Zboża na

świecie
Agata Suska, Ola Szperna, Hania Bezat, Amelia Lis
 Spis treści
01 02
Co to są zboża? Wybrane rośliny

03 04
Zastosowanie Podsumowanie i
statystyki
 Ecological
Organic

Zboża to grupa roślin z

rodzaju wiechlinowatych.
Charakteryzują się wysoką
zawartością skrobi w owocach
i stanowią podstawę wielu
gałęzi przemysłu
np. piekarnictwa, młynarstwa,
gorzelnictwa czy farmaceutyki.
Pszenica
Jest zbożem z rodziny
wiechlinowatych wywodzi się z Azji
Wykorzystuje się ją do produkcji
mąki pszennej, płatków
śniadaniowych, skrobi, słodu
browarniczego, suchego glutenu
 Ecosystem
Właściwości i
odmiany
●Współczesne odmiany pszenicy zostały
dostosowane w ten sposób, by były odporne
na suszę choroby i wysokie temperatury To
zboże potrzebuje gleby żyznej o pH
obojętnym Najlepiej rośnie na
czarnoziemach stepowych, glebach
cynamonowych i brunatnych Jest ona
Climate

najpopularniejszym zbożem uprawianym w

Polsce
Żyto
Żyto – rodzaj roślin jednorocznych,
dwuletnich lub wieloletnich z rodziny
wiechlinowatych. Pochodzi z Azji. Liczy
około 10 gatunków, z których
najważniejszym ze względów
gospodarczych jest uprawiane żyto
zwyczajne.
 Ecosystem
Zastosowanie
Żyto jest popularną rośliną uprawną, choć
jego powierzchnia uprawy i znaczenie
gospodarcze spada. Ziarniaki żyta są
stosowane do wyrobu pasz dla bydła i
trzody chlewnej. Z żyta produkuje się
również mąkę, którą stosuje się głównie do
wypieku chleba. Produkuje się z niego też
alkohol etylowy. Słomę żytnią stosowano do
Climate

wyrobu strzech, sienników oraz jako ściółkę

dla zwierząt.
 Ecosystem
Żyto jako chwast?
Żyto nie zawsze było przez ludzkość
uznawane za zboże. Na początku kariery
określano je mianem szkodliwego chwastu.
Z czasem jednak przekonano się do tej
plennej i odpornej na choroby rośliny.
Obecnie żyto uprawia się głównie w
Europie. Na półkach sklepowych możemy
znaleźć liczne wyroby z tego zboża:
Climate

pieczywo, słodycze, otręby, płatki, a nawet

alkohol.
Pszenżyto
Pszenżyto jest najmłodszym
zbożem na świecie. Ze względu na
niskie wymagania glebowe i wysoką
odporność, pszenżyto można
uzyskać w wielu różnych
warunkach.
 Właściwości

Ecosystem
pszenżyta
● daje wysoki plon
● ma wysoką lub co najmniej średnią
mrozoodporność
● toleruje niskie pH gleby
● odporne na wyleganie
● ma wysoką gęstość ziarna
● cechuje się wysoką zawartością białka
● może być uprawiane na glebach gorszej jakości
● odporne na choroby pszenicy i żyta
● odporne na zachwaszczenie i porastanie
Climate

● odporne na wyleganie odporne zarówno na

niskie temperatury, jak i na suszę
 Ecological

Ciekawostka
Organic

Polska jest największym producentem

P pszenżyta na świecie. Rodzime uprawy tego
zboża stanowią aż 1/3 upraw światowych.
Zajmują łącznie aż 1,33 mln ha.
Kukurydza
gatunek rośliny jednorocznej z
rodziny wiechlinowatych. Roślina
ciepło- i światłolubna. Należy do
zbóż. Pochodzi z Meksyku, ale nie
występuje w formie dzikiej.
Największymi producentami są
Stany Zjednoczone, Chiny i Brazylia.
W 2018 roku produkcja na świecie
wyniosła 1147,6 mln ton
 Ecosystem
Historia
Kukurydza była uprawiana w Meksyku już co najmniej
6,7 tys. lat temu. Kultury starożytnych Majów i
Azteków są silnie związane z uprawą kukurydzy. Była
ona dla nich bazą materialną, obiektem wierzeń i
kultu religijnego. Pierwsze sposoby korzystania z
kukurydzy opisał Krzysztof Kolumb. Po odkryciu
Ameryki kukurydza została przywieziona do Australii,
Azji, Afryki i Europy. Najwcześniej uprawa kukurydzy
skoncentrowała się w Portugalii i Hiszpanii. Na
przełomie XVI i XVII wieku dotarła do Szwajcarii,
Francji, Włoch, krajów bałkańskich i północnej
Climate

Europy. Do Polski to zboże przywieziono z Rumunii

lub Węgier w XVIII w

Ciekawostki
Organic
Kierunki
wykorzystania
K przemysł młynarski i inne
zastosowania spożywcze, produkcja
fruktozy, produkcja furfurolu,
produkcja krochmalu, produkcja
alkoholu, produkcja biogazu, produkcja
polilaktydu, spalanie (surowiec
energetyczny)
Przykładowe
P produkty
olej kukurydziany syrop
kukurydziany – stosowany
najczęściej jako dodatek do
deserów skrobia kukurydziana
(mazeina) mąka kukurydziana
Ecological
Najwięksi
N producenci
1. Stany Zjednoczone 392.450.840 ton
2. Chiny 257.173.900 ton
3. Brazylia 82.288.298 ton
Popcorn
P Popcorn to po prostu napęczniałe pod
wpływem gorąca ziarna kukurydzy. Jest
produkowany z gatunku kukurydzy o
nazwie „zea mays everta” – to jedyna
kukurydza, która pęcznieje w ten sposób.
Pitch Deck

Ryż
Rodzaj zbóż z rodziny
wiechlinowatych obejmujący 25
gatunków. Występuje w strefie
klimatów gorących i ciepłych na całym
świecie. Ryż spożywczy, będący
podstawą wyżywienia 1/3 ludności
świata, jest produktem

Greenhouse
otrzymywanym z ziarna ryżu
siewnego.
 Ecosystem
Ziemniaki a ryż
Mimo, że ziemniaki to podstawa w polskiej
kuchni, coraz częściej decydujemy się na ryż
jako bazę do potraw jednodaniowych lub
dodatek do codziennych posiłków, sałatek i
deserów. I słusznie, bo ryż ma wiele zalet.
Uprawiany jest od starożytności, kiedy to
doceniano jego właściwości odżywcze i
zdrowotne, a jest ich niemało.
Climate
 Ecological

Korzystne dla zdrowia właściwości ryżu

Organic

Jest źródłem Posiada witamin z

W węglowodanów,
W grupy B (B1, B2, PP,
białka B5, B6, kwas
(niepełnowartościowe foliowy).
go), tłuszczów Jest najłatwiej
wielonienasyconych, przyswajalnym
błonnika. zbożem przez nasz
Obfituje w magnez, organizm (dlatego
należy do
cynk, fosfor, żelazo,
lekkostrawnych
mangan, miedź, selen.
posiłków).
Jęczmień
rodzaj zbóż z rodziny
wiechlinowatych. Obejmuje od 20
do 25 gatunków traw
jednorocznych lub trwałych. Roślina
ta wywodzi się ze strefy
umiarkowanej półkuli północnej, a
jej gatunkiem typowym jest
Hordeum vulgare L., czyli jęczmień
zwyczajny.
 Ecosystem
Właściwości
●Jest to zboże jednoroczne, osiągające
maksymalnie 1 metr wysokości. Jego kłosy
są wielorzędowe, a osadka się nie kruszy.
Okres kwitnienia tej rośliny przypada w
Polsce na czerwiec i lipiec.
Climate
 Ecological

Ciekawostki
Organic

Egipt Uprawa
E Starożytni Egipcjanie chowali
U Jest on najczęściej
mumie z naszyjnikami uprawianym
zrobionymi z nasion zbożem na świecie.
jęczmienia, a w 1324 roku król Bardzo często w
Anglii, Edward II, rozporządził, znaczącym stopniu
iż „jeden cal równa się trzem przyczynia się do
ziarnom jęczmienia, suchym i rozwoju rolnictwa w
okrągłym, ułożonym wzdłuż, wielu krajach.
jedno za drugim”.
Owies
Owies to rodzaj roślin należących do
rodziny wiechlinowatych, który obejmuje
35 gatunków, głównie uprawnych. W
stanie dzikim można go spotkać w
basenie Morza Śródziemnego i Azji
Środkowej. W Polsce jedynym jego
dzikim okazem jest chwast - owies
głuchy. Typowy przedstawiciel gatunku
to Avena sativa L., czyli owies zwyczajny.
Największe pola uprawne owsa
znajdziemy w Europie, Ameryce
Północnej i Azji Zachodniej
 Ecosystem
Znacznie dla
przyrody
Ten gatunek zboża oddziałuje na glebę
dwukierunkowo: znacząco redukuje wzrost
chwastów i zapobiega rozwojowi chorób
podsuszkowych w kolejnych uprawach.
Climate
 Ecological

Ciekawostki
Organic

Susza Właściwości
S Ma on słabą
W Ma silne właściwości
regenerujące i nawilżające,
odpornośc na suszę i które sprawiają, że kosmetyki z
osypywanie jego dodatkiem są szczególnie
polecane do pielęgnacji skóry
trądzikowej i wrażliwej.

Wysiew
W Owies może być wysiewany
wiosną (odmiana jara) lub
jesienią (odmiana ozima), ale w
Polsce uprawiany jest tylko
owies jary.
Błonnik
B Ziarno owsa to cenne źródło
błonnika, białka, minerałów,
witamin i aminokwasów
egzogennych.
Proso
Samopylna jednoroczna roślina z
rodziny wiechlinowatych Głównie
uprawia się ją w Chinach, Japonii,
RPA Wyróżnia się dużą plennością
(z jednej wiechy uzyskuje się 3000
ziarniaków)
 Właściwości
Jest ono bardzo odporne na suszę dzięki
potężnie rozwiniętym korzeniom, które
umożliwiają pobieranie wody z głębszych
warstw gleby Rozwojowi tej rośliny sprzyjają
gleby żyznej zasobne w próchnice
Wykorzystuje się ją do wytworzenia kaszy
jaglanej, mąki nie zawierającej glutenu, w
Chinach i Afryce tworzy się z niej alkohol
Sorgo
Roślina z rodziny wiechlinowatych
Jest odporna na wysokie
temperatury i suszę z tego powodu
wzbudza coraz większe
zainteresowanie w Polsce
 Uprawa w
Polsce
●Polscy rolnicy przekonująca się do zmiany
upraw z kukurydzy, która jest poddana na
stonkę kukurydziana i choroby grzybowe, na
sorgo Uprawia się je głównie na pasze dla
zwierząt
 Ecological

Właściwości sorgo
Organic

Znosi duże Jest

S nasłonecznienie G bezglutenowe

Porcja 100 g sorgo Sorgo zawiera dużo związków

dostarcza organizmowi 329 detoksykacyjnych i
K kcal, co odpowiada typowej D przeciwutleniaczy. Wykazuje
wartości energetycznej równie intensywne właściwości
większości kasz.  antyoksydacyjne co jagody.
 Statystyki

Ecosystem
Climate

Zbiory zbóż ogółem na przestrzeni lat

Microclimate

Energy
Ciekawostki
Skarb faraonów Ryż, czy nie ryż? Wojna o pełne ziarna Czyste złoto
Ziarna pszenicy Dziki ryż wcale nie jest Ziarna amarantusa Komosa ryżowa
Khorasan zostały ryżem – to ziarno miały ogromne (znana też jako
przywiezione do USA trawy wodnej znaczenie dla quinoa) to pełne
jako pamiątka z uprawianej niegdyś Azteków. Dlatego po ziarna, które były
egipskiego grobowca – przez Indian. Ma rozpoczęciu przez bardzo cenione przez
były sprzedawane jako wyrazisty smak i dość Hiszpanów podboju Inków – nazywano je
„pszenica króla Tuta”. wysoką cenę, dlatego Ameryki Południowej „złotem Inków”.
Obecnie są znane jako zazwyczaj jest ich przywódca Cortez
kamut – w mieszany z innymi próbował pokonać
staroegipskim słowo to gatunkami ryżu. Azteków, zabraniając
oznaczało pszenicę. im uprawy
Ta pszenica o amarantusa. Każdy,
głębokim, maślanym kto sprzeciwił się
smaku ma certyfikat zakazowi i został
uprawy ekologicznej. złapany, był karany
śmiercią.
Dziękujemy za uwagę!