Abiotički faktori

Uvod

 Ekološki faktori su kompleks faktora životne sredine

koji deluju na živa bića na onom mestu na kome žive
 Ti uticaji dolaze od žive i nežive prirode u okolini
koja okružuje biljke i životinje pa se nazivaju i
spoljašnji faktori
 Ekološki faktori se dele na: abiotičke, biotičke I
antropogene
Abiotički faktori

 Abiotički faktori su uticaji nežive prirode

 Dele se na:
 Klimatski (svetlost, temperatura, vlažnost, strujanje vazduha, sunčevo
zračenje)
 Edafski - zemljište (hemijiske i fizičke osobine zemljišta)
 Orografski - reljef (nagib terena, okrenutost stranama sveta, razuđenost
obale)
Klimatski faktori

 Klimatski faktori predstavljaju kompleks činilaca koji utiču

na promenu solarne klime, tako što je menjaju u fizičku
 Sa ekološkog aspekta, klimatski faktori su faktori nežive
prirode koji vrše jak uticaj na živa bića
 Stanje klimatskih faktora u datom momentu čini vreme
određenog mesta, dok prosečno stanje vremena ukazuje na
klimu jedne oblasti
 Od njih u prvom redu zavisi raspored živih bića na
površini zemlje i to u tolikoj meri da je karakter i
raspored vegetacije po pravilu indikator klimatskih
uslova jedne oblasti I živi svet menja neke određene
klimatske faktore
 U oblastima šuma vegetacija ima jak uticaj na klimu,
tako da je modifikuje u tzv. šumsku klimu, a ublažava
i dejstvo erozije.
 Organizmi su se na različite načine
prilagodili klimatskim uslovima
 Od temeperature zavisi kojom će se brzinom
odvijati neka hemijska reakcija u složenom
sistemu funkcionisanja ćelija i tkiva, i koje
će reakcije u njima da se odigraju
 Vetar takođe utiče na organizme, tako da
oni moraju da imaju poseban oblik tela da bi
mogli da opstanu
 Neke od adaptacija su: opadanje lišća,
smola, krzno, migracije, zadržavanje vode,
sisteme za hladjenje itd…
Edafski faktori

 Edafski faktori obuhvataju fizička, hemijska i biološka svojstva zemljišta, a

isto tako i stena na kojima se zemljište razvija
 Za organizme koji žive u zemlji ovi faktori su od prvorazrednog značaja, a
takođe i za biljke
 Biljke se razvijaju i žive na zemljištima, u zemljištima, na površinama stena
Zemljište

 U momentu kada na površini stena nema obrazovanog zemljišta, njena

površina preuzima ulogu staništa, koje može da pruži minimalne uslove
početnoj fazi rasta i razvoja biljaka
 Zbog toga se na površinama stena prvo javljaju lišajevi i alge
 Pošto su površine stena prvo izložene fizičkom raspadanju, na njima se
javljaju pukotine koje zatim naseljavaju mahovine
 Pukotine se tako šire i predstavljaju pogodno stanište za razvoj drugih
biljaka, koje doprinose daljem raspadanju stena. Tokom vremena na
površinama stena stvaraju se veoma plitka zemljišta
 Zemljišta se razlikuju među sobom po osobinama pa se prema tim razlikama
na njima javlja odgovarajuća vegetacija
Fizička svojstva zemljišta

 U fizičke osobine spadaju mehanički sastav, struktura, poroznost

(šupljikavost), vodni, vazdušni i toplotni režim, boja itd
 Pod mehaničkim sastavom se podrazumeva procentualni sadržaj čestica
različite veličine (prah, pesak, šljunak, mulj, glina)
 Struktura je karakter sjedinjenosti zemljišta čestica u agregate
Hemijska svojstva zemljišta

 Hemijska svojstva odnose se i na čvrsti deo i na zemljišni rastvor

 Ukupan hemijski sastav zemljišta zavisi od hemijskog sastava svih sfera
(hidrosfera, atmosfera, biosfera)
 U zemljištu se nalaze gotovo svi elementi iz periodnog sistema pri čemu se
većina njih nalazi u vrlo malim količinama
 U zemljištu dominiraju biljni organizmi kako
po brojnosti tako i po ulozi koju imaju
 Sve biljne organizme, koji se u zemljištu
nalaze u celini ili delimično, delimo na:
 makroorganizme (makroflora)
 mikroorganizme (mikroflora)
 Značaj makroflora u zemljištu ogleda se pre
svega u ulozi koju imaju korenovi sistemi
 Oni su jedan od glavnih izvora organskih
materija i njihova masa daleko prevazilazi
masu svih ostalih zemljišnih organizama
Erografski faktori

 Erografski i edafski faktori su usko povezani

 Erografski (nadmorska visina, nagib terena I stepen razuđenosti)
Nadmorska visina

 Termin nadmorska visina se odnosi na visinu iznad Zemlje u odnosu na

prosečnu visinu mora
 Kako se menja nadmorska visina tako se staništa živih bića menjaju
 Što je veča nadmorska visina sve je manji I manji broj organizama jer im je
sve teže da se adaptiraju na hladnoću I gustinu vazduha
 Organizmi koji su se najviše prilagodili ovim uslovima su mahovine I lišajevi
Nagib terena

 Nagib terena je osobina koju imaju sva brda I planine I to je ugao pod kojim
se pružaju
 U koliko pričamo o velikom nagibu mali broj organizama može da opstane na
tom području
 Koze su se adaptirale najviše I one mogu da hodaju po veoma velikim nagibom
 Mogućnost života imaju samo neke biljke niskog (patuljastog )rasta
HVALA NA PAŽNJI

Đorđe Purić IV/1