I D E N T I D A D N G O R T O G R A P I YA N G

FILIPINO SA MAKABAGONG TUNTUNIN

N G I N T E L E K T U WA L I S A S Y O N

Inihanda ni: MAY V. ACOB

A N O A N G TAWA G S A
A L FA B E T O N AT I N S A
K A S A L U K U YA N ?
ILAN ANG BILANG NG LETRA
N G AT I N G A L FA B E T O S A
K A S A L U K U YA N ?
“Sa mahabang panahon ng kasaysayan ng Ortogapiya ng
Alpabetong Flipino, naroon ang mga kasabik-sabik na yugtong
nagpapatunay sa makulay na panahon ng ating wika noon at
ngayon. Naroon din ang pagbulas at pagyabong ng mga simbolong
bumuo sa mga letrang nakapangalan para mabuo ang bawat salita.”
-Jose Laderas Santos
Baybayin: Ang Katutubong Paraan ng Pagsulat
Garcia (2010)
BAYBAYIN
Pinagmulan

Alpabetong Asoka ng India Matandang Abakadang Malayo

Gregorio F. Sayde, 1989 Villamor Alejandro at Pineda, 1978

a, e-i, o-u
Ang Sistema ng Pagsulat
 Ang Sistema ng Pagsulat

Garcia, 2010

• 3 lang ang bantas na ginagamit

ABECEDARIO
A B C CH D E F G H I J
/a//be/ /se/ /che/ /de/ /e//efe/ /he/ /ache/ /i/ /hota/
KL LL M N  Ñ O P Q
/ke/ /ele/ /elye/ /eme/ /ene/ /enye/ /o/ /pe/ /ku/
R RR S T U V W X Y
/ere/ /erre/ /ese/ /te/ /u/ /ve/ /double u/ /ekis/ /ye/
Z
/seta/
Ang Abakadang Tagalog
5 Patinig

15 na katinig

A B K D E G H I L M N NG O P R S T U W Y

C F J Ñ Q X V Z

LL CH RR
C= K – CALLE
S– CENTAVO

CH= TS– CHEQUE

S– CHINELAS

LL= LY– MEDALLA

Ñ= NY--BA ÑO)
ANG BAGONG ALPABETONG PILIPINO

Memorandum Pangkagawaran Blg. 194 s. 1976

20 letra+ 11 letra= 31 Letra
ANG ALPABETONG FILIPINO
28 LETRA
Maaaring tawagin sa dalawang paraan:
Pa-ingles o Pa-abakada
Ñ (kastila)
2009 Gabay sa Ortograpiyang Filipino
Dr. Leticia Macaraeg (Tagapangulo)
ANG ESTRUKTURA NG WIKANG
FILIPINO
Mga Agham ng Wika
PONOLOHIYA
Palatunugan
PONEMA (Segmental at Suprasegmental)
21 NA PONEMA (16 KATINIG, 5 PATINIG)
PK- b,p,k,g,d,t,h,s,l,r,m,n,ng,w,y
 
SEGMENTAL- kumakatawan mismo sa tunog

SUPRASEGMENTAL- pag-aaral ng diin, tono, haba, hinto

Diptonggo-mga patinig na may karugtong na malapatinig na y at w

Klaster-magkasamang tunog ng dalawang pomenang katinig

Ex. Blusa, kwento
 MGA PAGBABAGONG
MORPOPONEMIKO
Ang mga pagbabagong morpoponemiko ay tumutukoy sa anu mang pagbabago sa
karaniwang anyo ng isang morpema dahil sa impluwensya ng kaligiran nito. Ito ay
may ilang uri.
1. ASIMILASYON
Sangkot ng uring ito ang mga pgbabagong nagaganap sa /ng/ sa posisyong
pinal dahil sa impluwensya ng ponemang kasunod nito.
 
 Dalawang uri ng asimilasyon;
                       1. Asimilasyong parsyal
                       2. Asimilasyong ganap
Asimilasyong parsyal- yaong karaniwang pagbabagong nagaganap sa
ponemang /ng/ at nagiging /n/ o /m/ o nanatiling /ng/ dahil sa kasunod na
tunog.
Halimbawa:
                 [pang]+paaralan-------pampaaralan
                 [pang]+bayan---------pambayan
Asimilasyong ganap- sa asimilasyong ganap, bukod sa
pagbabagong nagaganap sa ponemang /ng/ ayon sa punto ng
artikulasyon na kasunod na tunog, nawawala parin ang unang
ponema ng nilalapiang salita dahil sa ito ay inaasimila o
napapaloob na sa sinusundang ponema.
Halimbawa:
                 [pang]+palo----------pampalo-----------pamalo
                 [pang]+tali-----------pantali--------------panali 
2. PAG-PAPALIT NG PONEMA
May mga ponemang nagbabago o napapalitan sa pagbubuo ng mga salita.

    

1. /d/----- /r/

Ang ponemang /d/ sa posisyong inisyal ng salitang nilalapian ay karaniwang napapalitan ng ponemang /r/ kapag
patinig ang huling ponema ng unlapi.

Halimbaw:

               ma-+dapat------------marapat

               ma-+dunong----------marunong
2. /h/-----/n/

Sa ilang halimbawa, ang /h/ bagamat hindi binabaybay o tinutumbasan ng titik sa pagsusulat na panlaping

 /-han/ ay nagiging /n/.

Halimbawa:

                 /tawah /+ -an--------/tawahan/--------tawanan

3. /o/----/u/
Ang ponemang /o/ sa huling pantig ng salitang-ugat na hinuhunlapian osalitang inuulit ay nagiging /u/.
Halimbawa:
                 dugo + an----------dugoan
                 mabango----------mabangung-mabango
3. METATESIS
Kapag ang salitang ugat na nagsisimula sa /l/ o /y/ ay nilalagyan ng gitlaping -in-, ang /i/ at /n/ ay nagkakapalitan
ng posisyon.

Halimbawa:
                 -in- + lipad--------nilipad
                 -in- + yaya--------niyaya
4 PAGKAKALTAS NA PONEMA
.

Nagaganap ang pagbabagong ito kung ang huling ponemang ponimag patinig ng saliatng-ugat ay nawawala sa pag
huhunlapi nito.
Halimbawa:
                 takip + an--------takipan-----------takpan
                 kitil + in----------kitilin-------------kitlin
5. PAGLILIPAT-DIIN
May mga salitang nagbabago ng diin kapag nilalapian.
Halimbawa:
                 basa + -hin------------------basahin
                 ka- + sama + -han----------kasamahan
                 laro + an--------------------laruan(lugar)
6. REDUPLIKASYON
Pag-uulit ng pantig ng saliata.
Halimbawa:
                 aalis               matataas               magtataho
                 pupunta         masasaya              naglalakad
SINTAKSIS
SEMANTIKA