YANGIN

Tunay TEMİZ
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
Yangın Eğitmeni
 YANMA NEDİR ?

YANMA BİR KİMYASAL

OLAY OLUP, YANICI
MADDELERİN BELİRLİ
BİR ISI SEVİYESİNDE
OKSİJEN İLE
BİRLEŞMESİDİR.
 YANGIN KİMYASI
YANMA OLAYININ BİLEŞENLERİ

YANGIN

O
Y
A
ISI
I K N

I
S S
I
C OKSİJEN YANGIN
İ I
J M
E A
D
YANICI MADDE
N D
E
 YANICI MADDE
1-Katı Maddeler:

• Belirli bir hacim ve şekle sahip

• Moleküller arasında büyük
çekim kuvveti var
• Tutuşma sıcaklıkları farklı
• Kaza ile tutuşması, yanması
diğer (sıvı-gaz) maddelere
göre daha zor
 YANICI MADDE
2-Sıvı Maddeler

• Belirli bir hacmi vardır ama

• Bulundukları kabın şeklini
alabilirler
• Tutuşma buharlarının
tutuşması ile olur
• Moleküler bağları katılara
göre daha zayıftır.
 YANICI MADDE
3-Gaz Maddeler
• Belirli bir hacimleri ve şekilleri
yoktur.
• Atmosferde serbestçe yayılırlar
• Moleküller arası bağlar çok
zayıftır.
• Oksijenle karışmaları çok kolay
• Diğer maddelere göre çok kolay
tutuşurlar
• Teorik olarak basınç altında
sıvılaştırılabilirler
 YAKICI MADDE
• OKSİJEN
• Havada %21 oranında
bulunur
• Oksijen oranı yükseldikçe
cisimlerin yanıcılığı artar.
• Oksijen oranının azalması
yanıcılığı da azaltır.
 ısı

• Cisimlerin sıcaklığının
artmasına neden olan fiziksel
bir etki
• Direkt temas(Conduction),
• Hava yolu ile (Convention)
• Işıma yolu ile (Radiation)

• Yayılır
BACAKLARDAN BİRİ NOKSAN İSE

YANGIN OLMAZ
Y
A
N
G
I
ISI N

O
DE
L
M D
J EN A
I MA
Sİ Z
NIC
OK Y A
YANMA ÇEŞİTLERİ
YAVAŞ YANMA :

-YANICI MADDENİN YAPISI İTİBARİYLE, YANICI BUHAR

VEYA GAZ OLUŞTURMADIĞI DURUMLARDA,

- ORTAMDA BULUNAN ISININ YETERSİZ KALMASI

HALLERİNDE,

-ORTAMDA YETERLİ OKSİJEN OLMADIĞI DURUMLARDA

MEYDANA GELİR.
DEMİR, BAKIR GİBİ METALLERİN OKSİJENLE NEMLİ
ORTAMDA BİRLEŞMESİ OLAYI “ YAVAŞ YANMA” ya
ÖRNEK VERİLEBİLİR.
 YANMA ÇEŞİTLERİ
KENDİ KENDİNE YANMA:

-YAVAŞ YANMANIN ZAMAN İÇERİSİNDE HIZLI YANMA

OLAYINA DÖNÜŞMESİDİR. ÖZELLİKLE BİTKİSEL
KÖKENLİ YAĞLI MADDELER, HAVA İÇERİSİNDEKİ
OKSİJENLE NORMAL HAVA ISISINDA BİRLEŞEREK
ÇÜRÜMEYE (OKSİTLENME) BAŞLARLAR.
BU OKSİTLENME İLERLEDİKÇE ZAMAN İÇERİSİNDE
ORTAMDA ISI YÜKSELİR. İŞTE ORTAMDAKİ ISI
ALEVLENMEYE YETECEK DERECEYE ULAŞTIĞI ZAMAN
KENDİ KENDİNE YANMA OLAYI GERÇEKLEŞİR.
 YANMA ÇEŞİTLERİ
HIZLI YANMA :
-YANMANIN BÜTÜN BELİRTİLERİYLE BAŞLADIĞI
OLAYDIR. BURADA YANMANIN BELİRTİLERİ OLAN
ALEV, ISI, IŞIK VE KORLAŞMA MEVCUTTUR.

PARLAMA :
-KOLAY ALEV ALABİLEN MADDELERİN (PARLAYICI
MADDELER) BELLİ ORANDA HAVA İLE HOMOJEN
KARIŞIMLARI, ÇOK KOLAY ALEV ALARAK YANMASINA
SEBEP OLURLAR. BU TÜR YANMA OLAYINA PARLAMA
DENİR.
 YANMA GAZLARI
• Duman.gaz,buhar,katı
patiküllerden oluşan
karışım
• Yanma gazları (CO2-CO)
• Yanı madde cinsine göre
çıkan gazlar
 YANGIN TANIMI

TEHLİKE DOĞURAN, ÖNÜ ALINAMAYAN

VEYA SÖNDÜRÜLEMEYEN VE
NETİCESİNDE MADDEN VE MANEN
ZARARLAR GETİREN ATEŞE YANGIN
DENİR

KATI, SIVI VEYA

GAZHALİNDEKİ YANICI
MADDELERİN ISI ALARAK
KONTROL DIŞI YANMASIDIR.
 YANGININ SEBEPLERİ
 KORUNMA ÖNLEMLERİNİN ALINMAMASI
 BİLGİSİZLİK
 İHMAL
 KAZALAR
 SABOTAJ
 YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI
 A SINIFI YANGINLAR:

TAHTA , KAĞIT, KUMAŞ, KÖMÜR, OT, ODUN vs. KATI VE KURU

MADDELERİN ALEVLİ VE KORLU OLARAK YANDIĞI
YANGINLARDIR.
YANGINDAN DOĞAN ISININ, SU VE BENZERİ MADDELERİN
SOĞUTUCU VE ISLATICI ETKİSİNDEN YARARLANILARAK
SÖNDÜRÜLÜR.
SODA-ASİT TİPİ SÖNDÜRME CİHAZLARI DA BU YANGINLARI
SÖNDÜRÜR.
 YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI
 B SINIFI YANGINLAR:

SIVI VE KATI YAĞLARDAN, BOYALARDAN, BENZİNDEN,

BENZOLDEN VB. DİĞER PETROL ÜRÜNLERİNDEN
KAYNAKLANAN YANGINLARDIR.
BU TİP YANGINLAR HAVA (oksijen) İLE TEMASI KESEREK
BOĞMAK SURETİYLE SÖNDÜRÜLÜR. HAVA İLE (OKSİJEN)
TEMASI KESEN MADDELER KÖPÜK, BUHAR VE SİSTİR. SU
ZERRECİK YA DA BUHARINDAN YANAN MADDE İLE HAVA
ARASINDA TAMPON BİR ALAN OLUŞTURULARAK YANGIN
BASTIRILIR.
 YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI
 C SINIFI YANGINLAR:

PARLAYICI GAZLARIN ( LPG, KARBONMONOKSİT,

METAN,PROPAN VS.) OLUŞTURDUĞU YANGINLARDIR.
YANGINLARDIR

BU TİP YANGINLARDA SÖNDÜRMEK ÜZERE KKT,

KARBONDİOKSİT, SU SİSİ, KÖPÜK KULLANILABİLİR.
 YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI
 D SINIFI YANGINLAR:
BU TİP YANGINLAR MAGNEZYUM, ALUMİNYUM, TİTAN GİBİ
METALLERİN YANGINLARIDIR.

BU TİP YANGINLARDA ETKİN SÖNDÜRÜCÜ MADDE TUZ VE KUM

İLE SODYUMKLORÜR, SODYUM BİKARBONAT,MAGNEZYUM
OKSİT YA DA BUNLARIN KARIŞIMI ETKİLİ OLUR.
 YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI
 E SINIFI YANGINLAR:

ELEKTRİK TEÇHİZAT TESİSAT VE EKİPMANLARI İLE

ELEKTRONİK CİHAZLARDAN ÇIKAN YANGINLARDIR.

BU TİP YANGINLARDA SÖNDÜRÜCÜ MADDESİ ( SIVI,

GAZ, TOZ ) İLETKEN OLMAYAN YANGIN SÖNDÜRME
CİHAZLARI KULLANILMALIDIR.
AYRICA;
SANAYIDE “JET YANGINLARI” , “HAVUZ YANGINLARI” ve “
BLEVE” OLARAK ADLANDIRILAN YANGINLAR DA VARDIR.

JET YANGINI: İnce Uzun Alevle Yanar ve Gaz

Borusu Kaçaklarının Tutuşmasında Görülür.

HAVUZ YANGINI: Ham Petrolün Tanktan

Sızması ve Tutuşmasında görülür.
 BLEVE
BLEVE: Ateş Topu olarak da adlandırılır.
Yangın ve Patlamanın Karışımıdır. Çok Kısa
Zamanda Çok Yoğun Isı Açığa Çıkar.Olay
Bir Tank İçinde Sıvılaştırılmış Gazın
Atmosferik Kaynama Noktasının Üstünde
Muhafazasında Bu Tank Yarılır Veya
Açılırsa Tank İçindeki madde Gaz ve Sıvı
Karışımı Halinde Akmaya Başlar, Hava
İçinde Çok Hızlı Genişler ve Bulut
Oluşturur. Bu Buhar Bulutu Bir Ateş
Kaynağına Denk Gelirse Ateş Topu
Oluşturur . Birkaç Saniye İçerisinde Çok
Yüksek Isı Açığa Çıkar. Böyle Bir Yangında
Birkaç Yüz Metre Ötelerde Bile Derin
Yanıklara ve Ölümlere Maruz Kalınabilir.
YANGINA MÜDAHALE ARAÇLARI

KÖPÜK CO2 KURU KİM. SU

TOZ
 YANGINA MÜDAHALE ARAÇLARI
BİR YANGINI KONTROL ALTINA ALMA VEYA
SÖNDÜRME AMACIYLA KULLANILAN HER
TÜRLÜ MALZEME, ARAÇ VE GEREÇLERDİR.

- SU
- KURU KİMYEVİ TOZ (KKT)
- CO2 ,
- KÖPÜK,
- DİĞER SÖNDÜRÜCÜ
GAZLAR, - ARAZÖZ,
- YANGIN
HİDRANTLARI, -
YANGIN SÖNDÜRME TÜPLERİ,
- ÖZEL YAPILMIŞ SABİT YANGIN
SÖNDÜRME SİSTEMLERİ VB.
HANGİSİNİ KULLANALIM ?

SU

CO2

KURU KİMYEVİ TOZ

KÖPÜK

O L A PLAR I
D
YANGIN
 YANGINA MÜDAHALE ARAÇLARI
SU : DİĞER YANGIN SÖNDÜRÜCÜLERİNDEN
DAHA UCUZ VE DAHA KOLAY TEMİN EDİLİR.

BİR YANGININ GENİŞLEMESİNİ ÖNLEMEKLE BİRLİKTE, YANGINA

YAKIN BULUNAN YANICI VE PATLAYICI MADDELERİN DEPO
EDİLDİKLERİ YERLERİ SOĞUTMAK AMACIYLA DA KULLANILIR.
AVANTAJLARI : DEPOLANMASI KOLAYDIR. BUHAR HALİNE GEÇMEK
İÇİN 539 CAL.ISI ALMASI SEBEBİYLEYANICI MADDELERİN ISISINI
TUTUŞMA SICAKLIĞININ ALTINA DÜŞÜRÜR. SU BUHAR HALİNE
GEÇERKEN HACMİ 1.7 KERE GENİŞLEDİĞİNDENYANGIN İÇİN GEREKLİ
OLAN OKSİJENİN(HAVANIN) ÖNÜNÜ BUHAR OLARAK KESER VE
BOĞMA ETKİSİ YAPAR. YANABİLEN CİSİMLERİ ISLATIR VE TUTUŞMA
SICAKLIĞININ ALTINDA KALMASINI SAĞLAR
 YANGINA MÜDAHALE ARAÇLARI
SU :
DEZAVANTAJLARI: ELEKTRİK AKIMINI
İLETMESİ-BAZI KİMYASAL MADDELERLE
REAKSİYONA GİRMESİ VE YANICI
HİDROJEN GAZI ÇIKARMASI (Na, Mg) -
YÜZEY GERİLİMİ YÜKSEK OLDUĞUNDAN,
YANAN MADDELERE ETKİ ETMESİ
YAVAŞTIR.
 YANGINA MÜDAHALE ARAÇLARI
KURU KİMYASAL TOZLU SÖNDÜRME CİHAZLARI :

TEMEL SÖNDÜRME MADDESİ AMONYUMFOSFATTIR. B VE C

YANGINLARINDA OLDUĞU KADAR A SINIFI YANGINLARDA DA
ETKİNDİR.
GENİŞ KULLANIM ALANI, ETKİN SÖNDÜRME GÜCÜ, KOLAY
KULLANIMI, EMNİYETLİ AKSESUARLARLA DONATILMIŞ OLMASI
VE RAHAT TAŞINMASI AVANTAJLARIDIR.
PÜSKÜRTME ESNASINDAGÖRÜŞÜ BOZMASI, NEFES ALMAYI
GÜÇLEŞTİRMESİ, ELEKTRİK YANGINLARINDA ETKİLİ OLURKEN
ELEKTRİK BAĞLANTI VE NAKİL HATLARINA ZARAR VERMESİ
DEZAVANTAJLARIDIR.
YANGINA MÜDAHALE ARAÇLARI
KARBONDİOKSİTLİ YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI :

CİHAZLARDA BASINÇ ALTINDA SIVILAŞTIRILMIŞ SAF

KARBONDİOKSİT GAZI BULUNUR. YANMAMASI VE PEK ÇOK
MADDE İLE REAKSİYONA GİRMEMESİ, HAVADAN 1.5 DEFA DAHA
AĞIR OLMASI AVANTAJLARIDIR.
YANABİLEN SIVI YANGINLARI VE ELEKTRİKLİ MALZEME
YANGINLARINDA ETKİLİDİR.
ZEHİRLEYİCİ ETKİYE SAHİP OLDUĞUNDAN İNSANLARIN
BULUNDUĞU YERLERDE KULLANILMAMASI ÖNERİLİR.
(DEZAVANTAJI)
 YANGINA MÜDAHALE ARAÇLARI
KÖPÜK :
YANABİLEN SIVILARIN YÜZEYİNİ GENİŞÇE KAPLAMASI SEBEBİYLE SIVI
YANGINLARI İÇİN EN İYİ SÖNDÜRÜCÜDÜR.YANGIN YÜZEYİNİ SARARAK
OKSİJENLE TEMASI KESER.
YANGIN SIRASINDA SIÇRAYAN KÜÇÜK PARÇALAR KÖPÜK SAYESİNDE
ETKİSİNİ KAYBEDER.
KİMYASAL VE MEKANİK OLAN İKİ TÜRÜ VARDIR.
KİMYASAL KÖPÜK; ALİMÜNYUMSÜLFAT VE SODYUMBİKARBONATIN
SUDAKİ REAKSİYONU İLE MEYDANA GETİRİLİR, KARARLI VE ISIYA
DAYANIKLIDIR, ÇOK YOĞUN OLDUĞUNDAN YAVAŞ HAREKET EDER .
MEKANİK KÖPÜK: PROTEİN ESASLI VEYA SENTETİK OLABİLİR.KÖPÜK
YÜZEYİ KAPLADIĞINDAN BUHAR ÇIKMASINA ENGEL OLUR. İLETKEN
OLDUĞUNDAN ELEKTRİK YANGINLARINDA KULLANILMASI ÖNERİLMEZ
TEHLİKELİ MADDE
ENDÜSTRİYEL YANGIN NEDENLERİ
 TERMO-ELEKTRİK ÜRETİM TESİSLERİ
 ELEKTRİK TESİSATLARI
 KÖMÜR
TRAFOLAR
 TOZ PATLAMALARI
 PARLAYICI SIVILAR
 YILDIRIMA KARŞI TEDBİR ALINMAMASI
 MAKİNALARDAKİ SÜRTÜNME
 KAYNAK VE KESME İŞLERİ
 BASINÇLI GAZ TÜPLERİ
 STATİK ELEKTRİK
 ISI KAYNAKLARININ KONTROL EDİLEMEYİŞİ
 YANGINLA MÜCADELE
1- YANGIN ÇIKMASININ ÖNLENMESİ
2- YANGININ KISA SÜREDE TESPİTİ
3- YANGININ YAYILMASININ ÖNLENMESİ

4- YANGININ SÖNDÜRÜLMESİ
5- YANGIN SIRASINDA TAHLİYE
FERMAN
İSTANBUL KADISINA HÜKÜM Kİ,
İstanbul arada sırada yangınsız olmuyor. Yangını çıkar
çıkmaz önlemek için ne gerekirse her şeyden
mühimdir.İstanbul ahalisinden herkes evinin damına kadar
ulaşacak bir merdiven bulunduracaktır.Yine herkes evinde bir
büyük fıçı dolusu su bulunduracaktır. Bir yerde yangın çıktığı
gibi, oradan kimse kaçmayacaktır. Herkes adamları ve
komşuları ile, yeniçeriler ve sair halk yetişinceye kadar yangın
söndürmeye çalışacaklardır. Her iki üç ayda bir, bilhassa yangın
tehlikesine fazla maruz bulunan yerler teftiş edilecektir.
Evlerinde merdivenleri ve su dolu fıçıları bulunmayanlar
tutulup subaşıya teslim edilecektir, ve cezaya çarptırılacaktır.
12 mart 1579
III.MURAT PADİŞAH
 YANGINLA MÜCADELE
1- YANGIN ÇIKMASININ ÖNLENMESİ. YANGINLA MÜCADELENİN
EN ETKİN VE GÜVENİLİR YOLU YANGINI BAŞLATMAMAKTIR.
A-Isı Kaynağının Kontrolü: Çıplak alev, yanan sigara,
soba, buhar boruları, elektrik ark ve kıvılcımları, güneş
ışığı, sürtünmeden doğan kıvılcım, parlama-patlama
olayları, egzotermik reaksiyonlar.......
B- Yanıcı Madde Kontrolü: Yanıcı madde kullanılıyorsa,
birimde günlük ihtiyaca yetecek kadar bulundurma...
C- Oksijen Kontrolü: Parlayıcı, patlayıcı sıvıların asal gazla
pompalanması, yanıcı maddelerin nitratlar, peroksitler,
kloratlar, perkloratların yanında bulundurulmaması....
 YANGINLA MÜCADELE
2- YANGININ KISA SÜREDE TESPİT EDİLMESİ:
ALARM SİSTEMLERİ ve GÖZETLEME PERSONELİ: Yangın çıkması
durumunda en önemli husus, yangının çok kısa zamanda
tespit edilmesidir. Risk unsuru olan işletmelerde yangın
çıktığını haber veren alarm sistemleri olmalıdır.
ALARM SİSTEMLERİ

ORTAM ISISININ HANGİ ORANDA BAZI DURUMLARDA HER

BELLİ BİR NOKTAYA VARAN
YÜKSELDİĞİNİ SAPTAR İKİSİ BİRLEŞTİRİLMİŞTİR
SICAKLIK DERECESİNDE ALARM
SESİNİ DEVREYE SOKAR
 YANGINLA MÜCADELE
AYRICA

BAZI DURUMLARDA; KÜSPE,PAMUK, KÖMÜR DEPOLARINDA YA

DA ELEKTRİK AYGITLARININ BULUNDUĞU ODALARDA YAVAŞ
YAVAŞ VE İÇİN İÇİN YANAN TÜRDE YANGIN BEKLENEBİLİR.

BU TÜR YANGINLARDA; DUMAN BELİRTİLERİNİN IŞIK

HÜZMESİNDEN GEÇTİĞİNDE, ALARMI HAREKETE GEÇİRECEK
FOTO-ELEKTRİK HÜCRE AYGITLARININ KULLANILMASI YARARLI
OLUR.
 YANGINLA MÜCADELE
3- YANGININ YAYILMASININ ÖNLENMESİ:
Yangın tespit edildikten sonra ilk amaç, yangını mümkün
olduğu kadar dar bir bölgeye hapsetmektir.
-Isının ne şekilde yayıldığının bilinmesi gerekir. Isı ; iletim
( kondüksiyon ) , intikal ( konveksiyon ) ve ışıma (radyasyon ) yolu
ile yayılır.
-Isının katı maddelerle nakline İLETİM, sıvı ya da gazlarla nakline
İNTİKAL, ısı dalgalarıyla nakline IŞIMA denir.
-Yangın yayılmasında en büyük rolü İNTİKAL (konveksiyon) oynar.
-Yayılmayı önlemek üzere yangın duvarları, yanmaz malzemeden
kapılar, uygun pencere camları. . . . .
 YANGINLA MÜCADELE
4- YANGININ SÖNDÜRÜLMESİ:
Yangının söndürülmesi için yangının türünü bilmek önemlidir.
Yangın Türü, yangının yanmakta olan maddeye göre çeşididir.

A TÜRÜ Yangınlarda: Küçük oranda su içeren söndürücülerin (sulu çözeltili) ya da su

miktarlarının sulama ve soğutma etkileri 1 nci derecede önemlidir.

B TÜRÜ Yangınlarda: Bu yangınların söndürülmesinde ana ilke örtme ya da boğmadır. Bu

tür yangınlarda CO2 li ve köpüklü yangın söndürme aygıtları etkili olur. Su, ince sprey ve sis
seklinde kullanılabilir. Bu şekilde daha etkilidir.

C TÜRÜ Yangınlarda: Bu yangınlarda CO2 , kuru kimyasal madde, püskürtme halinde su

(springler) kullanılır. Gaz yangınlarında en iyi yöntem gaz akımının durdurulmasıdır. Bu
anında yapılamıyorsa, komşu bölge veya yüzeyleri sadece su ile spreylenmeli ve soğuk
kalmaları sağlanmalıdır. Böylece gaz dışarı atılana ya da gaz akımını kontrol edip valf
kapatılana kadar tutuşmalar önlenmiş olur.
 YANGINLA MÜCADELE
4- YANGININ SÖNDÜRÜLMESİ:
D TÜRÜ Yangınlarda: Söndürülmeleri çok zor olup, genel söndürme yöntemleri ile sonuç
alınamaz. Örneğin, yanmakta olan metal üzerine su püskürtülmesi metal parçacıklarının
çok uzak mesafelere yayılmasına sebep olacak bir patlama meydana gelmesini sağlar.
Metal yangınlarında, daha çok sodyum klorür, sodyum bikarbonat, magnezyum oksit ya da
bu maddelerin karışımı etkili olur. Su hiçbir şekilde kullanılmamalıdır. Kum sıcak metal ile
reaksiyona girer ve daha çok ısı meydana gelmesine sebep olduğundan zayıf bir
söndürücü olduğu belirlenmiştir.

E TÜRÜ Yangınlarda: Söndürücü olarak boğucu soğutucular kullanıldığında ısı aniden

düşer, havadaki oksijen miktarı azaldığından yangın söndürülmüş olur. Gerilim altındaki
elektrik tesis ve cihazlarında çıkan yangınlarda CO2 li , bikorbonat tozlu veya benzeri etkili
diğer tip söndürücüler gerilim değerlerine göre mesafeler göz önünde bulundurulmalıdır.
15 kv. a kadar gerilimli tesislerde 1 metre
15/35 kv. a “ “ “ 2 “
35 kv. dan yukarı “ “ 3 “
YANGINLA MÜCADELEDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
 KARMAKARIŞIK BİR ÇALIŞMA YANGINI BÜYÜTÜR. ŞUURLU VE SİSTEMLİ BİR ÇALIŞMA
YANGININ ZAMANINDA SÖNDÜRÜLMESİNİ SAĞLAR.
 YANGIN BAŞLANGICINDA BİR YANDAN YANGINA MÜDAHALE EDERKEN, YANGININ İTFAİYE
TEŞKİLATINA İHBAR EDİLMESİ ÇOK ÖNEMLİDİR.
 SÖNDÜRME MADDESİ, YANAN CİSİM SIVI DEĞİLSE HER ZAMAN DOĞRUDAN DOĞRUYA
YANAN MADDENİN ÜSTÜNE PÜSKÜRTÜLÜR. DUMANA VEYA ALEVE PÜSKÜRTÜLMEZ.
YANAN PARLAYICI BİR SIVI İSE ATEŞİN SIÇRAMASINA MANİ OLMAK İÇİN YANMAKTA
OLAN YÜZEYİN HEMEN ÜSTÜNE PÜSKÜRTÜLÜR.
 ATEŞ, DÖŞEMEYE VEYA YERE SIÇRAMIŞSA TERCİHEN EN YAKIN YERDEN BAŞLANARAK
SÖNDÜRÜLÜR. ALEV BİR DUVARI KAPLAMAYA BAŞLAMIŞSA ÖNCE DİP TARAF, SONRA
YUKARI TARAF SÖNDÜRÜLÜR.
 YANGIN ELEKTRİK KONTAĞINDAN ÇIKMIŞSA, ELEKTRİK KESİLMEDEN SU SIKILMAZ.

 YANGIN SÖNDÜRMELERDE RÜZGAR ARKAYA ALINIR.

2003
 YANGIN SÖNDÜRME PRENSİPLERİ
A-YANAN CİSMİ
SOĞUTMAK:
• Su İle Soğutma : A sınıfı
Yangınlarda Su, B Sınıfı
Yangınlarda Su Sisi Kullanılır.
• Co2 İle Soğutma: B sınıfı
ve C sınıfı yangınlarda mayi
CO2 kullanılır.
 YANGIN SÖNDÜRME PRENSİPLERİ
B-YANAN CİSMİN OKSİJENİNİ KESMEK:
• KURU SÖNDÜRME : Yanan cismin üzerine halı, toprak vs. atarak
söndürmektir.
• KÖPÜKLE SÖNDÜRME: Yanan cismin üzerine toz veya sıvı köpük
sıkılarak yapılan söndürmedir.
• SU İLE SÖNDÜRME: Yanan cismin üzerine su sıkılarak oksijen kesilir.
• ALEVİ BOĞAN GAZ İLE SÖNDÜRME: NH3 - Cl2 -N2 - CO2 gibi yanıcı ve yakıcı
olmayan gazlar kullanılarak yanan cismin O2 ile teması kesilir.
• KİMYEVİ SIVILARLA SÖNDÜRME : Karbontetraklorür, kloroform,
metilbromür kullanılarak çıkan boğucu gazla ateş söndürülür.
 YANGIN SÖNDÜRME PRENSİPLERİ
C-YANICI MADDEYİ YOK ETMEK:
• Kağıt, tahta, kırpıntı, talaş, kimyevi maddeler gibi yanıcı
maddelerin giderilmesi veya kontrol altına alınması gereklidir.
• Yanıcı maddelerin yangından uzaklaştırılması çoğu kez zor ya da
imkansızdır.Ancak bazı hallerde parlayıcı maddeleri yangın
sahasından uzaklaştırabilmek, hiç değilse ilişiği kesebilmektedir.
ÖRNEK: BİR YANGIN SAHASINI BESLEYEN VEYA TAM YANGININ İÇİNDE
BULUNAN AKARYAKIT İLETİM BORU VANALARININ KAPATILMASI,
YANMAKTA DEVAM EDEN ALT KISMINDAN AKARYAKITIN EMNİYETLİ BİR
YERE İLETİLEREK YANGINLA İLİŞKİSİNİN KESİLEBİLMESİ . . . .
YANGININ TESPİT EDİLMESİ VE UYARI SİSTEMLERİ

YANGININ ERKEN FARKINA VARILMASI, GÖREVLİLERİN

SÖNDÜRME VE GÜVENLİK KONULARINDA YAPACAKLARI
HİZMETLERİN ETKİSİN ARTIRIR.

YANGINI HABER VERME SİSTEMLERİ

ETKİN BİR ŞEKİLDE GELİŞTİRİLMİŞTİR.

YANGINI HABER VERME

BEKÇİ-İTFAİYE ALARM CİHAZLARI

YANGINLARIN ÇEVRESEL ETKİLERİ
 PARLAMA
TANIMLAR:
•Parlama:
•Parlayıcı maddelerin yanma
limitleri içinde hava ile karışım
oluşturmaları ve, bu karışımın
tutuşma noktası üzerinde bir
tutuşturucu etkenle teması
sonucu yanması olayı.

•Parlayıcı madde:
•Normal şartlar altında
buharlaşabilen veya gaz
halinde bulunan ve tutuşma
noktası düşük olan madde.
 PARLAMA
(TANIMLAR-2)
•Parlama Noktası:
•Yanma özelliği olan sıvıların
parlamaya hazır bir buhar tabakası
oluşturabilecekleri en düşük ısı
derecesi.

•Alt Yanma Sınırı:

•Buhar tabakasının parlayabilmesi için
hava ile oranı bakımından olması
gereken en düşük miktar.

•Üst yanma Sınırı:

•Buhar tabakasının parlayabilmesi için
hava ile oranı bakımından olması
gereken en yüksek miktar.
 Parlayıcı Maddelerin Sınıflandırılması:
1.sınıf parlayıcılar:
Tutuşma sıcaklığı 38oC ın altında olan parlayıcılardır. 3 ana gruba
ayrılır.
Şiddetli Parlayıcılar: Tutuşma sıcaklığı 0oC ın , kaynama
noktası 35oC ın altında olan maddeler.
Çok Parlayıcılar:Tutuşma sıcaklığı 0-21oC arasında olan
maddelerdir.
Parlayıcılar: Tutuşma sıcaklığı 21-38oC arasında olan maddeler.
2. Sınıf Parlayıcılar:
Tutuşma sıcaklığı 38oC ile 60oC arasında olan maddelerdir
Yanıcı Maddeler:Tutuşma sıcaklığı 60oC ile 94oC arasında olan
maddelerdir.
Daha farklı kriterlerle de sınıflandırma yapılabilir.
Not:Sıvılar kaynama sıcaklıklarına kadar ısıtılınca uçuculuk özellikleri
artar ve daha çabuk buharlaşarak diğer sınıf parlayıcıların özelliklerine
 Parlayıcı Maddelere Örnekler:

Sıvılar Katılar Gazlar

.
Aseton Fosfor penta klorür Asetilen
Benzen Zirkon Metan
Hegzan magnezyum Propan
Toluen Betanaftilansin Etan
Ksilen Karpit
Metil alkol
Benzin
 PATLAMA
TANIMLAR:
Patlama: İdeal karışımda tutuşan parlayıcı
maddenin çok hızlı ve kontrol edilemeyen enerji
açığa çıkarmasıdır. Patlama şiddeti olayın
gerçekleştiği mekanın kapalılık durumu ile
doğru orantılıdır.
Patlama şiddeti ayrıca , parlayıcı maddenin cinsi
,miktarı , uygun karışım özellikleri ile de
doğru orantılıdır.
Detanasyon Hızı. Patlama basıncının yayılma
hızı.
Tahrip Gücü:Patlayıcı maddenin
konsantrasyonu, parlama sonucu ortaya
çıkardığı enerji, ve detanasyon hızının
oluşturduğu güç.
 PATLAMANIN SINIFLANDIRILMASI

Patlama olayını patlayan maddenin cinsine göre 5 ana grupta

inceleyebiliriz.
PATLAMA

Gaz Patlamaları Toz Patlamaları Katı madde

patlamaları

Basınç patlamaları Kimyasal madde patlamaları

Metalik Toz Organik Toz

Katı-Toz-Sıvı Patlamaları
Katı Madde Patlayıcıları; Durağan (Stabil)
olmaları, genellikle özel amaçlı üretilmeleri, doğal
olarak yaygın halde bulunmamaları sebebi ile
genellikle kontrollü olarak patlatılırlar. Çok nadir
olarak ve büyük ihmaller sonucu kazara patlarlar.

Toz Patlamaları’nın oluşması için ise spesifik özel

şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. En çok toz
patlamalarına gıda sektöründe rastlanmaktadır.
Sıvı Maddeler; bu sınıflandırmaya dahil edilmemiştir.
Sıvı maddeler ancak gazlaşmaları halinde buharları
parlayabilir. Sıvı içerisinde oksijen bulunmadığından
sıvı halde parlama olmaz bu itibarla parlayıcı sıvılar
gaz patlamaları ile birlikte değerlendirilmiştir.
 Kimyasal Madde-Basınç Patlamaları
Kimyasal Madde Patlamaları ise, genellikle kimyasal reaksiyonlar
ile başlarlar. Gerek kullanılan hammaddelerin, gerekse yarı mamul ve
mamul maddelerin depolanması, taşınması ve kullanım safhasında
istenmeyen bir şekilde farklı kimyasallarla karşılaşılması ve ya farklı
ortamlarda bulunması, oluşabilecek reaksiyonlar sonucu bazen vahim
olaylara sebep olmaktadır.
Basınç Patlamalarına sebep olan Basınçlı kaplar ve sistemler küçük
büyük sanayinin her çeşidinde değişik boyutlarda bulunan sistemlerdir.
İçlerinde zaman, zaman parlayıcı, patlayıcı gaz ve buharlarda
bulundurulan bu sistemler, sadece hava veya su, ya da su buharı da
ihtiva etseler patlama riski taşırlar. Basınç altındaki sistemlerde,
basınç sebebiyle patlama riski içlerinde sıvı veya gaz bulunması ile
ilgilidir.
 PARLAYICI GAZ PATLAMALARI
Gaz patlamaları normalde basınç patlamalarıdır. Ancak bu
patlamanın olabilmesi için gazın içinde bulunduğu kabın
basıncını yükseltecek bir unsur bulunmalıdır. Bu unsur
genellikle tanktan sızan gazın tutuşması sonucu oluşan
parlama ve yangın olmaktadır.LPG ve benzin için yanma
limitleri yaklaşık %2-8 dir.
Sızan gaz
yere doğru
akarak
birikir.Bir ısı
kaynağı ile
karşılaşınca
tutuşur
 PARLAYICI GAZ PATLAMALARI
Parlayıcı gaz tankı patladığında
içinde sıvılaştırılmış olarak bulunan
sıvı haldeki ama kaynamış gaz
ortama yayılır.
Bu gaz BLEVE (Boiling liquid
expanding vapour explanation)
(Kaynayan sıvı genleşen buhar
patlaması) oluşur.
Bir bleve olayının ne şekilde
sonuçlanacağı tam olarak
kestirilemez
BLEVE

Tankın gaz kaçağı

uygun bir yerden
olur ve tutuşursa
tank bir roket gibi
uçarak hedefi
belirsiz bir noktaya
gider bazen havada
patlayarak yanan
sıvı gaz yağmasına
neden olur
 BLEVE

Bleve olayını önleyecek tek unsur

tanktaki basıncın yeterli hızla
boşalmasıdır.
 BLEVE

Bleve sonucu tam bir

faciadır.
Parlama Patlama Tehlikesi Kaynakları

Yanıcı , parlayıcı, patlayıcı maddeler ;

İşletmede yanıcı gazlar, sıvılar veya tozlar
üretiliyorsa, depolanıyorsa veya işleniyorsa ve
bu arada gaz, buhar, toz gibi parlayıcı
karışımlar oluşuyorsa ortamda parlama, patlama
tehlikesi vardır.

Patlayıcı karışım;
Eğer yanıcı gaz, buhar ve tozlar bir kıvılcım
sonucu tutuştuğunda kendiliğinden alev
oluşumu sağlayacak miktarda bulunuyorsa bu
bir patlayıcı karışımdır. Bazı yakıtların yanma
 TUTUŞTURMA ÖRNEK
 Yabancı bir metal parçasının
•YABANCI MADDELER hızla dönen metal parçalarına
çarparak kıvılcım çıkarması

 Oksi-Asetilen veya elektrik

•AÇIK ALEVLER kaynağı ile çalışma, gaz ve diğer
yakıt ocakları.

 Yanıcı maddelerin kullanıldığı

veya depolandığı alanlarda
•SİGARA VE KİBRİTLER tutuşabilen sıvıların yanında
oluşabilecek tehlikeler.

 Kanallarda ve bacalarda
•KENDİ KENDİNE TUTUŞMA birikintiler, tutuşma sıcaklığı düşük
olan maddelerin depolanması.
 TUTUŞTURMA ÖRNEK
 Yanabilen maddelerin fırınlarda
•SICAK YÜZEYLER sıcak kanal ve bacalardan,
elektrik lambaları ve işlenen sıcak
metallerden etkilenmesi.

 Olağan dışı proses sıcaklıkları,

•AŞIRI ISITILMIŞ MADDELER kurutucuların içindeki maddeler,
yanıcı sıvıların aşırı ısınması.

 Yanıcı buharların bulunduğu

•STATİK ELEKTRİK yerlerde tehlikelidir. İçinde sıvı
akan borularda ve malzeme
silindirlerinde oluşur.
 TUTUŞTURMA ÖRNEK

 Genellikle iyi yapılmayan bakım

•ELEKTRİK TEÇHİZATI ve onarım, elektrik teçhizatı ve
elemanlarının kusurları .

 Sıcak mil yatağı, hatalı

•SÜRTÜNME yerleştirme, kırılmış makine
parçaları, kötü ayarlar.
 PATLAMA NASIL OLUŞUR ?

Aynı anda ve aynı yerde ;

Yeterli miktarda ve uygun
dağılımda yanıcı malzeme
(gaz, buhar, toz)
bulunuyorsa,
Yanma için yeterli oksijen
veya hava varsa,
Etkili bir kıvılcım kaynağı
varsa,
PARLAMA-PATLAMA OLUŞUR
ETKİLİ ATEŞLEME KAYNAKLARI ;

Sıcak yüzeyler, açık

alev, ateş, kor,
Mekanik ya da elektrik
kaynaklı kıvılcımlar,
Elektro statik
boşalmalar.

ETKİLİ ATEŞLEME
KAYNAKLARIDIR.
 ELEKTROSTATİK YÜK OLUŞUMU VE BOŞALMASI
İletken olmayan bir vasıta ile bir sıvının
yüksek hızla bir tanka boşaltılması,
yüklenmiş sıvı yüzeyinin iletken bir sivri
uca yaklaşması,

++++++++++++++++++

Sıvının iletken olmayan boruda hızla nakli,

 ELEKTROSTATİK YÜK OLUŞUMU VE BOŞALMASI
Toz malzemenin büyük kap veya silolara doldurulması,
bu esnada statik yükle yüklenmiş toz yüzeyine iletken bir
kapla (mesela numune almak için) yaklaşılması. Toz
malzemenin pnomatik naklinin izole boru içinde
yapılması,
 ELEKTROSTATİK YÜK OLUŞUMU VE BOŞALMASI

İletken olmayan nakil bant ve kayışlarının hızla

dönmesi
++++++++++++
+ + ++++++++++++
+ ++
+
+

+++
STATİK ELEKTRİĞİN EMNİYETLE BOŞALMASI
Statik elektrik biriken
yerde yeterli iletkenlikte
TANK
bir toprak bağlantısı varsa ,
yük tehlikesizce toprağa
boşalır. İLETKEN

Topraklama iletkeni yeterli

TOPRAKLAMA
hızla yükü toprağa LEVHASI

boşaltmazsa, yük birikimi

giderek artar ve yeterli güce
ulaştığında kıvılcım
atlaması şeklinde boşalma
olur. YETERSİZ TOPRAKLAMA
 PARLAMA VE PATLAMAYI ÖNLEMEK İÇİN

1-Sızıntıyı Önle:
-Uygun tesisat kurulması ile,
-Devamlı kontrol ve basınç testi ile ,71
-Boru donanımının kontrolü ile,
Otomatik kesiciler(Basınç ayarlı
çekvalfler) ile
Dedektörler ile.
2-Hava ve/veya Oksijen ile uygun karışımı
önle;
-Mümkünse açık havada çalış,
-Zemin seviyesi altında çukurlar olmasın,
-Uygun tabi ve suni aspirasyon kullan,
-Gerekirse dedöktör kontrollü otomatik
aspirasyon kur,
 PARLAMA VE PATLAMAYI ÖNLEMEK İÇİN

3- -Açık alev
- (Sigara ,çakmak,girişi) yasakla,
-Isınma sistemini açık alevle yapma,
-Isıl çalışmalar izne bağlı olsun,
-Kıvılcım çıkaran malzeme kullanma,
4-Elektrik:
-Uygun tesisat,
-Expruf armatür,
-Topraklama,
Statik Elektrik;
-Tüm metal kısımları toprakla,
-Mümkünse zemin antistatik olsun,
-Tesise girişte nötralizatör koy.
5-Personelin eğitimi: MUTLAKA.....
 Binaların Yangından Korunması Hakkında
Yönetmelik
• Amaç
Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı; kamu ve özel kurum
ve kuruluşlar ile gerçek kişilerce kullanılan her türlü
yapı, bina, tesis ve işletmelerin, tasarımı, yapımı,
işletimi, bakımı ve kullanımı aşamalarında, herhangi bir
şekilde çıkan yangının, can ve mal kaybını en aza
indirerek söndürülmesini sağlayacak yangın öncesinde
ve sırasında alınacak tedbirler ile organizasyon, eğitim
ve denetimi sağlamaktır.
• Madde 6;... diğer kurum ve kuruluşların güvenlik ve
kontrol sistemlerinin bulunduğu yerlere, kırmızı zemin
üzerine fosforlu sarı veya beyaz renkte "YANGIN 110"
yazılması zorunludur
 Tanımlar-1
• Madde 7- Bu Yönetmelikte geçen bazı kavramlar aşağıda tanımlanmıştır
• .
Acil Durum: Afet olarak değerlendirilen olaylar ve dikkatsizlik, tedbirsizlik, ihmal, kasıt ve
çeşitli amaçlarla meydana getirilen olayların tümünün yol açtığı hallerdir.
•
Acil Durum Ekibi: Yangın, deprem ve benzeri afetlerde binada bulunanların tahliyesini
sağlayan, olaya ilk müdahaleyi yapan, arama-kurtarma ve söndürme olaylarına katılan
ekiptir.
•
Acil Durum Planları: Acil durum gerektiren olaylarda yapılacak, müdahale, koruma, arama-
kurtarma ve ilkyardım konularının nasıl ve kimler tarafından yapılacağını gösteren ve acil
durum öncesinde hazırlanması gereken planlardır.
Alevlenme Noktası: Isınan maddeden çıkan gazların bir alevin geçici olarak yaklaştırılıp
uzaklaştırılması sonucunda yanmayı sürdürdüğü en düşük sıcaklıktır.
Alev Yönlendirme Bacası: Bir yangında alevlerin istenilen yöne çekilerek yangının
genişlemesini önlemeye yönelik bacalardır.
Basınçlandırma: Kaçış yollarındaki iç hava basıncını yapının diğer mekanlarındaki basınca
göre daha yüksek tutarak duman sızıntısını önleme yöntemidir.
Bina Yüksekliği: Binanın kot aldığı noktadan saçak seviyesine kadar olan mesafe veya imar
planı ve bu Yönetmelikte öngörülen yüksekliktir.
• Bodrum Katı: Döşemesinin üst kotu, yapı dış duvarına bitişik zeminin en üst kotuna göre
1.2 m'den daha aşağıda olan kattır.
 Tanımlar-2
• Duman Haznesi: İçinde duman toplanması amacıyla tavanda
tasarlanan hacimdir.
Duman Kontrolü: Yangın durumunda duman ve sıcak gazların yapı
içindeki hareketini ya da yayılımını denetlemek için alınan
önlemlerdir.
Duman Perdesi: Yükselen dumanın yanal yayılımını sınırlamak
amacıyla tavanda sabit konumda, uzaktan kapatılabilen ya da bir
dedektör uyarısıyla kapanan yangına karşı dayanıklı bölücü
perdedir.
Duman Tahliyesi: Dumanın yapının dışına kendiliğinden çıkması
ya da mekanik yolla zorlamalı olarak atılmasıdır.
• Güvenlik Bölgesi: Binadan tahliye edilen şahısların güvenle
bekleyecekleri bölgedir.
İtfaiye Asansörü: Kullanımı doğrudan bina söndürme ve kurtarma
ekiplerinin veya itfaiyenin denetimi altında olan ve ek korunum
uygulanmış özel asansördür.
 Tanımlar-3
• Islak Sprinkler Sistemi: Boruları sürekli olarak su ile dolu durumda tutulan
sprinkler sistemidir.
Kaçış Aydınlatması: Normal aydınlatma devrelerinin kesintiye uğraması
durumunda armatürün kendi gücüyle sağlanan aydınlatmadır.
Kaçış Uzaklığı: Kat içinde herhangi bir noktada bulunan bir kullanıcının
kendisine en yakın bir kat çıkışına kadar almak zorunda olduğu yolun gerçek
uzunluğudur.
Kaçış Yolu: Binanın herhangi bir noktasından yer seviyesindeki cadde veya
sokağa kadar olan ve hiçbir şekilde engellenmemiş bulunan yolun tamamıdır..
Kamuya Açık Kullanım: Binanın, önceden kimliği bilinen kişilerin yanı sıra işi
olan herkesin giriş-çıkışına açık olarak kullanılmasıdır.
• Kullanıcı Yük Katsayısı: Belirli tip yapılarda 1 m2 yüzey için olası kullanıcı
sayısıdır.
Kullanıcı Yükü: Herhangi bir anda, bir binada veya binanın esas alınan belli bir
bölümünde bulunma olasılığı olan toplam insan sayısıdır.
Kuru Boru Sistemi: Normalde içinde su bulunmayan ancak yangın durumunda
itfaiyenin zemin düzeyinden su basabileceği düşey borudur.
Kuru Sprinkler Sistem: Çalışma öncesi borularının çoğunluğu hava ile dolu
durumda tutulan sprinkler sistemdir.
 Tanımlar-4
• Korunumlu Koridor/Hol: Bitişik olduğu mekanlardan yangına karşı dayanıklı yapı
elemanlarıyla ayrılarak yangın etkilerinden korunmuş hol ya da koridordur.
Korunumlu Merdiven: Yangına karşı dayanıklı bir malzemeyle çevrili ve zemin
düzeyinde bir son çıkışla güvenlikli bir alana açılan yangın merdivenidir.
Ortak Merdiven: Birden çok sayıda kullanım birimine hizmet veren kaçış
merdivenidir.
Sertifikalı: TSE veya TSE tarafından kabul gören uluslararası bir onay kuruluşu
tarafından test edilerek ilgili standartlara uygunluğu onaylanmış, ekipman,
malzeme veya hizmetlerdir.
Son çıkış: Bir yapıdan kaçış sağlayan yolun yapı dışındaki güvenlikli bir alana (yol,
cadde vb.) geçit veren bitiş noktasıdır.
Sprinkler: Yangınları söndürmek ve gelişen yangınları itfaiye gelinceye kadar
sınırlamak amacıyla kurulan ve su püskürtmesi yapan otomatik sistemlerdir.
Sulu Boru Sistemi: Normalde sürekli olarak su ile dolu durumda tutulan düşey
borudur.
Yangın Bölmesi (Bariyeri): Bina içinde, yangının ve dumanın ilerlemesi ve
yayılmasını tanımlanan süre için durduran, yatay veya düşey konumlu elemandır.
Yangın Bölgesi (Zonu): Yangın durumunda, uyarı ve söndürme önlemleri diğer
bölümlerdeki sistemlerden ayrı olarak devreye giren bölümdür.
 Tanımlar-5
• Yangın Dayanıklılık Sınıfı : Bir yapı malzemesi ve/veya elemanını
uygun ısıtma ve basınç koşulları altında TS 1263, TS 4065 ile ilgili
Avrupa Standartlarında belirlenen yanmaya dayanıklılık
deneyleri sonucunda saptanan
yangına dayanıklılık süresini belirler.
a) Yangına dayanıklılık süresi 30-59 dakika olan F30,
b) Yangına dayanıklılık süresi 60-89 dakika olan F60,
c) Yangına dayanıklılık süresi 90-119 dakika olan F90,
d) Yangına dayanıklılık süresi 120-179 dakika olan F120,
e) Yangına dayanıklılık süresi 180 dakika ve yukarısı olan F180,
olarak gösterilir.
Yangına Karşı Dayanıklılık: Bir yapı bileşeni ya da elemanının yük
taşıma, bütünlük ve yalıtkanlık özelliklerini belirlenen bir süre
koruyarak yangına karşı dayanmasıdır.
 Tanımlar-6
• Yangın Duvarı: İki bina arasında veya aynı bina içinde farklı yangın
yüküne sahip hacimlerin birbirinden ayrılması gereken
durumlarda, yangının ilerlemesini ve yayılmasını tanımlanan süre
için durduran düşey elemandır.
Yangın Güvenlik Holü: Kaçış merdivenlerine yangının ve dumanın
geçişini engellemek için yapılacak yangın güvenlik holleridir.
Yangın Kapısı: Bir yapıda kullanıcılar, hava ya da nesneler için
dolaşım olanağı sağlayan, kapalı tutulduğunda duman, ısı, alev
geçişine belirli bir süre direnecek nitelikteki kapı, kapak ya da
kepenktir.
Yangın Kompartımanı: Bir bina içerisinde, üstü ve altı da dahil
olmak üzere her yanı en az 60 dakika yangına karşı dayanıklı yapı
elemanlarıyla
duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış (hacim) bölümdür.
Yangın Merdiveni: Yangın durumunda, binadaki insanların
emniyetli olarak ve süratle tahliyesi için özel olarak yapılan
yangından korunmuş kaçış merdivenidir. Kaçış yolları bütününün
bir parçası olup diğer kaçış yolu bölümlerinden bağımsız olarak
tasarlanamazlar.
 Tanımlar-7
• Yangın Mukavemet Süresi: Yanma hızı 0.8 mm/dakika kabul
edilmek suretiyle, ahşap elemanın bu şekilde azalan kesitiyle ve
güvenlik katsayısı 1.00'e eşit alınarak, üzerine gelen gerçek yükü
taşıyabildiği süre olup; ahşap elemanların yangın mukavemet
hesaplarında dikkate alınır.
Yangın Perdesi: Korunması gereken obje, ürün veya alt yapının
yangına karşı korunması veya ısının yatay veya düşeyde yayılmasını
önlemek maksadıyla kullanılan özel donanımlı bariyerlerdir.
Yangın Yükü: Bir yapı bölümünün içinde bulunan yanıcı maddelerin
kütleleri ile alt ısıl değerleri çarpımlarının toplamının plandaki
toplam alana bölünmesi ile elde edilen büyüklüktür. (MJ/m2)
Yapı Sahibi: Yapı üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan gerçek ve
tüzel kişilerdir.
Yüksek Risk: Yüksek tehlike sınıfına giren maddelerin üretildiği,
kullanıldığı, depolandığı yerlerdir.
 Tanımlar-8
• Yangın Türü: Yangın türü, yangının yanmakta olan
maddeye göre çeşididir ve dört sınıfa ayrılır.
a) A sınıfı yangınlar, yanıcı katı maddeler yangınıdır.
Odun, kömür, kağıt, ot, dokümanlar, plastikler gibi
madde yangınları bu sınıfa girer.
b) B sınıfı yangınlar, yanıcı sıvı maddeler yangınıdır.
Benzin, benzol, makine yağları, laklar, yağlı boyalar,
katran, asfalt gibi madde yangınları bu sınıfa girer.
c) C sınıfı yangınlar, yanıcı gaz maddeler yangınıdır.
Metan, propan, bütan, sıvılaştırılmış petrol gazı (SPG),
asetilen, havagazı, hidrojen gibi gaz yangınları bu sınıfa
girer.
d) D sınıfı yangınlar, lityum, sodyum, potasyum,
alüminyum, magnezyum gibi yanabilen hafif ve aktif
metallerle, radyoaktif maddeler yangınıdır
 Bina tehlike sınıflandırması
• Madde 19-.. a) Düşük tehlike, bünyesinde kendi kendine yayılan
bir yangının oluşmasına imkan vermeyecek şekilde düşük
yanabilirliğe sahip malzemelerden oluşur. Konutlar,
ibadethaneler, hastaneler, okullar, kütüphaneler, müzeler,
bürolar, restoran oturma alanları, tiyatro, oditoryum ve benzeri
yerler bu kapsamdadır.
b) Orta tehlike, orta hızla ve önemli miktarda duman çıkararak
yanma
olasılığı bulunan malzemelerden oluşur. Otopark, fırın,
çamaşırhane, restoran servis alanları, kuru temizleyici, deri
üretimi, ticarethaneler, kağıt üretimi, postane, yayın evi, matbaa,
otomobil tamirhaneleri, tekstil üretimi, lastik üretimi,
marangozhane ve benzeri yerler bu kapsamdadır.
c) Yüksek tehlike, çok hızlı olarak yanma olasılığı bulunan veya
patlama tehlikesi bulunan malzemelerden oluşur. Uçak
hangarları, yanıcı sıvı ve gazların üretildiği, depolandığı ve
dağıtıldığı yerler, tutuşma sıcaklığı 38øC dan düşük yanıcı madde
kullanılan yerler, plastik, plastik köpük ve benzeri madde üretim
yerleri ile boyahaneler bu kapsamdadır.
 Kaçış Yolları, Kaçış Merdivenleri ve Özel Durumlar
• Genel Hükümler
............. . İnsanlar tarafından kullanılmak üzere tasarlanan her yapı, yangın ya da
diğer acil durumlarda kullanıcıların hızla kaçışlarını sağlayacak yeterli acil durum
çıkışlarıyla donatılacaktır. Çıkışlar ve diğer önlemler yangın ya da diğer acil
durumlarda can güvenliğinin yalnızca tek bir önleme
dayandırılmayacağı biçimde tasarlanacaktır.............Mad.30.. Her yapı tüm
kullanıcılara elverişli kaçış olanakları sağlamak için yapının kullanım sınıfına,
kullanıcı yüküne, yangın korunum düzeyine, yapısına ve yüksekliğine uygun tip,
sayı, konum ve kapasitede tehlike çıkışlarıyla donatılacaktır..............
• Çıkış kapasitesi ve çıkış sayısı
Madde 32- ........Aksi belirtilmedikçe, birim genişlikten tahliye süresi, kagir
yapılarda 3 dakika ve ahşap yapılarda 2 dakika alınacak,
• 50 cm. genişlikten bir dakikada 40 kişi geçebileceği kabul edilecektir. Çıkış sayısı,
çıkış genişliğinin ikiye bölünmesi ile elde edilecek değere 1 eklenerek bulunacak
ve 0.50 den büyük kesirlerde bir üst değer esas alınacaktır. Örneğin 1000 m2 lik
bir süper marketin kullanıcı yükü 2000 kişi, çıkış genişliği 2000/(3x40)x0.5= 8.34
m, çıkış sayısı 8.34/2+1= 5 dir.
 Çıkış kapıları
• Aksi belirtilmedikçe, 50 kişinin aşıldığı her mekanda, 25
kişinin aşıldığı sinema, tiyatro, bar gibi eğlence yerlerinde
ve yüksek riskli mekanlarda, çıkışlara erişmek için en az 2
kapı bulunacaktır.

• Mad.33 ............. Tüm çıkışlar ve erişim yolları için aşağıda belirtilen gereklere
uyulacaktır.
a) Çıkışlar ve erişim yolları açık-seçik görülebilir olacak ya da konumları simgelerle
vurgulanacak ve her an kullanılabilmesi için engellerden arındırılmış durumda
bulundurulacaktır.

• Dairesel merdiven
Madde 43- Dairesel merdivenler, yanmaz malzemeden yapılmaları ve en az 800
mm genişlikte olmaları durumunda kullanıcı yükü 25 kişiyi aşmayan herhangi bir
kattan, ara kattan, veya balkonlardan zorunlu çıkış olarak hizmet verebilir.
Belirtilen koşulları sağlamayan dairesel merdivenler zorunlu çıkışlar olarak
kullanılmayacaktır.
• Madde 53- Binaların yangın bakımından kritik
özellikler gösteren kazan daireleri, yakıt depoları,
sobalar ve bacalar, sığınaklar, otoparklar, mutfaklar
ve çatılar, asansörler, paratoner, transformatör,
jeneratör gibi
kısımlarda alınacak önlemler bu Kısımda
gösterilmiştir. Bu yerlere yanıcı madde atılması veya
depolanması yasak olup, belirli aralıklarla
temizlenmesi zorunludur ve bina sahip ve/veya
yöneticisi bunu sağlamakla yükümlüdür.
 Paratoner, Transformatör ve Jeneratör
• Paratoner
Madde 64- Patlayıcı maddeler, kibrit, petrol, alkol,
sıvılaştırılmış petrol gazı (SPG), doğalgaz gibi kolay yanıcı
maddelerin üretimi ve depolanması için kullanılan
binalarda; tiyatro, sinema, ibadethane, hastane,
okul, sergi binası, cezaevi, tutukevi, elektrik üretim ve
dağıtım merkezleri, haberleşme merkezi, banka, silo,
otel, eğitim-dinlenme tesisi, su tevzi merkezi ve benzeri
yerlerde yıldırımdan korunma tesisatı yapılacaktır.
 Elektrik Tesisatı, Acil Durum Aydınlatması ve Yönlendirmesi,

• Genel
• Madde 67- Binalarda kurulan elektrik tesisatı, kaçış
yolları aydınlatması, yangın algılama ve uyarı sistemleri,
yangın veya benzeri bir acil durumda, binada
bulunanlara zarar vermeyecek, panik çıkmasını
önleyecek ve binanın emniyetli bir şekilde boşaltılmasını
sağlayacak, güvenli bir ortamı oluşturacak şekilde
tasarlanacak, tesis edilecek ve çalışır durumda
tutulacaklardır....
. Bir yangın başlangıcının kendiliğinden tüm binada
bulunanlar tarafından fark edilmesinin mümkün
olmadığı, bu Kısım kapsamına giren binalarda, yangını
binadaki kişilerin tümüne duyuracak bir yangın alarm
tesisatı kurulacaktır.............
 Acil Durum Aydınlatması ve Yönlendirmesi
• Genel
Madde 70- Kaçış yolları her zaman aydınlatılmış durumda olacaktır. Acil durum
aydınlatma ve yönlendirmesi için kullanılan aydınlatma üniteleri normal
aydınlatma mevcutken aydınlatma yapmayan tipte seçildikleri taktirde, normal
kaçış yolu aydınlatması kesildiğinde otomatik olarak devreye girecek şekilde tesis
edileceklerdir.............

• Acil durum aydınlatması

Madde 72- Acil durum aydınlatma sistemi; şehir şebekesi veya benzeri bir dış
elektrik beslemesinin kesilmesi, yangın, deprem gibi nedenlerle bina ya da
yapının elektrik enerjisinin güvenlik amacıyla kesilmesi, bir devre kesici veya
sigortanın açılması nedeniyle normal aydınlatmanın kesilmesi durumunda
otomatik olarak devreye girerek yeterli aydınlatma sağlayacak şekilde
düzenlenecektir.................
• Acil durum aydınlatması,
a) Kendi akümülatörü, şarj devresi, şebeke gerilimi denetleyicisi ve lamba sürücü
devresine sahip bağımsız aydınlatma armatürleri,

• b) Bir merkezi akümülatör bataryasından doğru gerilim, ya da bir invertör devresi

aracılığıyla alternatif gerilim sağlayan bir merkezi batarya ünitesinden beslenen
aydınlatma armatürleri, ile sağlanabilir...
 Yangın Algılama ve Uyarı Sistemleri
•
Genel
Madde 74- Bu Yönetmelikte belirtilen yangın
alarm sistemi, yangın algılama, alarm verme,
kontrol ve haberleşme fonksiyonlarını içeren
komple sistemdir. Yangın alarm sisteminin
beslemesi, sadece yangın alarm sistemini
besleyen bir otomatik sigorta üzerinden ve eğer
binada mevcut ise jeneratör ya
da kesintisiz güç kaynağı gibi bir ikincil besleme
kaynağından yapılacaktır..........
 Gazlı söndürme sistemi alarm ve arıza
çıkışları
• Madde 79- Bir bina ya da yapıda 98 inci
maddede belirtildiği şekilde bir gazlı
söndürme sistemi kurulduğu taktirde
söndürme sisteminin alarm ve arıza çıkışları
yangın alarm sistemine bağlanarak ayrı
bölgesel göstergelerle izleneceklerdir
• Madde 82- …………
Acil durum kontrol işlemleri
• a) Yangın esnasında kapanması gereken yangın kapıları ve diğer açıklıkları kapatma amaçlı cihazları
normal halde açık durumda tutan elektromanyetik kapı
tutucu ve benzer cihazların serbest bırakılması,

• b) Merdiven kuyuları ve asansör şaftlarının basınçlandırılması,

• c) Duman kontrol ve tahliye sistemlerinin aktivasyonu ya da bu amaçla yapılması gereken otomatik

kontrol işlemlerinin yerine getirilmesi,

• d) Acil durum aydınlatma kontrol işlemleri,

• e) Güvenlik ve benzeri nedenlerle kilitli duran kapıların ve turnikelerin açılması,

• f) Asansörlerin yapılış özelliklerine bağlı olarak yangın esnasında kullanımının engellenmesi ya da

tahliye amacıyla itfaiye ya da eğitilmiş bina yangın mücadele ekipleri tarafından kullanılmasının
sağlanması,

• g) Mahalli itfaiye ile elektrik işletmesi, belediye, polis veya jandarma, kurum amiri, bina sahibi ve
gerekli görülen diğer yerlere yangının otomatik olarak haber verilmesi.

• Acil durum kontrol işlemleri yangın alarm sisteminin donanım ve yazılım bütünlüğü içerisinde
bulunan kontrol birimleri ile gerçekleştirilecektir.
kontrol panelinden yapılacak acil durum kontrol işlemlerini hiçbir şekilde engellemeyeceklerdir.
 Periyodik Testler, Bakım ve Denetim
•
Madde 84- Bu Yönetmeliğin gerekli gördüğü tüm acil aydınlatma,
yönlendirme ve yangın alarm sistemleri ……………….. periyodik
testlere ve bakıma tabi tutulacaktır.
• Tüm yeni tesis edilmiş sistemler, bina ya da yapı kullanıma
açılmadan önce, ilk kabul ve denetim testlerine tabi
tutulacaklardır. Kabul işlemleri yetki sahibi merci tarafından
yeterli ve tatmin edici bulunacak şekilde sonuçlandıktan sonra
test ve denetim raporlarıyla birlikte aşağıdaki belgeler bina
sahibine, yöneticisine veya sorumlu bina yetkilisine teslim
edilecektir.
a) Yapıldı (as-built) tesisat projelerinin çoğaltılabilir kopyaları,
b) Cihaz çalıştırma ve bakım talimatları,
c) Sistem çalışma talimatı.
………………………………………………………………………. Haftalık ve aylık
bakımlar kullanıcı/işletmeci tarafından 3 aylık, 6 aylık ve yıllık
bakım ve testler, bu maksatla eğitim almış yetkili servislerce
sağlanmalıdır........
 Yangın Söndürme Sistemleri
•
Madde 90- Yangın söndürme sistemleri, bu Yönetmelik
kapsamındaki tüm yapı ve binalar ile tünel, liman, dok, metro,
açık arazi işletmeleri gibi yapılarda yangın öncesi ve sırasında
kullanılan sabit söndürme tesisatlarıdır.
• Bu bölümde belirtilen gereksinimler asgari gereksinimler olup,
daha üstün nitelikli ve daha yüksek
performanslı tesisat ve sistemlerin tercih edilmesine engel
oluşturmaz.
Binalarda kurulan söndürme tesisatı, binada bulunanlara zarar
vermeyecek, panik çıkmasını önleyecek ve yangını söndürecek
şekilde tasarlanacak, tesis edilecek ve çalışır durumda
tutulacaklardır.
Yangın söndürme sistemleri her yapıda oluşabilecek yangını
söndürecek kapasitede ve yapı ekonomik ömrü boyunca, sistem
gerektiğinde otomatik ve/veya elle devreye gereken hızda girerek
görevini yerine getirebilmelidir.........
 Sprinkler sistemi
•
Madde 96- Aşağıda belirtilen yerler tam veya kısmi otomatik
sprinkler sistemi ile korunmak zorundadır.

• a) Büro ve konut haricindeki bütün yüksek binalar,

b) Yapı yüksekliği 30.50 m'den fazla olan büro binaları,
c) Yapı yüksekliği 51.50 m'yi geçen apartmanlar,
d) Araç kapasitesi 20 den fazla olan veya birden fazla bodrum katı
kullanan kapalı otoparklarda,
e) Yatak sayısı 200'ü geçen otel, pansiyon ve misafirhanelerde,
f) Toplam kullanım alanı 2000 m2 nin üzerinde olan katlı
mağazalar, alışveriş, ticaret, eğlence ve toplanma yerleri otomatik
sprinkler sistemi ile korunacaktır.
 Köpüklü, Gazlı ve Kuru Tozlu Sabit
Söndürme Sistemleri
Madde 98- Köpüklü, gazlı ve kuru tozlu sabit söndürme
sistemleri, tesisin nitelik ve ihtiyaçlarına bağlı olarak
uygun, güncel, sertifikalı ve ilgili TSE standartlarına göre
tasarlanacaktır.
Suyun söndürme etkisinin yeterli görülmediği veya su ile
reaksiyona girebilecek maddelerin bulunduğu, depolandığı
ve üretildiği hacimlerde uygun tipte söndürme sistemi
tesis edilir.
Her türlü gazlı söndürme sistemleri kurulurken, otomatik
gaz boşaltımı esnasında veya sistemin aktive olduğunu
işletici ve mahalde çalışan personele bildiren ve kişilerin
söndürme mahallini tahliye etmesini sağlayacak sesli ve
ışıklı uyarılar temin ve tesis edilmek zorundadır.
 Taşınabilir söndürme tüpleri
• Madde 99- Söndürme tüplerinin sayısı. Her bağımsız bölüm için en
az 1 adet olmak üzere, beher 200 m2 taban alanı için 1 adet ilave
edilerek uygun tipte 6 kg'lık yangın söndürücü bulundurulması
esas alınarak;
• A sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde çok maksatlı kuru
kimyevi tozlu veya sulu,
• B sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde kuru kimyevi tozlu,
karbondioksitli veya köpüklü,
• C sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, kuru kimyevi tozlu veya
karbondioksitli,
• D sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde ise kuru metal tozlu
söndürme
cihazları bulundurulacaktır.
Otopark, depo, tesisat daireleri ve benzeri yerlerde ayrıca
tekerlekli tip söndürme cihazı bulundurulur.
Taşınabilir söndürme tüpleri için, söndürücünün duvara bağlantı
asma halkası duvardan kolaylıkla alınabilecek şekilde ve zeminden
asma halkasına olan uzaklığı yaklaşık 90 cm'yi aşmayacak şekilde
montaj yapılır
 Periyodik Testler ve Bakım
•
Madde 100- Bu Yönetmelikte gerekli görülen tüm yangın söndürme sistemleri
…… sistemin gerektirdiği sürelerde periyodik testlere ve bakıma tabi
tutulacaktır.

• Tüm yeni tesis edilmiş sistemler başlangıç testine tabi tutulacaklardır. Kabul
işlemleri yetki sahibi merci tarafından yeterli ve tatmin edici bulunacak şekilde
sonuçlandıktan sonra test ve denetim raporlarıyla birlikte,
yapıldı (as-built) tesisat projelerinin çoğaltılabilir kopyaları, cihaz çalıştırma ve
bakım talimatları ve periyodik bakım süreleri, sistem çalışma talimatı bina
sahibi, yöneticisi veya sorumlu bina yetkilisine teslim edilecektir.
Bu belgelerin sistemin ömrü boyunca saklanması ve periyodik test ve bakım
servis sözleşmesi ile birlikte yetki sahibi merciinin incelemesine hazır tutulması
bina sahibi, yöneticisi veya sorumlu bina yetkilisinin
sorumluluğunda olacaktır.
Sisteme ilaveler yapıldığında veya iptaller olduğunda, sistem donanımında
herhangi bir değişiklik, onarım ve ayar yapıldığında yeniden kabul testleri
yapılacaktır.
Bu bölümde belirtilen tüm denetim ve test işlemleri ile ilgili olarak yazılı
raporlar düzenlenecek ve bina sahibi, yöneticisi veya sorumlu bina yetkilisi
tarafından binada muhafaza edilecektir.
Tehlikeli Maddelerin Depolanması ve Kullanılması
• Madde 101- Yönetmeliğin bu Kısmındaki hükümler tehlikeli
maddelerin depolanması, doldurulması, kullanılması, üretilmesi
ve satışa sunulması ile ilgili işlemleri kapsar.
Mevzuat
Madde 102- Bu Kısımda yapılan işler, ayrıca imar mevzuatı ve ilgili
TSE standartları ile aşağıda belirtilen tüzüklere uygun olmalıdır.
a) 27/11/1973 tarihli ve 7/7551 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
yürürlüğe konulan Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı
MaddelerleÇalışılan İş Yerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler
Hakkındaki Tüzük,
b) 4/12/1973 tarihli ve 7/7583 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
yürürlüğe konulan İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü.
c) 14/8/1987 tarihli ve 87/12028 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
yürürlüğe konulan Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle, Av
Malzemesi Benzerlerinin, Üretim, İthali, Taşınması, Saklanması,
Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi
Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük,
 Tehlikeli maddelerin sınıflandırılması
• Madde 103- Tehlikeli maddeler aşağıdaki şekilde
sınıflandırılır.
a) Patlayıcı maddeler,
b) Parlayıcı ve patlayıcı gazlar,
c) Yanıcı sıvılar,
d) Yanıcı katı maddeler,
e) Oksitleyici maddeler,
f) Zehirli ve iğrendirici maddeler,
g) Radyoaktif maddeler,
h) Dağlayıcı maddeler,
i) Diğer tehlikeli maddeler.
Depolama hacimlerinin genel özellikleri
• Madde 104- Tehlikeli maddelerin depolandığı yerlerde aşağıda belirtilen
hususlar dikkate alınır.

• a) Topluma açık yerlerde, konutların altında veya bitişiğindeki tehlikeli

maddelerle ilgili işler, ilgili standartların şartlarına uygun olmalıdır.

• b) Tehlikeli maddelerle ilgili binalar tek katlı ve yangına 120 dakika

dayanabilecek malzemeden yapılacaktır. Çok katlı binalara sadece ilgili
yönetmelik ve tüzüklerde öngörüldüğü ölçüde müsaade edilebilir.

• c) Tehlikeli maddeleri çeşitli amaçlarla bulunduran yapılarda, tehlikeli

maddelerin miktarlarına ve tehlike sıralamasına bağlı olarak, çevre güvenliği
sağlanacaktır. Bu yapıların mesken binalarla, kara ve demir yollarından
uzaklıkları 102 nci maddenin (a) bendinde belirtilen tüzükteki esaslara göre
olacaktır.
d) Binaya ulaşım yolları sürekli olarak açık tutulacak ve üzerinde park
yapılmayacaktır. Güvenlik görevlisi bunu sağlamakla yükümlüdür.

• e) Üretimin ve tehlikeli maddenin özelliğine göre binaların tabanları statik

elektriği iletici, özel asfalt veya içerisine demir oksit karıştırılmış betonla
yapılacaktır. Ayrıca kapılara statik elektriğe karşı topraklanmış, pirinç bakır
veya alüminyum levhalar konulacaktır.
 Depolama hacimlerinin genel özellikleri
• f) Binalardaki giriş ve çıkış kapıları, pencereler, panjurlar ve havalandırma kanallarının
kapakları basınç karşısında dışarıya doğru açılacak, tehlike anında bina içinde
bulunanların kolayca kaçabilmelerini sağlayacak biçimde yapılacaktır.

• g) Binanın pencerelerinde parmaklık veya kafes bulunmayacaktır, birden çok

bölümleri bulunan iş yeri binalarında bölümlerden her birinin, biri doğrudan
doğruya dışarıya diğeri ana koridora açılan en az 2 kapısı bulunacaktır. İçbölmeler
meydana gelebilecek en yüksek basınca dayanıklı ve çatlaksız düz yüzeyli ve
yanmaz malzemeden yapılmış, açık renkte boyanmış veya badanalanmış, kolayca
yıkanabilir şekilde olacaktır. Hafif eğimli yapılan tabanlar bir drenaj sistemiyle
beraber bir depoya veya dinlendirme kuyusuna bağlanacaktır.
Tehlikeli maddelere uygun özellikteki atık su arıtma tesisleri de bu amaçla
kullanılabilir.
h) Binaların tavanları ve tabanları yanmaz, sızdırmaz, çarpma ile kıvılcım çıkarmaz
ve kolay temizlenir malzemeden hafif eğimli olarak yapılmalı, pencereler büyük
parçalar halinde, etrafa dağılmayacak ve zarar vermeyecek, mika, telli cam veya
kırılmaz cam gibi maddelerden yapılmalıdır.
 Yanıcı sıvı kavramı ve sınıfları
• Madde 115- Yanıcı sıvılar belirli bir alev alma noktası bulunan,
35øC'de katı veya macun kıvamında bulunmayan ve 50øC'de
buhar basınçları 300 kPa'ı geçmeyen maddelerdir.
• Yanıcı sıvılar aşağıda açıklanan sınıflara ayrılır:
A sınıfı yanıcı sıvılar: Alev alma noktası 100øC'ın üzerinde
olmayan ve suda çözünme açısından B sınıfının özelliklerini
göstermeyen sıvılardır. Bu sıvılar 3 tehlike sınıfına ayrılır.
a) AI:Alev alma noktası 21øC den küçük olan sıvılar (benzin gibi),
b) AII: Alev alma noktası 21øC ile 55øC arasında olan sıvılar (gaz
yağı gibi),
c) AIII: Alev alma noktası 55øC ile 100øC arasında olan sıvılar
(motorin fuel oil gibi).
B sınıfı yanıcı sıvılar: Alev alma noktası 21øC'ın altında olan,
15øC'de suda çözünen veya yanıcı kısımları 15øC'de suda
çözünen sıvılardır. Kendinden alev alma noktasının üzerinde
ısıtılan AIII sınıfı sıvılar AI sınıfı olarak kabul edilirler.
 Bildirme ve müsaade mecburiyeti
• Madde 116- AIII sınıfı sıvılar dışında olup, depolama yerine göre depolanan miktarı Tablo
7'de verilen değerleri aşan yanıcı sıvı depoları için bildirim zorunluluğu vardır. Miktarlar
Tablo 7'de verilen değerlerin üst sınırını aştığında, veya depolanan yerler farklı olduğunda
ayrıca itfaiye teşkilatından müsaade alması zorunludur.
• Tablo 7: Depolama yerine göre depolanan miktar
+--------------------------------+-----------------------+
| |Depolama Yeri |AI
|AII ve B |
+--------------------------------+------------+----------+
|Zemin seviyesi altında ve |20 - 60 |100 - 300 |
|Üstündeki depo hacimleri | | |
+--------------------------------+------------+----------+
|Açıkta kurulu depolar |20 - 200 |40 - 600 |
+--------------------------------+------------+----------+
•
AI, AII veya B sınıfı sıvıların doldurulduğu kapalı hacimlerde, saatte 200 litreden fazla
dolum yapılıyor ise ve 1000 litre den fazla yanıcı sıvı bulunduruyorsa, itfaiye teşkilatından
müsaade alınması zorunludur
• .
AII ve B sınıfı sıvılar, AI sınıfı sıvılarla beraber depolanıyorsa, 5 litre AII veya B sınıfı sıvı 1
litre AI sınıfı sıvıya eşdeğer olarak alınacaktır ve toplam miktar buna göre hesaplanacaktır.
Tablo 7'nin kullanılmasında, söz konusu yanıcı sıvı AI sınıfı olup, kendinden tutuşma
sıcaklığı 125øC'ın altında ise tabloda verilen miktarlar 1/5 oranında tutulur.
 Tehlike bölgelerinin tanımları
• Madde 118- Tehlike bölgeleri üçe ayrılır.
a) 0. Bölge: İşletme şartları altında ve arıza halinde
daima patlayıcı bir karışımın bulunduğu bölgelerdir
(Boru ve kapların içleri gibi).

• b) 1. Bölge: İşletme şartları altında ve arıza halinde

patlayıcı karışımlarının oluşabileceği bölgelerdir (dolum
borusu civarı, armatürler vb).

• c) 2. Bölge: İşletme şartları altında veya arıza halinde

patlayıcı karışımlarının nadiren oluştuğu bölgelerdir
(tankların yakın çevresi gibi).
 Tehlike bölgelerindeki sınırlamalar
•
Madde 119- Tehlike bölgelerindeki sınırlamalar aşağıda belirtildiği şekilde olur.

• a) 0. Tehlike bölgesinde beklenen yüksek işletme tehlikesi nedeniyle, yalnız bu

bölgede kullanılmasına müsaade edilmiş varsa TSE sertifikalı veya uygunluk
belgeli cihazların kullanılması zorunludur.

• b) 1. Tehlike bölgesinde yalnız patlama korumalı (ex-proof) cihaz ve sistemler

kullanılacaktır. Bu bölgeye, ancak patlayıcı karışımların oluşmasını önleyecek
önlemler alınmış olması halinde taşıma araçlarının girmesine müsaade edilir.

• c) 2. Tehlike bölgesinde, sadece kıvılcım oluşturmayan ve buhar hava karışımının

tutuşma sıcaklığının 4/5 ine sıcaklığa erişmeyen cihaz ve sistemler kullanılabilir.
Bu bölgede basınçlı, sıvılaştırılmış veya basınç
altında çözünmüş gazlar, sadece yangına en az 120 dakika dayanıklı kapalı
hacimlerde depolanabilir. (yanmayan ve sağlığa zararlı olmayan gazlar ve
söndürme cihazları dışında)
 Yangın güvenliği sorumlusu
• Madde 126- Çalışma saatleri içinde görevli sayısına ve o
binadaki en büyük amirin takdirine göre, binanın her
katı, bölmesi veya tamamı için görevliler arasından
yangın güvenliği sorumlusu seçilir. Sorumlu, çalışma
saatinin başlangıcından bitimine kadar sorumlu olduğu
bölümde, yangına karşı korunma önlemlerini kontrol
etmek ve aldırmakla yükümlüdür. Kat mülkiyetine tabi
binalarda bu sorumluluğu bina yöneticisi üstlenir.
Kamu binalarında bir gece bekçisi ve/veya güvenlik
görevlisi bulunması asıldır..
 Ekiplerin Kuruluşu, Görevleri ve Çalışma
Esasları
• Ekiplerin kuruluşu
Madde 127- Yapı, bina, tesis ve işletmelerden; 10 bağımsız bölümü olan
konutlar ile 50 kişiden fazla insan bulunan her türlü yapı, bina, tesis ve
işletmelerde aşağıdaki ekipler oluşturulur.
a) Söndürme ekibi,
b) Kurtarma ekibi,
c) Koruma ekibi,
d) İlk yardım ekibi.
Diğer yapı, bina, tesis ve işletmelerde ise; sahip, yönetici veya amirin uygun
göreceği ekipler kurulur ve diğer önlemler alınır
• .
Ekipler, 137 nci maddede belirtilen yönergeyi yürütmekle görevlendirilen amirin
belirleyeceği ihtiyaca göre, en büyük amirin onayıyla kurulur. Söndürme ve
kurtarma ekipleri en az 3'er, koruma ve ilk yardım ekipleri ise en az 2'şer kişiden
oluşur.
• Kurumda sivil savunma servisleri kurulmuşsa; söz konusu ekiplerin görevleri, bu
servislerce yürütülür. Her ekipte bir ekip başı bulunur. Ekip başı, aynı zamanda
yönergeyi uygulamakla görevli amirin yardımcısıdır.
 Ekiplerin görevleri
•
Madde 128- Ekiplerin görevleri aşağıda belirtilmiştir.
a) Söndürme Ekibi: Binada çıkacak yangına derhal
müdahale ederek söndürmek ve/veya genişlemesine
mani olmak,
b) Kurtarma Ekibi: Yangın vukuunda can ve mal kurtarma
işlerini yürütmek,
c) Koruma Ekibi: Kurtarma ekibince kurtarılan eşya ve
evrakı korumak,yangın nedeniyle ortaya çıkması
muhtemel panik ve kargaşayı önlemek,
d) İlk Yardım Ekibi: Yangın nedeniyle yaralanan veya
hastalanan kişilere ilk yardım yapmak.
 Ekiplerin çalışma esasları
• Madde 129- Ekiplerin birbirleriyle işbirliği
yapmaları ve karşılıklı yardımlaşmalarda
bulunmaları esastır.
Ekiplerin yangın anında sevk ve idaresi, itfaiye
gelinceye kadar yönergeyi uygulamakla görevli
amir veya yardımcılarına aittir. Bu süre içinde
ekipler, amirlerinden emir alırlar. İtfaiye gelince,
söndürme ve kurtarma ekipleri derhal itfaiye
amirinin emrine girerler.
 Olay yerinde;
• a) Söndürme ekipleri: Yangın yerinin alt, üst ve yanlarındaki odalarda gereken
tertibatı alır, yangını söndürmeye veya genişlemesini önlemeye çalışırlar.

• b) Kurtarma ekipleri: Varsa önce canlıları kurtarırlar, daha sonra yangında ilk
kurtarılacak evrak, dosya ve diğer eşyayı diğer bulunanların da yardımı ile ve
büro şeflerinin nezareti altında mümkünse çuvallara ve
torbalara koyarak boşaltılmaya hazır hale getirirler. Çuval ve torbalar, bina
yetkililerinin lüzum görmesi halinde binanın henüz yanma tehlikesi olmayan
kısımlarına taşınır. Yanan binanın genel olarak boşaltılmasına olay yerine gelen
itfaiye amirinin veya en büyük mülki amirin emriyle başlanır.

• c) Koruma ekipleri: Boşaltılan eşya ve evrakı, güvenlik güçleri veya bina

yetkililerinin göstereceği bir yerde muhafaza altına alır ve yangın
söndürüldükten sonra o binanın ilgililerine teslim ederler.

• d) İlk yardım ekipleri: Yangında yaralanan veya hastalananlar için ilk yardım
hizmeti verirler.
• Yangından haberdar olan bina sahibi, yöneticisi ile amir ve yangınla mücadele
ekip personeli, en seri şekilde görev başına gelip, söndürme, kurtarma,
koruma ve ilk yardım işlerini yürütürler.
 Eğitim
• Genel eğitim
Madde 130- Yapı, bina, tesis ve işletmelerde oluşturulan ekiplerin
personeli; amir, sahip veya yöneticilerinin sorumluluğunda
yangından korunma, yangının söndürülmesi, can ve mal kurtarma
ile ilk yardım faaliyetleri veitfaiye ile işbirliği ve organizasyon
sağlanması konularında, gerekirse mahalli itfaiye ve sivil savunma
teşkilatlarından yararlanılarak eğitilir ve yapılan tatbikatlar ile
bilgi ve becerileri arttırılır. Ayrıca, bütün görevliler ve gece
bekçileri, binadaki yangın söndürme alet ve edevatının nasıl
kullanılacağı ve en kısa zamanda itfaiyeye nasıl ulaşılacağı
konularında tatbiki eğitimden geçirilir.
• Özel eğitim
Madde 131- Belediye itfaiye teşkilatlarının yönetici personeli ve
bünyesinde özel itfaiye birimi bulunduran kamu kurum ve
kuruluşları ile özel kuruluşların itfaiye amirleri, Sivil Savunma
Genel Müdürlüğünce, diğer personel ise kendi kuruluşlarınca
eğitilirler.
 Denetim
• Madde 132- Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanıp
uygulanmadığı aşağıdaki şekilde denetlenir.
a) Özel yapı, bina, tesis ve işletmeleri; mülki idare amirlerinin
yetki ve sorumluluğunda, mahalli itfaiye teşkilatı, Sivil Savunma
Müdürlüğü ve mülki idare amirliğince görevlendirilecek
heyetlerce haberli veya habersiz olarak denetlenir. Ayrıca,
bunların bağlı veya ilgili olduğu bakanlık, kamu kurum ve
kuruluşlarının müfettiş, kontrolör veya denetim elemanları
tarafından da denetleme yapılır.
Bina sahip, yönetici ve sorumluları denetim elemanlarınca
binaların arzu edilen bütün bölümlerini ve teçhizatını göstermek,
istenilen bilgi ve belgeleri vermek zorundadırlar. Denetim
sonucunda eksik bulunan ve giderilmesi
istenilen aksaklıklar ile talep edilen önlemlerin öngörülen makul
süre içerisinde ilgililerce yerine getirilmesi zorunludur.
 Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların
Korunması Hakkında Yönetmelik

• Amaç
• Madde 1 – Bu Yönetmeliğin amacı,
işyerlerinde oluşabilecek patlayıcı ortamların
tehlikelerinden çalışanların sağlık ve
güvenliğini korumak için alınması gerekli
önlemleri belirlemektir.
 Kapsam
• Madde 2 – Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren
ve patlayıcı ortam oluşması ihtimali bulunan işyerlerini kapsar.
• Ancak;
• Hastalara tıbbi tedavi uygulamak için ayrılan yerler ve tıbbi tedavi uygulanması,
• 01/4/2002 tarihli ve 24713 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Gaz
Yakan Cihazlara Dair Yönetmelik kapsamında yer alan cihazların kullanılması,
• Patlayıcı maddelerin ve kimyasal olarak kararsız halde bulunan maddelerin üretimi,
işlemlerden geçmesi, kullanımı, depolanması ve nakledilmesi,
• Sondaj yöntemiyle maden çıkarma işleri ile yeraltı ve yerüstü maden çıkarma işleri,
• Uluslararası antlaşmaların kapsamında bulunan kara, hava ve su yolu taşıma
araçlarının kullanılması,
• bu Yönetmelik kapsamı dışındadır.
• Patlayıcı ortam oluşabilecek yerlerde kullanılacak her türlü taşıma aracı Yönetmelik
kapsamındadır.
• Bu Yönetmelikte belirtilen daha sıkı ve özel önlemler saklı kalmak kaydı ile, 4 üncü
maddede tanımlanan ‘patlayıcı ortam’ oluşması ihtimali bulunan işyerlerinde, İş Sağlığı
ve Güvenliği Yönetmeliği hükümleri ve ilgili diğer Yönetmeliklerin hükümleri de
uygulanır.
 Tanımlar
• Madde 4 – Bu Yönetmeliğin amacı açısından;
• Patlayıcı ortam : Yanıcı maddelerin gaz,
buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar
altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir
tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle
yanabilen karışımıdır.
• Normal çalışma şartları : Bir tesisin
tasarımlanan amaç doğrultusunda, ölçü ve
değerlerde çalıştırılmasıdır
 İşverenin Yükümlülükleri
• Patlamaların Önlenmesi ve Patlamadan Korunma
• Madde 5 – Patlamaların önlenmesi ve bunlardan korunmayı
sağlamak amacıyla işveren, aşağıda belirtilen temel ilkelere ve
verilen öncelik sırasına uyarak, yapılan işlemlerin doğasına
uygun olan teknik ve organizasyona yönelik önlemleri alacaktır:
• Patlayıcı ortam oluşmasını önlemek,
• Yapılan işlemlerin doğası gereği patlayıcı ortam oluşmasının
önlenmesi mümkün değilse patlayıcı ortamın tutuşmasını
önlemek,
• İşçilerin sağlık ve güvenliklerini sağlayacak şekilde patlamanın
zararlı etkilerini azaltacak önlemleri almak.
• Bu önlemler, gerektiğinde patlamanın yayılmasını önleyecek
tedbirlerle birlikte alınacaktır. Alınan bu tedbirler düzenli
aralıklarla ve işyerindeki önemli değişikliklerden sonra yeniden
gözden geçirilecektir.
 Patlama Riskinin Değerlendirilmesi
• Madde 6 – İşveren, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinde
belirtildiği şekilde işyerinde risk değerlendirmesi yaparken
patlayıcı ortamdan kaynaklanan özel risklerin
değerlendirmesinde aşağıdaki hususları da dikkate alacaktır:
• Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı,
• Statik elektrik de dahil tutuşturucu kaynakların bulunma, aktif ve
etkili hale gelme ihtimalleri,
• İşyerinde bulunan tesis, kullanılan maddeler, prosesler ile
bunların muhtemel karşılıklı etkileşimleri,
• Olabilecek patlamanın etkisinin büyüklüğü.
• Patlama riski, patlayıcı ortamların oluşabileceği yerlere açık olan
veya açılabilen diğer yerler de dikkate alınarak bir bütün olarak
değerlendirilecektir
 İşyerinin Güvenli Hale Getirilmesi
• Madde 7 – Risk değerlendirmesinin temel ilkelerine ve
bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen hususlara
uygun olarak çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak
için işveren:
• İşçilerin ve diğer kişilerin sağlık ve güvenliği için tehlikeli
patlayıcı ortam oluşma ihtimali olan yerlerde güvenli
çalışma şartlarını sağlayacak,
• İşçilerin sağlık ve güvenliği için tehlikeli patlayıcı ortam
oluşma ihtimali olan yerlerde, yapılan risk
değerlendirmesi sonucuna göre çalışma süresince
uygun teknik yöntemlerle bu kısımların gözetim altında
tutulmasını sağlayacaktır
 Koordinasyon Görevi
• Madde 8 – Bir işyerinde birden fazla işverene ait
çalışan bulunması durumunda, her işveren kendi
kontrol alanına giren tüm hususlardan sorumlu
olacaktır.
• İşverenlerin, İş Kanunu ve İş Sağlığı ve Güvenliği
Yönetmeliğinde belirtilen sorumlulukları saklı kalmak
kaydı ile yasal olarak işyerinin tümünden sorumlu
olan işveren, bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde
belirtilen Patlamadan Korunma Dokümanında
öngörülen, çalışanların sağlık ve güvenlikleri ile ilgili
önlemlerin belirlenmesi ve uygulanmasını koordine
edecektir.
 Patlayıcı Ortam Oluşabilecek Yerlerin
Sınıflandırılması
• Madde 9 – İşveren;
• Patlayıcı ortam oluşması ihtimali olan yerleri Ek-
I’de belirtildiği şekilde sınıflandıracak,
• Yukarıda (a) fıkrasına göre sınıflandırılmış olan
bölgelerde Ek-II’de verilen asgari gereklerin
uygulanmasını sağlayacak ve
• İşçilerin sağlık ve güvenliğini tehlikeye atabilecek
miktarda patlayıcı ortam oluşabilecek yerlerin
girişine Ek-III’de verilen işaretleri koyacaktır.
 Patlamadan Korunma Dokümanı
• Madde 10 – İşveren, ……….., aşağıda belirtilen ve bundan sonra “Patlamadan
Korunma Dokümanı” olarak anılacak belgeleri hazırlayacaktır.
• Patlamadan Korunma Dokümanında, özellikle;

• Patlama riskinin belirlendiği ve değerlendirildiği,

• Bu Yönetmelikte belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmesi için alınacak önlemler,
• İşyerinde Ek-I’e göre sınıflandırılmış yerler,
• Ek-II’de verilen asgari gereklerin uygulanacağı yerler,
• Çalışma yerleri ile uyarı cihazları da dahil iş ekipmanının tasarımı, işletilmesi, kontrol
ve bakımının güvenlik kurallarına uygun olarak sağlandığı,
• İşyerinde kullanılan tüm ekipmanın “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik
Şartları Yönetmeliği” ne uygun olduğu,
• hususları yazılı olarak yer alacaktır.
• Patlamadan korunma dokümanı, işin başlamasından önce hazırlanacak ve işyerinde, iş
ekipmanında veya organizasyonunda önemli değişiklik, genişleme veya tadilat
yapıldığında yeniden gözden geçirilerek güncelleştirilecektir.
• İşveren, yürürlükteki mevzuata göre hazırladığı patlama risk değerlendirmesini,
dokümanları ve benzeri diğer raporları birlikte ele alabilir.
 İşyerleri ve İş Ekipmanları İçin Özel Gerekler
• Madde 11 – Patlayıcı ortam oluşma ihtimali bulunan işyerlerinde, işverenler
aşağıda belirtilen hususlara uymakla yükümlüdür:
• a) Patlayıcı ortam oluşma ihtimali bulunan yerlerde, bu Yönetmeliğin
yayımlandığı tarihte kullanılmakta olan veya kullanıma hazır olan iş
ekipmanları, 30/6/2006 tarihine kadar Ek-II A’da belirtilen asgari gerekleri
karşılamak zorundadır.
• b) Patlayıcı ortam oluşma ihtimali bulunan yerlerde kullanılmak üzere bu
Yönetmeliğin yayımlandığı tarihten sonra yeni alınacak iş ekipmanları,
30/6/2006 tarihine kadar Ek-II A ve Ek-II B’de verilen asgari gerekleri
karşılayacaktır.
• c) Patlayıcı ortam oluşabilecek kısımları bulunan ve 30/6/2006 tarihinden
sonra açılacak işyerleri ise bu Yönetmelikte belirtilen şartlara uygun olarak
kurulacaktır.
• Patlayıcı ortam oluşabilecek kısımları bulunan ve 30/6/2006 tarihinden önce
açılmış olan işyerleri, bu Yönetmeliğin yayımlandığı tarihten itibaren en geç üç
yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine tam olarak uygun hale getirilecektir.
• Patlayıcı ortam oluşabilecek kısımları bulunan işyerlerinde 30/6/2006
tarihinden sonra herhangi bir değişiklik, eklenti veya tadilat yapıldığında,
işveren bu Yönetmelik hükümlerine tam olarak uyulmasını sağlayacaktır.
 EK – I:1 – Patlayıcı Ortam Oluşabilecek Yerler
• Çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için özel
önlem alınmasını gerektirecek miktarda patlayıcı
karışım oluşabilecek yerler, bu Yönetmeliğe göre
tehlikeli kabul edilecektir.
• Çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için özel
önlem alınmasını gerektirecek miktarda patlayıcı
karışım oluşması ihtimali bulunmayan yerler bu
Yönetmeliğe göre tehlikesiz kabul edilecektir.
• Parlayıcı ve/veya yanıcı maddelerin hava ile yaptıkları
karışımların, bağımsız olarak bir patlama meydana
getirmeyecekleri yapılacak araştırmalarla
kanıtlanmadıkça, bu maddeler patlayıcı ortam
oluşturabilecek maddeler olarak kabul edilecektir.
EK – II:A – ÇALIŞANLARIN SAĞLIK VE GÜVENLİKLERİNİN PATLAYICI
ORTAM RİSKLERİNDEN KORUNMASI İÇİN ASGARİ GEREKLER
– Organizasyon Önlemleri
– Çalışanların Eğitimi
• İşveren, patlayıcı ortam oluşabilen yerlerde çalışanlara,
patlamadan korunma konusunda yeterli ve uygun eğitimi
sağlayacaktır.
– Yazılı Talimatlar ve Çalışma İzni
• Patlamadan Korunma Dokümanında gerekli görülmesi halinde;
• a) Tehlikeli yerlerdeki çalışma, işverence düzenlenen yazılı
talimatlara uygun yapılacaktır.
• b) Gerek tehlikeli işlerin yapılmasında, gerekse başka
çalışmaları etkileyerek tehlikeye neden olabilecek diğer işlerin
yapılmasında, bir “Çalışma İzni” sistemi uygulanacaktır.
• Çalışma izni, bu konuda yetkili ve sorumlu olan bir kişi
tarafından işe başlamadan önce yazılı olarak verilecektir.
 Bölgelerin tanımlanması
• Bölge 0: Gaz, buhar ve sis halindeki parlayıcı maddelerin hava ile
karışımından oluşan patlayıcı ortamın sürekli olarak veya uzun süre yada sık
sık oluştuğu yerler.
• Bölge 1: Gaz, buhar ve sis halindeki parlayıcı maddelerin hava ile
karışımından oluşan patlayıcı ortamın normal çalışma koşullarında ara sıra
meydana gelme ihtimali olan yerler.
• Bölge 2: Gaz, buhar ve sis halindeki parlayıcı maddelerin hava ile
karışımından oluşan patlayıcı ortam oluşturma ihtimali olmayan yerler ya da
böyle bir ihtimal olsa bile parlayıcı ortamın çok kısa süre kalıcı olduğu yerler.
• Bölge 20 : Havada bulut halinde bulunan yanıcı tozların, sürekli olarak veya
uzun süreli yada sık sık patlayıcı ortam oluşturabileceğe yerler.
• Bölge 21 : Normal çalışma koşullarında, havada bulut halinde bulunan yanıcı
tozların ara sıra patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler.
• Bölge 22 : Normal çalışma koşullarında, havada bulut halinde bulunan
yanıcı tozların patlayıcı ortam oluşturma ihtimali bulunmayan ancak böyle
bir ihtimal olsa bile bunun yalnızca çok kısa bir süre için geçerli olduğu
yerler.
• Not:Tabaka veya yığın halinde yanıcı tozların bulunduğu yerler de, patlayıcı
ortam oluşturabilecek bir kaynak olarak dikkate alınmalıdır.
 B– EKİPMANLARIN VE KORUYUCU SİSTEMLERİN SEÇİMİNDE
UYULACAK KRİTERLER

• Risk değerlendirmesine göre hazırlanan patlamadan korunma

dokümanında aksi belirtilmemesi halinde, patlayıcı ortam
oluşabilecek tüm yerlerdeki ekipman ve koruyucu sistemler,
27/10/2002 tarihli ve 24919  sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat
ve Koruyucu Sistemlerle İlgili Yönetmelikte belirtilen kategorilere
göre seçilecektir.
• Özellikle gazlar, buharlar, sisler ve tozlar için aşağıda belirtilen
bölgelerde, karşılarında verilen kategorideki ekipman
kullanılacaktır.
• Bölge 0 veya Bölge 20 : Kategori 1 ekipman,
• Bölge 1 veya Bölge 21 : Kategori 1 veya 2 ekipman,
• Bölge 2 veya Bölge 22 : Kategori 1, 2 veya 3 ekipman.
 Ek.III:PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLER
İÇİN UYARI İŞARETİ
Patlayıcı ortam oluşabilecek yerler için uyarı
işareti aşağıda belirtilen şekil ve renklerde
olacaktır.

Ex
PATLAYICI
ORTAM

• Uyarı işaretinin belirleyici özellikleri:

– Üçgen şeklinde ,
– Siyah kenarlar ve sarı zemin üzerine siyah yazı,
• Sarı zemin işaret alanının en az %50’ si kadar
olacaktır
 Acil durum çalışmaları
• Acil Durum: Afet
olarak değerlendirilen
olaylar ve dikkatsizlik, tedbirsizlik,
ihmal, kasıt ve çeşitli amaçlarla
meydana getirilen olayların tümünün
yol açtığı hallerdir.
 Acil Durum Planları:
• Acil durum gerektiren olaylarda
yapılacak, müdahale, koruma, arama-
kurtarma ve ilkyardım konularının nasıl
ve kimler tarafından yapılacağını
gösteren ve acil durum öncesinde
hazırlanması gereken planlardır.
 ACİL DURUMLAR
• Doğal Afetler (Deprem, Sel, Fırtına vb)
• Yangın
• İş Kazaları
• Toplumsal Olaylar
 Acil Durumun Belirlenmesi
• Yasal mevzuat
• Faaliyet alanı
• Kullanılan hammaddeler
• Üretim teknolojisi
• Personelin eğitim durumu
• Çevresel faktörler
 Ekiplerin Oluşturulması
• Söndürme Ekibi,
• -Kurtarma Ekibi,
• -Koruma Ekibi,
• -İlkyardım Ekibi,
Eğitim
 Uygulama
• Alarm tahliye denemeleri
• Denemelerde aksayan yönler
• Sektördeki benzer olayların
incelenmesi
 Ölçme İzleme
• Tatbikat sonuçları
• Gözden geçirmeler
• Kayıtların incelenmesi
• Geri beslemeler
• Teknolojik gelişmeler
 Güncelleme-İyileştirme

• Görülen aksaklıklar
• Verilerin değerlendirilmesi
• Yasal değişiklikler
• Hedeflerin yükselmesi
 YANGINLA MÜCADELEDE 4 ALTIN ÖĞÜT
1- Yangın , Doğal afetler dışında , genelde insan
hatasından dolayı meydana gelir.
2-Yangını önlemek, söndürmekten daha kolaydır
ve risk taşımaz.
3-Yangını önlemek, bir veya birkaç kişinin görev
ve sorumluluğu değil, tüm insanların görevidir.
Yangını söndürmek ise bu konuda eğitilmiş
insanların görevidir.
4-Yangın can ve mal düşmanıdır. Ancak, yangın
anında insana en büyük düşman, panik ve