Modelleren - natuurkunde:

natuurkundeuitgelegd.nl/modelleren
https://natuurkundeuitgelegd.nl/
modelleren.php
Zelf een model maken?
De snelste manier om het te leren is aan de hand van voorbeelden. Klik
op een van de modellen hieronder en download het model op je eigen
computer. Als je het gedownloade bestand opent met een teksteditor
kun je zien hoe het in elkaar zit en de regels zo aanpassen dat het model
doet wat jij wil. Gebruik hiervoor de eenvoudigste tekstverwerker die je
hebt. In Windows kun je het beste 'kladblok' of 'wordpad' gebruiken. Op
een Mac 'TextEdit'. Gebruik geen WORD of Acrobat of ander uitgebreid
tekstverwerkingsprogramma. Als je het gewijzigde bestand opgeslaat,
zorg dan dat de bestandsnaam eindigt op .htm of .html. Je kunt het
opgeslagen model uitvoeren door het te openen met je browser.
Constante snelheid
https://natuurkundeuitgelegd.nl/modelleren.php?
model=constantesnelheid

Dit model is een van de meest eenvoudige modellen

die er is: Een eenparige beweging. Omdat de
snelheid constant is, is de waarde waarmee de
positie steeds opgehoogd wordt ook steeds
hetzelfde. De enige variabelen die in dit model
veranderen zijn x en t.
 MODELREGELS STARTWAARDEN
v = 2,0
1 dx := v*dt
x=0
2 x := x+dx t=0
3 t := t+dt dt = 0,1
Bankrekening
https://natuurkundeuitgelegd.nl/modelleren.php?
model=bankrekening

Modellen kunnen niet alleen bij natuurkunde

gebruikt worden maar eigenlijk in alle situaties
waarbij stapje voor stapje iets verandert. Dit model
gaat over hoe het bedrag dat op een bankrekening
staat jaar na jaar groeit door de rente die er elk jaar
bijkomt.
 MODELREGELS STARTWAARDEB
1 db := b*(r/100 b = 1000
r = 2,5
2 b := b+db
t=0
3 t := t+dt dt = 1
Vrije val
https://natuurkundeuitgelegd.nl/modelleren.php?
model=vrijeval

Een vrije val is een val waarbij luchtwrijving geen rol

speelt en verwaarloosd wordt. De enige kracht die er
in dit geval op een voorwerp werkt is de
zwaartekracht die, omdat de massa constant is,
steeds hetzelfde is. Resultaat is dat de versnelling die
het voorwerp ondervindt constant is. Een vrije val is
dus een eenparig versnelde beweging.
 MODELREGELS STARTWAARDEN
1 Fz := m*g y = 2000
2 Fres := Fz t=0
v=0
3 a := Fres/m
g = 9,81
4 dv := a*dt m = 20
5 v := v+dv dt = 1
6 dy := v*dt
7 y := y-dy
8 t := t+dt
Val met wrijving

https://natuurkundeuitgelegd.nl/modelleren.php?model=valwrijving

Dit model lijkt op het model vrije val met een belangrijk verschil: Er is nu
luchtwrijvingskracht. De grootte van de luchtwrijvingskracht hangt af van het
kwadraat van de snelheid. Daarnaast wordt de luchtwrijvingskracht ook
bepaald door de vorm en het oppervlak van het voorwerp en van de
dichtheid van de lucht. In dit model hebben we aangenomen dat deze laatste
factoren constant zijn en dat de wrijving alleen van de snelheid afhangt.
Resultaat is dat de valsnelheid op een gegeven moment constant wordt.
1
MODELREGELS
Fz := m*g
.STARTWAARDEN
y = 2000
2 Fw := k*v^2 t=0
3 Fres := Fz - Fw v=0
4 a := Fres/m g = 9,81
5 dv := a*dt m = 20
6 v := v+dv k=2
7 dy := v*dt dt = 1
8 y := y-dy
9 t := t+dt
Meteoriet

https://natuurkundeuitgelegd.nl/modelleren.php?model=meteoriet

Dit model gaat over een meteoriet die vanaf een afstand van 7000 km
(gerekend vanaf het middelpunt van de aarde) naar de aarde toevalt. Omdat de
gravitatiekracht afhangt van de afstand moet bij elke stap de gravitatiekracht
uitgerekend worden. In de ruimte is er geen wrijvingskracht (k=0) maar zodra de
meteoriet binnen de dampkring is er behalve alleen gravitatiekracht ook
wrijving (k wordt 0,03). Het mo-del stopt zodra de meteoriet de grond raakt. In
dit model is er vanuit gegaan dat de massa van de meteoriet constant blijft en
dat de wrij-vingscoefficient niet verandert zodra de meteoriet in de dampkring
is.
 MODELREGELS STARTWAARDEN
1 Fgrav := G*m*M / r^2 r = 7,0*10^6
2 als (r<ra+dampkring) k:=0,03 ra = 6,371*10^6
3 Fwrijving := k*v^2 dampkring = 1*10^5
4 Fres := Fgrav - Fwrijving
m = 1000
5 a := Fres/m
6 dv := a*dt M = 5,972*10^24
7 v := v +dv v=0
8 dr := v*dt G = 6,67384*10^-11
9 r := r-dr t=0
10 h := r-ra dt = 10
11 t := t+dt k=0
12 Als r>ra STOP
Massaveersysteem
https://natuurkundeuitgelegd.nl/modelleren.php?
model=massaveer

Bij een massaveersysteem is de kracht op de massa

recht evenredig met de uitwijking ten opzichte van de
evenwichtsstand en altijd gericht naar de
evenwichtstand toe. Kracht en uitwijking zijn dus
rechtevenredig met een negatieve
evenredigheidsconstante (zie regel 1). Een dergelijke
trilling heet een harmonische trilling. Resultaat is een
sinusvormige uitwijking.
 MODELREGELS STARTWAARDEN
1 F := -C(u-u0 u = 0.05
2 a := F/m u0 = 0
3 dv := a*dt t=0
v=0
4 v := v+dv
m = 2,5
5 du := v*dt C = 20
6 u := u+du dt = 0,02
7 t :=t+dt
Massaveer + wrijving
https://natuurkundeuitgelegd.nl/modelleren.php?
model=massaveerwrijving

Hetzelfde model als massaveersysteem maar nu met

wrijving die van de snelheid afhangt.Omdat de kracht
nu niet meer recht evenredig is met de uitwijking is
het geen harmonische trilling meer. Resultaat is een
gedempte trilling: Een trilling waarbij de amplitude in
de loop der tijd afneemt.
 MODELREGELS STARtWAARDEN
1 Fveer := -C(u-u0) u = 0.05
2 Fw := k*v u0 = 0
t=0
3 Fres := Fveer-Fw
v=0
4 a := Fres/m m = 2,5
5 v := v+a*dt C = 20
dt = 0,02
6 du := v*dt
k=1
7 u := u+du
8 t :=t+dt
Afkoeling

https://natuurkundeuitgelegd.nl/modelleren.php?model=afkoeling

Een model van hoe de temperatuur verloopt als iets afkoelt door
geleiding. Het model gaat er van uit van dat de warmteafgifte gaat via
een wand met aan de andere kant de buitenlucht. Aangenomen
wordt dat alle warmteafgifte via deze wand verloopt. De hoeveelheid
energie die per seconde wordt afgegeven hangt af van het
temperatuurverschil met de buitenlucht (T-Tb), het oppervlak (A) en
de dikte (d) van de wand en de warmtegeleidingscoefficient (lambda)
van het materiaal waarvan de wand gemaakt is.De temperatuurdaling
hangt niet alleen af van de warmteafgifte aan de buitenlucht maar
ook van de warmtecapaciteit van de afkoelende massa.
 MODELREGELS STARTWAARDEN
1 deltaT := T-Tb T = 35
2 P := lambda*A*deltaT/d Tb = 18
A=3
3 Q := P*dt
d = 1.5e-2
4 dT = Q/C lambda = 0.15
5 T := T-dT C = 6000
6 t := t+dt t=0
dt = 1
Waterraket
https://natuurkundeuitgelegd.nl/modelleren.php?
model=waterraket

Een waterraket is een fles gevuld met water en lucht.

Wanneer de fles met de opening naar beneden wordt gezet
en de lucht onder druk gebracht wordt spuit het water onder
uit de fles. De fles ondervindt hierdoor zelf een kracht naar
boven waardoor de raket opstijgt. Het onderstaande model
berekent hoe de vlucht van de raket verloopt. In het model
wordt rekening gehouden met de afnemende massa van de
fles naarmate er meer water uitspuit en de drukafname van
de lucht in de fles omdat het luchtvolume toeneemt.
 MODELREGELS
STARTWAARDEN
1 mleeg = 0,05 mwater = 0,5
2 als (p<po) vjet := 0 rho = 998 Vtot = 1,5*10^-3
3 dV := vjet*A*dt Vlucht = Vtot-(mwater/rho) p0 =
4 p := p * Vlucht/(Vlucht+dV) 1,01*10^5
5 Vlucht := Vlucht+dV p = 3,0*10^5 d = 0,01
6 dm := rho*dV A = πd^2 g = 9,81
7 mwater := mwater-dm
h=0 v=0
t=0 dt = 0.001
8 als (mwater<=0) p:=p0
9 Fstuw := dm*vjet/dt
--------------------------------------------------------------
10 Fz := (mwater+mleeg)*g
11 Fres := Fstuw-Fz
14 h := h+v*dt
12 a := Fres/(mwater+mleeg)
15 t := t+dt
13 v := v+a*dt
16 als (h<=0) STOP
Planeetbaan

https://natuurkundeuitgelegd.nl/modelleren.php?model=planeetbaan

Dit model berekent de baan van een planeet in twee dimensies. Uitgaande van
een bepaalde positie ten opzichte van de zon wordt steeds de gravitatiekracht
berekend. Uit de grootte en de richting gravitatiekracht (naar de zon toe) volgt
hoe de snelheden in de x- en y-richting veranderen. De planeetbaan die hieruit
uiteindelijk volgt is een ellips met in een van de middelpunten de zon. De
snelheid waarmee de planeet deze ellips doorloopt is niet constant. In de
buurt van de zon ligt de snelheid hoger dan verder weg van de zon. Dit model
is een voorbeeld hoe met vectoren gerekend kan worden. Alle
vectorgrootheden (positie, snelheid, versnelling, kracht) worden voor zowel de
x- als de y-richting uitgerekend.
 MODELREGELS
STARTWAARDEN
1 r := √[(x-xz)^2 +( y-yz)^2] m = 1,0e25
2 F := -G*M*m/(r^2) M = 1,98e30
3 Fx := F*(x-xz)/r x = 8,0e11
4 Fy := F*(y-yz)/r y=0
5 ax := Fx/m vx = 0
6 ay := Fy/m
vy = 7,0e3
xz = 0
7 vx := vx+ax*dt
yz = 0
8 vy := vy+ay*dt
G = 6,67e-11
9 x := x+vx*dt
t=0
10 y := y+vy*dt dt = 1e6
11 t := t+dt
HOE WERKT HET?

Je kunt dit model zelf veranderen, maar voordat je dit kunt moet je het eerst als
bestand op je eigen computer hebben staan. Als je het nog niet hebt gedownload:
Klik met rechtermuis en kies voor "Opslaan". Het model wordt opgeslagen als een
bestand met een naam die eindigt op ".htm".Let goed op in welke map je het bestand
opslaat.
Hierna kun je het met kladblok, notepad, wordpad of een andere teksteditor wijzigen.
Let op: gebruik geen WORD.

Om het model te laten rekenen en om te kijken wat het resultaat is moet je dit
bestand opslaan en openen met je Browser. Als je ervoor zorgt dat de naam eindigt op
".html" of ".htm" opent je browser vanzelf als je op het bestand klikt. Een andere
manier om het met je browser te openen is vanuit de browser zelf: Als je bovening
filenaam met locatie van dit bestand typt opent de browser vanzelf.