You are on page 1of 47

İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA


PRENSİPLERİ İLE TEKNİKLERİNİN UYGULANMASI

1
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Eğitimin Amacı

İşyerlerinde karşılaşılabilecek muhtemel iş


kazalarının sebeplerini anlayabilmek ve iş kazalarını
önleyebilmek için gerekli uygulamaları hayata
geçirebilmektir.

2
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Eğitimin Kapsamı

Kaza ve iş kazası kavramları,

İş kazalarının nedenleri,

Mevzuatta iş kazalarının yeri,

İş kazası istatistikleri,

İş kazalarından korunma uygulamalarıdır.

3
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

İş Kazası Tanımları:
ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ (ILO ) :
Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol
altına alınmamış olan etrafa zarar verebilecek
nitelikteki olaylar olarak tanımlanmaktadır.

DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ (WHO) :


Önceden planlanmamış, çoğu kişisel
yaralanmalara makinelerin ve araç gereçlerin
zarara uğramasına üretimin bir süre
durmasına yol açan bir olay olarak
tanımlanmaktadır. 4
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Yasal Mevzuatta İş Kazasının Tanımı

Ülkemizde ise iş kazası tanımı

5510 Sayılı SGK Kanununun


13. maddesinde yer almaktadır.
Bu tanım da;
“İş kazası, aşağıdaki hal ve durumlardan
birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen
veya sonradan bedence veya ruhça arızaya
uğratan olaydır” denilmektedir.
5
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Bir Olayın İş Kazası Olabilmesi İçin:

1- İş İle İlgili Olması,

2- İşyerinde veya kanunda sıralanan yerlerin birinde


meydana gelmesi,

3-Kişiyi hemen veya sonradan bedenen veya ruhsal


olarak hasara uğratması gerekmektedir.

6
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

İŞ KAZASI SAYILAN DURUMLAR

Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla,

7
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Sigortalının, işveren tarafından görev ile başka bir


yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın
geçen zamanlarda,

8
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan


zamanlarda,

9
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı


yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında,

10
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

İŞ KAZALARININ TEMEL NEDENLERİ (KAZA ZİNCİRİ TEORİSİ)

Bu teoriye göre kazalar, 5 adet temel


nedenin arka arkaya dizilmesi sonucu
meydana gelir.

Bunlardan biri olmadıkça bir sonraki


meydana gelmez.

Bu 5 faktöre “kaza zinciri” veya “Domino


Etkisi” denir.

11
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

1.Kalıtsal ve sosyal çevre:

Olumsuz karakter özellikleri insanları sosyal çevrenin bir sonucu


olarak güvenli olmayan biçimde hareket etmeye yönlendirebilir.

12
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

2.Kişinin hatası:

Dikkatsizlik, pervasızlık, sinirlilik, önem vermeme ve ihmal


gibi kişisel özürler kazaların ikinci nedenidir. İnsanların bu
beşeri zaafları eğitim ve disiplinle belki kısmen düzeltilebilir

13
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

3.Güvensiz hareket ve koşullar:

İnsanlar tarafından ortaya konan güvenli olmayan davranışlar ve


mekanik veya fiziki tehlikeler kazaların doğrudan nedenleridir.

Bir insanın çalışması sırasında da dikkatsiz bir hareket yapmış


olmasıyla kaza zincirini tamamlar.

14
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Tehlikeli Hareket
İşi Bilinçsiz Yapmak,
Dalgınlık ve Dikkatsizlik,
Makina Koruyucularını Çıkarmak,
İş Disipline Uymamak,
İşe Uygun Makina Kullanmamak,
Yetkisiz ve İzinsiz Olarak Tehlikeli Bölgede Bulunmak,
Kişisel Koruyucuları Kullanmamak,
Tehlikeli Hızda Araç Kullanmak,
Verilen emri uygulamama vb.

15
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Tehlikeli Durum
Topraklanmamış Elektrik Makineleri
İşe Uygun Olmayan El Aletleri
Kontrol ve Testleri Yapılmamış Basınçlı Kaplar
Tehlikeli Yükseklikte İstifleme
Kapatılmamış Boşluklar
İşyeri Düzensizliği Koruyucusuz Makine, Tezgahlar
Parlayıcı Patlayıcı Maddeler
Hatalı, pürüzlü, kaygan, çatlak ve çukur yüzeyler,
Yetersiz ışık, aydınlatma
Yetersiz havalandırma

16
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

17
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

4.Kaza:

Önceden planlanmayan ve bilinmeyen, zarar vermesi


muhtemel bir olayın da meydana gelmesi gereklidir.

18
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

5.Sonuç
Maddi hasar

Yaralanma
Uzuv kaybı
Ölüm

19
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

4M KURALI
( Hatalara neden olan insan
Man (İnsan)
faktörü)

( Uygun olmayan, koruyucusuz


makine ve
Machine (Makine)
ekipman gibi fiziksel faktörler)

( Bilgi, bilgilendirme, çalışma


Media (Ortam-çevre) metotları
ve çevresel faktörler)

Management
(Yönetimsel faktörler)
(Yönetim)

20
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Man (İnsan )

1- Psikolojik Nedenler:
Unutkanlık, sıkıntı-üzüntü-keder, çevre etkileri,
istem dışı davranış, ihmalci davranış, hatalı davranış vb.

2- Fiziksel Nedenler:
Yorgunluk, uykusuzluk,alkol, hastalık vb.

3- İşyeri Nedenleri:
İnsan ilişkileri, takım çalışması, iletişim

21
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Machine (Makine)

1- Hatalı makine ve ekipman yerleşimi,

2- Eksik veya kusurlu koruyucular,

3- Yetersiz standardizasyon,

4- Yetersiz kontrol ve bakım,

5- Yetersiz mühendislik hizmetleri vb

22
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Media (Ortam-Çevre)

1- Yetersiz çalışma bilgisi,

2- Uygun olmayan çalışma metodu,

3- Uygun olmayan çalışma yeri ve ortamı vb.

23
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Management (Yönetim )
1- Yetersiz yönetim organizasyonu,
2- Tamamlanmamış kurallar ve talimatlar,
3- Yetersiz güvenlik yönetim planı,
4- Eğitim ve öğretim yetersizliği,
5- Uygun olmayan nezaret, yönetim ve rehberlik
6-Uygun olmayan personel istihdamı,
7- Yetersiz sağlık kontrolleri vb.

24
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

25
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

26
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Kazaların Önlenebilmesi;
Kazaların nedenlerini anlamadan kazaları önlemek
imkansızdır.
Kazaların oluşumunu; “İnsan kaynaklarındaki bazı olumsuz
unsurların, güvensiz durum ve hareketlerle birlikte meydana
geldiğinde, yaralanma ve kayba sebep olduğu” şeklinde
açıklayan Domino teorisine, İş Güvenliği’nin verdiği cevap;
kazanın, yine bu olumsuzluk ve eksiklikleri bünyesinde
taşıyan İNSAN tarafından önlenebileceği şeklindedir.

27
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Domino Etkisi Teorisi (Kaza Zinciri)

Güvensiz
Davranış

1 2 3 4 5
Güvensiz
Koşullar

28
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Domino Etkisi Teorisi (Kaza Zinciri)

Güvensiz
Davranış

3
1 2 4 5
Güvensiz
Koşullar

29
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Domino Etkisi Teorisi (Kaza Zinciri)

Güvensiz
Davranış

1 2 3 4 5
Güvensiz
Koşullar

30
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Kaza Teorisi

 Tehlikeli Değildi
 Kolayıma Geldi
 Kimse Dikkatli Ol Demedi
 Görmedim
 Acelem Vardı
 Bana Bir Şey Olmaz

31
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

32
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

NİÇİN ÇALIŞIYORUZ?
Hayatta Kalmak,

İmkanlarımız dahilinde
ailemizin ve kendimizin
beklentilerini
karşılayarak daha iyi bir
hayat standardı
sağlamak,

Temel ihtiyaçlarımızı
karşılamak.

AMACIMIZ NE?
33
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

HANGİ DURUMLARDA ÇALIŞAMAYIZ?

Yaşlılıktan dolayı iş yapabilme gücümüzü


yitirdiğimiz zaman,

İş yapabilme gücümüzü etkileyecek


kadar sakatlandığımız zaman.

34
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

330 KEZ TEKRARLANAN BİR KAZA OLAYI;

300
Yaralanmasız

29
Hafif Yaralanma

1
Ölüm, Ağır Yaralanma

OLAYLA SONUÇLANMAKTADIR.
35
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

36
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Kazaların ; %88’i Emniyetsiz davranışlardan,


%10’u Emniyetsiz durumlardan,
%2’si Doğal Olaylardan kaynaklanmaktadır.

Bu oranlardan da görülüyor ki, iş kazalarının %98’inin


nedeni insanlardır.

37
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Kazalardan Korunma Uygulamaları;

1. Tehlike kaynağına Yönelik Koruma Uygulamaları 


 
İşyerindeki emniyetsiz durumların ve tehlike kaynaklarının
ortadan kaldırması.
 
2. Ortama Yönelik Koruma Uygulamaları 
 
Ortadan kaldırılamayan tehlike kaynaklarının, çalışma
ortamından ayrılması, izole edilmesi ve emniyetsiz davranışların
önlenmesi.

38
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

3. Kişiye Yönelik Koruma Uygulamaları 


 
İşe uygun kişi seçimi, eğitim, denetim ve gerekli yerlerde
uygun kişisel koruyucu donanımların kullanılması.

39
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

MAKİNE VE TEZGÂHLARDA
ALINACAK GENEL TEDBİRLER
· Makine yerleştirilmesinin
uygun olması,
· Bütün hareketli kısımların
mahfazalarla kapatılması 
· Elektrikle çalışan makinelerin
topraklanması ,
· Havayı kirleten makinelere
uygun havalandırma yapılması ,

40
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

· Makine durdurulmadan tamir bakım ve temizlik


yapılmaması 

· Çalıştırma ve durdurma düğmelerinin uygun


olması
 
· Operasyon noktasının koruyucu içine alınması 

· İşe uygun aydınlatma yapılması

41
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Kazalardan Korunmak için Neler Yapabiliriz ?


İlk ilke; sürekli eğitim ve denetim olduğundan her insan,
çevresindekileri eğitmeli öğrendiklerini  alışkanlık durumuna
getirmeleri için onları izlemeli ve denetlemelidir.
Kişiler görevlerini, sorumluluklarını ve bunların gerektirdiği doğru
davranışları bilmelidir.Her insan, yapacağı işle ilgili yeterli bilgi ve
beceriye sahip olmalı, bu bilgi ve becerilerini yerinde ve
zamanında kullanabilmelidir.

42
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Tüm dikkat, yapılan işe verilerek çalışılmalıdır.

İş yapılırken gerekli gözlük, baret, maske , emniyet kemeri gibi


kişisel koruyucu donanımlar kullanılmalıdır.

Çalışamaya başlamadan önce çalışacağımız ekipmanın


koruyucuları kontrol edilmelidir.

43
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

44
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

45
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

Hedefimiz

(0) Sıfır İş Kazası

(0) Sıfır İş Gücü Kaybı

(0) Sıfır İş Göremezlik Gün Sayısı

Olmalıdır.

46
İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ VE KORUNMA PRENSİPLERİ

47

You might also like