAHASA

2 4
UKM MENGGUNAKAN
MELAYU BERKEMAMPUAN
BAHASA KEBANGSAAN UNTUK MENGUNGKAPKAN
SEPENUHNYA SEBAGAI ILMU DALAM PELBAGAI
BAHASA PENGANTAR UNTUK BIDANG , TERMASUK
BIDANG SAINS DAN
SEMUA KURSUS YANG TEKNOLOGI
DITAWARKAN.
• • PENUBUHAN UKM TELAH
MENDORONG BEBERAPA

5
BUAH UNIVERSITI LAIN
UNTUK MENJADIKAN
BAHASA MELAYU SEBAGAI
BAHASA PENGANTAR
SECARA BERPERINGKAT-
PERINGKAT.
 1.2.1
SUMBANGAN INSTITUSI LAIN
C
 SUMBANGAN INSTITUSI
LAIN
1. Univesiti Malaya (UM)
2. Institut Bahasa
3. C
Persatuan Penulis Nasional (PENA)
4. Persekutuan Bahasa Melayu Universiti Malaya (PBPMUM)
5. Persatuan Pelajar-Pelajar Maktab Perguruan Bahasa (PPMPB)
6. Badan bertindak Bahasa Kebangsaan (BBBK)
 Universiti Malaya (UM)

Ditubuhkan pada 8 Oktober 1949 di

Melaksanakan dasar bahasa kebangsaan
Singapura , berpindah ke Kuala Lumpur
sebagai Bahasa penghantar
pada 1959

Kursus Bahasa Melayu sebagai bahasa

kedua ditawarkan kepada mahasiswa
bukan melayu oleh Jabatan Pengajian
Bahasa melayu pada 1964
- Untuk membolehkan pelajar pelajar
menggunakan Bahasa Melayu dengan
baik
 Institut Bahasa
Maktab
Maktab Asalnya ialah Maktab Bahasa yang ditubuhkan di Johor BharuUntuk melatih guru
Bahasa
Bahasa guru yang bakal mengajarkan mata pelajaran Bahasa melayu di sekolah –sekolah atau
(1958)
(1958) maktab-maktab perguruan.

Racangan Lima Tahun Institut (1988-1992)

1. Mendalami usaha usaha penyelidikan
Institut 2. Menyediakan Pendidikan menyeluruh kepada guru Bahasa Melayu
3. Mempergiat pelbagai kegiatan Bahasa ,sastera,dan budaya
Bahasa 4. Melaksanakan program perguruan dengan seimbang dan menyeluruh
5. Menilai pelaksaan program dan aktiviti di Institut Bahasa berasaskan tema Kecemerlangan dari
segi Guru,Ilmu,Bahasa,Budaya dan Sastera serta Sukan (GIBBS )

Institut Bahasa
Melayu
Malaysia Peranan utamanya adalah sebagai pusat utama perkembangan pedagogi Bahasa melayu.
(1998)

Institut
Pendidikan Tujuannya adalah untuk memastikan Bahasa Melayu dapat dikembangkan sehingga ke
Bahasa Melayu peringkat antarabangsa.
(2015)
 Persatuan Penulis Nosional (PENA)

Untuk memperkembangkan
bidang bahasa,sastera,dan ilmu
Ditubuhkan pada tahun1961
pengetahuan ,bersesuaian dengan
kepentingan nasional

Menjadikan Bahasa dan sastera Memperjuangkan perlaksanaan

sebagai saluran untuk Bahasa melayu sebagai bahasa
memperjuangkan keadilan pengantar utama dalam sistem
sosioekonomi masyarakat pendidikam negara.
 Persekutuan Bahasa Melayu Universiti
Malaya (PBMUM)
Peranan :
• Untuk memertabatkan Bahasa dan kesusasteraan Melayu

berjuang untuk:
• Memperkembangkan sastera dan Bahasa melayu
• Memperkembangkan seni budaya melayu
• Menjalankan kajian dan penyelidikan tentang sastera
dan Bahasa melayu
• Mengiktiraf Bahasa melayu sebagai Bahasa kebangsaan
dan Bahasa pengantar pendidikan
Persatuan Pelajar-Pelajar Maktab
Perguruan Bahasa (PPMPB)

Ditubuhkan sebab penuntut-

penuntut di maktab tersebut tidak
Ditubuhkan oleh berpuas hati dengan peranan
pelajar-pelajar maktab yang tidak menjadikan
Maktab sepenuhnya Bahasa melayu
Perguruan sebagai Bahasa pengantar
Bahasa tunggal untuk mengajarkan
kursus-kursus yang ditawarkan
di maktab tersebut
Badan Bertindak Bahasa Kebangsaan
(BBBK)
Penubuhan :
• Pada 19 Julai 1964

Tujuan:
• Memperjuangkan bahasa kebangsaan
• Melaksanakan kehendak perlembagaan
• Menimbulkan dan meneguhkan semangat perjuangan
terhadap Bahasa Melayu
• Menjaga kesucian dan kedaulatan Bahasa kebangsaan
di negara ini
• Membela dan memberikan sokongan kepada pejuang-
pejuang Bahasa kebangsaan
SEKIAN DAN TERIMA KASIH