‫روان شناسی‬

‫روان شناسی (‪)psychology‬‬

‫تعاریف روانشناسی‬

‫‪ ‬روان شناسی یا (‪ )psychology‬عبارت از علمی مطالعه روان میباشد یعنی روان افراد را به کمک علوم دیگر مانند ( طبابت‪ ،‬زیست‬
‫شناسی و جامعه شناسی) مورد مطالعه قرار میدهد‪.‬‬

‫به عباره دیگر روانشناسی را علم مطالعه رفتار میدانند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫روانشناسی را علم مطالعه عمل و عکس العمل میدانند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫روانشناسی را علم شناخت شخصیت ها میدانند‪ .‬که شخصیت افراد را با استفاده از ابزار مختلف مورد مطالعه قرار میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
 ‫روان شناسی رفتاری ‪Behavioral Psychology‬‬

‫روان شناس‪H‬ی رفتاری اولی‪H‬ن بار توس‪H‬ط عال‪H‬م ب‪H‬ه نام واتس‪H‬ن بنیان گذاری ش‪H‬د ا‪H‬ی‪H‬ن بخش‪H‬ی از عل‪H‬م روانشاس‪H‬ی را ب‪H‬ه نام رفتار گرایی‬
‫نیز یاد میکنند‪.‬‬

‫عبارت از آ‪H‬ن بخ‪H‬ش عل‪H‬م روان شناس‪H‬ی اس‪H‬ت ک‪H‬ه تغیی‪H‬ر در رفتار افراد‪ ،‬عمل‪H‬کرد ها‪ ،‬هیجانات و ا‪H‬فکار افراد را مورد‬ ‫‪‬‬

‫مطالعه قرار میدهد‪.‬‬

‫روان‌شناس‪H‬ی رفتار ب‪H‬ه مباح‪H‬ث رفتار و فرایندهای روان‪H‬ی می‌پردازد‪ .‬منظور از «رفتار»‪ ،‬کلیهٔ حرکات‪ ،‬اعمال و رفتار‬ ‫‪‬‬

‫مشاهده‪ H‬مس‪H‬تقیم و غیرمس‪H‬تقیم اس‪H‬ت؛ و منظور از «فرا‪H‬یندهای روان‪H‬ی»‪ ،‬مباحث‪H‬ی همانن‪H‬د احس‪H‬اس‪ ،‬ادراک‪ ،‬اندیشه‬
‫ٔ‬ ‫قاب‪H‬ل‬
‫(تفکر)‪ ،‬هوش‪ ،‬شخصیت‪ ،‬هیجان و انگیزش‪ ،‬حافظه و… ا‪H‬ست‪.‬‬
 ‫دیدگاه واتسن‬

‫در علم روانشاسی برای مطالعه افراد نباید به یافته های ذهنی اکتفا کرد بلکه رفتار افرا‪H‬د را مورد‬ ‫‪‬‬
‫مطالعه قرار داد و رفتار های آشکار افراد را مورد مطالعه کرد‪.‬‬
‫درون نگری از دیدگاه واتسن نقش اساسی را دارا نمیباشد بلکه رفتار افراد را باید مورد مطالعه قرار‬ ‫‪‬‬
‫داد‪.‬‬
‫دیدگاه پاولوف‬ ‫‪‬‬

‫دیدگاه اساسی پاولوف را به شرطی سازی رفتار یاد میکنند‬ ‫‪‬‬

‫غذا محرک‪ H‬غیر شرطی است‬ ‫‪‬‬

‫زنگ محرک‪ H‬شرطی‬ ‫‪‬‬

 ‫دیدگاه ادوارد ژانژاک‬

‫ادوارد فزیولوژیست روسی است که اکتشافات زیادی در عرصه علم روانشناسی حاصل نموده‬ ‫‪‬‬

‫رابطه بین اعمال و عملکرد را مورد مطالعه قرار میدهد‬ ‫‪‬‬

‫بر اساس این قانون رفتار که پیامد خوش آیند در قبال داشته باشد را باید تقویت کرد و رفتاری که‬
‫پیامد ناخوشایند در قبال داشته باشد را باید تضعیف کرد‬

‫دیدگاه اسکینر‬ ‫‪‬‬

‫اسکینر رابطه بین رفتار و پیامد های آنرا مورد مطالعه قرار داد و پیامد های رفتار را به سه دسته‬
‫تقسیم بندی کرد‬
‫تقویت مثبت‬ ‫‪.1‬‬
‫تقویت منفی‬ ‫‪.2‬‬
‫خاموشی و تنبیه‬ ‫‪.3‬‬
 ‫تقویت مثبت‪:‬‬

‫تقویت مثبت سبب وقوع دوباره عمل انجام شده میگردد‬ ‫‪‬‬

‫اسکینر محرک خوشایند را تقوبت کننده مثبت نامید‬ ‫‪‬‬

‫تقویت کننده های مثبت به دو دسته تقسیم میشود‬ ‫‪‬‬

‫تقویه کننده بیالوژیکی با اولیه‪ :‬مانند اکسیجن‪ ،‬غذا‪ ،‬آب‪ ،‬گرما‪ ،‬خواب‬ ‫‪.1‬‬

‫تقویت کننده ثانوی یا شرطی‪ :‬که از طریق مرتبط شدن با یک تقویت کننده‬ ‫‪.2‬‬
‫اولیه تقویت میشود‬
 ‫تقویت م‪H‬نفی ‪:‬‬

‫در تقویت منفی احتمال وقوع کاری که باعث محرک ناخوشایند میشود در آینده وقوع عمل‬ ‫‪‬‬
‫را افزایش میدهد‪.‬‬
‫خاموشی‪:‬‬
‫در بعضی حاالت زمانیکه از تقویت مثبت و منفی استفاده نتوانیم باید خالقیت خاموشی را به‬
‫کاربرد طوریکه یک شاگرد اگر مکررآ دست خود را برای تشریح یک درس بلند کند ولی برای‬
‫تشریح فرا خوانده نشود پس گزینه خاموشی را اختیار خواهد ولی نمایانگر آن نیست که یادگیری‬
‫در فرد صورت نگرفته بلکه چون از باال کردن دست خود تقویت مثبت حاصل نکرده و سر انجام‬
‫از این کار دست کشیده است و وقوع رفتار را کاهش میدهد‪.‬‬
 ‫تنبیه‬

‫یکی دیگر از روش های کاهش رفتار استفاده از تنبیه میباشد که میتواند‬ ‫‪‬‬
‫به اشکال تنبیه مثبت و تنبیه منفی موجود باشد‪.‬‬
‫طور مثال راننده ای که یک بار به دلیل عبور از چراغ سرخ جریمه‬ ‫‪‬‬
‫میشود نمونه ای از تنبیه مثبت است که سبب کاهش رفتار منفی در فرد‬
‫میگردد‪.‬‬
‫طفلی را به دلیل نامرتب بودن لباس ها تنبیه کردن از جمله تنبیه منفی‬ ‫‪‬‬
‫محسوب میشود‬
‫تنبیه اعمال منفی باید به کرات صورت گیرد‬ ‫‪‬‬

‫در تنبیه گفتاری در الفاظ مورد استفاده باید دقت صورت گیرد‪.‬‬ ‫‪‬‬
 ‫اهمیت و کاربرد روانشناسی رفتاری در زندگی‬

‫با استفاده از روانشناسی رفتاری میتوان برخی از از رفتار محیط صنف را تبیین کرد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫بسیاری از مشکالت جامعه را حل کرد‬ ‫‪‬‬

‫اختالالت روانی را کاهش داد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫رفتار نامطلوب افراد را از میان برداشت‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫رفتار های نا به هنجار را کاهش داد‬ ‫‪‬‬

 ‫روانشناسی رشد‬

‫عبارت از آن بخ‪H‬ش عل‪H‬م روانشناس‪H‬ی اس‪H‬ت ک‪H‬ه شعب‪H‬ه های مختل‪H‬ف همچون رش‪H‬د‪ ،‬نمو‪،‬‬ ‫‪‬‬

‫بزرگ شدن‪ ،‬تحول و تکام‪H‬ل افراد را در دوره های مختلف س‪H‬نی مورد مطالعه قرار‬
‫میدهد‪.‬‬
‫شاخه‌ ای از علم روان‌شناسی است که به توصیف و تبیین تغییرات در طول زندگی‬ ‫‪‬‬
‫فرد می‌پردازد و از رشته‌های مختلف زیست‌شناسی‪ ،‬جامعه‌ شناسی‪ ،‬تعلیم و تربیت‬
‫و طباب‪H‬ت کم‪H‬ک می‌گیرد‪ .‬اگ‪H‬ر چ‪H‬ه روان‌شناس‪H‬ی رش‪H‬د ب‪H‬ه تمام مراح‪H‬ل زندگ‪H‬ی انسان از‬
‫تولد تا مرگ می‌پردازد‪ ،‬اما بر کودکی و نوجوانی تأکید دارد‪.‬‬
‫روان‌شناس‪H‬ان رش‪H‬د در پ‪H‬ی آ‪H‬ن اس‪H‬ت ت‪H‬ا چگونگ‪H‬ی رش‪H‬د انس‪H‬ان را در طول زمان تعیین‬ ‫‪‬‬
‫کنند‪.‬‬
 ‫اصطالحات روانشناسی رشد‬

‫رش‪H‬د‪ :‬عبارت از تغییرات کم‪H‬ی و کیف‪H‬ی اس‪H‬ت ب‪H‬ه عباره دیگ‪H‬ر تغییرا ت در س‪H‬اخت بدن‪H‬ی‪ ،‬عصبی‪ ،‬رفتار و‬ ‫‪‬‬
‫نشانه ها را در یک فرد مورد مطالعه قرار میدهد‪.‬‬
‫نم‪H‬و‪ :‬عبارت از افزای‪H‬ش ق‪H‬د‪ ،‬وزن ی‪H‬ا اندازه فزیک‪H‬ی اس‪H‬ت یعن‪H‬ی عبارت از تعیی‪H‬ر در ساختار بدن اطالق‬ ‫‪‬‬
‫میشود‪.‬‬
‫نضج‪ :‬عبارت از حدی توانایی عملی اس‪H‬ت‪ ،‬آنچ‪H‬ه در نضج بیشتر مورد بحث قرار میگیرد تکامل سیستم‬ ‫‪‬‬
‫عصبی‪ ،‬ساختار های بدن و استعداد های فطری است‪.‬‬
‫بزرگ شدن‪ :‬عبارت از فرایندی است که با گذشت زمان تحقق میابد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫تحول‪ :‬هر نوع تغییر ایجاد شده در فرد را دربر میگیرد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫تکامل‪ :‬عبارت از تغییرات تدریجی در فرد میباشد‪.‬‬ ‫‪‬‬

 ‫خصوصیات عمومی رشد‬

‫فرایند رشد در افراد داری خصوصیات ذیل است‪:‬‬

‫رشد یک جریان دایمی است‪ :‬در یکی از مرحله های زمانی آغاز و در یک زمان معیین به پایان میرسد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫رشد به صورت تغییرات تدریجی در رفتار فرد ظاهر میگردد‪ :‬حاالت عاطفی در افراد به شکل تدریجی شکل میگیرد و‬ ‫‪‬‬
‫جنبه های عقالنی و عاطفی فرد را شامل میشود‬
‫طرح و زمین‪-‬ه رش‪-‬د ه‪-‬ر فرد تح‪-‬ت تآثی‪-‬ر عوام‪-‬ل ارث‪-‬ی و محیط‪-‬ی قرار دارد‪ :‬رش‪H‬د ه‪H‬ر فرد نتیج‪H‬ه و محص‪H‬ول تآثی‪H‬ر متقابل‬ ‫‪‬‬
‫محیط و وراثت میباشد‪.‬‬
‫رشد امر کیفی و کمی است‪ :‬چگونگی رشد و اندازه آن فرق دارند ولی مجزا از هم نمیباشند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫رشد امر پیچیده است‪ :‬زیرا تمام مراحل زندگی افراد را شامل میشود‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫تآثیر وراثت و محیط‪ :‬رشد در مرحله های مختلف سنی میتوانند تحت تآثیر محیط و وراثت قرار گیرد‪.‬‬ ‫‪‬‬
 ‫عوامل موثر بر رفتار‬

‫وراث و محیط ‪ :‬دانمشنمدان در پی آن اند تا نقش وراثت را در عملکرد دستگاه عصبی و عملیه رشد بدانند و در این زمینه تحقیقات زیادی صورت گرفته و‬
‫طبق این تحقیقات اثر هر یک را در پروسه رشد چنین میتوان بیان کرد‪.‬‬

‫اثر وراثت بر رفتار‪ :‬وراثت موثر ترین فکتور در تعیین رفتار افراد میباشد که این امر بیشتر بر حیوانات قابل صدق میباشد نسبت به انسان ها ولی با آن هم‬
‫تاثیر وراثت را نمی توان در تعیین رفتار افراد نادیده گرفت‪ .‬که از آن جمله میتوان موارد ذیل را نام برد‬

‫تآثیر وراثت بر انتقال ضرایب هوشی افراد‬ ‫‪‬‬

‫همبستگی های موجود بین فرزند خوانده ها با والدین حقیقی‬ ‫‪‬‬

‫تآثیر محیط بر رفتار‬

‫محیط خانواده و نوع تعلیم و تربیت میتواند بر رفتار کودکان اثر گذار باشد‪ .‬به هر اندازه ی که امکانات محیطی و عاطفی برای یک کودک بیشتر مهیا باشد به‬
‫همان اندازه رشد ضریب هوشی کودک نیز بیشتر خواهد بود‪.‬‬
 ‫ادراک شخصی‬

‫ما خود و دیگران را چگونه م‪-‬ی نگری؟‬ ‫‪‬‬

‫ادراک جمع درک بوده و عبارت از پی بردن به مفهوم واقعی یک پدیده میباشد‪ .‬به عبارت دیگر ما به دنیا و‬
‫محیط زندگی خویش آن چنان پاسخ میدهیم که آن را درک کرده باشیم‪.‬‬

‫ادراک اجتماعی‪ :‬عملیه ای خاصی از ادراک است و میان درک شونده و درک کننده رابطه ای قرار دارد به این‬
‫معنی که اگر شخص در کننده شخص درک شونده را درک کند پس شخص الف وسیله شخص ب شده است‬

‫حال سوال اول اینجاست‪ :‬چگونه خود را بشناسیم؟ و اصال شناختن خودمان چه مزایایی دارد؟ برای اینکه بتوانید‬
‫بهتر خودتان را بشناسید‪ ،‬باید با شش عامل مهم که در خودشناسی نقش مهمی دارند‪ ،‬بیشتر آشنا شوید‪.‬‬
 ‫در شناخت خود رعایت شش نکته ضروریست‬

‫ارزش‌ها‪ :‬روان‌شناسی نشان می‌دهند باور داشتن به یک‌سری اصول و ارزش‌ها به شما انرژی مضاعفی می‌دهد تا علی‌رغم سختی‌ها و‬ ‫‪)1‬‬

‫خستگی‌ها‪ ،‬با قدرت بیشتری به سوی اهداف خود در زندگی حرکت کنید‪ .‬پس اگر می‌خواهید در زندگی انگیزه داشته باشید‪ ‌،‬ارزش‌هایی را‬
‫که برای‌تان مهم‌اند‪ ،‬شناسایی و اولویت‌بندی کنید‪.‬‬

‫عالیق؟ ‪ :‬برای شناخت بهتر عالیق خود‪ ،‬بهتر است این سؤاالت را از خودتان بپرسید‪:‬‬ ‫‪)2‬‬

‫چه چیزی توجه من را به خود جلب می‌کند؟‬

‫•در مورد چه موضوعاتی کنجکاو هستم؟‬

‫•چه چیزهایی باعث نگرانی من می‌شود‬

 ‫ف‪---‬طرت ‪3:‬‬
‫‪.‬با ویژگی‌ها و خصوصیات فردی خود آشنا شوید‬
‫فردی درون‌گرا هستید یا برون‌گرا؟•‬
‫راهبر هستید یا دنباله‌رو؟•‬
‫تصمیمات زندگی شما بیشتر احساسی است یا منطقی؟•‬
‫جزئیات یک ایده بیشتر برای‌تان اهمیت دارد یا دریافت ایده‌ی کلی آن کفایت می‌کند؟•‬
‫‪:‬ریتم‪ -‬زندگ‪-‬ی‪4:‬‬

‫یکی از خوشی‌های زندگی من در دوران نوجوانی پیدا کردن دوستی بود که ریتم زندگی‌اش مشابه ریتم زندگی من باشد تا با هم درس‬
‫بخوانیم و تفریح کنیم‪ .‬همیشه به یاد داشته باشید که این شما هستید که باید تصمیم بگیرید چگونه از زندگی خود لذت ببرید‪ ،‬پس انرژی و‬
‫‪.‬وقت خود را در مسیری هزینه کنید که از آن لذت می‌برید‬
 ‫‪ :5‬نقاط قوت‬ ‫‪‬‬

‫نقاط قوت تنها محدود به توانایی‌ها‪ ،‬مهارت‌ها و استعدادهای شما نمی‌شود‪ ،‬بلکه ویژگی‌هایی چون وفاداری‪ ،‬احترام به دیگرا‪H‬ن‪،‬‬
‫شوق یادگیری‪ ،‬هوش هیجانی و عدال‪H‬ت نیز می‌تواند از نقاط قوت شخصیت شما محسوب شود‪ .‬شناخت نقاط قوت یکی از پایه‌های‬
‫اصلی اعتماد به نفس است‪ ،‬ا‪H‬گر نتوانید این نقاط قوت شخصیت‌تان را درست بشناسید‪ ،‬عزت نفس‌تان پایین می‌آید‪.‬‬

‫‪ :6‬تصمیم‌گیری بهتر‪:‬‬

‫وقتی خودتان را بهتر بشناسید‪ ،‬انتخاب‌های بهتری در زندگی خواهید داشت‪ ،‬از انتخاب‌های کوچک و شاید بی‌اهمیتی مثل خرید‬
‫فالن مدل لباس تا تصمیمات بزرگ زندگی مثل انتخاب شریک زندگی‪ .‬وقتی خودتان را بشناسید‪.‬‬
 ‫چگونه می‌توانیم شخصیت دیگران را بشناسیم؟‬

‫امروزه شخص‪H‬يت‌ خوان‪H‬ي ب‪H‬ه علمي‌تبدی‪H‬ل‪ H‬شده اس‪H‬ت ک‪H‬ه ای‪H‬ن عل‪H‬م‪ ،‬موجبات بهبود رواب‪H‬ط بی‪H‬ن فردی را فراه‪H‬م آورده ا‪H‬ست‪ .‬و‬ ‫‪‬‬
‫هنگام صحبت در مورد شخصیت دیگران نکات ذیل را مراعات نمایید‪.‬‬
‫هميشه با موردي كه ا‪H‬ز آن اطمينان بيشتري داريد شروع كنيد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫در داوري كردن عجله نكنيد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫به برداشت‌های اشتباه احتمالی خود توجه داشته باشيد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫ارتباط میان فردی ‪Interpersonal communication‬‬

‫قرن ‪ 21‬را به نام قرن اطالعات و ارتباطات مینامند زیرا در این قرن پیشرفت های چشمگیری‬ ‫‪‬‬

‫در عرصه ارتباطات صورت گرفته‪.‬‬

‫ارتباطات و رابطه ‪ :‬ارتباطات عملیه ای است که توسط آن یک فرد یا یا گروهی پیامی را به فرد‬ ‫‪‬‬

‫یا گروه دیگر که گیرنده یا دریافت کننده نامیده میشود منتقل میکند‪.‬‬

‫به عباره دیگر ارتباط نوعی عملیه ای است یعنی نوعی حرکت هدفمند است و هدف اش اثر‬ ‫‪‬‬

‫گذاری در گیرنده پیام میباشد‬

‫ارتباطات را عملیه برقراری آگاهانه‪ ،‬هدفمند‪ ،‬تفاهم و تعامل میان حد اقل دو نفر میتوان تعریف‬ ‫‪‬‬

‫کرد‪.‬‬
 ‫ادامه‬

‫آشکار است که هر فرستنده پیام انتظار دارد تآثیر پیام اش را درگیرنده پیام دریابد و به واکنش های او پی ببرد که واکنش گیرنده پیام را به نام فیدبک یاد‬ ‫‪‬‬

‫میکنند‪ .‬زندگی انسان ها با برقراری رابطه آغاز میشود و پیوسته به شمار و چگونگی آنها افزوده میشود تا اینکه سر انجام پایان این ارتباطات ها و رابطه ها‬
‫فرا میرسد و شخص دنیا را وداع میکند‪.‬‬

‫و بالخره میتوان گفت ارتباطات همیشه دارای یک شبکه است که آن شبکه را شبکه ارتباطی میتوان نامید و در هر شبکه ای ارتباطی حد اقل سه بخش است‬ ‫‪‬‬

‫برقرار کننده ارتباط‬ ‫‪)1‬‬

‫موضوع یا پیام ارتباط‬ ‫‪)2‬‬

‫پذیرنده ارتباط یا مخاطب‬ ‫‪)3‬‬

 ‫ارتباطات اثربخش و مفید‬

‫ارتباطات آموختنی است به این معنا که هر فرد از هنگام تولد‪ ،‬مهارت های ارتباطی اثر بخش را یاد میگیرند تا بتوانند به‬ ‫‪‬‬
‫موقع و به منظور سازگاری مناسب و مطلوب با محیط مورد استفاده قرار دهد‪ .‬آموختن مهارت های ارتباطی بنا به دالیل‬
‫ذیل ضروریست ‪:‬‬
‫ال‪-‬ف‪ :‬رشد شخصی‬ ‫‪‬‬

‫برای رشد شخصی نکات ذیل را باید در نظر داشت‬

‫سرگرمی‌های جدید انتخاب کنید‬ ‫‪‬‬

‫به ترس‌هایتان غلبه کنید‬ ‫‪‬‬

‫مهارت‌هایتان را ارتقا دهید‬ ‫‪‬‬

‫برنامه ورزشی روزانه داشته باشید‬ ‫‪‬‬

‫دیگران را به چالش بکشید‬ ‫‪‬‬

 ‫ب‪ :‬رشد اجتماعی‬

‫یکی دیگر از اهداف ارتباطات رشد اجتماعی افراد است که سبب‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫ج ‪ :‬تعاون و همکاری‬
‫اصول و رهنمایی برقراری ارتباط با دیگران‬

‫شنونده خوبی باشید‬ ‫‪‬‬

‫رویکرد مثبتی در ذهنتان ایجاد کنید‬ ‫‪‬‬

‫صادق و اصیل باشید‬ ‫‪‬‬

‫پیگیری کنید‬ ‫‪‬‬

‫معتمد‌بودنتان را ثابت کنید‬ ‫‪‬‬

‫قابل دسترسی باشید‬ ‫‪‬‬

‫به خود و دیگران احترام بگذارید‬ ‫‪‬‬

‫فضای شخصی دیگران را در نظر بگیرید‬ ‫‪‬‬

 ‫جندر و رفتار‬

‫تفاوت های موجود بین دو جنس‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫دختران و پسران از اساس با هم تفاوت دارند پسران محصول کروموزم های ‪ XY‬و دختران محصول کروموزم های ‪XX‬‬ ‫‪‬‬
‫میباشد‬
‫تحقیقات جدید نشان میدهد که عملکرد نیم کره راست و چپ از هم متفاوت است طبق این تحقیقات دو نیم کره مغز پسر ها‬ ‫‪‬‬
‫نسبت به دخترها بیشتر تخصصی شده است ازین لحاظ پسر ها نسبت به دخترا‪H‬ن میتوانند بیشتر دست به کار های متنوع بزنند‪.‬‬
‫لیکن دختران نسبت به استعداد های کالمی مانند خوانند‪ ،‬ا‪H‬مالی کلمات و تلفظ دقیق آنها نسبت به پسران فعال تر میباشند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫پسران در یادگیری مضامین دروس ریاضی‪ ،‬فزیک‪ ،‬نقشه کشی پیشتاز اند نسبت به دختران‬ ‫‪‬‬

‫میزان تولید تستسترون در دختر های که خاصیت مردانه دا‪H‬رند بیشتر است نسبت به دختران که این خصوصیت را ندارند‬ ‫‪‬‬
 ‫ادامه‬

‫‪ ‬سطح شنوایی و لمس دختران پایین تر است نسبت به سطح شنوایی و لمس پسران‪.‬‬
‫حس بویایی دختران قوی تر است نسبت به حس بویای پسران‬ ‫‪‬‬

‫تحمل درد در دختران کمتر است نسبت به پسران‬ ‫‪‬‬

‫دختران از راه شنوایی و لمس کردن لیکن پسران بیشتر از راه بینش می آموزند‬ ‫‪‬‬

‫‪ ‬به صورت معمول پسران در خانواده ها بیشتر تشویق میشود نسبت به دختران‬
‫دختران نسبت به پسران زودتر به بلوغ جنسی میرسند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ ‬بلوغ جنسی پسران در سن ‪ 14‬صورت میگیرد‬

‫بلوغ جنسی دخترا در سن ‪12‬‬ ‫‪‬‬
 ‫مقایسه مغز زنان و مردان‬

‫تصویربرداری مغزی بیش از ‪ ۱۰۰۰‬زن و مرد نشان می دهد که سیستم اعصاب مغزی‬ ‫‪‬‬

‫زنان و مردان کامال متفاوت است و نگرش متفاوت آنان نیز از همین واقعیت ناشی می‬
‫شود‪.‬‬

‫ارتباطات عصبی مغز مردا‪H‬ن درون دو نیمکره مغز بیشتر است؛ درحالی که ارتباطات‬ ‫‪‬‬

‫عصبی زنان بین دو نیمکره راست و چپ بیشتر است‪ .‬این موضوع باعث می شود که‬
‫مهارت های حرکتی در مردان بهینه تر باشد و زنان تفکر تحلیلی و حسی بهتری داشته‬
‫باشند‪.‬‬
 ‫تفاوت ها ‪:‬‬

‫تفاوت در اندازه مغز‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫در هنگام تولد مغز نوزاد پسر بین ‪ 12‬تا ‪ 20‬درصد از مغز نوازد دختران بزرگتر است اندازه‬
‫دور سر نوزاد پسر از اندازه دور سر نوزاد دختر نیز بزرگتر میباشد‪.‬‬

‫در بزرگ ساالن وزن مغز مردان ‪ 12‬درصد بیشتر از زنان است‬

‫"جوزف دولین" رئیس گروه روانشناسی تجربی در دانشگاه کالج لندن گفت‪ :‬ما به دنبال شباهت‬
‫ها و تفاوت هاي حيرت انگيز مغز مردان و زنان هستيم و در تحقيقات خود دريافتيم مغز‬
‫مردان حدود ‪ 12‬درصد بزرگتر از مغز زنان است؛ گرچه ارتباط مستقیمی بين "اندازه مغز" و‬
‫"هوش" وجود ندارد‪.‬‬
 ‫تفاوت در کورپوس کالوزوم‬

‫‪ ‬کورپوس کالوزوم راه اصلی ارتباط بین دو نیم کره چپ و راست مغز است طبق تحقیقات انجام شده واضح میشود که کورپوس کالوزم‬
‫در زنان ساختار حجیم تر و متکامل تری دارند نسبت به مردان‪.‬‬
‫تفاوت در هایپوتاالموس ‪:‬‬
‫غده هیپوفیز به دستگاه غدد درون‌ریز متصل می‌کند‪ .‬هیپوتاالموس در‬
‫غده ای است در مغز‪ ،‬که دستگاه عصبی را با کمک ٔ‬
‫واقع یک دستگاه کنترل‌کننده بدن است‪.‬‬
‫ناحیه ا‪H‬پیتیک و ناحیه پره ا‪H‬پیتیک در مردان و زنان از هم متفاوت است طوریکه ناحیه پره اپتیک در مردان حجم اش بیش از‬
‫دو برابر حجم همین ناحیه در زنان است‬
‫سلول های این ناحیه نیز دو برابر بیشتر از زنان است که این تفاوت ها بعد از سن ‪ 4‬سالگی در مردان و زنان ایجاد میشود‪.‬‬
 ‫فشار روانی و تآثیرات آن‬

‫اس‪H‬ترس ی‪H‬ا فشار روان‪H‬ی واژ‪H‬ه ایس‪H‬ت ک‪H‬ه از فزی‪H‬ک ب‪H‬ه عاری‪H‬ت گرفت‪H‬ه شده اس‪H‬ت و امروز جه‪H‬ت تدوین‬ ‫‪‬‬
‫فشار های روانی کاربرد یافته است‪.‬‬
‫ب‪H‬ه عباره دیگ‪H‬ر اس‪H‬ترس حالتیس‪H‬ت در روان و تون ک‪H‬ه ناش‪H‬ی از وارد شدن فشار های روان‪H‬ی جس‪H‬می به‬ ‫‪‬‬
‫فرد میباشد‪.‬‬
‫اس‪H‬ترس را پاس‪H‬خی دانس‪H‬ته ان‪H‬د ک‪H‬ه فرد برای تطبی‪H‬ق ب‪H‬ا ی‪H‬ک وضعی‪H‬ت خارج‪H‬ی متفاوت ب‪H‬ا وضعیت عادی‬ ‫‪‬‬
‫ب‪H‬ه ص‪H‬ورت ن‪H‬ی از رفتار روان‪H‬ی ی‪H‬ا جس‪H‬مانی از خود بروز میده‪H‬د درای‪H‬ن تعری‪H‬ف استرس عبارت از‬
‫عکس العمل های فرد در مقابل‪ H‬موقعیت های تهدید کننده در محیط‪.‬‬
‫در واق‪H‬ع اس‪H‬ترس زمان‪H‬ی ایجاد می‌شود ک‪H‬ه م‪H‬ا نتوانی‪H‬م ب‪H‬ا فشارهای کوچ‪H‬ک کنار بیاییم‪ .‬استرس در افراد‬ ‫‪‬‬
‫مختل‪H‬ف متفاوت اس‪H‬ت‪ ،‬ممک‪H‬ن اس‪H‬ت عامل‪H‬ی برای فردی ایجاد اس‪H‬ترس کن‪H‬د ول‪H‬ی در فرد دیگ‪H‬ر‪ ،‬ب‪H‬ه هیچ‬
‫عنوان استرس ایجاد نکند‪.‬‬
 ‫استرس و دیگاه های موجود‬

‫نظریه هانس سلیه ‪ :‬استرس را به مصابه حال‪H‬تی توصیف میکند که به صورت یک‬ ‫‪‬‬

‫سندروم ظاهر میشود یعنی فشار روانی با توالی حاالت خاص آشکار میشود و این توالی‬
‫را سندروم عمومی سازگاری مینامند و در آن سه گام را مشخص میسازند‪.‬‬

‫‪ :1‬واکنش اخطار‪ :‬پاسخ پیچیده که به تغییر حجره منجر میشود‬ ‫‪‬‬

‫‪ :2‬مرحله مقاومت‪ :‬بدن در مبارزه با فشار آماده میشود‬ ‫‪‬‬

‫‪ :3‬فرسودگی‪ :‬بدن در مقابل امراض عملکرد نا درست اعضایش آسیب پذیر میشود‬ ‫‪‬‬
 ‫نظریه الزاروس‬

‫‪ ‬استرس توسط ادراک شخص از موقعیت روان شناختی تعریف میشود این ادراک شامل تهدید ها‪ ،‬اسیب های بالقوه‪،‬‬
‫چالش ها و ادراک شخص از توانایی مقابله خود با انهاست‪.‬‬
‫ارتباط استرس در ایجاد بیماری ها‬

‫افسردگی‬ ‫‪‬‬

‫تضعیف سیستم ایمنی بدنی‬ ‫‪‬‬

‫سردرد و میگرن‬ ‫‪‬‬

‫مشکالت دستگاه گوارشی‬ ‫‪‬‬

‫پرخوری‬ ‫‪‬‬

‫بی‌خوابی‬ ‫‪‬‬

‫بیماری قلبی‬ ‫‪‬‬

‫سرماخوردگی و بیماری‌های عفونی‬ ‫‪‬‬

‫کمر دردی‬ ‫‪‬‬

 ‫انواع فشار روانی‬

‫از تعریف فشار روانی و ویژگیهای جسمانی آن چنین استنباط می‌شود که فشار روانی همیشه «منفی و مخرب» است و‬ ‫‪‬‬

‫باید از آن اجتناب کرد اما همیشه اینطور نیست‪ .‬فشار روانی در موارد زیادی می‌تواند «مثبت و مفید» مثال وقتی صدایی‬
‫می‌شنویم (نظیر صدای بوق ماشین) یک فشار روانی بوجود می‌آید که باعث آگاهی و حفاظت ما ا‪H‬ز خطر می‌شود‪.‬‬
‫بنابراین باید بین فشار روانی «خوشایند و مثبت» و فشار روانی « ناخوشایند و منفی» (نظیر بیماری بلند مدت) تفاوت‬
‫قائل‪ H‬شد‪ .‬در واقع پیامد و اثری که استرس بر فرد و زندگی او می‌گذارد مشخص کننده « مثبت یا منفی» بودن استرس‬
‫است‪ ،‬اما روانشناسی ‪ ،‬عالقمند بررسی پیامدهای «‌منفی» فشار روانی است آن را در معنای منفی آن بکار می‌برد‪.‬‬

‫استرس ممکن تحمیل شده باشد‪.‬‬ ‫‪‬‬

 ‫منابع فشار‬

‫فشار دارای دو منبع است‬ ‫‪‬‬

‫منبع درونی ‪ :‬میتواند جسمانی ( عفونت ها و التهاب ها) یا روانی باشد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫منبع بیرونی ‪ :‬شامل وضعیت های فزیکی نا مطلوب همچون درد‪ ،‬گرما‪ ،‬سرما میباشد‬ ‫‪‬‬
 ‫روش های مقابله با استرس‬

‫‪ :1 ‬اجتناب از کار بیش از حد ‪ :‬در انجام امور روزانه برای جلوگیری از استرس نکات ذیل را باید در نظر داشت‪:‬‬

‫ابتدا مسایل مهم زندگی را حل کنید‬ ‫‪‬‬

‫میتوانید کار را به دیگران بسپارید‬ ‫‪‬‬

‫میتوانید از دیگران کمک بگیرید‬ ‫‪‬‬

‫نیاز های جسمی و روانی خود را جدی بگیرید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ :2‬ایجاد فرصت استراحت برای بدن‬ ‫‪‬‬

‫‪ :3‬ایجاد اوقات فراغت ذهنی‬ ‫‪‬‬

‫‪ :4‬استفاده بهینه از هیجان خشم‬ ‫‪‬‬

 ‫راه های کنترول خشم‬

‫‪ .‬ببخشید و یا فراموش کنید‬ ‫‪‬‬

‫تقویت مهارت گوش دادن‬ ‫‪‬‬

‫اگر خیلی عصبانی هستید چیزی نگویید‬ ‫‪‬‬

‫با خود رو راست باشید‬ ‫‪‬‬

‫با آن فرد به طور به طور خصوصی صحبت کنید‬ ‫‪‬‬

‫هدف تان را مشخص کنید‬ ‫‪‬‬

‫نوشیدن آب را فراموش نکنید‪.‬‬ ‫‪‬‬

 ‫مثبت نگری‬

‫‪ ‬همواره افکار ما بر روی احساسات ما تآثیر گذار میباشد‪ .‬این تفکرات ناشی از افکار نامعقول و غیر منطقی ناشی‬
‫میشود و در مقابل آن رفتار مطلوب و نگرش مثبت وجود دارد‬
‫‪ ‬مثبت نگری را چگونه تمرین کنیم؟‬
‫قدردان باشید‬ ‫‪‬‬

‫مسائل را شخصی نکنید‬ ‫‪‬‬

‫احساسات خود را بازگو کنید‬ ‫‪‬‬

‫تمرکز تان بر نکات مثبت زندگی تان باشد‬ ‫‪‬‬

‫دست از مقایسه خود با دیگران بردارید‬ ‫‪‬‬

 ‫تیوری های شخصیت و رفتار‬

‫تعاریف و تیوری شخصیت‬ ‫‪‬‬

‫شخصیت از کلمه التینی ‪ Personality‬که از کلمه ‪ person‬گرفته شده یعنی ماسک که بازیگران تیاتر یونان قدیم در موقع نمایش به‬ ‫‪‬‬
‫صورت خود میگذاشتن ‪.‬‬
‫شخصیت عبارت نمونه های نسبتآ ثابت و بی مانند تفکر افراد است که او را از دیگران متمایز میسازد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫شخصیت یعنی مجموعه‌ی دریافت‌ها‪ ،‬هیجان‌ها‪ ،‬ذهنیت‌ها‪ ،‬انگیزه‌ها و اقدام‌های یک فرد در تعامل با شرایط محیطی مختلف‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫تیوری های مهمی که کوشش میکند در توجیه و تشریح شخصیت قدم های علمی بردارند که شامل تیوری های‬
‫تیوری رفتار گرا‬ ‫‪‬‬

‫تیوری صفات‬ ‫‪‬‬

‫تیوری روان کاوی‬ ‫‪‬‬

 ‫تیوری صفات‬

‫‪ ‬واحد شخصیت را صفات ظاهری شخصیت مینامند‬

‫تیوری تیپ شناسی‬
‫تیپ شناسی مانند تیوری صفات به اندازه گیری خصوصیات مشخص جداگانه ای افراد توجه میکند‬
‫این تیوری نسبت به تیوری صفات وسیع تر میباشد و یکی از مشهور ترین نوع تیوری تیپ شناسی میباشد‬
‫یونگ انواع تیپ را دو نوع معرفیی میکند‬
‫درون گرا ‪ :‬افراد درون گرا گوشه گیر‪ ،‬تنها‪ ،‬مشغول بودن با تفکرات و عوا‪H‬طف خود تمایل دارد‬
‫بیرون گرا ‪ :‬فرد بیرون گر ا متمایل به اجتماعات و تجمعات اجتماعی است‬
 ‫تیوری رفتارگرایی‬

‫این تیوری بر اهمیت یادگیری و عوامل محیطی در شخصیت تآکید میکند‬ ‫‪‬‬

‫به عقیده ای اسکینر ‪ :‬عمل ما بیانگر هویت ما است و آنچه ما در یک موقعیت معین انجام میدهیم بستگی به تجربیات قبلی‬
‫ما دارد‪.‬‬
‫نظریه انسانگرایی خود شگوفایی شخصیت‪:‬‬
‫انسان در امور زندگی نیاز به خود شگوفایی دارد و آمادگی در جهت تالش برای رسیدن به سعادت و‬
‫خوشبختی دارد یک فرد خود شگوفا دارای خصوصیات ذیل ا‪H‬ست‪:‬‬
‫پزیرش خود و دیگران‬ ‫واقع بینانه عمل میکنند‬
‫ابراز استقالل‬ ‫نگرش مثبت نسبت به افتکارات و خالقیت های خود‬
‫همدردی و دلبستگی دیگران‬ ‫خود پیروی‬
‫شوخ طبع‬ ‫درک اطرافیان‬
 ‫تیوری روانکاوی‬

‫فروید معتقد است که شخصیت انسان از سه دسته خصوصیات اصلی تشکیل یافته‬ ‫‪‬‬

‫نهاد‪ ،‬خود و فرا خود‬ ‫‪‬‬

‫نهاد ‪ :‬عبارت از منشآ و منبع تمام انرژی های غریزه یی فرد است به عباره ای دیگر تمالیات خام کنترول نشده غیر‬
‫اجتماعی‪ ،‬بدون جهت و اولیه انسان نهاد را میسازند‬

‫خود‪ :‬برای کنترول خواسته های نهاد به وجود می آید‬

‫فراخود‪ :‬تقریبآ شبیه آن چیزی است که در اصطالح متعارف وجدان نامیده میشود فراخود در اثر درون فگنی‪ ،‬معیار های‬
‫اجتماعی ایجاد میشود‪.‬‬
 ‫تیوری شناختی‬

‫این تیوری بیان میکند که هر فرد بشر خود یک دانشمند است وروند زندگی او به طور مداوم شامل کوشش برای فهمیدن‬ ‫‪‬‬
‫تفکر‪ ،‬درک وکنترول امور است تا بتواند در زندگی خود سازگاری را به وجود آورد‪.‬‬
 ‫عوامل موثر در رشد‬

‫‪ ‬عوامل شخصی‬
‫‪ ‬عوامل اجتماعی‬
‫‪ ‬عوامل خانوادگی‬
‫عوامل شخصی ‪ :‬تحت تآثیر عوامل ذیل قرار دارد‬
‫غدوات درون ریز‬ ‫‪‬‬

‫بدن‬ ‫‪‬‬

‫صحت‬ ‫‪‬‬

‫وراثت ‪ ،‬لباس‪ ،‬نام کودک‪ ،‬هوش‪ ،‬تجارب اولیه‬ ‫‪‬‬

 ‫عوامل خانوادگی‬

‫‪ ‬عوامل خانوادگی میتواند تحت تآثیر فکتور های ذیل قرار گیرد‬
‫پدر مادر‬ ‫‪‬‬

‫وضع زندگی خانوادگی‬ ‫‪‬‬

‫وضع اقتصادی و اجتماعی خانواده‬ ‫‪‬‬

 ‫عوامل اجتماعی‬

‫عوامل اجتماعی شامل‬ ‫‪‬‬

‫محیط مکتب ‪ :‬مکتب در رشد شخصیت فرد نکته اثر گذار میباشد و عوامل اساسی که دررشد شخصیت کودک اثر گذار است پیشرفت‬ ‫‪‬‬
‫تحصیلی است‪.‬‬
‫محیط اجتماع‪-‬ی ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫همان طوریکه مخیط خانواده و مکتب تآثیر گذار است محیط اجتماعی باالی فرد تآثیر وسیع تر دارد زیرا محیط اجتماعی اوضاع ثابت‬
‫اجتماعی مانند دین‪ ،‬زبان و نظم سیاسی و اقتصادی‪.‬‬
‫محیط اجتماعی شامل‪ :‬موقعیت جغرافیایی کشور‬
‫نوع زندگی و شغل‬ ‫‪‬‬

‫چگونگی ارتباط میان زن و مرد و عقیده آنها‬ ‫‪‬‬

‫معیار های اخالقی و اجتماعی موجود در جامعه‬ ‫‪‬‬

 ‫روان شناسی غیر عادی‬

‫‪ ‬روانشناسی غیر عادی که به آن روانشناسی مرضی نیز گفته میشود عبارت از آن بخش از علم روانشاسی است که رفتار های غیر‬
‫عادی افراد را مورد مورد مطالعه قرار میدهد‪.‬‬
‫به عبارت دیگر روانشاسی غیر عادی عبارت از کاربرد علم روانشاسی جهت مطالعه اختالالت روانی میباشد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫معیار های شناخت رفتار های غیر عادی‬

‫برای تعریف رفتار غیر عادی میتوان از معیار های مختلفی استفاده کرد‪.‬‬
‫انحراف از هنجار های آماری ‪ :‬استفاده از این معیار زمینه را‪ H‬برای شناخت رفتار های غیر عادی ممکن میسازد‬ ‫‪‬‬

‫طبق این تحقیقات اگر نمره ‪ IQ‬پایین تر از ‪ 100‬باشد داللت به عقب ماندگی دهنی میکند‬
 ‫‪ ‬انحراف از هنجار های اجتماعی‬

‫هر جامعه افرامختلف دا‪H‬رد وهر فرهنگ یک تعداد افرادعادی یا هنجار دارد ویکی از افراد جامعه دور ا‪H‬ز رفتار عادی‬
‫باشند نشانه از مشکالت روانی است‪.‬اولتر از همه هنجار های مختلف با هم دیگر اختالف زیاد دارد مثال در اتحادیه شوری‬
‫اگر کسی مخالف ریژیم انها بود در شفاخانه های روانی جا می گرفتن واگر کسی مخالف دولت انها می بود بیمار روانی گفته‬
‫می شد‬

‫عوامل اجتماعی‪ ،‬عوامل فرهنگی از جمله انحرافات هنجار های رفتار است‪.‬‬
 ‫رفتار ناسازگارانه‬

‫یک‪H‬ی دیگ‪H‬ر از معیارهای شناخ‪H‬ت رفتار غی‪H‬ر عادی رفتار ناس‪H‬ازگارانه است و هدف از رفتار‬ ‫‪‬‬

‫ناس‪H‬ازگارانه عبارت از عک‪H‬س العم‪H‬ل های غی‪H‬ر عادی فرد در مقاب‪H‬ل اعمال محیط‪H‬ی اس‪H‬ت‪ .‬ب‪H‬ه این‬
‫ص‪H‬ورت ک‪H‬ه فرد نتوان‪H‬د کار های روزمره عادی خوی‪H‬ش را انجام ده‪H‬د و رفتار های اجتماع‪H‬ی نداشته‬
‫باشد و یا نتواند برای خود شغلی دریافت کند خواهیم گفت شخص به مشکالت روانی دچار شده است‪.‬‬

‫این رفتار های ناسازگار میتواند هم برای شخص فرد و هم برای اطرافیان اش خطر ساز باشد‬ ‫‪‬‬
 ‫رنج و نقص‬

‫یکی دیگر از معیار های تشخیص رفتار های غیر عادی کشف دالیل رنج و غصه‬ ‫‪‬‬

‫فرد مورد نظر است‪ .‬ویکی از شرایط اصلی این است که عارضه های مشکل در‬
‫عملکرد های اجتماعی‪ ،‬تحصیلی‪ ،‬شغلی و یا شخصی فرد باید کشف گردد‬
‫صحت روانی ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫هنگام تعریف مشکالت روانی در نظر گرفتن اینکه معموآل چه چیز های را معیار‬
‫صحت روانی می دانیم میتواند بسیار مفید باشد‪ .‬و صحت روانی خوب را نکات ذیل‬
‫آشکار می‬
‫صحت روانی خوب را حضور خصوصیات ذیل واضح‬
‫میسازد‬

‫درک خوب از واقعیت‬ ‫‪)1‬‬

‫خود را خوب شناختن و آگاهی داشتن از احساسات درونی‬ ‫‪)2‬‬

‫توانایی در کنترول رفتار‬ ‫‪)3‬‬

‫عزت نفس و ارزشمند داشتن خود‬ ‫‪)4‬‬

‫توانایی در ایجاد و حفظ روابط عاطفی با دیگران‬ ‫‪)5‬‬

‫بازدهی‪ ،‬یعنی نظریه مثبت و با برنامه زندگی‬ ‫‪)6‬‬

 ‫عالیم و نشانه های بیماری های روانی‬

‫بیماری های روانی کلمه ای است که به همه اختالالت روا‪H‬نی قابل تشخیص اشاره دارد‬ ‫‪‬‬