Αγωγή υγείας

Ενότητα 2.1
Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα

Ιουλία Νησιώτου
Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών
Επιστημών Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής
 Το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -2-

 Γονιμοποίηση
Η ένωση ωαρίου-
σπερματοζωαρίου,
από την οποία
προκύπτει ο ζυγώτης
που σε 8-9 ημέρες
θα εμφυτευθεί στη
μήτρα, όπου θα
φιλοξενηθεί επί 9
μήνες.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -3-

 To αναπαραγωγικό σύστημα του άνδρα

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -4-

 Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ)
Ευρύτερα διαδομένα:
• ανθρώπινος παπιλλομα-ιός (HPV)
• έρπης γεννητικών οργάνων
• ηπατίτιδα Β
• AIDS
• χλαμύδια

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -5-

 • Τα περισσότερα ΣΜΝ μπορούν να θεραπευτούν,
• μερικά μπορούν εύκολα να περιορισθούν,
• όλα όμως μπορούν να προληφθούν. 

• Οι μισές γυναίκες “κολλάνε” ένα ή περισσότερα ΣΜΝ κατά την

διάρκεια των αναπαραγωγικών τους χρόνων.

• Σεξουαλική δραστηριότητα των εφήβων, αλλαγή των

συνηθειών, χαλαρά ήθη, πολλαπλοί σύντροφοι, πορνεία.
• Εμπόλεμες και φτωχές χώρες.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -6-

 Συνέπειες:
Εξωμήτρια κύηση, υπογονιμότητα, πρόωρος τοκετός,
νευρολογικές διαταραχές, αρθρίτιδα, καρκίνος, ακόμα και
θάνατος.
Παρόλο που προσβάλλουν και τα δύο φύλα, οι συνέπειες τους
είναι δυσανάλογα βαρύτερες στις γυναίκες και στις εφήβους.
 

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -7-

 Εξωμήτρια κύηση

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -8-

 Τρόποι μετάδοσης των ΣΜΝ
Ομάδα – πυρήνας: άτομα που μεταδίδουν τις νόσους με μεγάλη
συχνότητα: άτομα που επιδίδονται σε αγοραίο έρωτα – πελάτες,
άντρας και γυναίκες που έχουν σεξουαλικές σχέσεις με
πολλαπλούς συντρόφους χωρίς προστασία.
• Κάθετη μετάδοση: Μητέρα –> βρέφος (κατά την εγκυμοσύνη,
τον τοκετό ή τη γαλουχία).
• Αιματογενής μετάδοση σε ορισμένα νοσήματα

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -9-

 Γονόρροια- Συμπτώματα 1/2
Γυναίκες
• Κιτρινωπή ή πράσινη έκκριση από τον κόλπο
• Φαγούρα ή πόνος κατά την ούρηση
• Πόνος κατά την περίοδο ή κατά τη συνουσία
• Πόνος στο κάτω μέρος της κοιλιάς
• Πόνος σε αρθρώσεις

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -10-

 Γονόρροια- Συμπτώματα 2/2
Άνδρες
• Γαλακτώδης ή πυώδης έκκριση από το πέος
• Πόνος ή φαγούρα κατά την ούρηση
• Πόνος σε αρθρώσεις

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -11-

 Οφθαλμία των νεογνών

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -12-

 Γονοκοκκική αρθρίτιδα

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -13-

 Θεραπεία: Πενικιλλίνη

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -14-

  Τρόπος μετάδοσης : Άμεση επαφή με τις εκκρίσεις
μολυσμένου ατόμου, σχεδόν πάντα μετά από
σεξουαλική επαφή.
 Στα παιδιά, λοίμωξη με γονόκοκκο είναι ένδειξη
σεξουαλικής κακοποίησης.
 Θεραπεία: Πενικιλλίνη.
 

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -15-

 Σύφιλη (τρεπόνημα – ωχρά σπειροχαίτη)

Α’ στάδιο: Σκληρό έλκος Τα συμπτώ ματα στα 2 πρώ τα στά δια είναι
Β’ στάδιο: Εξάνθημα ελαφρά, ενώ ο ασθενής μεταδίδει τη νόσο.
Γ’ στάδιο: Προσβολή πολλώ ν συστημάτων και του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος.

Συγγενής σύφιλη: Προσβολή του κυήματος, βαριές συγγενείς ανωμαλίες και

θάνατος > 10%.
Θεραπεία: Πενικιλίνη.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -16-

 Σύφιλη

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -17-

 Νεογνική σύφιλη

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -18-

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -19-
 Χλαμύδια 1/2

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -20-

 Χλαμύδια 2/2
• Το συχνότερο, «σιωπηλό» ΣΜΝ
• 2,8 εκατομμύρια ανθρώπων προσβάλλονται κάθε χρόνο στις ΗΠΑ
• Σεξουαλική και κάθετη μετάδοση

• Τα χλαμύδια είναι μικροί ενδοκυττάριοι οργανισμοί που μοιάζουν με τα

βακτηρίδια. Όπως και οι ιοί, χρειάζονται ζωντανά κύτταρα για να
πολλαπλασιασθούν.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -21-

 • Τα χλαμύδια είναι το πιο κοινό και θεραπεύσιμο ΣΜΝ.
• Προκαλείται από το βακτήριο Chlamydia trachomatis, το οποίο
μεταδίδεται από τα υγρά ή τα τοιχώματα του κόλπου των μολυσμένων
γυναικών και από το έκκριμα της ουρήθρας ή και το τοίχωμα του έξω
στομίου της ουρήθρας των μολυσμένων ανδρών.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -22-

 • Τα χλαμύδια μεταδίδονται μεταξύ των ερωτικών συντρόφων
αλλά και από τη μητέρα στο νεογέννητο προκαλώντας
παθήσεις των ματιών (τράχωμα), των πνευμόνων και των
αυτιών.
• Η μετάδοση μπορεί να γίνει και μέσω των χεριών, για σύντομο
χρονικό διάστημα μετά την επαφή τους με τα γεννητικά
όργανα, προκαλώντας συνήθως επιπεφυκίτιδα. Το 70%
περίπου των μολυσμένων ατόμων παραμένει ασυμπτωματικό,
ή θεραπεύεται τυχαία, λαμβάνοντας θεραπεία με μακρολίδες
(ερυθρομυκίνη, αζιθρομυκίνη) για κάποια άλλη λοίμωξη.
Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -23-
 Χλαμύδια- συμπτώματα
Γυναίκες Άνδρες
• Επώδυνη ούρηση • Επώδυνη ούρηση και
• Πόνος κατά τη συνουσία «κάψιμο»
• Κολπικά υγρά • Καθόλου συμπτώματα
• Υπογονιμότητα - στείρωση

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -24-

 Μέσα πρόληψης:
• η σωστή χρήση προφυλακτικού,
• το πλύσιμο των χεριών μετά την επαφή με τα γεννητικά
όργανα,
• η συχνή εξέταση στις εγκύους και σε όσους αλλάζουν συχνά
ερωτικούς συντρόφους.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -26-

 Έρπης γεννητικών οργάνων

Τοπική βλάβη λανθάνουσα λοίμωξη συχνές υποτροπές

Υπά ρχουν δύ ο τύ ποι ιού του απλού έρπητα:
Ο HSV – 1 προκαλεί κυρίως επιχείλιο έρπητα.
Ο HSV – 2 προκαλεί το 80% των κρουσμά των έρπητα γεννητικώ ν οργά νων.

Άνδρες: Έλκος στη βά λανο, ακροποσθία ή πρωκτό , στό μα.

Γυναίκες: Αιδοίο, τρά χηλος. Αυξά νει τις πιθανό τητες εμφά νισης καρκίνου του
τραχή λου σε γυναίκες μολυσμένες από τον HPV.

Μετάδοση στο κύημα ή τον τοκετό λοίμωξη του νεογνού,

εγκεφαλίτιδα θάνατος ή βαριά Ν.Υ.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -27-

 Έρπης γεννητικών οργάνων

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -28-

 Νεογνικός έρπης

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -29-

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -30-
 Κονδυλώματα

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -31-

 Τα αποτελέσματα της HPV
λοίμωξης
HPV λοίμωξη1,2

Χαμηλού κινδύνου τύπ οι Ογκογόνοι τύποι

6, 11, άλλα 16, 18, 45, 31, άλλα

Λοίμωξη τραχήλου της

Κονδυλώματα/CIN I
μήτρας

Θεραπεία CIN I/II CIN II/III

Υποστροφή

Υποστροφή Καρκίνος του

τραχήλου της μήτρας

1. Bosch FX et al. J Clin Pathol 2002; 55: 244–65; 2. Burd EM Clin Microbiol Rev 2003; 16: 1-17

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -32-

 Εξέλιξη της νόσου
• Για κάθε 1,000,000 γυναίκες με HPV λοίμωξη1:
– 100.000 θα αναπτύξουν προ-καρκινικές αλλοιώσεις
– 8.000 θα αναπτύξουν καρκίνωμα in situ
– 1.600 θα αναπτύξουν διηθητικό καρκίνο του τραχήλου (εκτός
αν οι προ-καρκινικές βλάβες και το CIS εντοπιστούν και
θεραπευθούν)
• Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι το σπάνιο
αποτέλεσμα μιας συνηθισμένης λοίμωξης με
ογκογόνο HPV2
• Οι περισσότερες (πάνω από 80%) HPV λοιμώξεις
είναι παροδικές, ασυμπτωματικές και υποστρέφουν
άμεσα3,4,5,6
1. McIntosh N. JHPIEGO strategy paper. 2000; 2. Bosch FX et al. J Clin Pathol 2002; 55: 24465; 3. Ho GY et al. N Engl J Med 1998; 338: 423–8;
313; 4. Moscicki AB et al. J Pediatr 1998: 132:277–84; 5. Giuliano AR et al. J Infect Dis 2002; 186: 462–9; 6. Franco EL et al. J Infect Dis 1999; 180: 1415–23.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -33-

 Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αντιμετωπίζεται και
θεραπεύεται στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, αρκεί να
διαγνωσθεί έγκαιρα.
Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -34-
 Η προληπτική εξέταση περιλαμβάνει τη γυναικολογική εξέταση
και το τεστ Παπανικολάου.
Το τεστ Παπανικολάου είναι ανώδυνο, εύκολο, απλό και γρήγορο.
Πρέπει να αρχίζει με την έναρξη των σεξουαλικών σχέσεων και να
γίνεται μια φορά το χρόνο. Επίσης το τεστ επιβάλλεται να γίνεται
κατά την κύηση καθώς και κατά τη διάρκεια αντισυλληπτικής
αγωγής.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -35-

 Γεώργιος Παπανικολάου (1883-1962)
Θεμελιωτής ενός νέου επιστημονικού κλάδου, της
Κυτταρολογίας, που βασίζεται στη μελέτη των
αποφιλιδουμένων κυττάρων, δηλαδή των κυττάρων
που «ξεκολλάνε» στο εσωτερικό των οργάνων.
Η μέθοδος αυτή που έλαβε προς τιμή του την
ονομασία Μέθοδος Παπανικολάου ή Τεστ
Παπανικολάου ή «Pap test» άνοιξε νέους ορίζοντες
στην ιατρική έρευνα στην Ενδοκρινολογία και τη
διάγνωση του καρκίνου.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -36-

 Ιός της Ανοσοανεπάρκειας του ανθρώπου
(Human Immunodeficiency Virus)

• HIV – 1 (κυρίως) και HIV – 2

• 1981. Πρώτα κρούσματα του Συνδρόμου Επίκτητης
Ανοσοανεπάρκειας (ΣΕΑ ή AIDS) στις ΗΠΑ.
• 1983. Ανακάλυψη του ιού HIV & σε βάθος μελέτη της
παθογένειας της νόσου.
• Ρετροιός. Περιέχει RNA, πρωτεΐνες του πυρήνα (Ρ24 & Ρ18),
πρωτεΐνες της μεμβράνης (GP41 & GP120), και το ένζυμο
αντίστροφη μεταγραφάση, η οποία του επιτρέπει να
ενσωματώνει το RNA του στο DNA του κυττάρου το οποίο
προσβάλλει.
Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -37-
Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -38-
Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -39-
Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -40-
 Ο HIV παρουσιάζει τροπισμό (προτίμηση) για τα
λεμφοκύτταρα που έχουν στην επιφάνεια τους την πρωτεΐνη
CD4 που δρα σαν υποδοχέας του ιού …..>μείωση του αριθμού
και της λειτουργικότητας των CD4 λεμφοκυττάρων……
>υπολειτουργία ολόκληρου του αμυντικού συστήματος……..>
λοιμώξεις από διάφορους μικροοργανισμούς και κακοήθειες
(κυρίως σάρκωμα Kaposi).
 
Ο HIV προσβάλλει τα CD4 λεμφοκύτταρα, τα οποία παίζουν
αποφασιστικό ρόλο στη ρύθμιση του ανοσιακού μηχανισμού.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -41-

 Το ανοσοποιητικό σύστημα βασίζεται στα λευκοκύτταρα ή
λευκά αιμοσφαίρια. Αυτά διακρίνονται σε δύο ομάδες
κυττάρων, τη μυελική σειρά και τη λεμφική σειρά.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -42-

 Αρχικά στά δια: μόλυνση από τον ιό: σεξουαλική επαφή
αιματογενής μετά δοση φορέας
κά θετη μετά δοση του ιού
(έγκυος ν νεογνό)

Ο φορέας ανιχνεύεται από τα αντισώματα που

αναπτύσσει, 4 – 12 εβδομάδες μετά τη μόλυνσή του από
τον ιό, τα οποία όμως ΔΕΝ είναι προστατευτικά. Είναι
υγιής, μέχρι να φθάσει στο στάδιο του AIDS, αλλά
μεταδίδει τον ιό (φορέας).

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -43-

 AIDS
Τελικό στάδιο:
AIDS=Acquired Immunodeficiency Syndrome
Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας
(πολλαπλές λοιμώξεις, κακοήθεις νεοπλασίες, θάνατος)
 

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -44-

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -45-
 Θνητότητα: 80 – 90% σε διάστημα 3 – 5 ετών από την
εμφάνιση του ΣΕΑ .
Τα βρέφη και οι ηλικιωμένοι εμφανίζουν νωρίτερα το
ΣΕΑ.
Σήμερα, η συστηματική θεραπεία με ΑΝΤΙΙΚΑ
(ΑΝΤΙΡΕΤΡΟΪΚΑ) φάρμακα έχει παρατείνει την επιβίωση.
ΥΨΗΛΟ ΚΟΣΤΟΣ!!!

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -46-

 Εξωγενείς παράγοντες & πολλαπλασιασμός του ιού

Ο πολλαπλασιασμός του HIV γίνεται πιο αποτελεσματικά σε

“ενεργοποιημένα” κύτταρα. Η διέγερση του ανοσοποιητικού με
αντιγόνο, π.χ. εμβολιασμός, φυματίωση, άλλες λοιμώξεις, μπορεί να
επιταχύνει την εξέλιξη της HIV λοίμωξης. (Αφρική: παράσιτα και
άλλες χρόνιες λοιμώξεις).
Η παρουσία άλλων σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων φαίνεται
ότι αυξάνει και το κίνδυνο μετάδοσης του HIV: οκταπλάσιο ιικό
φορτίο στο σπέρμα ασθενών με γονοκοκκική ουρηθρίτιδα, μείωση
κατά το 1/3 μετά τη λήψη αντιβιοτικού.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -47-

 Νέες οδηγίες για την αντιμετώπιση του HIV
Όλοι οι φορείς του HIV είναι σήμερα υποψήφιοι για
θεραπεία με συνδυασμό 3 φαρμάκων.
Η εξέλιξη σε AIDS είναι σαν το τρένο που πρόκειται να
πέσει στο γκρεμό.
Το ιικό φορτίο δείχνει την ταχύτητα με την οποία τρέχει
προς το γκρεμό.
Έχουμε πλέον σήμερα τα μέσα για να επιβραδύνουμε την
ταχύτητα του τρένου (αντιικά φάρμακα), αλλά οι τρόποι
για να σταματήσουμε και να αντιστρέψουμε την πορεία
του πρέπει να βρεθούν.
Σ’ αυτή την προσπάθεια θα συμβάλει η πολύπλευρη
μελέτη του ανοσοποιητικού συστήματος, ώστε να βρεθούν
μέσα ενίσχυσης του.
Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -48-
 Ο επιπολασμός του HIV αυξάνεται παγκοσμίως
επειδή τα άτομα που υποβάλλονται σε
αντιρετροϊική θεραπεία ζουν περισσότερο, παρότι
ο αριθμός των νέων περιστατικών μόλυνσης
μειώθηκε από τα 3,3 εκατομμύρια το 2002, σε 2,3
εκατομμύρια το 2012.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -49-

 Στη χώρα μας, τους δέκα πρώτους μήνες του 2018, 540 περιστατικά
λοίμωξης από HIV. 60,74% μετά από σεξ. επαφή χωρίς προφύλαξη

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -50-

 Τρόποι πρόληψης ΣΜΝ
α) Αποχή
β) Φυσικά εμπόδια: Προφυλακτικά (ανδρικό και
γυναικείο). Δεν προφυλάσσουν από τον HPV.
γ) Εμβόλια
Σήμερα διαθέτουμε 2 εμβόλια: ηπατίτιδα Β και HPV.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -51-

 Συμπτώματα που πρέπει να οδηγήσουν
σε γυναικολόγο ή δερματολόγο ή ουρολόγο

• Τα συμπτώματα μπορεί να
ΕΛΚΟΣ, ΕΞΕΛΚΩΣΗ υποχωρούν, αλλά η αρρώστια να
ΦΑΓΟΥΡΑ   
ΤΣΟΥΞΙΜΟ
εξελίσσεται!
ΕΚΚΡΙΜΑ • Η αναβολή μπορεί να έχει δραματικές
ΠΟΝΟΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΙΑ
Πρηξίματα, οιδήματα
συνέπειες!
Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -53-
Τέλος Ενότητας
 Χρηματοδότηση
• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του
εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα.
• Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών»
έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού
υλικού.
• Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος
«Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την
Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς
πόρους.

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -55-

 Σημείωμα Αδειοδότησης
Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons
Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη,
Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες,
διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται
μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων».

[1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/

Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση:

• που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για
το διανομέα του έργου και αδειοδόχο
• που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση
στο έργο
• που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος
(π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο

Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για
εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.
Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -56-
 Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων
Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων:
Εικόνες/Φωτογραφίες
Τα εν λόγω έργα έχουν ανακτηθεί από το διαδίκτυο για
εκπαιδευτικούς σκοπούς
Πηγές:
Διαφάνεια 3: www.en.wikipedia.org
Διαφάνεια 8: www.aidaikmal.blogspot.com
Διαφάνεια 10: www.commons.wikimedia.org
Διαφάνεια 14: www.interchopen.com
Διαφάνεια 16: www.ns.Wikipedia.org
Διαφάνεια 19: www.commons.Wikimedia.org
Διαφάνεια 20: www.en.Wikipedia.org
Διαφάνεια 21: www.girlscosmo.com
Διαφάνεια 26: www.en.Wikipedia.org
Διαφάνεια 27: www.medthical.com
Διαφάνεια 29: www.el.wikipedia.org

Ενότητα 2.1: Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα -57-