BÀI 1.

THỦY TĨNH

I. KEÁT QUAÛ ÑO VAØ QUAN SAÙT:

1. AÙp suaát vaø nhieät ñoä khoâng khí khi tieán haønh thí nghieäm laø:
Pa = 755 mmHg; t0 = 290C
Troïng löôïng rieâng cuûa nöôùc laø: (tra baûng)
H2O = 9771 N/m3
2. ÖÙng vôùi 3 vò trí töông ñoái cuûa bình Ñ so vôùi bình T, ghi giaù trò ño cuûa 9
oáng ño aùp vaø nhoùm oáng 2 vaøo baûng 1.
Baûng 1a. Keát quaû ño ñaïc (Ñôn vò ño: cm)
GHI
TT L1 L3 L4 L5 L6 L7 L8 L9 L10
CHUÙ
1 22,2 35,0 12,0 25,0 17,0 31,8 13,8 14,7 35,0
2 22,2 26,8 16,2 20,5 21,8 27,0 14,0 14,4 26,8
3 22,2 5,8 26,5 10,2 33,7 14,5 14,8 13,8 5,8
Baûng 1b. Keát quaû ño ñaïc treân nhoùm oáng 2
TT L21 L22 L23 Ghi chuù
1 37,5 36,3 35,5
2 29,7 28,0 27,3
3 8,8 6,8 6,1

III. PHAÀN TÍNH TOAÙN VAØ TRÌNH BAØY KEÁT QUAÛ THÍ NGHIEÄM.
1. Trong boä thí nghieäm thuûy tónh, möïc nöôùc cuûa nhöõng oáng hoaëc bình
naøo baèng nhau? Taïi sao?
OÁng 1 vaø bình T chung maët ñaúng aùp
Möc nöôùc cuûa oáng 3 vaø oáng 10 baèng nhau. Vì 2 caëp oáng naøy cuøng chung
aùp suaát khí trôøi

2. Trong boä thí nghieäm thuûy tónh, möïc nöôùc cuûa nhöõng oáng naøo khoâng
tuaân theo quy luaät thuûy tónh? Taïi sao?

i
Nhoùm oáng soá 2 khoâng tuaân theo qui luaät thuûy tónh. Bôûi vì nhoùm oáng naøy coù
ñöôøng kín nhoû hôn hoaëc baèng 3, chòu taùc duïng cuûa hieän töôïng mao daãn.

3. Tính aùp suaát tuyeät ñoái, aùp suaát dö cuûa khí trong bình T vaø sai soá töông
ñoái cuûa aùp suaát naøy trong caùc tröôøng hôïp ño. Keát quaû ñieàn vaøo baûng 2.
4. Tính troïng löôïng rieâng cuûa 3 chaát loûng 4 - 5, 6 - 7, 8 - 9 vaø sai soá töông
ñoái cuûa caùc troïng löôïng rieâng naøy cho caùc tröôøng hôïp ño. Keát quaû ñieàn vaøo
baûng 2.
Baûng 2. Keát quaû tính toaùn

pt pd  4-5 6-7 8-9 4-5 6-7 8-9

T
T
103N/m2 % 103N/m3 %
102,0 1,25 0,90 9,62 8,45 138,97 1,69 1,58 12,01
1

2 101,2 0,45 2,29 10,45 8,64 112,37 4,62 4,21 27,30

3 99,1 -1,60 -0,49 9,83 8,34 160,24 1,34 1,25 10,73

Nhaän xeùt:
a) Aùp suaát trong bình kín?
AÙp suaát trong bình kin phuï thuoäc vaøo ñoâ cao trong bình ñoäng. Möïc nöôùc
trong caùc oâng ño aùp bình kín khaùc nhau do noù coù cao ñoä khaùc nhau. Möïc
nöôùc caøng cao thì aùp suaát caøng lôùn.

b) Trong cùng một trường hợp đo, sai số đo  thay đổi theo  như thế nào,
tại sao?
Sai số  thay đổi tỷ lệ với  . Bởi vì:

ii
 BÀI 3C. PHƯƠNG TRÌNH NĂNG LƯỢNG
I. KEÁT QUAÛ ÑO:
Ño möïc nöôùc Z cuûa ba loã ño aùp treân oáng coù tieát dieän hình troøn (oáng
Ventury) öùng vôùi 3 cheá ñoä löu löôïng (loã soá 2 ngay taïi maët caét co heïp, loã soá
1 vaø 3 taïi maët caét môû roäng tröôùc vaø sau maët caét co heïp). Keát quaû ghi vaøo
baûng 1:
Baûng 1: Möïc nöôùc Z cuûa 3 loã ño treân ống coù tieát dieän hình troøn (oáng
ventury)
Möïc nöôùc Z treân 3 oáng Möïc nöôùc
Mức Q
ño aùp mm trong bình
löu (lít/
ño löu
löôïng 1 2 3 phuùt)
löôïng (mm)
1 135,0 75,0 127,5 182,0 7,2
2 180,0 130,0 170,0 194,0 7,8
3 245,0 175,0 232,5 212,0 8,7

III. PHAÀN TÍNH TOAÙN VAØO TRÌNH BAØY KEÁT QUAÛ

1. Treân oáng Ventury, xaùc ñònh ñoä cheânh aùp suaát giöõa caùc maët caét 1 vaø 2, 3
vaø 2. Tính heä soá phuïc hoài R (recovery factor) theo coâng thöùc (3.5). Keát quaû
ghi vaøo baûng 2.
Baûng 2
Laàn ño 1 2 3

Z3-Z2 52 40 57,5

Z1-Z2 60 50 70

R 86,67% 80% 57,5%

2. Vôùi 3 giaù trò ño treân oáng Ventury, xaùc ñònh löu löôïng Qtính chaûy trong
oáng baèng coâng thöùc tính löu löôïng cuaû oáng Ventury (coâng thöùc 3.8) vaø Q đo

iii
baèng caùch duøng bình ño löu löôïng - Suy ra heä soá hieäu chænh Ventury C.
Keát quaû ghi vaøo baûng 3.
Baûng 3
Mức lưu
1 2 3
lượng
Qño (l/s) 0,12 0,13 0,145

Qtính(l/s) 0,167 0,153 0,181

C = Qño/Qtính 0,719 0,85 0,801

Giaù trò trung bình cuûa C =0,79

Nhaän xeùt veà R vaø C:

a) Giaù trò R vaø C coù hôïp lyù khoâng? Taïi sao?
Gía trò R vaø C laø hôïp lí. Vì löu löôïng chaûy trong oáng thöïc teá phaûi nhoû hôn
löu löôïng tính, bôûi noù boû qua toån thaát naêng löôïng neân giaù trò R vaø C nhoû
hôn 1.
b) So sánh áp năng giữa mặt cắt 1 và 2? Giải thích?
Áp năng ở mặt cắt 1 nhỏ hơn ở mặt cắt 2. Bởi vì bỏ qua tổn thất năng lượng, từ
mặt cắt có diện tích lớn sang mặt cắt có diện tích nhỏ thì thế năng giảm.

BAØI 6. CHAÛY QUA BÔØ TRAØN

I. KEÁT QUAÛ ÑO
Baûng 1: Bôø traøn chöõ nhaät Zchuaån =14,46 cm
Soá lieäu thí nghieäm Soá lieäu tính toaùn
 Cd
T Zi t Qi Ztb H Qtb
V thí Cd
T log(H) log(Q)
nghieä Tsugaev
cm lít s lít/s cm cm cm3/s
m
13, 1, 289 0,09 2,46 0,71 0,61
13,21 5 16,41 0,305
1 23 23 1 2
13,25 5 17,95 0.279 0

iv
 13,23 5 17,65 0,283
12, 1, 481 0,21 2,68 0,76 0,61
12,81 5 9,82 0,509
82 64 5 2 8 6
2 12,8 5 10,63 0,470 0

12,85 5 10,77 0,464

12, 2, 589 0,30 2,77 0,68 0,61
12,42 5 8,48 0,590
43 02 6 0 6 9
3 12,45 5 8,49 0,589 7 3

12,44 5 8,50 0,588

12, 2, 696 0,37 2,84 0,63 0,62
12,06 5 6,75 0,740
07 39 ,3 8 3 1 2
4 12,05 5 7,38 0,678

12,1 5 7,45 0,671

III. PHAÀN TÍNH TOAÙN VAØ• TRÌNH BAØY KEÁT QUAÛ THÍ NGHIEÄM
A. Tính toaùn:
1. Tính löu löôïng Qi cho caùc laàn ño vaø giaù trò trung bình Q cuûa moãi cheá ñoä
löu löôïng. Ghi caùc keát quaû tính vaøo baûng 2.
2. Tính möïc nöôùc trung bình Z cuûa moãi cheá ñoä löu löôïng vaø chieàu cao coät
nöôùc H treân ñænh bôø traøn töông öùng. Ghi caùc keát quaû tính vaøo baûng 2.
B. Xaùc ñònh heä soá löu löôïng Cd cuûa bôø traøn chöõ nhaät.
1. Tính Cd vôùi giaû thieát heä soá naøy laø haèng soá
 Tính log (Q), log(H) cho töøng cheá ñoä löu löôïng. Ghi caùc keát quaû tính
vaøo baûng 2.
 Veõ ñoà thò ñöôøng quan heä baäc nhaát log(Q) = f [log(H)] leân hình H.3.
 Xaùc ñònh giao ñieåm cuûa ñoà thò vôùi truïc tung, b, vaø heä soá löu löôïng Cd:
b = 2,318 Cd(chöõ nhaät) = 0,697

2. Xaùc ñònh heä soá löu löôïng Cd baèng coâng thöùc (6.16) cho caùc cheá ñoä löu
löôïng. Ghi caùc keát quaû tính vaøo baûng 2. Veõ leân ñoà thò (hình H.4)
ñöôøng quan heä Cd = f(H).
v
 3. Xaùc ñònh heä soá löu löôïng Cd baèng coâng thöùc Tsugaev cho caùc cheá ñoä
löu löôïng. Ghi caùc keát quaû tính vaøo baûng 2. Veõ leân ñoà thò (hình H.4)
ñöôøng quan heä Cd = f(H).
Nhaän xeùt:
a) Treân Hình H3, quan heä log(Q) = f [log(H)] ñöôïc veõ töø soá lieäu ño coù phaûi
laø ñöôøng baäc nhaát khoâng? Neáu khoâng, haõy giaûi thích nguyeân nhaân (ví duï:
sai soá khi ño…)

H3. Ñöôøng quan heä log(Q) = f[log(H)] cuûa bôø traøn chöõ nhaät

-Quan heä log(Q) = f [log(H)] khoâng laø ñöôøng baäc nhaát( gaàn gioáng). Noù
khaùc coù theå do sai soá khi thí nghieäm, xöû lí soá lieäu tính toaùn.
b) Ñöôøng quan heä Cd = f(H) treân Hình H4 coù daïng ñöôøng gì? Haõy giaûi
thích.
- Ñöôøng quan heä Cd = f(H) treân Hình H4 coù daïng ñöôøng baäc nhaát theo bieán
H.

vi
 .
H4. Ñöôøng quan heä Cd = f(H) cuûa bôø traøn chöõ nhaät
c) Haõy so saùnh giaù trò Cd tính töø thí nghieäm vaø töø coâng thöùc Tsugaev. Neáu
coù khaùc bieät, haõy giaûi thích nguyeân nhaân.
Cd töø thí nghieäm lôùn hôn tính coâng thöùc Tsugaev. Söï khaùc bieät do trong quaù
trình thí nghieäm hoaëc tính toaùn sai soá.

BÀI 9. KHẢO SÁT TÂM ÁP LỰC THUỶ TĨNH

TÁC DỤNG LÊN BỀ MẶT PHẲNG

I. KẾT QUẢ ĐO
Nhiệt độ nước: tH2O = 27oC

Bảng 1. Kích thước.

vii
 a(cm) b( cm) d(cm) L (cm)

9,9 7,5 10,0 27,5

Bảng 2. Số liệu đo.

Trường hợp m (g) y (cm)
70 5,2
Ngập một phần 100 6,3
y <d
120 7,0
150 7,9
180 8,8
250 10,5
Ngập hoàn toàn 300 11,8
y>d 360 13,3
410 14,5
450 15,5

III. SỐ LIỆU TÍNH

Bảng 3. Trường hợp ngập một phần.
Trường hợp m/y2 y (cm)
2,589 5,2
Ngập một phần 2,62 6,3
y <d 2,449 7,0
2,403 7,9
2,324 8,8

- Tính toán lý thuyết:

b = -(996.0,075)/(6.0,275)=-45,273(kg/m3)

6L =-0,045 (g/cm3)

b(a  d )
 996.0,075.(0,099+0,1)/2.0,275=27,028(kg/m3)=0,027(g/cm3)
2L
=> Đường quan hệ m/y2=f(y): m/y2=-0,045y +0,027

viii
 Đồ thị 1.

Bảng 4. Trường hợp ngập hoàn toàn.

Trường hợp 1
m y
y
45,455 0,182 5,5
Ngập hoàn toàn 44,118 0,147 6,8
y >d 43,373 0,120 8,3
43,158 0,105 9,5
42,857 0,095 10,5

- Tính toán lý thuyết:

ρbd3/(12L)= 996.0,075.0.1^3/12.0,275=0,023(kg/m3)=2,264.10^-5(g/cm3)

bd  d  =(996.0,075.0,1/0,275)(0,099+0,1/2)=4,047(kg/m3)
a  
L  2  =4,047.10^-3(g/cm3)
ix
 m 1
=> Đường quan hệ : =2,264.10^-5 +4,047.10^-3
y y

Đồ thị 2.
IV. PHÂN TÍCH/NHẬN XÉT:
1) Giữa kết quả đo và kết quả lý thuyết trên hai đồ thị, số liệu nào có giá trị
lớn hơn?Tại sao
Kết quả đo của thí nghiệm lớn hơn kêt quả lý thuyết.
2) Theo Chị/Anh, các nguyên nhân nào có thể gây ra sự khác biệt đó? Hãy
giải thích chi tiết.
Nguyên nhân gây ra sự khác biệt là do sai số trong xử lí tính toán và sai sót
trong việc lấy số liệu thí nghiệm.
3) Làm sao để có thể khắc phục các nguyên nhân gây ra sai số đó? Hãy giải
thích chi tiết.
Để khắc phục sai số chúng ta cần đưa hệ thống về trang thái cân bằng; điều
chỉnh các ốc cân chỉnh để được bồn nằm ngang, kiểm tra bồn nằm ngang bằng
cách qua sát bọt khí ở đáy bồn; bỏ vật nặng lên đòn bẩy và di chuyển tới-lui
sao cho đòn bẩy cân bằng( vạch vác trùng vạch dài chính giữa của vạch chỉnh
thăng bằng).