SÓNG HẤP DẪN

GRAVITATIONAL WAVES
CÁC THÀNH VIÊN
1.Lưu Anh Khoa
2.Đỗ Thị Hương Giang
3.Lê Minh Hải
4.Lê Minh Chiến
5.Trần Nhật Linh
6.Nguyễn Tư Thái Sơn
7.Nguyễn Hữu Thắng
NỘI DUNG
I. GIẢ THUYẾT VỀ SÓNG HẤP DẪN VÀ SỰ PHÁT HIỆN
SÓNG HẤP DẪN:
1. Giả thuyết về sóng hấp dẫn:
2. Phát hiện của LIGO:
II. CÁC ĐẶC TÍNH CƠ BẢN CỦA SÓNG HẤP DẪN:
1. Khái niệm về sóng hấp dẫn:
2. Nguồn gốc sóng hấp dẫn:
3. Các đặc trưng cơ bản
III. Ý NGHĨA CỦA VIỆC PHÁT HIỆN SÓNG HẤP DẪN:
3. Giải quyết các vấn đề lý thuyết:
4. Về mặt ứng dụng thực tiễn trong tương lai:
I. GIẢ THUYẾT VỀ SÓNG HẤP DẪN VÀ SỰ PHÁT
HIỆN CHỨNG MINH SỰ TỒN TẠI CỦA SÓNG HẤP
DẪN:
1. Giả thuyết về sóng hấp dẫn:
 Năm 1916, Albert Einstein đã dự
đoán sự tồn tại của sóng hấp dẫn.
Ông nhận thấy trong các phương
trình trường yếu tuyến tính có các
nghiệm sóng: các sóng ngang của
không gian di chuyển với tốc độ ánh
sáng, được tạo ra từ sự biến đổi thời
gian của momen tứ cực khối lượng
của nguồn. Albert Einstein (14/3/1979 – 18 /4 /1955) là nhà vật
lý lý thuyết người Đức, bộ óc vĩ đại của nhân loại.
 Cùng năm, Schwarzschild đã
cho công bố một nghiệm của
phương trình trường mà sau này đã
được phát hiện ra là mô tả một lỗ
đen, và vào năm 1963 Kerr đã cho
tổng quát nghiệm thành hố đen
xoáy.
Karl Schwarzschild (9/10/1873 – 11/5/1916) là
một nhà vật lý học người Đức
I. GIẢ THUYẾT VỀ SÓNG HẤP DẪN VÀ SỰ PHÁT
HIỆN CHỨNG MINH SỰ TỒN TẠI CỦA SÓNG HẤP
DẪN:
1. Giả thuyết về sóng hấp dẫn:
2. Phát hiện của LIGO:
• Năm 2015, hệ thống LIGO - đài quan trắc sóng hấp dẫn bằng giao thoa
kế laser - được đưa vào hoạt động với độ nhạy và chính xác cao.

Hai đài quan sát LIGO ở Hanford, Washington và Livington, Louisiana

• Vào ngày 14 tháng 9, 2015 vào lúc 09:50:45, hai đài quan sát
LIGO ở Hanford, Washington và Livington, Louisiana cùng
thu được tín hiệu trùng hợp GW150914.
• Sự va chạm giữa hai hố đen khổng lồ, có khối lượng lớn gấp
29-36 lần Mặt trời, cách Trái Đất 1,3 tỉ năm ánh sáng, là
nguồn phát sinh sóng hấp dẫn cực mạnh. 
• Trong 1/5 giây cuối cùng của vụ va chạm, lỗ đen mới sản sinh
ra khối năng lượng gấp 50 lần tổng năng lượng của toàn bộ
phần còn lại của vũ trụ (dưới các dạng ánh sáng, sóng từ
trường, X-ray,...).
• Làn sóng hấp dẫn cực mạnh lan rộng ra khắp toàn vũ trụ, làm
biến dạng không gian - thời gian trước khi "chạm" đến Trái
đất 1,3 tỉ năm sau đó.
Mô phỏng sự tương tác giữa hai lỗ đen trước khi sáp nhập
II. CÁC ĐẶC TÍNH CƠ BẢN CỦA SÓNG HẤP DẪN:
1. Khái niệm:
• Là một khái niệm trong “Thuyết tương đối rộng” của Albert Einstein
đưa ra năm 1915.

• Sóng hấp dẫn là những gợn của độ cong không-thời gian lan truyền từ
vật có khối lượng ra ngoài không gian, với vận tốc ánh sáng.

• Khi vật thể chuyển động, độ cong không-thời gian thay đổi và khi vật
chuyển động có gia tốc, độ cong này lan truyền ra không gian bên
ngoài với tốc độ bằng tốc độ ánh sáng (như tốc độ của sóng điện từ).
Vật có khối lượng lớn bẻ cong không – thời gian xung quanh nó
Vũ trụ theo quan điểm của Newton và Einstein
II. CÁC ĐẶC TÍNH CƠ BẢN CỦA SÓNG HẤP DẪN:
1. Khái niệm:
2. Nguồn phát sóng:
 Là các quá trình
vật lý thiên văn tạo
năng lượng rất lớn, ví
dụ như các ngôi sao
neutron xoay quanh
nhau, hoặc các hố
đen vũ trụ, những thứ
tạo ra lượng sóng hấp
dẫn lớn và ổn định.
Quan sát gián tiếp: quan
sát các hiệu ứng của sóng
trên những vật thể ở xa

Phát hiện lần đầu vào

năm 1974, từ hệ quả của
chu kỳ quỹ đạo hệ hai
sao neutron PSR
B1913+16.
Cặp sao Neutron
 Hai nhà thiên văn Russell
Hulse và Joseph Taylor , cho
biết theo thời gian, quãng thời
gian giữa những lần tín hiệu tới
kính thiên văn vô tuyến dần
ngắn lại.
Mô phỏng cặp sao
 Điều này gợi ý rằng hai ngôi sao đang chuyển động xoắn ốc gần
về nhau với chu kỳ quỹ đạo giảm dần. Năng lượng quỹ đạo của hệ bị
mất đi bằng đúng với giá trị dự đoán của sóng hấp dẫn mang theo
năng lượng phát ra từ hệ này.
Quan sát trực tiếp:

Được ghi nhận vào lúc 16h51 ngày 14/09/2015 bởi cả 2 máy dò của

đài quan sát giao thoa laser sóng hấp dẫn (LIGO).
 QUÁ TRÌNH BỨC XẠ SÓNG HẤP DẪN
• Hai thiên thể quay xoáy ốc càng gần về nhau (inspiral) với tốc độ
ngày càng nhanh hơn và càng gần nhau hơn.
• Sáp nhập vào nhau (merger) tạo thành vật thể duy nhất quay xung
quanh trục của nó một cách ổn định khi nó phát ra sóng hấp dẫn
mang theo thông tin về khối lượng.
• Spin của vật thể này (ringdown phase - giai đoạn rung ngân).
II. CÁC ĐẶC TÍNH CƠ BẢN CỦA SÓNG HẤP DẪN:
1. Khái niệm
2. Nguồn phát
3. Các đặc trưng cơ bản
• Biên độ: Thường được ký hiệu bằng h. Sóng hấp dẫn đi qua
Trái Đất có biên độ khoảng h ≈ 10-20 , xác định bởi biểu thức
dh/dt .
h: biến dạng của sóng hấp dẫn (gravitational wave strain).
• Tần số: (ký hiệu: f), đây là tần số mà sóng dao động (1 chia
cho lượng thời gian giữa hai lần giãn và nén liên tiếp)
• Bước sóng: (ký hiệu: 𝜆), đây là khoảng cách dọc theo phương
truyền sóng giữa hai điểm có độ dãn hoặc độ nén lớn nhất.
• Tốc độ: Đây là tốc độ mà tại một điểm trên sóng (ví dụ, điểm
tại độ giãn hay độ nén là lớn nhất) lan truyền. Đối với sóng
hấp dẫn có biên độ nhỏ, tốc độ này bằng tốc độ ánh sáng c. 
III. Ý NGHĨA CỦA VIỆC PHÁT HIỆN SÓNG HẤP DẪN:
1. Giải quyết các vấn đề lý thuyết:
a. Sự tồn tại của hố đen vũ trụ:
(Nói miệng)
Lỗ đen là vật thể rất bí ẩn trong vũ trụ, có lực hấp dẫn mạnh
đến mức ánh sáng cũng không thể thoát ra. Đến nay, giới
khoa học mới chỉ “quan sát” được lỗ đen bằng cách nghiên
cứu tương tác hấp dẫn của chúng hoặc hoạt động của các
vật chất ở gần chúng. Và cũng không ai biết liệu lỗ đen có
sáp nhập vào nhau để tạo ra lỗ đen lớn hơn hay không?
Nhưng giờ LIGO đã cung cấp bằng chứng cụ thể để chứng
minh điều đó.
Hình ảnh mô phỏng một lỗ đen
b. Kiểm nghiệm tính đúng đắn của “Thuyết tương đối”:
• Các tính chất cơ bản, khối lượng và spin, của hố đen sau va
chạm có giá trị phù hợp với dự đoán của thuyết tương đối
rộng.
• Việc chứng tỏ “Thuyết tương đối” hoàn toàn đúng đắn sẽ tạo
nền móng vững chắc cho vật lý lượng tử sau này.
III. Ý NGHĨA CỦA VIỆC PHÁT HIỆN SÓNG HẤP DẪN:
1. Giải quyết các vấn đề lý thuyết:
2. Ứng dụng thực tiễn trong tương lai:
a. Du hành xuyên thời gian – bẻ cong không – thời gian:
b. Hé lộ sự tồn tại của thế giới song song – lý thuyết đa vũ trụ

• Cơ sở: ảnh hưởng của các chiều không gian mới lên sóng hấp

dẫn, bao gồm sóng lạ ở tần số cao và sự co giãn của sóng hấp

dẫn thay đổi trong không gian.

Thế giới song song – lý thuyết đa vũ trụ
Thế giới song song – lý thuyết đa vũ trụ
KẾT LUẬN
 Sóng hấp dẫn mở ra một chân trời mới, gợi ra một hướng
đi, xu hướng cho ngành vật lý nói riêng cũng như ngành khoa
học thế giới nói chung. Sóng hấp dẫn cho con người một công
cụ mới để tìm hiểu và giải thích về những vấn đề bí ẩn của vũ
trụ, xa hơn là đưa con người chinh phục vũ trụ bao la đó
 Con người hoàn toàn có thể hi vọng vào việc ứng dụng
những tính chất của sóng hấp dẫn trong thực tiễn cuộc sống
cũng như đảo ngược mọi quy tắc ”không gian-thời gian” vốn
đã tồn tại vứng chắc rất lâu.
THANK
YOU