‫جمهوری اسالمی افغانستان‬

‫وزارت تحصیالت عالی‬

‫پوهنتون غالب‬

‫روش تحقیق‬
‫‪Research Methodology‬‬

‫لکچر نوت اول‬

‫استاد‪ :‬دکتور نویدهللا دانشیار‬

‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪1‬‬

 ‫معرفی مختصر استاد دانشیار‬
‫‪ .1‬استاد بر حال پوهنتون دولتی البیرونی‪.‬‬
‫‪ .2‬لیسانس رشته مدیریت پوهنتون کابل‪.‬‬
‫‪ .3‬ماستری اول رشته اداره تجارت ‪MBA‬از پوهنتون ‪ NIBM‬هندوستان‪.‬‬
‫‪ .4‬ماستری دوم رشته روانشناسی سازمانی از پوهنتون عثمانیه هندوستان‪.‬‬
‫‪ .5‬دکتورا اول‪ :‬دکترای حرفه ای کسب و کار تخصص در مدیریت استراتژیک پوهنتون تهران‪.‬‬
‫)‪DBA (Doctor of Business Administration in Strategic Management‬‬

‫‪ .6‬دکتورا دوم رشته مدیریت آموزشی(‪ )PhD‬از پوهنتون عالمه طباطبائی(تهران) ایران‪.‬‬
‫‪ .7‬داشتن ‪ 10‬سال تجربه کاری در عرصه تدریس در پوهنتون های دولتی و خصوصی‪.‬‬
‫(پوهنتون البیرونی‪ ،‬پوهنتون غالب‪ ،‬دانشگاه خورشید‪ ،‬پوهنتون طلوع آفتاب‪ ،‬پوهنتون‬
‫میوند‪ ،‬پوهنتون ادراک‪ ،‬پوهنتون مریم و پوهنتون کابورا)‬
‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪2‬‬
 ‫ویژگی های خاص استاد دانشیار‬
‫داشتن مهارت کامل در روشهای نوین تدریس‪( .‬داشتن سند روش تدریس‪ OBE & SCL‬مالیزیا)‬ ‫‪.8‬‬
‫(‪) OBE=Outcome Based Education & SCL=Student Center Learning‬‬
‫توانایی تدریس به زبان انگلیسی‪( /.‬داشتن سند ‪ DEL‬از پوهنتون رنا و ‪)MSRT=TOEFL‬‬ ‫‪.9‬‬
‫‪ .10‬آشنایی کامل با برنامه های کمپیوتر‪ ،‬انترنت و تکنالوژی (داشتن سند ‪ DIT‬از پوهنتون کاردان)‬
‫آشنایی با روش تحقیق و نرم افزار های تجزیه و تحلیل داده های کمی و کیفی تحقیق‪SPSS,‬‬ ‫‪.11‬‬
‫‪ AMOS AHP Expert Choice, Maxqda, Altas-ti,, End Note, , Mendeley, Latex‬فرا تحلیل‪. Meta Analysis‬‬

‫‪ .12‬ماستر ترینر در مرکز صلح پوهنتون البیرونی‪.‬‬

‫‪ .13‬داشتن بیش از ‪ GB 500‬مواد آموزشی در رشته مدیریت‪.‬‬
‫‪ .14‬داشتن بیش از پنج هزار جلد کتاب در رشته های مختلف‪.‬‬
‫‪ .15‬دبیر کانون دانشجویان بین الملل دانشگاه عالمه طباطبائی‪.‬‬
‫‪ .16‬منشی انجمن نخبگان علمی افغانستان در ایران‪.‬‬
‫‪ .17‬مربی مهارت های زندگی‪.‬‬
‫‪ .18‬فعال جامعه‌مدنی و‌مصاحبه در تلویزیون‌های مختلف کشور‪.‬‬
‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪3‬‬
 ‫فعالیت های دکتور دانشیار در رسانه های اجتماعی‬
https://www.youtube.com/c/NaweedDanishyar :)•‫ (مصاحبه ها و تدریس ها‬:‫چینل یوتیوب‬
WhatsApp: Naweed Danishyar (0093788889180)
Telegram: @NaweedDanishyar (00989053853544)
Telegram: https://t.me/Dr_Danishyar ‫ک••انا••لت••لگرا•م• دک•تور دا•نشیار‬
Facebook: https://www.facebook.com/naweed.danishyar
Instagram: https://www.instagram.com/naweed.danishyar/
Aparat: https://www.aparat.com/Naweed.Danishyar
Twitter: https://twitter.com/NaweedDanishyar
0788889180 0770152077 /:‫شماره های تماس افغانستان‬
+989053853544 :‫شماره تماس ایران‬
naweed.danishyar@gmail.com :‫ایمیل آدرس‬

Dr. Naweed Danishyar‫ دک تور ن ویدهللا دانشیار‬:‫استاد‬ 4

 ‫ویژگی های یک انسان موفق در قرن ‪21‬‬

‫(مطالعه کتابها‪ ،‬مقاالت و پژوهش های اقتصاد و تجارت)‬ ‫‪ .1‬تخصص در رشته خود‬

‫(‪)TOEFL‬‬ ‫‪ .2‬آشنایی به لسان انگلیسی‬

‫(‪)Windows, Office, Internet‬‬ ‫‪ .3‬آشنایی به کم•پیوتر و اینترنت‬

‫(اصول مدیریت‪ ،‬مدیریت منابع انسانی‪،‬‬ ‫‪ .4‬آشنای•ی ب•ا مدیری•ت و روانشناس•ی‬
‫مدیریت استراتژیک‪ ،‬روانشناسی موفقیت‪ ،‬روانشناسی مهارتهای زندگی‪ ،‬روانشناسی مدیریت)‬

‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪5‬‬

 ‫چه فکر میکنید؟‬
What do you think?
 What is Business Research Methods? ‫چیست‬
‫روشت حقیق ؟‬
 Which topics we will study in Research Methodology?

‫کدام موضوعات را در مضمون روش تحقیق خواهیم خواند؟‬

Dr. Naweed Danishyar‫ دک تور ن ویدهللا دانشیار‬:‫استاد‬ 6

 ‫فهرست مطالب مضمون روش تحقیق‬
Course Outline of Research Methodology
Introduction to Research Methodology ‫ کلیات تحقیق‬:‫فصل اول‬
Meaning of Research ‫ معنی تحقیق‬
Definition of Research‫ تعریف تحقیق‬
Importance of Research‫ اهمیت تحقیق‬
Objectives of Research‫ اهداف تحقیق‬
?Why we do Research ‫ چرا تحقیق میکنیم؟‬
?Who does the Research ‫ کی تحقیق را انجام میدهد؟‬
Characteristics of a Good Research‫ ویژگی های تحقیق خوب‬
Characteristics of a Good Researcher‫ ویژگیهای محقق خوب‬
Dr. Naweed Danishyar‫ دک تور ن ویدهللا دانشیار‬:‫استاد‬ 7
 ‫فهرست مطالب مضمون روش تحقیق‬
‫فصل دوم‪ :‬انواع تحقیق ‪Types of Research‬‬
‫اول‪ :‬انواع تحقیق از نظر نتیجه‬
‫‪ .1‬تحقیق بنیادی ‪Basic Research‬‬
‫‪ .2‬تحقیق کاربردی ‪Applied Research‬‬
‫دوم‪ :‬انواع تحقیق از نظر نوع داد•ه ها‪/‬رویکرد‬
‫‪ .3‬تحقیق کمی ‪Quantitative Research‬‬
‫‪ .1‬تحقیق پیمایشی (زمنیه ای) ‪Survey Research‬‬
‫‪ .2‬تحقیق همبستگی (رابطه ای( ‪Correlational Research‬‬
‫‪ .3‬تحقیق مطالعه موردی‪Case Study Research‬‬
‫رویدادی) ‪Comparative Research‬‬ ‫‪ .4‬تحقیق علی‪-‬مقایسه ای (پس‬
‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪8‬‬
 ‫فهرست مطالب مضمون روش تحقیق‬
‫‪ .2‬تحقیق کیفی ‪Qualitative Research‬‬
‫‪ .1‬تحقیق روایت پژوهی ‪Narrative Research‬‬
‫‪ .2‬تحقیق پدیدار شناسی ‪Phenomenology Research‬‬
‫‪ .3‬تحقیق قوم نگاری ‪Ethnographic Research‬‬
‫‪ .4‬تحقیق نظریه داده بنیاد ‪Grounded Theory‬‬
‫‪ .5‬تحقیق مطالعه موردی ‪Case Study Research‬‬
‫‪ .3‬تحقیق ترکیبی ‪Mixed Research‬‬
‫‪ .6‬تحقیق آمیخته اکتشافی ‪Exploratory‬‬
‫‪ .7‬تحقیق آمیخته تشریحی ‪Explainatory‬‬
‫‪ .8‬تحقیق آمیخته همزمان ‪Concurrent‬‬
‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪9‬‬
‫فهرست مطالب مضمون روش تحقیق‬

‫سوم‪ :‬انواع تحقیق از نظر هدف‬

‫‪ .1‬تحقیق اکتشافی ‪Explorative Research‬‬

‫‪ .2‬تحقیق توصیفی ‪Descriptive Research‬‬

‫‪ .3‬تحقیق تبیینی (تحلیلی) ‪Analytical Research‬‬

‫‪ .4‬تحقیق پیشبینی ‪Predictive Research‬‬

‫چهارم‪ :‬انواع تحقیق از نظر زمان‬

‫‪ .5‬تحقیق طولی ‪Longitudinal Research‬‬
‫‪ .6‬تحقیق عرضی (مقطعی) ‪Cross Sectional‬‬
‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪10‬‬
 ‫فهرست مطالب مضمون روش تحقیق‬
‫سایر• انواع تحقیق‬
‫‪ .1‬تحقیق آزمایشی‪/‬تجربی ‪Experimental Research‬‬

‫‪ .2‬تحقیق تاریخی ‪Historical Research‬‬

‫‪ .3‬تحقیق طبقه بندی ‪Classification Research‬‬

‫‪ .4‬تحقیق تشخیصی‪Diagnostic Research‬‬

‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪11‬‬

 ‫فهرست مطالب مضمون روش تحقیق‬

‫فصل سوم‪ :‬فرایند و مراحل تحقیق (‪Research Process (Stages‬‬

‫‪ ‬مرحله اول‪ :‬انتخاب موضوع و عنوان تحقیق (بیان مسئله)‬

‫‪ ‬مثال های عملی از عناوین تحقیقات و مونوگراف ها‬
‫‪ ‬بیان مسئله تحقیق ‪Research Problem Statement‬‬
‫‪ ‬ویژگی های یک مسئله خوب‬

‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪12‬‬

 ‫فهرست مطالب مضمون روش تحقیق‬

‫فصل چهارم‪ :‬شیوه نگارش و تنظیم مونوگراف‬

‫‪?How to write Monograph‬‬
‫‪ ‬ساختار کلی مونوگراف با در نظر داشت معیار دانشگاه‬
‫غالب و وزارت تحصیالت عالی‬
‫فصل های مونوگراف‬
‫فصل اول‪ :‬کلیات و طرح تحقیق‪Introduction‬‬
‫فصل دوم‪ :‬ادبیات و پیشینه تحقیق‪Review Literature‬‬
‫فصل سوم‪ :‬روش تحقیق‪Research Methods‬‬
‫فصل چهارم‪ :‬نتایج و مباحث تحقیق‪Results and Discussion‬‬
‫فصل پنجم‪ :‬نتیجه گیری و پیشنهادات‪Conclusion and Suggestions‬‬
‫اجزای ساختار مونوگراف (صفحه بسم هللا‪)...‬‬
‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪13‬‬
 ‫فهرست مطالب مضمون روش تحقیق‬
‫فصل پنجم‪ :‬مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق ‪Review Literature‬‬
‫‪ ‬تعریف پیشینه تحقیق (مرور ادبیات تحقیق)‬
‫‪ ‬انواع پیشینه تحقیق (‪ .1‬پیشینه نظری تحقیق ‪ .2‬پیشینه عملی تحقیق)‬
‫‪ ‬منبع نویسی ‪Reference Writing‬‬
‫‪ ‬سبک های منبع نویسی (روش ‪)APA‬‬
‫ر•وش های منبع نویسی‪:‬‬
‫‪ .1‬روش منبع نویسی داخل متن (ارجاع درون متنی( ‪In text Citation‬‬
‫‪ .2‬روش منبع نویسی در پاورقی ‪Footnote Referencing‬‬
‫‪ .3‬روش منبع و مأخذ نویسی آخر کتاب ‪Bibliography or References‬‬
‫معرفی سافت ویر های منبع نویس‪ EndNote‬و ‪Mendeley‬‬

‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪14‬‬

 ‫فهرست مطالب مضمون روش تحقیق‬
‫فصل ششم‪ :‬متغیر ‪Variable‬‬
‫‪ ‬انواع متغیر ‪Types of Variable‬‬
‫‪ .1‬متغیر کمی ‪(Quantitative Variable‬الف‪ :‬متغیر پیوسته‬
‫‪ / Continuous Variable‬ب‪ :‬متغیر گسسته ‪)Discrete Variable‬‬
‫‪ .2‬متغیر کیفی ‪Qualitative Variable‬‬
‫‪ .3‬متغیر مستقل ‪Independence Variable‬‬
‫‪ .4‬متغیر وابسته ‪Dependence Variable‬‬
‫‪ .5‬متغیر تعدیل کننده ‪Moderator Variable‬‬
‫‪ .6‬متغیر مزاحم ‪Intervening Variable‬‬
‫‪ .7‬متغیر کنترل ‪Control Variable‬‬
‫‪ ‬مقیاس های اندازه گیری متغیرها ‪Scales of Measurement‬‬
‫(‪ .1‬مقیاس اسمی‪ .2 ،‬مقیاس رتبه ای ‪ .3‬مقیاس فاصله ای ‪ .4‬مقیاس نسبتی)‬
‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪15‬‬
 ‫فهرست مطالب مضمون روش تحقیق‬
‫فصل هفتم‪ :‬فرضیه ‪Hypothesis‬‬
‫‪ ‬تعریف فرضیه تحقق‬
‫‪ ‬روش های بیان فرضیه‬
‫‪ ‬ویژگی های فرضیه‬
‫‪ ‬مالک های تدوین فرضیه‬
‫‪ ‬انواع فرضیه‪Types of Hypothesis‬‬
‫‪ .1‬فرضیه تحقیق ‪H1 Alternative hypothesis/ Research hypothesis‬‬
‫‪ .2‬فرضیه‌ صفر ‪H0 : Null or Statistical hypothesis‬‬
‫‪ ‬آزمایش فرضیه‪Testing of Hypothesis‬‬
‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪16‬‬
 ‫فهرست مطالب مضمون روش تحقیق‬
‫فصل هشتم‪ :‬سواالت تحقیق‬
‫‪ ‬ویژگی های سواالت تحقیق‬
‫‪ ‬انواع سواالت تحقیق (سواالت چیستی؟ چرایی؟ چگونه)‬
‫‪ ‬فنون پروراندن سواالت تحقیق‬
‫‪ ‬اهداف تحقیق‬
‫‪ ‬انواع اهداف تحقیق (توصیف‪ ،‬اکتشاف‪ ،‬تبیین‪ ،‬فهم‪،‬‬
‫پیشبینی‪ ،‬تغییر‪ ،‬ارزشیابی‪ ،‬برآورد تاثیر)‬
‫‪ ‬رابطه میان سواالت تحقیق و اهداف تحقیق‬

‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪17‬‬

 ‫فهرست مطالب مضمون روش تحقیق‬

‫‪Methods of Data Collection‬‬ ‫فصل نهم‪ :‬روشهای جمع آوری داده‬

‫‪ .1‬مشاهده ‪Observation‬‬
‫انواع مشاهده (‪ .1‬مشاهده غیر مشارکتی ‪ .2‬مشاهده مشارکتی)‬
‫فواید و محدودیت های مشاهده‪.‬‬

‫‪ .2‬مصاحبه ‪Interview‬‬
‫فواید و محدودیت های مصاحبه‬
‫انواع مصاحبه (‪ .1‬مصاحبه سازمان یافته ‪ .2‬مصاحبه سازمان نیافته)‬

‫‪ .3‬پرسشنامه ‪Questionnaire‬‬
‫انواع پرسشنامه (‪ .1‬حضوری ‪ .2‬پستی ‪ .3‬الکترونیکی)‬

‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪18‬‬

‫فصل دهم‪ :‬اصول مقاله نویسی ‪Article Writing‬‬
‫‪ ‬انگیزه های نوشتن یک مقاله‬
‫‪ ‬انواع مقاله های علمی‬
‫‪ ‬اصول نگارش علمی‬
‫‪ ‬ساختار مقاله علمی‬

‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪19‬‬

‫تحقیق چیست؟‬
‫?‪What is a Research‬‬

‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪20‬‬

 ‫تعریف روش تحقیق‪:‬‬
‫‪ .1‬تحقی•ق در لغ•ت جس•تجوی حقیق•ت را گویند و در‬
‫اص•طالح تحقی•ق عبارت از ی•ک روش علم•ی‪ ،‬سیستماتیک‬
‫و هدفمند جهت حل یک مسئله میباشد‪.‬‬
‫‪ .2‬تحقی•ق عبارت از ی•ک فراین•د منظ•م گردآوری‪ ،‬تجزیه و‬
‫تحلی•ل داده ه•ا راج•ع ب•ه ی•ک موضوع خاص اس•ت ت•ا محقق‬
‫بتواند از آن درک و استنتاج منطقی بدست آورد‪.‬‬
‫‪ .3‬تحقی•ق فرايندی اس•ت برنام•ه ريزی شده‪ ،‬هوشيارانه‪،‬‬
‫نظام‌من••د (‪ )systematic‬و قاب••ل اعتماد برای يافتن‬
‫حقايق يا فهم عميق م•سايل‪.‬‬
‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪21‬‬
Meaning of Research:‫معنیت••حقیق‬
Word ‘Research’ is comprises of two words =
Re+Search.
It means to search again.
So research means a systematic investigation or
activity to gain new knowledge of the already
existing facts.
Research Means:‫معنایت••حقیق‬
Search again •‫ج•ستجویدوباره‬
Gaining new knowledge ‫ب••دستآوردندا•نشج•دید‬
Investigation‫ب••ررسیو ب••ازجوییک ••ردن‬
Understand the truth‫ش••ناختح•قیقت‬
Dr. Naweed Danishyar‫ دک تور ن ویدهللا دانشیار‬:‫استاد‬ 22
Definitions of Research:
1. Research is a scientific and
systematic search for pertinent
information on a specific topic.

2. Research is an organized and

systematic way of finding answers
to questions .

Dr. Naweed Danishyar‫ دک تور ن ویدهللا دانشیار‬:‫استاد‬ 23

‫در تحقیق از کلمات ذیل استفاده میشود‪:‬‬
‫‪ .1‬چه ‪What‬‬
‫‪ .2‬چطور ‪How‬‬
‫‪ .3‬چرا ‪Why‬‬
‫‪ .4‬کی ‪Who‬‬
‫‪ .5‬کی (چه وقت) ‪When‬‬
‫‪ .6‬کجا ‪Where‬‬
‫استاد‪ :‬دک تور ن ویدهللا دانشیار‪Dr. Naweed Danishyar‬‬ ‫‪24‬‬