Jan Matejko - życiorys i

twórczość mistrza malarstwa

historycznego
 Jan Matejko urodził się w 1838 r. w Krakowie. W 1858 r.
ukończył tam Szkołę Sztuk Pięknych, następnie kształcił się
w Monachium i w Wiedniu. Już młodzieńcze dzieła Matejki
Życiorys   zyskały międzynarodowe uznanie, a artystę okrzyknięto jednym
z najwybitniejszych twórców malarstwa historycznego
w Europie. Stworzył on ponad trzysta obrazów olejnych oraz
setki rysunków i szkiców. Jest też autorem polichromii kościoła
Mariackiego w Krakowie. Swoje obrazy Matejko wielokrotnie
prezentował na wystawach w najważniejszych europejskich
ośrodkach kultury. Zdobył liczne prestiżowe nagrody
i odznaczenia oraz został honorowym członkiem wielu
akademii artystycznych. Ponadto Matejko angażował się
w prace związane z konserwacją krakowskich zabytków. Zmarł
w 1893 r. w Krakowie.
 Twórczość
Niepodzielnie zapełnił wyobraźnie rodaków sugestywną wizją wielkich bitew,
wydarzeń historycznych, władców i osobistości z dziejów Polski - do dziś na
królów patrzymy jego oczami.

Jego najsłynniejsze dzieła to:

Carowie Szujscy przed Zygmuntem III, Stańczyk, Kazanie Skargi,
Polonia-Rok 1863, Rejtan-Upadek Polski, Alchemik Sędziwój, Unia
lubelska, Stefan Batory pod Pskowem, Astronom Kopernik, czyli
rozmowa z Bogiem, Zawieszenie dzwonu Zygmunta, Śmierć
Przemysława w Rogoźnie, Bitwa pod Grunwaldem, Hołd pruski, Jan
Sobieski pod Wiedniem, Wernyhora, Dziewica Orleańska, Założenie
Akademii Lubrańskiego w Poznaniu, Kościuszko pod Racławicami,
cykl Dzieje cywilizacji w Polsce, Zaprowadzenie chrześcijaństwa,
Chrzest Litwy, cykl Poczet królów i książąt polskich, Konstytucja 3
Maja 1791, Autoportret, Śluby Jana Kazimierza, Wniebowstąpienie,
Wskrzeszenie Łazarza.
 Najsłynniejsze obrazy
Stańczyk 
Stańczyk w czasie balu na
dworze królowej Bony, kiedy
wieść przychodzi
o utracie Smoleńska.
Na twarzy błazna maluje
się niepokój, jakby przewidywał,
co stanie się
z jego ojczyzną.

Rok wykonania : 1862

Technika wykonania :
olej na płótnie
Rozmiar : 88 x 120 cm
Do zobaczenia w Muzeum
Narodowym w Warszawie
Stefan Bator Pejzażysta Józef Szermentowski po obejrzeniu obrazu w 1874 r.
y twierdził, że mimo pstrokacizny i braku planów ,,Batory pod Pskowem”
Matejki błyszczał „jak karta pergaminu z Biblioteki Jagiellonów”.
pod
Pskowem

Rok wykonania : 1872 Technika wykonania : olej na płótnie

Rozmiar : 322 x 545 cm Do zobaczenia w Zamku Królewskim w Warszawie
 Jan Sobieski pod Wiedniem
W grudniu 1883 Matejko wraz z polską delegacją udał się do Rzymu, gdzie
wręczył obraz papieżowi Leonowi XIII nie jako własne dzieło, ale jako dar
narodu polskiego.

Rok wykonania : 1883 Technika wykonania : olej na płótnie

Rozmiar : 458 x 894 cm Do zobaczenia w Muzeum Watykańskim
 Konstytucja 3 Maja 1791 roku
Obraz powstawał od stycznia do października 1891. W maju prace nad nim były
jednak tak zaawansowane, iż możliwe było pokazanie płótna na jubileuszowej
wystawie w Sukiennicach z okazji 100 rocznicy uchwalenia konstytucji.

Rok wykonania : 1891 Technika wykonania : olej na płótnie

Rozmiar : 247 x 446 cm Do zobaczenia w Zamku Królewskim w Warszawie
 Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem

Obraz  przedstawia Mikołaja

Kopernika w trakcie obserwacji
nieba z jego prywatnej wieży na
wzgórzu katedralnym
we Fromborku.
Bezpośrednim pretekstem do
namalowania obrazu była 400.
rocznica urodzin astronoma
przypadająca w 1873 r.

Rok wykonania : 1873 Technika wykonania : olej na płótnie

Rozmiar : 225 x 315 cm Do zobaczenia w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego
 Hołd pruski

Jest to obraz mający uwidocznić wielkość Polski, świetność jej kultury i

sprawiedliwość jej królów. Wystawiany był w Krakowie, Lwowie i Warszawie.
Prezentowano go także w Berlinie, Rzymie, Paryżu, Wiedniu i Budapeszcie. 

Rok wykonania : 1879 - 1882 Technika wykonania : olej na płótnie

Rozmiar : 388 x 785 cm Do zobaczenia w Muzeum Narodowym w Krakowie
 Bitwa pod Grunwaldem
Renowacja Bitwy pod Grunwaldem rozpoczęła się w 2010 roku. Ze względu na
duże rozmiary dzieła (42 m²) przeprowadzono ją w specjalnie zaadaptowanej do tego
celu sali. Koszt renowacji obrazu wyniósł ponad milion złotych.

Rok wykonania : 1872 -1878 Technika wykonania : olej na płótnie

Rozmiar : 426 x 987 cm Do zobaczenia w Muzeum Narodowym w Warszawie
 Ciekawostki o Janie Matejko

• Jego złamany za młodu nos nie zwrócił niczyjej uwagi i zrósł się krzywo.
• Jego żona, gdy uważała, że jej pozycja muzy jest zagrożona, urządzała straszliwe awantury,
udawała, że mdleje lub choruje. Jej twarz posiadają niemal wszystkie kobiety na obrazach
Matejki.
• Namalowana została również jako królowa Bona Sforza w „Hołdzie pruskim”.
• Pogłębiające się z czasem problemy finansowe Matejki spowodowane były chorobą żony, a
także nadmiernym szafowaniem własnym dorobkiem artystycznym. Sprzedawał również
niekiedy swoje dzieła za bezcen. Jedno ze swych wiekopomnych dzieł sprzedał za 10 zł.
• Unikał publicznych wystąpień, które go przerażały.
 Ciekawostki o Janie Matejko
• Miał bardzo słaby wzrok i cierpiał z tego powodu. Bywało, że na ulicy nie poznawał
ludzi. Dopiero jako 19-latek kupił sobie okulary.
• W czasie powstania styczniowego Matejko woził powstańcom broń i wspomagał
materialnie. Żałował, iż nie jest w stanie walczyć,  nie pozwalała mu na to bowiem wada
wzroku.
• W czasie pogrzebu Matejki bił dzwon Zygmunta, a w ostatniej drodze towarzyszyły mu
tysiące krakowian.
• Przyczyną przedwczesnej śmierci Matejki było pęknięcie wrzodu żołądka.

Cytaty Jana Matejki

„Módlmy się za ojczyznę. Boże, błogosław dzieci.” – tak brzmiały ostatnie słowa Jana
Matejki
Jan Matejko niepodzielnie zapełnił
wyobraźnię rodaków wizją wielkich bitew,
wydarzeń historycznych, władców i
osobistości z dziejów Polski – do dziś na
królów patrzymy jego oczami. Swoją sztukę
rozumiał jako misję narodową w
zniewolonym kraju. Żaden polski malarz
nie był nigdy tak wielbiony i gratyfikowany.
Nawet zagorzali krytycy chylili głowy przed
jego wielkością. ,,Miał on wiele wad […] ale
miał jedną bezwzględną zaletę: tworzył
arcydzieła”.

Matejko spoczął w Krakowie w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim.

 KONIEC

Autor prezentacji:
Ewa Wawszczak, kl. VII a

Bibliografia:
„Wielcy Polacy. Malarze, rzeźbiarze i graficy. Najwspanialsi polscy artyści” Leksykon wydawnictwo Feniks
Wikipedia wolna encyklopedia
obliczaludzi.com/jan-matejko/
zyciorysy.info/jan-matejko/