THURSTONE TEMEL YETENEKLER TESTİ

SUNUM PLANI

1. Luis Leon Thurstone ve Hayatı (R)

2. Grup Zeka Testleri ve Bir Grup Testi
Olarak TKT’ye Bakış (F)
3. Temel Yetenekler Testi 7-11 (R)
a) Uyarlama Çalışmaları
b) Madde Güçlüğü ve Ayırdediciliği
c) Geçerlik ve Güvenirlik
d) Uygulama ve Puanlama
 SUNUM PLANI

4. Temel Yetenekler Testi 9-11 (R)

a) Uyarlama Çalışmaları
b) Madde Güçlüğü ve Ayırdediciliği
c) Geçerlik ve Güvenirlik
d) Uygulama ve Puanlama
 SUNUM PLANI

5. Temel Yetenekler Testi 5-7 (F)

a) Uyarlama Çalışmaları
b) Madde Güçlüğü ve Ayırdediciliği
c) Geçerlik ve Güvenirlik
d) Sonuç ve Değerlendirme
 SUNUM PLANI

5. Temel Yetenekler Testi 6-8 (F)

a) Uyarlama Çalışmaları
b) Madde Güçlüğü ve Ayırdediciliği
c) Geçerlik ve Güvenirlik
d) Test istatistikleri
e) Sonuç
Louis Leon Thurstone
1887—1955
19 Mayıs 1887’de İsveç kökenli bir ailenin iki çocuğundan
ilki olarak Chicago’da doğmuştur.

Babası matematikçi, annesi ise müzisyendir.

Kız kardeşi Adele ile birlikte annelerinden piyano çalmayı
öğrenmişlerdir.

İlkokulunu Illionis, Mississippi, Newyork, Stockholm gibi

farklı yerlerde tamamlamıştır.

(Guilford, 1957)
Lisede düzenlenen geometri yarışmasında birinci
olmuş. Kazandığı parayla fotoğraf makinesi alarak
bir süre amatör fotoğrafçılıkla uğraşmıştır.

New York'taki Cornell Üniversitesi’nde elektrik

mühendisliği bölümünde öğrenim gördükten sonra
kısa bir süreliğine Thomas Edison'ın yanında çalıştı.
(Guilford, 1957)
1912'de Minneapolis'teki Minnesota Üniversitesi’nde ders
vermeye başladı.

Orada öğrenme psikolojisine ilgi duyarak 1917’de Chicago

Üniversitesi’nde psikoloji doktorası yaptı.

Carnegie Teknoloji Enstitüsü'nde psikoloji bölümünün

başında bulundu.
(Guilford, 1957)
1924'te Chicago Üniversitesi’ne dönerek psikoloji dersleri
vermeye başladı.

Üç yıl sonra profesör oldu.

Psikolojik Testler Laboratuarı’nı kurdu, ayrıca birçok kitap

ve makale yazdı.

(Guilford, 1957)
1932 yılında APA’nın (American Counselling Association)
başkanlığını yaptı.

1936 yılında Amerikan Psikometri Derneğinin ilk başkanı

oldu.

(Guilford, 1957)
1952'de Carolina Üniversitesi'nde çalışmaya başladı ve
ölümüne değin bu üniversitede psikoloji profesörlüğü
yaptı.

(Guilford, 1957)
Grup Zeka Testleri
Grup Zeka Testleri
Aynı anda birden fazla kişiye uygulanabilen
testlere grup zeka testlere grup zeka testleri
denir.
Grup zeka testleri bireysel incelemeyi gerektiren
seçimleri çocukları saptamak için kullanılır.
Bireysel incelemeler, Standford-Binet ve
Wechsler gibi bireysel zeka testleri ile
yapıldığında çok zaman aldığı ve çok masraflı
olduğu için önce grup testleri ile ‘kaba’ bir
eleme yapmak için tercih edilmektedir.
Grup zeka testlerinin testin standart
şartlarına sadık kalarak uygulanması,
uygulanacak birey ayısının 20 kişiyi
aşmaması gerekmektedir. Gruptaki
bireylerin yaşı küçüldükçe uygulamada
bireysel yardım ihtiyacı artacağından
gruptaki kişi sayısının daha az olması
gerekir (Özgüven, 2012).
Ülkemizde Kullanılan Grup Zeka Testleri
 Otis, Alfa,Beta ve Gama Zihin Kabiliyet Testleri
 Detroit Zihin Yeteneği Testi
 Thurstone Kavrayış Sürati Testi
 Peabody Kelime Hazinesi Testi
 Goodenough-Harris Adam Çizme Testi
 Soyut Düşünme Testleri (SDT)
 Leiter Uluslararası Performans Ölçeği
 Proteuz Mez Testi
 Cattell Uluslar arası Zeka Ölçeği
 İlkokul Çocukları için AAMD Uyumsal Davranış Skalası
 Kaliforniya Zihni Olgunluk Testi
Bir Grup Testi Olarak TKT’ye Bakış

Thurstone, Thorndike’ın çoklu faktör kuramına dayanarak

zekanın temel yapısını oluşturduğunu düşündüğü 12
faktör belirlemiştir.
 daha sonra bu faktörleri;
 Dil
 Şekil uzay
 Akıl yürütme
 Ayırt etme
 Sayı
 Kelime akıcılığı
 Bellek
 Motor

olmak üzere 7 faktöre indirmiş tüm bu faktörleri de

‘Temel Zihinsel Yetenekler’ olarak adlandırmıştır.

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005)

Yedi faktör olarak sıralanan bu yeteneklerde bireysel
farklılıkların varolduğu, bireysel farklılıkların nedeninin
ise kalıtım ve gelişim olduğu belirtilmektedir

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005)

Temel Kabiliyetler Testleri (TKT), Thurstone’ın çok faktörlü
zeka kuramına göre Thurstone tarafından “faktör analizi”
yöntemi ile zihinsel yetenekler üzerinde yaptığı çalışmaların
ürünü olarak geliştirilmiştir. Ancak bu faktörler ile ortaya
koyulan yetenekler Thurstone’ın geliştirmiş olduğu tüm
testlerde yer almaz.

(Özgüven, 2000)
Türkiye Uyarlaması Çalışmasını yapan
araştırma ekibi tarafından, TKT (7-11)’in
Amerika’da yeniden düzenlenmiş biçimi olan
Eğitimsel Yetenek Testleri 6-9, Temel Yetenekler
Testi 6-8; Eğitimsel Yetenek Testleri 9-12 ise
Temel Yetenekler Testi 9-12 olarak
isimlendirilmiştir.
Thurstone tarafından yaş düzeylerine göre geliştirilmiş
olan Temel Kabiliyetler Testleri, Amerika’da okulların
tüm sınıf düzeylerine göre kullanabilecekleri testlere
ihtiyaç duyulması nedeniyle 1958 yılında sınıf
düzeylerine göre yeniden düzenlemiştir.
Bu sınıf düzeyleri:
 9-12. sınıflar
 6-9. sınıflar
 4-6. sınıflar
 2-4. sınıflar
 Anasınıfı-2. sınıf
TKT testleri yaşlara göre
 TKT 5-7

 TKT 7-11

 TKT 6-8

Öğrenim görülen sınıfa göre

◦ TYT 9-11
TEMEL KABİLİYETLER TESTİ
(TKT) 7-11
 TEMEL KABİLİYETLER TESTİ (TKT) 7-11

Uyarlama Çalışmaları

Araştırmanın evreni, Türkiye’deki 7 –12 yaş grubunun dahil

olduğu ilköğretim okullarının 1–6. sınıflardaki öğrencilerdir.

TKT (7–11) sınıf düzeyi olarak 1 –5. sınıflara denk gelmesine

rağmen, 6. sınıflar da (12 yaşta testin nasıl sonuç verdiğini
değerlendirebilmek amacıyla) evrene dahil edilmiştir.

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2002)

Uyarlama Çalışmaları

Araştırmanın örneklemini, her bölgeden 3’er il olmak üzere

toplam 21 ilde 6000 öğrenci oluşturmaktadır.

Test değerlendirmesinde; testte tahribat olması, soyadının

olmaması, uygulama fazlası, doğum tarihinin olmaması,
ve test tarihinin olmaması gibi nedenlerle araştırmaya
5343 veri dahil edilmiştir.

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2002)

Uyarlama Çalışmaları

Madde analizi değerlendirmelerinde 12 yaş dahil edildiği

durumda maddelerin madde güçlüğü ve madde ayırt
ediciliği düştüğü için 12 yaşın çıkarılması sonucu
örneklem sayısı 4154 olarak kalmıştır.

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2002)

Uyarlama Çalışmaları

Öğrencilerin cinsiyetlerine göre dağılımı

n %

ERKEK 2173 52,3

KIZ 1981 47,7

TOPLAM 4154 100,0

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2002)

Uyarlama Çalışmaları

Uyarlama çalışmasında, bireylerin alt testlerden aldıkları

puanlar ile ölçüt alınan akademik başarıları arasındaki
ilişkiye bakılarak, ölçüt bağıntılı geçerlik belirlenmeye
çalışılmıştır.

(Atılgan, 2005)
Uyarlama Çalışmaları

Uyarlama çalışması sonucunda nihai teste alınan,

Kelimeler testi 30 madde,

Resimler testi 19 madde,
Yer kavrami testi 24 madde,
Kelime gruplamasi testi 22 madde,
Şekil gruplamasi testi 23 madde,
Ayirt etme testi 32 madde,
Hesap testi 31 madde

olmak üzere toplam 181 madde üzerinde çalışılmıştır.

(Atılgan, 2005)
Madde Güçlüğü ve Madde Ayırdediciliği

Kelimeler Testi

36 maddelik bu testin, madde güçlük ortalamasının 0.50

olması için 6 madde testten çıkarıldığında bu testin madde
güçlük ortalaması 0.52, madde ayırt ediciliği değerleri ise
0.49 ile 0.80 arasında olmuştur.

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2002)

Madde Güçlüğü ve Madde Ayırdediciliği

Resimler Testi

37 maddelik bu testin, madde güçlük ortalamasının 0.50

olması için 18 madde testten çıkarıldığında bu testin
madde güçlük ortalaması 0.51, madde ayırt ediciliği
değerleri ise 0.02 ile 0.51 arasında olmuştur.

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2002)

Madde Güçlüğü ve Madde Ayırdediciliği

Yer Kavrama Testi

27 maddelik bu testin, madde güçlük ortalamasının 0.50

olması için 3 madde testten çıkarıldığında bu testin madde
güçlük ortalaması 0.49, madde ayırt ediciliği değerleri ise
0.13 ile 0.44 arasında olmuştur.

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2002)

Madde Güçlüğü ve Madde Ayırdediciliği

Kelime Gruplaması Testi

27 maddelik bu testin, madde güçlük ortalamasının 0.50

olması için 5 madde testten çıkarıldığında bu testin madde
güçlük ortalaması 0.49, madde ayırt ediciliği değerleri ise
0.22 ile 0.55 arasında olmuştur.

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2002)

Madde Güçlüğü ve Madde Ayırdediciliği

Şekil Gruplaması Testi

27 maddelik bu testin, madde güçlük ortalamasının 0.50

olması için 4 madde testten çıkarıldığında bu testin madde
güçlük ortalaması 0.53, madde ayırt ediciliği değerleri ise
0.14 ile 0.41 arasında olmuştur.

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2002)

Madde Güçlüğü ve Madde Ayırdediciliği

Ayırtetme Testi

50 maddelik bu testin, madde güçlük ortalamasının 0.50

olması için 18 madde testten çıkarıldığında bu testin
madde güçlük ortalaması 0.51, madde ayırt ediciliği
değerleri ise 0.15 ile 0.65 arasında olmuştur.

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2002)

Madde Güçlüğü ve Madde Ayırdediciliği

Hesap Testi

52 maddelik bu testin, madde güçlük ortalamasının 0.50

olması için 21 madde testten çıkarıldığında bu testin
madde güçlük ortalaması 0.51, madde ayırt ediciliği
değerleri ise 0.53 ile 0.79 arasında olmuştur.

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2002)

GÜVENİRLİK

Testin güvenirliğini test etmede Cronbach Alfa

Katsayısı kullanılmıştır.

Güvenirlik katsayıları 0,73 ve 0,98 arasında çıkmıştır.

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2002)

GEÇERLİK

Testin geçerliliğini saptamada ise yordama geçerliliği

kullanılmıştır.

Tüm testler ile matematik, türkçe, sosyal bilgiler, fen bilgisi,

hayat bilgisi ve sınıf geçme ders notları arasında anlamlı bir
ilişki bulunmuştur.

0.03 ile 0.44 arasında geçerlik kat sayıları elde edilmiştir.

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2001)

TKT (7–11) UYGULAYICI KOŞULLARI

TKT (7–11) uygulayıcıların en az Psikoloji, Psikolojik

Danışma ve Rehberlik veya Eğitimde Psikolojik
Hizmetler Lisans programı mezunu olmalarının yanı sıra

TKT (7 –11) ile ilgili uygulama sertifikasına sahip olmaları

gerekmektedir

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2001)

 TKT (7–11) ALT TESTLERİ
 
Dil Yeteneği
 Kelimeler testi (30 madde, 7 dakika)
 Resimler testi (19 madde, 4.30 dakika)

Şekil –Uzay Yeteneği

 Yer kavramı testi (24 madde, 6 dakika)

Akıl Yürütme Yeteneği

 Kelime gruplaması testi (22 madde, 5 dakika)
 Şekil gruplaması testi (23 madde, 6 dakika )

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2001)

 TKT (7–11) ALT TESTLERİ
 
Ayırt Etme Yeteneği
  Ayırt etme testi (32 madde, 4 dakika)

Sayısal Yetenek
 Hesap testi (31 madde, 4 dakika)

Toplam; 181 madde, 80 dakika

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2001)

TKT 7-11 PUANLAMASI

Doğru işaretlenen her yanıt için 1 puan verilerek ilgili yetenek

alanı puanları, o yetenek alanının alt testlerinin puanları
toplanarak bulunur.

Öğrencinin cinsiyetine, yaşına, okulun bulunduğu yerleşim

yerine uygun olan norm tablosu seçilerek, öğrencinin ham
puanları her yetenek için ayrı ayrı işaretlenir ve profil
oluşturulur.

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2001)

TKT 7-11 PUANLAMASI

%75’in üstündeki puanlar o alandaki yeteneğin üst düzeyde,

%75 – 50 arasındaki puanlar o alandaki yeteneğin orta düzeyde,

%50 –25 arasındaki puanlar o alandaki yeteneğin alt düzeyde,

%25’in altındaki puanlar o alandaki yeteneğin oldukça düşük

düzeyde olduğunu belirtir.

(Gökçe, Şeyhun, Doğru ve Şen, 2001)

 TEMEL YETENEKLER
TESTİ
(TYT) 9-11
Uyarlama Çalışmaları

Araştırmanın evrenini, Türkiye’deki ortaöğretim okullarının 9,

10 ve 11.sınıflarına devam eden öğrenciler oluşturmaktadır.

 Araştırmanın örneklemini her bölgeden üçer il olmak üzere

toplam 21 ilden seçilen 3650 öğrenci oluşturmaktadır.

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005b)

Uyarlama Çalışmaları

Öğrencilerin cinsiyetlerine göre dağılımı

n %

ERKEK 2015 55,2

KIZ 1635 44,8

TOPLAM 3650 100,0

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005b)

Madde Güçlüğü ve Madde Ayırdediciliği

Dil-Kelime Gruplaması Testi

30 maddelik bu testin, madde güçlük ortalaması 0.57 iken

10 madde testten çıkarılmış böylece bu testin madde
güçlük ortalaması 0.60, madde ayırt ediciliği değerleri ise
0.32 ile 0.80 arasında olmuştur.

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005b)

Madde Güçlüğü ve Madde Ayırdediciliği

Dil-Kelime Hazinesi Testi

40 maddelik bu testin, madde güçlük ortalaması 0.66 iken

20 madde testten çıkarılmış böylece bu testin madde
güçlük ortalaması 0.68, madde ayırt ediciliği değerleri ise
0.41 ile 0.87 arasında olmuştur.

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005b)

Madde Güçlüğü ve Madde Ayırdediciliği

Akıl Yürütme Testi

35 maddelik bu testin, madde güçlük ortalaması 0.38 iken

23 madde testten çıkarılmış böylece bu testin madde
güçlük ortalaması 0.59, madde ayırt ediciliği değerleri ise
0.60 ile 0.84 arasında olmuştur.

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005b)

Madde Güçlüğü ve Madde Ayırdediciliği

Sayısal Test

40 maddelik bu testin, madde güçlük ortalaması 0.43 iken

22 madde testten çıkarılmış böylece bu testin madde
güçlük ortalaması 0.46, madde ayırt ediciliği değerleri ise
0.49 ile 0.79 arasında olmuştur.

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005b)

Toplamda 145 maddeden oluşan TYT (9 –11)’in madde
güçlüğü ortalaması 0,50 iken testten maddeler
çıkarıldıktan sonra madde sayısı 70’e düşmüş ve madde
güçlüğü ortalamasının 0,59 olduğu görülmüştür

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005b)

GÜVENİRLİK

Orijinal testin güvenirliği KR–21 ve Spearman–Brown testi

yarılama yöntemleri kullanılarak;

Uyarlama çalışması kapsamında ise güvenirliği KR–20 ve

test-tekrar test yöntemleri kullanılarak hesaplanmıştır.

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005b)

GÜVENİRLİK

KR–20 yöntemiyle elde edilen güvenirlik katsayıları 0,78

ile 0,94 arasında yer almaktadır.

Test –tekrar test yöntemiyle testlere ait güvenirlik katsayısı

0,67 ile 0,89 arasında değerler alırken toplam test puanına
ait güvenirlik katsayısı da 0,89 olarak elde edilmiştir

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005b)

GEÇERLİK

Testin orijinal geçerliğinde test puanları ile başarı puanları

ve değişik derslerden alınan notlar arasındaki korelasyon
incelenmiştir. 

Uyarlama çalışmasında ise geçerliği test etmek amacıyla

ölçüt bağıntılı geçerlik ve yapı geçerliği kullanılmıştır.

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005b)

TKT (9–11) UYGULAMA KOŞULLARI

TKT (9–11) uygulayıcıların en az Psikoloji, Psikolojik

Danışma ve Rehberlik veya Eğitimde Psikolojik
Hizmetler Lisans programı mezunu olmaları ve bununla
birlikte; TKT (9–11) ile ilgili uygulama sertifikasına
sahip olmaları gerekmektedir

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005a)

 TKT (9–11) ALT TESTLERİ
 
Dil Kelime Gruplaması Testi
20 madde, 4 dakika

Dil Kelime Hazinesi Testi

20 madde, 4 dakika

Akıl Yürütme-Harf Dizileri Testi

12 madde, 2 dakika

Sayısal Test
18 madde, 6 dakika

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005a)

TKT 9-11 PUANLAMASI

Doğru işaretlenen her yanıt için 1 puan verilerek ilgili yetenek

alanı puanları, o yetenek alanının alt testlerinin puanları
toplanarak bulunur.

Öğrencinin cinsiyetine, yaşına, okulun bulunduğu yerleşim

yerine uygun olan norm tablosu seçilerek, öğrencinin ham
puanları her yetenek için ayrı ayrı işaretlenir ve profil
oluşturulur

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005a)

TKT 9-11 PUANLAMASI

 Herhangi bir testte aynı seçeneğin işaretlenmesi,

 Herhangi bir testte birden fazla seçeneğin işaretlenmesi,
 Herhangi bir testin tamamen boş bırakılması,
 Testin yarım bırakıldığı

durumlarda test puanlanamaz.

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005a)

TKT 7-11 PUANLAMASI

%75’in üstündeki puanlar o alandaki yeteneğin üst düzeyde,

%75 – 50 arasındaki puanlar o alandaki yeteneğin orta düzeyde,

%50 –25 arasındaki puanlar o alandaki yeteneğin alt düzeyde,

%25’in altındaki puanlar o alandaki yeteneğin oldukça düşük

düzeyde olduğunu belirtir.

(Gökçe, Şeyhun ve Şen, 2005a)

 TKT (5-7)

Toplam 130 soru maddesi içermektedir. Beş alt

bölümden oluşmuştur:
1- Dil kavramı (Sözlü Kavrama, Sözcük Akıcılığı)
2- Ayırt Etme Hızı
3- Sayı Kavramı
4- Göz-El İşbirliği
5- Yer Kavramı
TKT (7-11) 172 soru maddesinden
oluşmaktadır. Testte altı alt bölüm yer
almaktadır:
1. Dil Kavramı
2. Yer Kavramı
3. Kelime Gruplama
4. Şekil Gruplama
5. Ayırt etme ve Sayı Kavramı
• TKT (11-17) toplam 134 soru
içermektedir. Beş alt bölümden
oluşmaktadır:
1. Şekil Kavrama
2. Kelime Bilgisi
3. Muhakeme
4. Sayı
5. Kelime Çağrışımı
TKT (5-7)
TKT (5-7) bir grup zeka testidir. Bireysel
incelemeye alınacak çocukların seçiminde
kullanılır. Çocuğun zihinsel gelişimi
hakkına karar vermek için tek başına
kullanılmamalıdır.
 Test Uygulayıcıları:
TKT (5-7) biri uygulayıcı, diğeri yardımcı
olmak üzere iki kişi tarafından uygulanmalıdır.
Uygulayıcılar psikolojik testlerin
uygulanmasına ilişkin eğitim veren
fakültelerin ilgili bölümlerinde en az dört yıl
lisans eğitimi almış olmalıdırlar.
• Uygulama deneyimi açısından daha
önceki uygulamalara yardımcı uygulayıcı
olarak katılmış olmalıdırlar.
Testin uygulama yaşı:
• Test takvim yaşları 5-7 (60-84 ay)
çocuklar için hazırlanmıştır.
Test uygulanacak grup:
• Test bir defada en çok 10 kişiye
uygulanmalıdır.
 Test uygulanacak yer:
• Test uygulanacak odanın aydınlatma, havalandırma,
ısı, ses, genişlik bakımından normal sınıf özellikleri
taşımasına ve her sıraya bir öğrenci oturtulmasına,
sıraların çocukların boyuna uygun olmasına dikkat
edilmelidir.
Uygulama Süresi:
• Test aynı günde ara verilerek (ara ne az 30 dakika
olacak) iki bölüm halinde uygulanmalıdır.
• Testin uygulanma süresi ara dışında ortalama olarak
90-120 dakika arasında değişmektedir.
 Kullanılacak araçlar:
Uygulama odasında her çocuk için bir test
kitapçığı, 5x17 cm boyutlarında kartondan
kesilmiş sürgü, yeteri kadar kalem, silgi
ve kalemtıraş bulundurulmalıdır.
Uygulayıcı ise kronometre ve örnek
kısımların açıklanması için örnek anlatım
takımı bulundurmalıdır.
 Zaman sınırlaması:
Ayırtdetme Hız Testleri I. Bölüm için 90
saniye, II. Bölüm için 120 saniye hız
sınırlaması vardır.
TKT (5-7)’nin UYARLAMA
ÇALIŞMALARI

TKT (5-7)’nin Türkiye evrenine uyarlama

çalışması 1987’den 1994’te basım
işleminin tamamlanmasına kadar yedi
yıllık bir çalışmanın ürünüdür.
Araştırmanın evrenini 1988-1989 öğretim
yılında Türkiye’deki 5-7 yaş grubu
çocuklarıdır.
Araştırma örneklemi küme örnekleme
yöntemiyle seçilen 1733 kişiden
oluşmaktadır.
Veri toplamak için test uygulayıcılarına
eğitim düzenlenmiştir.
• Testte yer alan maddelerin ayırtedicilik ve
güçlük derecelerinin belirlemek amacıyla
madde analizi yapıldı.
• Test güvenirliği Split- Half ve Kuder
Richardson 20 formülleriyle hesaplandı.
Testin yarıya bölme güvenirliği Split-
Half yöntemiyle hesaplandıktan sonra,
testin bütününün güvenirliği, Spearman
Brown Formülüyle hesaplandı.
 Ayırt Etme Gücüne Göre Testteki
Maddelerin Değerlendirilmesi

Ayırt Etme Madde Sayısı Toplam

Gücü Dil Kavramı Ayırt Etme Sayı Kavramı Yer Kavramı
Hızı
Çok iyi 26 27 23 22 98
Oldukça iyi 12 3 1 2 18
Geliştirilebilir 8 - 3 - 11
Mutlaka 3 - - - 3
Geliştirilmeli
Toplam 49 30 27 24 130
 Alt Testlerin ve Testin Tümünün
Madde Güçlük Değeri Ortalamaları
Alt Testler Madde Güçlüğü Ortalaması
Dil Kavramı 0.60
Ayırdetme Hızı 0.65
Sayı Kavramı 0.54
Yer Kavramı 0.51
Testin Tümü 0.58
 Testin Güvenirliği
Alt Testler Yarıya Bölme Güvenirlik Bütünü İçin Güvenirlik
Katsayısı Katsayısı
Dil Kavramı I 0.67 0.80
Dil Kavramı II 0.57 0.73
Ayırdetme Hızı I 0.69 0.82
Ayırdetme Hızı II 0.69 0.82
Sayı Kavramı 0.83 0.91
Yer Kavramı I 0.56 0.72
Yer Kavramı 0.73 0.84
• Deneklerin testten elde ettikleri toplam
puanların ortalaması 70.83, standart sapması
21.47’dir. TKT (5-7)’ye göre saptanan zeka
bölümleri 38 ile 158 arasında değişmiştir.
Zeka bölümü dağılım kuramsal olarak normal
dağılıma uygundur.
• Yapılan madde analizi sonucunda, test
maddelerinin ayırt edici ve güvenilir olduğu
(üç madde dışında), ayrıca tüm maddelerin
istenilen güçlük düzeyinde olduğu
saptanmıştır.
Testin güvenirliği hesaplandığında TKT
(5-7)’nin güvenilir ve ölçmek istediği
özellik açısından homojen bir test olduğu
sonucu elde edilmiştir.
Sonuç
Uyarlama çalışması sonrasında ise TKT
(5-7)’nin bir grup zeka testi olarak
Türkiye çocukları için ön-seçim amacıyla
kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.
Değerlendirme
Temel Kabiliyet ve Yetenek Testleri gruplara
uygulanması ve zaman açısından çok uzun
olmaması nedeniyle pratik ve kullanışlı bir
testtir.
Temel yetenekler testi öğrencilerin
yeteneklerinin belirlerken aynı zamanda
öğrencileri yönlendirme de kullanılmaktadır.
Ancak yönlendirme yapılırken sadece bir testle
sınırlı kalmamaya öğrenci hakkında mümkün
olduğunca çok kaynaktan (İlgi,tutum gibi.) bilgi
almaya özen gösterilmelidir.
Temel Yetenekler Testi 6-8
TYT (6-8) öğrencilerin okul çalışmalarındaki
başarı potansiyelini ölçen bir eğitimsel
yetenek testidir.
Bu test amaç bakımından sadece IQ puanı
veren grup zeka testlerine benzemekle
birlikte, öğrencilerin zihinsel yeteneklerini
ortaya koyan üç ayrı puan ve bir toplam puan
vermektedir .
TYT (6-8) öğrencilerin dil, akıl yürütme ve
sayısal ile genel yeteneğine ilişkin
maddelerden oluşmaktadır.
Her madde için doğru cevaplara “1” yanlış
cevaplara “0” puan verilir. Doğru cevap
toplamından ham puanlar elde edilir.
Öğrencinin okulunun bulunduğu yerleşim
yeri, sınıfı ve cinsiyetine uygun norm tablosu
kullanılarak testin değerlendirilmesi yapılır.
Test Uygulayıcıları:
TKT (6-8) uygulayıcılarının en az
psikoloji psikolojik danışma ve rehberlik
ve eğitimde psikolojik hizmetler lisans
programın mezunu olmaları ve bununla
birlikte TYT (6-8) ile ilgili uygulama
sertifikasının verdiği eğitim yaşantısına
katılmış olmaları gerekmektedir.
 Test Uygulanacak Grup:
6, 7 ve 8. sınıflarda eğitim gören 10
kişiden oluşmaktadır. Grup aynı sınıftan
oluşabileceği gibi farklı sınıflardan da
oluşabilir.
 Test Uygulama Süresi
Testler Madde Alınabilecek en Uygulama
Sayısı yüksek- en düşük Süresi
puan
Dil-Kelime Gruplaması Testi 14 0-14 4
Dil-Kelime Hazinesi Testi 20 0-20 5.30
Akıl yürütme–Sayı Dizileri Testi 15 0-15 10
Akıl yürütme–Harf Dizileri Testi 11 0-11 4.30
Sayısal Test 22 0-22 9
Toplam Test Puanı 82 0-82 33
* Testin orijinalinde yetenek düzeyinin yanında
zeka bölümü hakkında da sonuç elde
edilmektedir. Ancak testin Türkiye uyarlaması
yapılırken zeka’ya yönelik çalışma
yapılmayarak sadece yetenekleri ortaya
koyacak şekilde geliştirilmiştir.
Madde Sayıları
Dil yeteneği
• Dil Kelime Gruplaması Testi
• Dil- Kelime Hazinesi Testi
Akıl Yürütme Yeteneği
• Akıl Yürütme Sayı Dizileri Testi
• Akıl Yürütme Harf Dizileri Testi
Sayısal Yetenek
• Sayısal Test
Orijinal Testin Güvenirlik Çalışması
Testin orijinal güvenirliği Spearman
Brown testi yarılama yöntemiyle KR-21
yöntemi kullanılarak hesaplanmıştır.
EYT (6-9) KR 21 güvenirlik katsayısı 6.
sınıflar için toplam puandan 0.93, 9.
sınıflar için toplam puanda 0.94 olarak
hesaplanmıştır.
Orijinal Testin Geçerlik
Çalışması
EYT (6-9)’in geçerliği, test puanlarının zeka
testi ve başarı testi puanları ile öğretmen
notlarının ilişkilendirilmesi yoluyla
değerlendirilmiştir.
EYT (6-9) uygulanan bir grup 6. ve 9. sınıf
öğrencilerine ayrıca SRA-TOGA Genel Yetenek
Testleri uygulanmıştır. Uygulama sonucunda
EYT (6-9) ile SRA-TOGA Genel Yetenek
Testleri arasında toplam puanda geçerlik
katsayısı 0.69 olarak bulunmuştur.
UYARLAMA ÇALIŞMALARI
TYT (6-8)’in uyarlama çalışmasında ilk
olarak orijinal testin çevirisi ile
başlanmıştır. Çevirisi yapılan test
kitapçığı ve test yönergesi üzerinde
düzeltmeler araştırma ekibi tarafından
yapıldıktan sonra uzman görüşü
alınmıştır. Alınan görüşler çerçevesinde
araştırma ekibi tarafından düzeltmeler
yapılmış ve 240 öğrenci üzerinde deneme
uygulamaları gerçekleştirilmiştir.
Çeviri-uyarlama örnekleri:

Orijinal: Barn
Çeviri-uyarlama: Ambar- ahır-çadır
Orijinal: Bungalow
Çeviri-uyarlama: bungalov- çadır-villa
Orijinal: r r q s s q t t q u u q
Çeviri: ş ş p t t p u u p ü ü p
Uyarlama çalışmasında araştırmanın
evrenini Türkiye’deki ilköğretim
okullarında öğrenim gören 6., 7. ve 8.
sınıf öğrencileri oluşturmaktadır.
Araştırmanın örnekleminin ise, coğrafi
bölgeleri temsil edecek şekilde her
bölgeden üçer il olmak üzere toplam 20
ilde ilköğretim okullarının 6, 7 ve 8.
sınıflara devam eden 2988 öğrenci
oluşturmuştur.
TEST İSTATİSTİKLERİ
 Temel Yetenekler Testi 6-8’in Madde Analizi Sonrası Madde
Sayıları ile Madde Güçlük Düzeylerinin Karşılaştırılması

Madde Madde
Çıkarılmadan Önce Çıkarıldıktan Sonra
Testler Madde Güçlük Madde Güçlük
Sayısı Ortalama Sayısı Ortalaması
sı
Dil-Kelime Gruplaması Testi 20 0.4 14 0.44
Dil-Kelime Hazinesi Testi 30 0.59 20 0.56
Akıl yürütme–Sayı Dizileri Testi 15 0.45 15 0,45
Akıl yürütme–Harf Dizileri Testi 15 0.41 11 0.48
Sayısal Test 30 0.4 22 0.44
Toplam Test Puanı 110 0.46 82 0.48
Sonuç olarak 110 maddeden oluşan TYT
(6-8)’in maddeler çıkarılmadan önceki
genel madde güçlük ortalaması 0.46 iken
çıkarılan 28 maddeden sonra madde sayısı
82’ye inen testin genel madde güçlük
ortalaması 0.48’yükselmiştir.
Temel Yetenekler Testi 6-8’in Güvenirliği
 Testin Güvenirliği
Testin orijinal Güvenirliği Spearmen Brown testi
yarılama yöntemi ile KR-21 yöntemi kullanılarak 6 ve 9.
sınıflara devam eden öğrenciler üzerinde araştırılmıştır
(SRA, 1959; akt., Gökçe, Şen ve Şeyhun, 2003).
 EYT (6-9) KR-21 güvenirlik katsayısı 6. sınıflar için
toplam puanda 0.93; 9. sınıflar için toplam puanda 0.94
olarak hesaplanmıştır.
 EYT (6-9)’un Spearman- Brown testi yarılama yöntemi
güvenirliği 6. ve 9. sınıflar için toplam puanda 0.95
olarak hesaplanmıştır
Temel Yetenekler Testi 6-8’in Güvenirlik
Katsayıları
Testler Cronbach α KR-20

Dil-Kelime Gruplaması Testi 0.71 0.71

Dil-Kelime Hazinesi Testi 0.77 0.77

Akıl yürütme–Sayı Dizileri Testi 0.83 0.83

Akıl yürütme–Harf Dizileri Testi 0.75 0.75

Sayısal Test 0.86 0.86

Toplam Test Puanı 0.94 0.94

Temel Yetenekler Testi 6-8’in Geçerliği
TYT (6-8)’in geçerliği ölçüt ve yapı
geçerliği yöntemleri ile hesaplanmıştır.
TYT (6-8)’in yordama geçerliği için
örneklem grubu öğrencilerinin
Matematik, Türkçe, Fen Bilgisi, Sosyal
Bilgiler ve sınıf geçme ders notlarından
yararlanılmıştır.
 Temel Yetenekler Testi 6-8’in Yordama
Geçerliği Katsayıları

Testler Matematik Türkçe Fen Bilgisi Sosyal Sınıf

Bilgiler Geçme
Dil-Kelime Gruplaması Testi 0.40 0.44 0.39 0.42 0.45

Dil-Kelime Hazinesi Testi 0.41 0.49 0.44 0.45 0.49

Akıl yürütme–Sayı Dizileri 0.43 0.40 0.39 0.39 0.44
Testi
Akıl yürütme–Harf Dizileri 0.42 0.41 0.40 0.38 0.45
Testi
Sayısal Test 0.47 0.41 0.41 0.43 0.46
Toplam Test Puanı 0.52 0.53 0.49 0.51 0.55
TYT (6-8)’in Matematik, Türkçe, Fen
Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve sınıf geçme
notlarından elde edilen yordama geçerliği
katsayıları 0.38 ile 0.55 arasında olup
anlamlı bir ilişki vardır.
Ölçüt grup geçerliği için akıl yürütme –
sayı dizileri testinden elde edilen 7 ve 8.
sınıf öğrencilerine ait test puan
ortalamaları hariç bütün testlerde büyük
sınıflar lehine anlamlı fark bulunmuştur.
Yapı Geçerliği
TYT (6-8)’in yapı geçerliğini ortaya
koymak amacıyla Temel Bileşenler
Analizi yöntemi kullanılarak “Faktör
Analizi” gerçekleştirilmiştir.
Sonuç
 Öğrencilerin geleceğe yönelik akademik planları
konusunda öğrencilere, öğretmenlere ve anne
babalara yönelik rehberlik yapmak için TYT (6 –
8) sonuçları kullanılabilir.
 Başarı – yetenek karşılaştırılmasına yönelik
olarak TYT (6 – 8)’e ait yetenek düzeyleri yüksek
ancak yeteneğiyle ilişkili derslerde başarı
düzeyleri düşük olan öğrencilerin belirlenmesinde
kullanılabilir.
 İlköğretimden ortaöğretime geçişte
yönlendirmeye yönelik olarak kullanılabilir
 KAYNAKÇA

Atılgan, H., (2005) Türkçe’ye uyarlanmış temel kabiliyetler testi

(TKT) 7-11'in yapı geçerliği. Türk Psikolojik Danışma ve
Rehberlik Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 24.

Berber, M., Coşmaz, İ., Kaya, S., Şen, M. ve Şen, N. (1994). Temel
Kabiliyetler Testi yaş 5–7. Türkiye standardizasyonu ve norm
çalışması. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.

Coşmaz, İ., Kaya, S., Şen, M., Şen, N. (2006). Temel Kabiliyetler
Testi yaş 5 – 7 uygulama yönergesi. Ankara: Devlet Kitapları
Müdürlüğü Basımevi.

Gökçe, S., Şeyhun, H., Şen, H., Doğru, Y., (2001). Temel kabiliyetler
testi 7-11 TKT (7-11) yönergesi. Ankara: Milli Eğitim
Gökçe, S., Şeyhun, H., Şen, H., Doğru, Y., (2002). Temel kabiliyetler
testi7-11 uyarlama çalışması el kitabı. Ankara: Milli Eğitim
Basımevi.

Gökçe, S., Şen, H. ve Şeyhun, H. (2003). Temel Yetenekler Testi 6 –

8 uyarlama çalışması raporu. Ankara: Devlet Kitapları
Müdürlüğü Basımevi.

Gökçe, S., Şeyhun, H., Şen, H. (2005a). Temel yetenekler testi 9–11
çalışma kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü
Basımevi.

Gökçe, S., Şeyhun, H., Şen, H. (2005b). Temel yetenekler testi 9–11
yönergesi. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
Gökçe, S., Şen, H. ve Şeyhun, H. (2009). Temel Yetenekler Testi 6 – 8
TYT (6–8). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.

Gökçe, S., Şen, H. ve Şeyhun, H. (2010). Temel Yetenekler Testi 6 – 8

TYT (6–8) yönerge. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü
Basımevi.

Guilford, J.P., (1957). Louis Leon Thurstone, a biographical memoir.

Washington D.C.: National Academy Sciences.

Gökçe, S., Şen, H. ve Şeyhun, H. (2012). Temel Yetenekler Testi 6 – 8

TYT (6–8) el kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü
Basımevi.

Özgüven, İ. E., (2000). Psikolojik testler. Ankara: Pdrem Yayınları.