Χρήση Διαδικτύου και Ηλικία: Μια Συγκριτική Ποιοτική Έρευνα

Bsc Psychology: Μαρία Ζάννη

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΕΘΙΣΜΟΥ

Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις φαίνεται πως σημειώνονται διαφορές στη
Το διαδίκτυο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα παγκόσμιο υπέρ-δίκτυο ΤΑ
χρήση του διαδικτύου σε κάθε ηλικιακή κατηγορία.
Η συνεχής χρήση από τα άτομα που έχουν εθισμό ανέρχεται σε 10 ώρες ημερησίως η οποία
υπολογιστών, το οποίο απαρτίζεται από χιλιάδες μικρότερα. Αποτελεί το «πάντρεμα» δεν διακόπτεται ούτε για την ικανοποίηση βασικών βιολογικών αναγκών του ατόμου.
 Πρώτη δυάδα:
της τεχνολογίας επεξεργασίας πληροφοριών με την τεχνολογία διαβίβασής τους .¹ Η Young ¹¹χρησιμοποίησε τον όρο παθολογική χρήση του διαδικτύου και διέκρινε πέντε
Διαδικτυακό υποκατηγορίες εθισμού στο διαδίκτυο
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Έφηβος,16 παιχνίδι
 Βελτίωση της σχέση ποιότητα και ετών Travian
Τον εθισμό σε ιστοσελίδες σεξουαλικού περιεχομένου
αμεσότητα στην επικοινωνία σε συνάρτηση Τον εθισμό σε εικονικές διαδικτυακές σχέσεις
με την μείωση του κόστους της .²
 Νέα αντίληψη όσον αφορά την μόρφωση ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ Εξοικείωση
Περιήγηση Τον εθισμό σε εξαναγκαστικά πάθη (π.χ. τζόγος, εμπορικές συναλλαγές)
και τη σχέση με την εργασία και την ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Facebook στο
Ευκολία διαχείρισης Τον εθισμό στη συνεχή αναζήτηση πληροφοριών
καθημερινή ζωή του ατόμου Ως εθισμός στο διαδίκτυο ορίζεται η Διαδίκτυο
 Παρακολούθηση σεμιναρίων και
Α
Χαλαρότητα
ενασχόληση με το διαδίκτυο για Τον εθισμό στη χρήση Η/Υ (π.χ. παιχνίδια)
πανεπιστημιακών σπουδών, περιήγηση σε άντληση αισθήματος ικανοποίησης
εγκυκλοπαίδειες, επιστημονικά άρθρα και Άνδρας, 65 Ο εθισμός στο διαδίκτυο μέχρι σήμερα δεν περιλαμβάνεται στα εγχειρίδια ψυχικών
που συνοδεύεται με αύξηση του ετών
βιβλία αλλά και ακαδημαϊκές ομάδες χρόνου που καταναλώνεται για την διαταραχών.
Περιήγηση
Α
 Το άτομο «πολίτης του κόσμου» άντληση αυτού του αισθήματος ¹ O Greenfield¹² υποστήριξε ότι οι κατάλληλες προϋποθέσεις που πλήρη το διαδίκτυο για την
λαμβάνοντας μέρος σε ψηφοφορίες και
Δυσκολία διαχείρισης
στο Διαδίκτυο
Προβληματική και εξαρτησιακή Viber ανάπτυξη μια εθιστικής συμπεριφορά αφορούν:
λήψεις αποφάσεων
Αμηχανία για
χρήση του διαδικτύου δημιουργεί: ενημέρωση Προγράμματ
 Δυνατότητα πρόσβασης σε ζητήματα • κατάθλιψη
Δυσκολία στο διάβασμα
• την χαλάρωση των αναστολών, Πρόληψη για
α ασφαλούς
τον εθισμό
υγείας όπως και σε διάφορες υπηρεσίες και • διαταραχή ελλειμματικής προσοχής • την ανωνυμία στο
χρήσης στα
προϊόντα. ³  Δεύτερη δυάδα: εκπαιδευτικά
• άϋπνια διαδίκτυο
 Κοινωνική δικτύωση: θετικά αποτελέσματα Νεαρός • την γρήγορη απόκτηση οικειότητας, ιδρύματα
• απομόνωση από το οικογενειακό
στο κοινωνικό κεφάλαιο (κοινωνική και το κοινωνικό περιβάλλον ενήλικας, 30 • την παραμόρφωση του πραγματικού χρόνου,
στήριξη, συντροφικότητα, ανέλιξη), • απρόσωπες κοινωνικές σχέσεις ετών
ενδυνάμωση στην αυτοπεποίθηση και την
E-SHOP Facebook • την άνεση και την ευκολία πρόσβασης στο διαδίκτυο Προγράμματ
Ουσιαστικές
• παραμέληση βασικών βιολογικών α
ταυτότητα κυρίως των εφήβων και των σχέσεις μέσα
αναγκών, όπως η διατροφή και ο • την συναισθηματική ένταση ενημέρωσης
Εξοικείωση
στην
νεαρών ενηλίκων. ⁴ ύπνος . ⁴ από το
οικογένεια
Ευκολία διαχείρισης
κράτος
Χαλαρότητα
Βασική μας υπόθεση είναι ότι ανάλογα με την ηλικία του κάθε ατόμου θα
παρουσιάζονται διαφορές, ως προς το χρόνο ενασχόλησης στο διαδίκτυο καθώς και
Περιήγηση ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ως προς τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα τα οποία θα καλύπτει. Γυναίκα, 70 ετών στο  Το διαδίκτυο είναι γεγονός ότι αποτελεί ένα απαραίτητο εργαλείο πλέον, σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης
Διαδίκτυο για δραστηριότητας.
Δυσκολία διαχείρισης
συνταγές  Οι έφηβοι φαίνονται στα μάτια των πιο ηλικιωμένων να μιλούν μια διαφορετική γλώσσα, να
μαγειρικής κοινωνικοποιούνται με διαφορετικό τρόπο, να βρίσκονται σε έναν μεταβατικό χώρο με το «παιχνίδι
Δυσκολία στο διάβασμα
τους», το οποίο χειρίζονται κάποιες φορές καλύτερα και από την μητρική τους γλώσσα. Στα μάτια των
νέων οι πιο ηλικιωμένοι μιλούν και αυτοί μια άλλη γλώσσα, έχουν άλλες αξίες και κώδικες στις
διαπροσωπικές τους σχέσεις. Ο νεαρός ενήλικας από την άλλη, στην προσπάθεια του να χτίσει το
κοινωνικό του κεφάλαιο έχει βρει στο διαδίκτυο το ιδανικό εργαλείο.

Α
 Η γραμμή ανάμεσα στην ορθολογική χρήση και τον εθισμό είναι μερικές φορές πολύ λεπτή. Παρόλα
ΣΥΖΗΤΗΣΗ αυτά η επιστημονική κοινότητα έχοντας αναγνωρίσει την σπουδαιότητα και τον κίνδυνο από τον εθισμό
στο διαδίκτυο ετοιμάζεται για την ένταξή του στο στην ανανεωμένη έκδοση του DSM V.
 Πέρα από την διάγνωση θεωρούμε ότι η πρόληψη είναι πολύ σημαντική και αφορά την ενημέρωση της
οικογένειας και του σχολείου ώστε να γνωρίζουν τόσο σε τεχνικό αλλά και σε ψυχικό επίπεδο του
κινδύνους από την ανεξέλεγκτη χρήση του διαδικτύου αλλά και το πώς θα μπορούσαν να το
αντιμετωπίσουν.
 Θεωρούμε ότι η έρευνα γύρω από ζητήματα πρόληψης καθώς και ότι η ένταξη στα σχολεία ειδικών
ΜΕΘΟΔΟΣ προγραμμάτων ενημέρωσης είναι αναγκαία.
Ως ερευνητική μέθοδο χρησιμοποιήσαμε την παρατήρηση. Η παρατήρηση είναι Πρώτη δυάδα:  Ας μην ξεχνάμε ότι στο μέλλον ο χαρακτήρας του διαδικτύου θα πλησιάζει ακόμα πιο κοντά στο
μια νατουραλιστική μέθοδος η οποία μας επιτρέπει την συστηματική καταγραφή  Η πολυπλοκότητα των online παιχνιδιών, που παίζει ένας έφηβος θα ήταν αδύνατον για ένα άτομο «ρεαλισμό» μέσω της εικονική πραγματικότητα ,οπότε εκεί τα ζητήματα εθισμού θα είναι πραγματικά
δραστηριοτήτων ή συμπεριφορών των εμφανών χαρακτηριστικών ή των τρίτης ηλικίας να έχει την διαύγεια και την συγκέντρωση για να συμμετάσχει σε ένα τέτοιο ανεξέλεγκτα.
εξωτερικών ιδιοτήτων των παρατηρήσιμων στοιχείων Αν η παρατήρηση παιχνίδι.
διενεργηθεί σε δημόσιο χώρο τότε δεν είναι αναγκαία η συγκατάθεση των  Το διαδίκτυο αποτελεί έναν μεταβατικό χώρο μέσω του οποίου ο έφηβος θα κατανοήσει τον κόσμο
συμμετεχόντων .⁶ - Χρονοβόρα Από την άλλη, τα άτομα τρίτης ηλικίας έχουν δομήσει την ταυτότητά τους και σε μερικές ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
διαδικασία
1.Ζάννη, Α. (2005). Το διαδικτυακό έγκλημα. Αθήνα: Σάκουλας
Άντληση
Μειονεκτήμα
τα
-Ο
παρατηρητής
περιπτώσεις δεν δείχνουν καμία θέληση έκθεσης, πειραματισμού ή αλλαγής της.⁸ 2. Φραγκουλίδου, Φ. (2006) Έφηβοι και διαδίκτυο : μελέτη των επιδράσεων του διαδικτύου στους εφήβους χρήστες.
 Όσον αφορά την περιήγηση στο διαδίκτυο ο έφηβος της έρευνας μας έψαχνε cheat code και
πρωτογενο
ύς υλικού Πλεονεκτήμ Παρατήρηση μπορεί να
χωρίς να
εξαρτάτε ατα ς επηρεαστεί Διδακτορική διατριβή. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Παρατήρηση από τις δικές
στρατηγικές για το παιχνίδι του, ενώ ο άνδρας της τρίτης ηλικίας διάβαζε την ειδησιογραφία της
από την
ικανότητα
και την ς του 3. Θέμπριαν, Χ. (2000). Το Δίκτυο. Αθήνα: Εκδόσεις Στάχυ
θέληση των προσδοκίες
4. Κανδρή Θ. (2012) Εθισμός στο διαδίκτυο: Μια πολυπαραγοντική ανάλυση ψυχολογικών, κοινωνικών και
ημέρας.
ατόμων που
παρατηρού Εξετάζουμ
βιολογικών παραγόντων. Διδακτορική διατριβή Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
νται
ε την

Δεύτερη δυάδα:
Αμεσότητ «πραγματ
ική ζωή
Σχηματισμ
ό
α στον
πραγματικ Μεγάλη
5. Denzin, N. K., & Lincoln Y. S. (1994). Handbook of qualitative research. Thousand Oaks,CA: Sage
συνολικής
 Όσον αφορά για την δεύτερη δυάδα που παρατηρήσαμε ο νέος ενήλικα το μεγαλύτερο χρονικό 6. Λάζος, Γ. (1998). Το πρόβλημα της Ποιοτικής έρευνας στις Κοινωνικές Επιστήμες. Αθήνα: Παπαζήσης.

Α
ό κόσμο - Δυσκολία εμπειρία από
εικόνας αναγνώρισης αιτίας /
του αποτελέσματος
το ερευνητή
ώστε να 7. Turkle, S. (2011). Alone together: Why we expect more from technology and less from each other. NY: Basic
ερευνητικ
ού
αντικειμέ
- Ο παρατηρούμενος
επηρεάζεται από την
παρουσία του
καταγράψει, να
αναλύσει και
διάστημα ενασχολούνταν με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για τον νέο ενήλικα τα μέσα Books
Έλλειψη
τεχνητότητας
νου
παρατηρητή να περιγράψει
ένα φαινόμενο κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούνται τόσο για την ακαδημαϊκή όσο και για την επαγγελματική 8. Διογένης Α. (2017). Η χρήση των υπολογιστών και του διαδικτύου από ηλικιωμένα άτομα και η πρόθεσή τους για
και κοινωνική τους ανάπτυξη μεγαλώνοντας με τον τρόπο αυτό, στην ορολογία του Bourdieu, το συμμετοχή σε προγράμματα εκπαίδευσης στις ΤΠΕ. Έρκυνα, 12ο, 64-77.
H πρώτη δυάδα που παρατηρήσαμε, εικάζουμε 16 και 65 ετών, έλαβε χώρα για κοινωνικό τους κεφάλαιο. ⁹  9. Ellison, N. B., Steinfield, C., Lampe, C. (2007). The benefits of Facebook "friends:" Social capital and college
μισή ώρα (30΄) και διενεργήθηκε σε δημόσιο χώρο στις 28 Δεκεμβρίου 2017, σε students' use of online social network sites. Journal of Computer-Mediated Communication 12 (4).
 Όσον αφορά την περιήγηση στο διαδίκτυο ο νεαρός ενήλικας το χρησιμοποίησε για αγορές σε e- 10. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου, 2018, από
ένα μαγαζί-καφέ στο κέντρο της Αθήνας. shop και η γυναίκα της τρίτης ηλικίας για συνταγές μαγειρικής. Τα άτομα της τρίτης ηλικίας δεν http://dlib.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE.
Η δεύτερη δυάδα που παρατηρήσαμε, εικάζουμε 30 και 70 ετών, έλαβε χώρα για διαθέτουν συνήθως την γνώση για την χρήση πιστωτικών καρτών μέσω διαδικτύου .¹⁰ 11. Young, K. S. (1999). Internet addiction: Symptoms, evaluation and treatment. Innovation in Clinical Practice,
μισή ώρα (30΄) και διενεργήθηκε σε δημόσιο χώρο στις 30 Δεκεμβρίου 2017, στη 17, Sarasota, FL: Professional Resource Exchange
12.Greenfield, D. (1999). Internet Addiction: Disinhibition, accelerated intimacy and other theoretical
γραμμή του Μετρό Αεροδρόμιο-Αγία Μαρίνα considerations. 107ο ετήσιο συνέδριο του Αμερικανικού Συνδέσμου Ψυχολόγων, Boston.