Aardrijkskunde voor de tweede fase vwo

de geo El Niño
 El Niño

Het weer in de Pacific

• Bij Indonesië relatief warm zeewater

• Bij de westkust van Zuid-Amerika relatief koud zeewater
• Krachtige oostelijke passaatwinden
• Sterke westwaartse equatoriale zeestroming
 El Niño

Nat en droog

• In Indonesië veel neerslag

• Lagedrukgebied
• Aanlandige wind

• De westkust Zuid-Amerika is droog

• Hogedrukgebied
• Aflandige wind
• Koude zeestroom voor de kust
 El Niño

Normale situatie in de Grote Oceaan

• Een dunne laag van 100 m relatief
warm water.
• Daaronder diepe laag van 5000 m
koud water.
• Scheiding tussen warm en koud
water = thermocline.
• Thermocline ligt scheef.
• Opwellend koud water uit
Zuidpoolgebied langs de westkust
van Zuid-Amerika: voedsel en visrijk.
 El Niño

Temperatuurverdeling oceaanoppervlak
 El Niño

Regels en processen
• Boven warm water zet de lucht uit.
• Lucht wordt per m3 lichter: stijgt op.
  Luchtdruk daalt.
• Boven koud water krimpt de lucht.
• Lucht wordt per m3 zwaarder: daalt.
  Luchtdruk stijgt.
 El Niño

El Niño, het Kerstkindje

• Langs de evenaar in de oostelijke Grote Oceaan.

• Onregelmatig, gemiddeld eens in de drie tot zeven jaar.
• Steevast in januari.
• Sterke opwarming van het normaal koele zeewater voor de
westelijk kusten van Zuid-Amerika.
• Maakt een eind aan het visseizoen in Peru.
• Gedurende langere tijd van invloed op het weer in grote
delen van de wereld.
El Niño

Welke situatie hoort bij El Niño?

• Beschrijf de verschillen
• Verklaar je antwoord
 El Niño

El Niño ontwaakt als …

… het evenwicht tussen thermocline, passaatwinden en de
temperatuur van het oppervlaktewater in de oceaan verstoord raakt.

Bijvoorbeeld door een

westerstorm in het
westelijk deel van de
Grote Oceaan.
 El Niño

El Niño slaat toe

Warm opgewarmd water stroomt oostwaarts terug
 Temperatuurverschil oost en west Pacific neemt af.
 Zeewatertemperatuur stijgt langs westkust van Zuid-Amerika.
 Luchtdrukverschil tussen oostelijke en westelijke Grote Oceaan
neemt af.
 Oostelijke passaatwinden zwakken af en maken plaats voor
westenwinden.
El Niño

El Niño 1997/1998
El Niño

Rampzalige gevolgen

• Deze El Niño leidde in meer dan 60 landen tot

extreme weersomstandigheden.
• 41 landen werden getroffen door overstromingen en
22 door droogte.
• De schade bedroeg tientallen miljarden euro’s.
 El Niño

Warm water, geen vis

• Warm tropisch
oceaanwater uit de
omgeving van Indonesië
en de Filipijnen.
• Bevat veel minder
voedingsstoffen en veel
minder vis.

 economische ramp
voor de Zuid-Amerikaanse
vissers.
El Niño

Meer neerslag dan je lief is …

Het opgewarmde oceaanwater verdampt sneller:

 Zware regenval
 Aardverschuivingen
 Modderlawines (lahars)

• Verlies aan mensenlevens

• Misoogst
• Vernielde infrastructuur
 El Niño

Hitte en droogte
In Zuidoost-Azië en
Australië uitzonderlijke
droogte.
Afnemende
landbouwproductie
Bosbrandjes groeien uit
tot catastrofale vuurzeeën.

Ernstige smogvorming
Toevoeging van grote
hoeveelheden CO2 aan de
atmosfeer
 El Niño

Ook positieve effecten

• Tijdens een El Niño:

– minder orkanen boven de Atlantische Oceaan en het
Caribische gebied.
– in het noorden van de VS minder strenge winters.

• In West-Europa weinig effecten van El Niño:

– In Nederland een relatief nat voorjaar.
 El Niño

Meten is weten

Regel:
Zeewater zet uit als het ergens warmer wordt.

Conclusie:
Het zeeniveau is een maat voor de temperatuur van grote delen van de
oceaan

El Niño is tegenwoordig goed te volgen want:

•Satellieten meten de zeewatertemperatuur en het zeewaterniveau.
•Scheepswaarnemingen worden real time ingezameld en verwerkt.
•Een speciaal netwerk van boeien registreert wind en temperatuur.
 El Niño

Een negatieve terugkoppeling

Versterkt broeikaseffect heeft weinig invloed op de effecten van El Niño.

Want warmer zeewater leidt tot:

 Meer verdamping van zeewater bij hogere temperatuur.
 Meer wolkenvorming.
 Meer tegenhouden van zonlicht.
 Remming van de opwarming van de oceaan en atmosfeer.