Newton metodu ile SİSTEMLERİN HAREKET

DENKLEMLERİNİN ELDE EDİLMESİ

 F  ma  mx

 M  J  J 

Doç. Dr. Mete KALYONCU 1

 Newton metodu ile SİSTEMLERİN HAREKET

DENKLEMLERİNİN ELDE EDİLMESİ

 F  ma  mx
 f k  mg  mx
-k(x  δ)  mg  mx
k -kx  kδ  mg  mx
mx  kx  0
x  n2 x  0

k
x(t)
 n
m
Doç. Dr. Mete KALYONCU 2
 Newton metodu ile SİSTEMLERİN HAREKET

DENKLEMLERİNİN ELDE EDİLMESİ

 F  ma  mx
 f k  mx
-kx  mx
mx  kx  0
Doç. Dr. Mete KALYONCU 3
 Newton metodu ile SİSTEMLERİN HAREKET

DENKLEMLERİNİN ELDE EDİLMESİ

x(t)

k fk
mg
fc
m

N
c

 F  ma  mx
 f k  f c  mx
-kx  cx  mx
x(0)  x0 , x (0)  v0 mx  cx  kx  0
Doç. Dr. Mete KALYONCU 4
 Newton metodu ile SİSTEMLERİN HAREKET

DENKLEMLERİNİN ELDE EDİLMESİ

HAREKET DENKLEMİ

Doç. Dr. Mete KALYONCU 5

 Newton metodu ile SİSTEMLERİN HAREKET

DENKLEMLERİNİN ELDE EDİLMESİ

 F  ma  mx
 2 Axg  lAx
2g
x  x0
l


Kt
 M  J
 K t  J
  GJ p   0
Jr
Doç. Dr. Mete KALYONCU 6
 Newton metodu ile SİSTEMLERİN HAREKET

DENKLEMLERİNİN ELDE EDİLMESİ

 M  J 0

sin    , cos   1
l  l 
 cos   2k sin    mgl sin   ml 2
2  2 
 kl 2

ml   
2
 mgl   0
 2 

Doç. Dr. Mete KALYONCU 7

 Newton metodu ile SİSTEMLERİN HAREKET

DENKLEMLERİNİN ELDE EDİLMESİ

k(x/2+δ)
 F  ma  mx
k
mg  T  mx

T T
T

k x 
2

r
2
T
m
x

DOĞAL
mg FREKANS

Doç. Dr. Mete KALYONCU 8

 Lagrange metodu ile SİSTEMLERİN HAREKET

DENKLEMLERİNİN ELDE EDİLMESİ

d  dL  dL
   0
dt  dq  dq
L  Ek  E p
q  x1 xn 
T
x2 ........ xn 1

Doç. Dr. Mete KALYONCU 9

 Lagrange metodu ile SİSTEMLERİN HAREKET

DENKLEMLERİNİN ELDE EDİLMESİ

d  dL  dL
  0
dt  dq  dq
L  Ek  E p
k k qx
1 2
 Ek  mx
2
x 1
E p  k ( x   ) 2  mgx
x(t) 2
dL d  dL 
 mx     mx
dx dt  dx 
dL
 k ( x   )  mg
dx
mx  k ( x   )  mg  0
mx  kx  0
Doç. Dr. Mete KALYONCU 10
 Lagrange metodu ile SİSTEMLERİN HAREKET

DENKLEMLERİNİN ELDE EDİLMESİ

1 2
Ek  mx
2
x x
E p  mgx  Axg  Axg  Agx 2
2 2
1 2
L mx  Agx 2
2
dL d  dL 
 mx     mx
dx dt  dx 
d  dL  dL
   0 dL
 2 Agx
dt  dq  dq dx
L  Ek  E p mx  2 Agx  0 (m  Al )
2g
x  x0
qx l

Doç. Dr. Mete KALYONCU 11

 Lagrange metodu ile SİSTEMLERİN HAREKET

DENKLEMLERİNİN ELDE EDİLMESİ

d  dL  dL
  0
dt  dq  dq
L  Ek  E p ve q  
1 2 1 1
Ek  mv  m( l ) 2  ml 2 2
2 2 2
1 l
E p  2 kx 2  mgl cos   k (  ) 2  mgl cos 
2 2
dL 2  d  dL  2 
  ml       ml 
d dt  d 
2
dL l l2
 2k     mgl sin   k   mgl
d 2 2
2  l2 
ml    k  mgl   0
 2 

Doç. Dr. Mete KALYONCU 12

 Enerji metodu ile SİSTEMLERİN HAREKET

DENKLEMLERİNİN ELDE EDİLMESİ

Ek  E p  sabit
d
Ek  E p   0
dt

Doç. Dr. Mete KALYONCU 13

 Enerji metodu ile SİSTEMLERİN HAREKET

DENKLEMLERİNİN ELDE EDİLMESİ

x Ek  E p  sabit
qx
m 2
k 1 11  x  3
r Ek  mx 2   mr 2    mx 2
2 22  r  4
1
E p  kx 2
2
d

r  x Ek  E p   0
dt
r  x d 3 2 1 2
 mx  kx   0
dt  4 2 
3 1
m2 x x  k 2 xx  0
4 2
3
mx  kx  0
2

Doç. Dr. Mete KALYONCU 14

 Enerji metodu ile SİSTEMLERİN HAREKET

DENKLEMLERİNİN ELDE EDİLMESİ

x
Ek  E p  sabit
k k
q 
a
1 2 1  1 2  2 3 2 2
Ek  mx   mr   mr 
r
m 2 22  4
1 2
E p  2 kx  k (r  a) 2  2

2
d
r  x Ek  E p   0
dt
r  x 3 2  
mr 2  k (r  a) 2 2  0
4
2
4 k ( r  a )
  2
 0
3mr

Doç. Dr. Mete KALYONCU 15

 SERBEST TİTREŞİM (Sönümsüz)

 F  ma  mx
k  f k  mx
-kx  mx t  0 iken
mx  kx  0 baş langı ç şartları
m x  n2 x  0 x(0)  x0 , x (0)  v0

x(t)
Yukarı daki hareket denkleminin çözümü
x(t )  A cos nt  B sin nt
k
 n x(t )  x0 cos nt 
v0
sin nt
m n

Doç. Dr. Mete KALYONCU 16

 SERBEST TİTREŞİM (Sönümsüz)

Hareket denkleminin çözümü

x(t )  A cos nt   

k
2
 v0 
A  x    ; genlik
2
0
 n 
m
 v0 / n 
x(t)   tg 
1
 ; faz aç ı sı
 x0 v0 
ş eklinde de yazı labilir

Doç. Dr. Mete KALYONCU 17

 SERBEST TİTREŞİM (Sönümsüz)

Doç. Dr. Mete KALYONCU 18

 SERBEST TİTREŞİM (Sönümsüz)

Doç. Dr. Mete KALYONCU 19

 SERBEST TİTREŞİM (Sönümsüz)

Doç. Dr. Mete KALYONCU 20

 SERBEST TİTREŞİM (Sönümsüz)

Doç. Dr. Mete KALYONCU 21

 SERBEST TİTREŞİM (Sönümsüz)

Doç. Dr. Mete KALYONCU 22

 SERBEST TİTREŞİM (Sönümlü)

 F  ma  mx
 f k  f c  mx
-kx  cx  mx
c k
mx  cx  kx  0
x  2n x  n2 x  0
m
k
x(t) n 
m
c c
 
2n m 2 mk

Doç. Dr. Mete KALYONCU 23

 SERBEST TİTREŞİM (Sönümlü)

x  2n x  n2 x  0

hareket denkleminin ç özümü
r 2  2n r  n2  0 dan hareketle
r1,2  n n  2  1
burada üç özel durum vardı r :
1. 1
2.  1
3. 1

Doç. Dr. Mete KALYONCU 24

 SERBEST TİTREŞİM (Sönümlü)

 1  (KTRİTİK ÜSTÜ SÖNÜMLÜ Sİ STEM)

    2 1  t     2 1  t
 n  n
x(t )  C1e 
 C2 e 

titreşimler çok yavaş olup salınım göstermezler

C1 

x0n    2  1  v0 
2n  2  1

C2 

 x0n    2  1  v0 
2n  2  1
t  0 iken
baş langı ç şartları
x(0)  x0 , x (0)  v0
Doç. Dr. Mete KALYONCU 25
 SERBEST TİTREŞİM (Sönümlü)

  1  (KRİTİK SÖNÜMLÜ Sİ STEM )

x(t )  C1  C2t e nt
sistem en kısa zamanda denge konumuna ulaşır

C1  x0
C2  v0  x0n
t  0 iken
baş langı ç şartları
x(0)  x0 , x (0)  v0

Doç. Dr. Mete KALYONCU 26

 SERBEST TİTREŞİM (Sönümlü)

0  1  (KRİTİK ALTI SÖNÜMLÜ SİSTEM )

r1, 2  n  jn 1   2

x(t )  e n t 
 C1e
j 1 2  n t
 C2 e  j 1 2  n t 

 

n t  v0  n x0 
x(t )  e x0 cos 1   nt  2
sin 1   nt 
2
  1   2 
 n 
d  n 1   2
t  0 iken
baş langı ç şartları
x(0)  x0 , x (0)  v0

Doç. Dr. Mete KALYONCU 27

 SERBEST TİTREŞİM (Sönümlü)

Doç. Dr. Mete KALYONCU 28

 SERBEST TİTREŞİM (Sönümlü)

Doç. Dr. Mete KALYONCU 29

Serbest titreşim yapan kütle-yay sistemine ait bir örnek

• m= 49.2 x 10-3 kg
• k = 857.8 N/m
k • x0 = 10 mm, v0 =0 mm/s ise sisteme ait doğal
frekansı, periyodu, genliği, faz açısını, konum
denklemini, maksimum hız ve ivmeyi
bulunuz?
m

x(t)

Doç. Dr. Mete KALYONCU 30

 Çözüm

• Doğal frekans ;

857.8 N/m

n  k m
  3
 132 rad/s
49.2 x10 kg
• Hertz olarak ;

n
fn   21 Hz
2
Doç. Dr. Mete KALYONCU 31
 Çözüm

• Periyot ;

1
T  0.48 s
fn
• Genlik ;

1 2 2 2
A n x0  v0  10 mm
n

Doç. Dr. Mete KALYONCU 32

 Çözüm

• Faz açısı ;

 x0n  1  x0 n 
  tg    tg     2 rad
1

 v0   0 
• Konum denklemi ;

 
x(t)  10 sin132t    10 cos132 t  mm
 2

Doç. Dr. Mete KALYONCU 33

 Çözüm

• Maksimum hız ve ivme ;

vmax  n A  1320 mm/s

amax   n2 A  1.742 105 mm/s2

 1.742  10 2 m/s 2
1.742 10 2
 g  17.75 g
9.81

Doç. Dr. Mete KALYONCU 34