Chương 7

Mối Ghép Bích

PGS. TS. Nguyễn Hữu Hiếu
nhhieubk@hcmut.edu.vn

1/28
 Nội dung
o Các yếu tố ảnh hưởng đến chế tạo mặt bích
o Các yêu cầu đối với mặt bích
o Các loại mặt bích
o Các dạng mặt bích
o Các dạng bề mặt tiếp xúc của mặt bích
o Đệm bít kín
o Lưu ý khi thiết kế bích
o Bulong ghép bích
o Tính bề dày bích: liền, phẳng, có cổ, hàn, tự do
o Bích tiêu chuẩn

2/28
ÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN COÂNG NGHEÄ CHEÁ TAÏO MAËT BÍ
 Kieåu daùng maët bích.
 Phöông phaùp gheùp maët bích.
 Aùp suaát cuûa moâi tröôøng trong thieát bò.

CAÙC YEÂU CAÀU ÑOÁI VÔÙI MOÁI GHEÙP BÍCH

 Ñaûm baûo ñoä kín ôû ñieàu kieän laøm vieäc cuûa thieát bò (do ñeäm vaø beà
maët bích quyeát ñònh).
 Ñaûm baûo ñoä beàn.
 Thaùo laép nhanh.
 Ñaûm baûo cheá taïo haøng loaït.
 Giaù thaønh reû.

3/28
CAÙC LOAÏI MAËT BÍCH

4/28
 CAÙC LOAÏI MAËT BÍCH
a) Bích ñuùc, reøn lieàn vôùi thaân: p  2,5N/mm2, Dy  1400mm

b) Bích phaúng, haøn: p  10N/mm2, Dy  300mm

5/28
 CAÙC LOAÏI MAËT BÍCH
c) Bích coù coå, haøn: duøng cho caùc TB quan troïng, p  10N/mm2

d) Bích töï do töïa leân gôø (uoán thaân): duøng cho caùc TB baèng kim loaïi maøu
vaät lieäu gioøn, p  0,6N/mm2

6/28
 CAÙC LOAÏI MAËT BÍCH
e) Bích töï do töïa leân vaønh gôø (haøn)

f) Bích töï do töïa leân gôø haøn

7/28
 CAÙC LOAÏI MAËT BÍCH
g) Bích laép baèng ren: duøng cho caùc ñöôøng oáng coù aùp suaát cao

h) Bích laép baèng caùch nong

8/28
 CAÙC LOAÏI MAËT BÍCH

i) Bích laép baèng ñinh taùn: duøng cho TB baèng ñoàng

9/28
 CAÙC DAÏNG MAËT BÍCH

a) Phoå bieán, deã cheá taïo, n = 4x

b) Tieát kieäm vaät lieäu, duøng cho caùc
ñöôøng oáng nhoû, n = 4x
c) Duøng cho ñöôøng oáng coù aùp suaát
cao, caùc TB laïnh, vò trí chaät heïp, n 
2, d2  1,4d1

10/28
CAÙC DAÏNG BEÀ MAËT TIEÁP XUÙC CUÛA MAËT BÍCH

p  2,5N/mm2 Aùp suaát cao

Aùp suaát cao

11/28
Hiện tượng bị lỗi

12/28
13/28
 CAÙC YEÂU CAÀU ÑOÁI VÔÙI ÑEÄM

 Ñuû ñoä deûo, deã bò bieán daïng khi bò neùn.

 Ñoä deûo khoâng bò bieán ñoåi trong thôøi gian laøm vieäc.
 Beàn ñoái vôùi moâi tröôøng trong thieát bò, ñöôøng oáng.

CAÙC LOAÏI VAÄT LIEÄU ÑEÄM

 Giaáy carton (moâi tröôøng trung tính, t  120oC, p  0,4N/mm2)

 Cao su (moâi tröôøng acid, t  100oC), cao su löu hoùa (t  200oC), chaát deûo.
 Amiang – Carton (moâi tröôøng acid, t  500oC, p  2,5N/mm2)
 Paronit (nöôùc noùng, hôi nöôùc, t  450oC, p  5N/mm2).
 Kim loaïi meàm: ñoàng, nhoâm, saét non (aùp suaát cao).

14/28
 MOÄT SOÁ CHUÙ YÙ KHI THIEÁT KEÁ MAËT BÍCH
 Soá löôïng bulong ôû bích troøn phaûi laø boäi soá cuûa 4.
 Ñeäm caàn ñaët roäng ñeán gaàn bulong.
 Aùp suaát caøng lôùn thì ñeäm caøng phaûi heïp.
 Bulong chæ laøm vieäc chòu keùo, ecu phaûi tyø leân beà maët bích.
 Khi laøm vieäc ôû nhieät ñoä cao, thì bulong vaø maët bích caàn phaûi ñöôïc
cheá taïo töø theùp chòu nhieät.
 Ñoái vôùi bích coù coå thì coå laøm giaûm nheï löïc maø bích phaûi chòu, taêng
beà daøy coå lôïi hôn taêng beà daøy bích.
0,5 t    0,75 t

  5mm
0,25  Ñoänghieâng cuûa coåbích  0,4

 Ñoái vôùi thieát bò coù moâi tröôøng deã bay hôi, deã chaùy, ñoäc thì duøng
bích coù beà maët tieáp xuùc kieåu “chaøy coái”.
 Dn = Db + 2db + (5  10)
15/28
Bulông dãn nở

16/28
 BULONG GHEÙP BÍCH
BÖÔÙC 1: TÍNH LÖÏC NEÙN CHIEÀU TRUÏC SINH RA DO XIEÁT BULONG, Q
Choïn loaïi ñeäm vaø kích thöôùc ñeäm (o, b) b o  0 ,5  0 ,8 b

D tb  D o  b
HEÄ SOÁ AÙP SUAÁT RIEÂNG (m) – AÙP SUAÁT RIEÂNG (qo) CUÛA CAÙC LOAÏI
ÑEÄM
VAÄT LIEÄU m qo (N/mm2)

Cao su meàm 0,5 3,5

Cao su cöùng ñoän vaûi 1,0 5,3
Paronit (o = 3mm) 2,0 11,0
(o = 2mm) 2,75 25,0
(o = 1mm) 3,5 40,0
Vaät lieäu hoãn hôïp Amiang – Kim loaïi (o =
0,4mm)
(o =
0,5mm)
(o = 40,0
0,6mm) 34,0
(o = 30,0
0,8mm) 21,0
(o =
2,5  3,5
17,0
1,0mm) 14,0
(o = 12,0
1,5mm) 10,0
(o =
2,0mm)  b 
q o   1  0 ,32   c
(o   o 
3,0mm)
Ñoàng, nhoâm 4,5 80  90 17/28
   2
 1 4 D t p  
Q  D b mp
  tb o 

 Qk
 Q a

Q 2  D tb b o q o
Q = Max (Q1,Q2)
BÖÔÙC 2: TÍNH LÖÏC TAÙC DUÏNG LEÂN MOÄT BULONG, Qb
Choïn soá bulong z (boäi soá cuûa 4), ñöôøng kính bulong (d b)

x
Aùp suaát tính toaùn, p (N/mm2)
db
 0,3 4,3  5,0
 D o  d b  0,3  0,6 3,8  4,6 Q
x 
z 0,6  1,0 3,5  4,2 Qb 
1,0  1,6 3,0  3,8 z
1,6  2,5 2,7  3,5
2,5  4,0 2,3  3,0
4,0  6,4 2,1  2,8

Ñöôøng kính bulong, db (mm) 12 14 16 18 20 22  24

Heä soá hieäu chænh, ko 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1,0

18/28
 BÖÔÙC 3: TÍNH ÑÖÔØNG KÍNH CHAÂN REN, dt

Qb
d t  1,1 3  db
k o  b

BÖÔÙC 4: KIEÅM TRA ÖÙNG SUAÁT TAÙC DUÏNG LEÂN BULONG

  ko[]b

Qb

 3
db
4

19/28
 PHÖÔNG PHAÙP 1: TAÛI TROÏNG GIÔÙI HAÏN
BÍCH LIEÀN
BÖÔÙC 1: TÍNH CAÙC THOÂNG SOÁ CÔ BAÛN
Choïn caùc thoâng soá cô baûn cuûa bích: D n (A), Dt (B), Db (C), t1 (theo Soå tay, duøng ñeå tính
laëp)
D o  D t  2 b

D b  D o  d b
D  D  2 d  5  10 
 n b b
Db  Do D  Dt  s
Tính caùnh tay ñoøn cuûa moment gaây uoán bích: l 1, l2 1  V a ø2  b
2h 2 2
Tính heä soá  
D t   s 
Choïn heä soá ko – töông töï nhö phaàn bulong gheùp bích
Tính heä soá k (chọn t =10mm tìm K tính t2 k thỏa thì lại chọn t

D D  2  s 
2

BÍCH KHOÂNG COÅ k  1 t  n  1  2      1
2 2  D t  Db   t1  

D D  2  s 
2
 D    2  s  2 
<1 k  1 t  n  1  2      1  t        
2 2  D t  Db   t1   2  2   t 1   t 1  
BÍCH COÙ COÅ
(h  ) D 2

D  2  
1 k  1 t  n  1  2      1
2 2  D t  Db   t1  

20/28
 2
 1    D b  2  2   
Tính heä soá     1       1  0 , 2 1
  2  Do  2
 
BÖÔÙC 2: TÍNH BEÀ DAØY BÍCH, t2

 b  1 z  0 ,7  p  D o  
2

t 2  0 ,61d b 
kk o  b i   2  b  d b  

BÖÔÙC 3: KIEÅM TRA – TÍNH LAËP t 2  t1
 5%
t1
t 2  t1 tn  tn 1
NEÁU  5%  CHOÏN t1 = t2 , TÍNH t3 ÑEÁN KHI  5%
t1 tn 1
KEÁT LUAÄN: t = tn

21/28
 BÍCH TÖÏ DO – BÍCH REN – BÍCH NONG
BÖÔÙC 1: TÍNH CAÙC THOÂNG SOÁ CÔ BAÛN
Choïn caùc thoâng soá cô baûn cuûa bích: D n (A), Dt (B), Db (C), t1 (theo Soå tay,
duøng ñeå tính laëp) – töông töï nhö bích lieàn
Db  D1
Tính caùnh tay ñoøn cuûa moment gaây uoán bích: l 
2
Dn Dn  D t
Tính heä soá k k  1 
Db 2
2db
Tính heä soá    1
Dn  D t
BÖÔÙC 2: TÍNH BEÀ DAØY BÍCH, t2

z  b
t 2  0 ,58 d b
k   b i
BÖÔÙC 3: KIEÅM TRA – TÍNH LAËP
t 2  t1
 5%
t1
t 2  t1 tn  tn 1
NEÁU  5%  CHOÏN t1 = t2 , TÍNH t3 ÑEÁN KHI  5%
t1 tn 1
KEÁT LUAÄN: t = tn

22/28
 BÍCH PHAÚNG
BÖÔÙC 1: TÍNH CAÙC THOÂNG SOÁ CÔ BAÛN

Choïn caùc thoâng soá cô baûn cuûa bích: Dn (A), Db (C), t1 (theo Soå tay, duøng ñeå
tính laëp) – töông töï nhö bích lieàn

Db  Do
Tính caùnh tay ñoøn cuûa moment gaây uoán bích: l 
2
BÖÔÙC 2: TÍNH BEÀ DAØY BÍCH, t2

p     b 
2
 d
t 2  0 ,4 1D o  1  7 ,3  0 ,57 z  b   1 
 b i  Db   Do  p  

BÖÔÙC 3: KIEÅM TRA – TÍNH LAËP

t 2  t1
 5%
t1
t 2  t1 tn  tn 1
NEÁU  5%  CHOÏN t1 = t2 , TÍNH t3 ÑEÁN KHI  5%
t1 tn 1

KEÁT LUAÄN: t = tn

23/28
 PHÖÔNG PHAÙP 2: ÖÙNG SUAÁT GIÔÙI HAÏN
BÍCH COÙ COÅ
BÖÔÙC 1: TÍNH MOMENT UOÁN TAÏI CAÙC TIEÁT DIEÄN
Choïn caùc thoâng soá cô baûn cuûa bích: D n (A), Dt (B), Db (C),
Do – töông töï nhö bích lieàn
 MAB  Q  N.m m  Db  D1
 1 
 MB C  0 ,4 Q 1 N.m m  2
BÖÔÙC 2: TÍNH MOMENT CHOÁNG UOÁN TAÏI CAÙC TIEÁT DIEÄN
 D o t 2
 WAB 
6
mm  3

 2
 W  D 1s 1 mm  3
 BC 6
  AB   b i
BÖÔÙC 3: KIEÅM TRA ÖÙNG SUAÁT CHO PHEÙP TAÏI CAÙC TIEÁT DIEÄN

  B C   b i
MAB 6Q  6Q


 AB W 
D o t 2
N / mm 
2
t 
D o  b i
 AB 
  
   MB C  2 ,4 Q 1 N / mm 
2  s  2 ,4 Q 1
 B C WB C D 1s 12  1
 D 1  b i

24/28
 BÍCH PHAÚNG HAØN
BÖÔÙC 1: TÍNH MOMENT UOÁN TAÏI CAÙC TIEÁT DIEÄN

Choïn caùc thoâng soá cô baûn cuûa bích: Do, k, WC

M AB  Q  N .m m 
BÖÔÙC 2: TÍNH MOMENT CHOÁNG UOÁN TAÏI CAÙC TIEÁT DIEÄN
D o t 2
WAB 
6
m m 
3

BÖÔÙC 3: TÍNH ÖÙNG SUAÁT CUÛA MOÁI HAØN

MAB

 u 
WC
N / mm  2



Q
 
 1,4 D o k
N / mm  2

  AB   b i
BÖÔÙC 4: KIEÅM TRA ÖÙNG SUAÁT CHO PHEÙP TAÏI CAÙC TIEÁT DIEÄN

  td  0 ,8  b i
MAB 6Q

 
 AB W 
 D t 2
N / mm  2
6Q
 AB o  t
   2   2  D o  b i
 td u

25/28
Măt bích theo tiêu chuẩn

26

26/28
Măt bích theo tiêu chuẩn

27/28
28/28
Bài tập 1:
Xác định bề dày của bích liền (không có cổ chuyển
tiếp) nối các đoạn của 1 tháp hình trụ làm việc với áp
suất môi trường bên trong là 25at. Bên trong thiết có
chứa chất lỏng có khối lượng riêng là 1300kg/m3.
Chiều cao tháp là 14m.
Biết: A=560mm; B=400mm; C=500mm; S=9mm;
Dn=462mm; Z=16 cái và db=30mm.
Ứng suất cho phép của vật liệu làm bulong là
140N/mm2.
Ứng suất cho phép của vật liệu làm bích là 120N/mm2.
Bài tập 2:
Xác định bề dày của bích liền (có cổ chuyển tiếp) nối
các đoạn của 1 tháp hình trụ làm việc với áp suất môi
trường bên trong là 40kg/cm2. Bên trong thiết có chứa
chất lỏng có khối lượng riêng là 1300kg/m3. Chiều cao
tháp là 20m.
Biết: A=620mm; B=450mm; C=545mm; S=9mm;
Dn=462mm; Z=20cái; db=36mm, h=37mm và
∆=12mm.
Ứng suất cho phép của vật liệu làm bulong và của vật
liệu làm bích lần lượt là 140N/mm2 và 120N/mm2.