Prof. As. Dr.

Milika Dhamo
 KUADRI EUROPIAN I KUALIFIKIMEVE
EDUKIMI GJINOR NE KEK
Edukim demokratik

Edukim ligjor Edukim qytetar

Inteligjence
Kognicion
emocionale
Edukim
mjedisor
Edukim globa

Zhvillim
Sjellje
psikomotor

Integrimi
europian Edukim gjinor

Shprehite per jeten Edukim me dhe per te drejtat

 Dukurite aktuale të zhvillimit të shoqërisë shqiptare:

Hapja drejt Lëvizja e Pritshmëritë

shoqërisë popullsisë Dramat
dhe stereotipet sociale
demokratik drejt zonave sjellore
e e civile; urbane

Barrierat Krijimi i Keqkuptimet

"Braktisja e
nënkulturore "shoqërise bashkëshoqërues
fshehtë"
periferike" e gjinore
 PAMJA E EDUKIMIT GJINOR NE SHKOLLE

KORNIZAT
NIVELI DOC DOC STANDARD
KURRIKUL INPUTE…
POLITIK GLOBALE LOKALE ET
ARTE

KURIKULA: TEKSTET, PLANE PUNE…

NIVELI 1 2 3 4 5
PROFESIONAL

MESUESI:NXENESI
E PERDITSHMJA

1 3

4
2
 Forma te ushqimit te identitetit androgjenik

teksti shkollor

Seksizmi

konteksti
social e
bashkëveprimi kulturor
 VECORITE PSIKOLOGJIKE TE FEMIJEVE NE SHKOLLEN
E MESME

VENDI I IDENTITETIT GJINOR NE ZHVILLIMIN FIZIK SOCIAL

KOGNITIV E MORAL
 REALITETI GJINOR NE MENDJEN E NXENESIT

ANDROGJINIA
BARAZIA SOCIALE
ATY KU NDODH TE NXENIT!

PERVOJA DHE KURRIKULA

ROLET SOCIALE
PARAGJYKIMI

APRIORISTIKA

DISKRIMINIMI

STEREOTIPET

VITET E SHKOLLIMIT MOSHA

QELLIMI

INDETITETI GJINOR
konstrukt social që formësohet nën
ndikimin e konteksteve sociale e
kulturore dhe një metodologjie
edukative me shtrirje të gjatë në
kohë.
.
Ku? Perceptimet, të kuptuarit
dhe qëndrimet gjinore modelohen
në shkolle dhe tekste.
Seksizmi ne tekst
eshte faktor i fshehtë tinzar
modeldhenieje
 Identiteti dhe rolet gjinore

Femijet 14-18 vjec jetojnë

stadin e operacioneve te larta
mendore.
Të menduarit bazohet në
hipoteza dhe racionalizime
Të kuptuarit thjeshtohet nga
cilesia e input, perpunimit te
informacionit dhe output
Identiteti: 4 korsite e tij!!
J.Marcia
 14-18 vjecaret:

Adoleshentet identifikohen dhe

bashkëpunojnw me ata që kanë status
social të lakmuar.

Adoleshentet kopjojnë të
fuqishmit, të suksesshmit, të
rriturit.

Konstruktet gjinore dominante gëlltiten siç

serviren.
Zhvillimi gjinor ne moshen 14-18 vjec
të menduarit
objektiv,
klasifikimi
raporti i
pjesës me
të tërën
serializimi,
krahasimi

inversioni,
reciprociteti
 IDENTITETI GJINOR
Faktoret e rrezikut
Shkak

Faktoret vetjak
Faktoret mjedisore
LOKUSI
PERVOJA
Integritet Paaftesia Aftesia Paaftesia KURRIKULA GRUPI

Nderveprimi

Zakonet Jetesore
DILEMAT GJINORE
 TEKSTET PER GJININE

Autoriteti Skemat Iniciativa Raportet

Klasa 9-12
Ilustrimet,
Aparati didaktik i teksteve,
Sjelljet e stereotipizuara,
Rolet sociale,
Autoriteti gjinor,
Skemat e te menduarit,
Profesionet
 • Përmbajtje femërore Ok,
jo metodologji feministe;

• Objektivitet dhe art interpretimi

gjinor;
jo përshtypje personale;
• Përqasshmëri me mentalitetin e
moshes, jo sterilitet;
• Jo gjykime,
jo artifice dhe arkaizma; .
• Interpretim interaktiv,
jo autoritet.
Mbi mesimdhenien

Analiza e permbajtjes
analiza e njësisë së
plotë mësimore

Integrimi horizontal

lendet Analiza semiotike

copëzimi i permbajtjes
deri në nivelin më të imët,
pa prekur kuptimin
 Dy shkolla te ndertimit te mjedisit
formal edukativ:

• Parashtrimi sistematik i
informacionit:
përshkrimi i drejtpërdrejt
i tij

• Parashtrimi problemor:
nxënësit e ndërtojnë vetë
dijen/rolin gjinor
Instrumenti i mbledhjes së fakteve
gjinore ne programe (1)
Vendi Mohimi i Kundër- Gruaja Kanalizimi
gruas shtimi në role drejt të
i gruas tradicional menduarit të
e deformuar
gjinor

a. Stereotipat
1 Përmbajtja e
gjinorë
programit b. Rolet gjinore
c. Profesionet

a. Stereotipat
2 Aparati
gjinorë
b. Rolet gjinore
pedagogjik
c. Profesionet

a. Stereotipat
3 Ilustrimet
gjinorë
b. Rolet gjinore
c. Profesionet
Instrumenti i mbledhjes së fakteve
gjinore në tekste(2)
KONCEPTET VENDI NE BRENDIA APARATI ….
GJINORE TEKST PEDAG..

…
INTEGRIMI I DIMENSIONIT GJINOR

NEPER PROGRAMET
E NJE VITI

Kurrikul e integruar

Horizontalisht RENDITJA
KONSEKUITIVE
E KONCEPTEVE GJINORE
 LE TE BEJME ATE QE KEMI
BERE PERHERE!
• THERRASIM BLOOM!
• TAKSONOMIA E OBJEKTIVAVE KOGNITIVE
• TAKSONOMIA E OBJEKTIVAVE EMOCIONALE
• TAKSONOMIA E OBJEKTIVAVE PSIKOMOTORIKE
OBJEKTIVA SPECIFIKE TE EDUKIMIT GJINOR

ROBERT MAGER:

• CILI ESHTE DESTINACIONI I NDERHYRJES?

• SPECIFIKO REPERTORIN E SJELLJES SE
DESHIRUAR! ( OBJEKTIVAT E ARRITJES)
• SPECIFIKO MASEN E SUKSESIT!
• SPECIFIKO KOHEN/RRETHANAT E KRYERJES SE
SJELLJES!
 Mola e edukimit gjinor
Mohimi

Kundershtimi

Kanalizimi drejt te
menduarit te
stereotipizuar

Tradicionalizmi
 Totalitarizmi i fshehte
• Vrasja e personit juridik tek i riu/e reja
• Vrasja e personit moral tek I riu/ e reja
• Prenotimi i dështimit ne jete: i teperti
• Gelimi i totalitarizmit
 Deformimet
emocionale
• Aktivizimi i mekanizmave
negative mbrojtes
• Panopticizmi i te rriturve:
e drejta e privatesise
dhe krijimtaria
• Kultivimi i vetmisw
• dhe izolimit gjinor
 Inhibitore te te nxenit
• Objektifikimi i sjelljes gjinore te nxenesit dhe
pasojat e bërjes objekt
• Rolet gjinore
• Cungimi i interesave ne gjini te ndryshme
• Prioritetet e te rriturve
OBJEKTIVA SPECIFIKE SOCIALE, PSIKOLOGKIE
E EDUKATIVE TE EDUKIMIT GJINOR

NORMAN GRONLUND:

• IDENTIFIKO ELEMENTE TE SJELLJES

SE DESHIRUAR!

• PROGRAMOJI ATO SI SEKUENCA TE

NDERHYRJES!
 EDUKIMI GJINOR SI FAKTOR UNIFIKUES

Komunitete te
paintegruara

????

Komunitete te
integruara
Komunitete pjeserisht te
integruara
 Rekomandime:

1. Me shume qellim ne sjelljet gjinore ne

tekste
2. Gjej plotinw e identitetit gjinor ne
tekste
3. Thekso tiparet e identitetit androgjenik
4. Respektimi i paradigmes se zhvillimit
kognitiv, social, emocional e moral te
femijeve.
5. Pershtat metodologjine e mesimdhenies
 Djale a vajze?
• Disleksia dhe miopia hasen tre herë më shpesh tek djemtë Vajza nuk
vuajnë shpesh nga disleksia dhe miopia
• E përqendrojnë vëmendjen për një kohë mw të shkurtër
• E përqendrojnë vëmendjen për një kohë më të gjatë
• Hemisferat e trurit i kanë më të diferencuara në funksione
• Hemisferat e trurit nuk janë qartazi të specializuara
• Hemisferën e djathtë e kanë më të zhvilluar
• Hemisferën e majtw e kanë më të zhvilluar
• I zgjidhin ushtrimet në heshtje
• Preferojnë të flasin kur zgjidhin problema
• Janë më të interesuar për objektet; luajnë më shpesh me to
• Janë më të interesuara për njerëzit dhe fytyrat dhe jo aq pwr
objektet
 Inputi dhe fiziologjia
• Nuk i dallojnë mirë aromat
– I dallojnë shumë mirë aromat, sidomos para ovulimit
• Ndodh më shpesh të jenë mëngjarashë
• Nuk ndodh shpesh të jenë mëngjarashe
• Ndërhyjnë për të prezantuar çështje të reja
• Ndërhyjnë për të bërë sqarime dhe mbështetur dikë në bisedë
• Nuk e kanë të zhvilluar kontaktin me sy
– E kanë të zhvilluar kontaktin me sy
• Preferojnë distanca më të mëdha më bashkëmoshatarët meshkuj
• Ndjehen mirë kur nuk ka distancë me bashkëmoshataret femra
• Preferojnë të kripurat
• Preferojnë ëmbëlsirat,
 Ne dhomat e tyre
• Dwgjojnë mirw me veshin e djathtë
– Dëgjojnë mirë me të dy veshët
• Reagojnë ndaj dhimbjes mw ngadalë
– Reagojnë ndaj dhimbjes më shpejt, por e durojnë më gjatë
• Shikojnë më mirë drejt përpara
– Shikojnë mirë edhe anash
• Shikojnë më mirë kur ka shumë dritë, nuk shikojnë mirë natën
– Shikojnë mirë edhe natën
• Shkrimin e dorës e realizojnë me hemisferën e majtë
– Shkrimin e dorës e realizojnë me të dyja hemisferat duke siguruar një paraqitje më estetike
• U pëlqen shahu
– U pëlqejnë gjuhët e huaja
• U vjen goja më vonë (arrijnë të flasin mirë rreth moshës 4 vjeç)
– U vjen goja më shpejt (arrijnë të flasin mirë rreth moshës 3 vjeç)
• Zemërohen më lehtë.
– Zemërimi u vjen më ngadalë, por i fortë.
 Pritshmerite e stereotipizuara
• Pranojnë të tjerët nëse kanë interes
– I pranojnë të tjerët nëse janë të bukur
• Identifikohen mw shpesh me të fortët
– Identifikohen më shpesh me viktimat
• Janë indiferent ndaj mysafirëve
– U pëlqen të përshëndesin dhe sajdisin mysafirët
• Janë më të mirë në përdorimin e shqisës së të parit dhe orientimit në hapësirë
– Janë dëgjuese të mira
• Kukullat i përdorin si silurë, gjuajnë me to, por nuk kujdesen
– Kukullat i përdorin për të ndërtuar mjedise familjare, për t’u kujdesur për to
• Kur luajnë, ndërtojnë objekte të larta
– Kur luajnë, preferojnë të rrafshtat
• Luajnë lojra konkurruese, ku qëllimi është fitorja
– Luajnë lojra kooperuese, ku qëllimi është mirësia dhe ndihma
• Parapëlqejnë të luajnë me lodra, sa mw të shtrenjta më të mira
– Parapëlqejnë të luajnë më shokët e shoqet e tyre, t’i ndihmojnë në lojë a veprimtari
• Preferojnë histori/aktivitete më aventura, ngjarje të ndodhura jashtë shtëpisë
– Preferojnë histori/aktivitete me ndjenja, brenda ose afër shtëpisë