Professional Documents
Culture Documents
شناخت
زوج سیستم
کاهش
استرس فعال
رفتار
درمان درمانی
روان درمانی تحلیل
درمانی درمانی
مبتنی بر سازی
دیالکتیک
پذیرش و مبتنی بر
تحلیل رفتاری رفتاری
ذهن رفتاری تعهد ذهن شناخت
آگاهی ی
آگاهی
تابعی تلفیق
ی ی
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
ACTن امش(درمانمبتنیب ر پ ذیرشو ت عه د) را از پ یام اصلیاشمی
گ یرد :آنچه خارج از ک نترلش خصیاتاسترا ب پذیر و ب ه عملیک ه
ش ایندرمانب رایاولینب ار ت وسط زندگ یاترا غنیمیس ازد متعهد ب ا .
مک ه مراجعب هایزو استروسا لدر س ا ل1980مطرح ش د هدف ACTک
ی ک املو معنادار استدر عین پ ذیرش رنجی ب رایایجاد ی کزندگ یغن ،
ک ه زندگ ین اچارا ب ا خود دارد ایجاد ارتباط ب یشتر ب ا جریانمداوم
ک ند.مولفه هایاصلی ACTعبارتند از ت جربه در زمان حا لاستفاده می
پ ذیرش ،گ سلش ،خود ب ه عنوانزمینه ،ارتباط ب ا زمانحا ،ل ارزشها
و ت عهد .
مبانی نظری وفلسفی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
زمینه گرایی عملکردی:
در ACTافكار و احساسات مهم و مرتبط به رفتار آشكار تلقي مي شوند.
ام ا هميش ه زمين ه اس ت ن ه افكار و احس اسات ك ه هدفهاي درمان ي در اين
رويكرد مي باشند .يعني در ACTبه جاي اينكه صرفا بر كاهش نشانه تاكيد
شود زمينه آن تغيير داده ميشود كه اين نشانه مثال فكر مزاحم يا اضطراب
در آن رخ ميدهد و سپس به مراجع كمك ميشود به گونه اي عمل كند كه با
ارزش هايش منطبق تر باشد ACT .نيز به تبعيت از زمينه گرايي-به طور
خاص به نقش زمينه حساس است ACT .اساسا درماني زمينه گراست كه
ميكوشد به جاي تغيير شكل با محتواي رفتار باليني ،زمينه اجتماعي كالمي
آن را تغيير دهد.
نظریه چارچوب رابطه های ذهنی
زیر بنای اک$ت نظری$ه ای در باب زبان و شناخت انس$ان اس$ت؛ یعنی ،تدوین نظریه چارچوب
ارتباط$ی ک$ه در اواس$ط ده$ه 1980ب$ه هم$ت هی$ز و همکاران$ش انجام گرف$ت ،تالشی برای
ابقای آن نظریه بود .از وقتي شما به دنيا آمديد ،افرادي كه با شما زندگي مي كردند به شما
اس$تفاده از زبان را آموزش دادن$د ابتدا اين كار را ب$ا محب$ت ب$ا شم$ا شروع كردن$د ك$ه شما را
با ص$داهاي اين زبان آشنا ساخت .س$پس همچنان كه بزرگت$ر مي شديد شما را تشويق كردند
ص$داهايي ش$بيه خودشان بس$ازيد( .های$ز و همکاران .)2003 ،دنيايي ك$ه انس$انها در آن
زندگ$ي ميكنن$د دنيايي كالم$ي اس$ت .زبان و شناخ$ت انس$ان را قادر ب$ه ح$ل مسائل روزمره
ميكن$د و دنياي راحت$ي براي انس$ان ايجاد ميكن$د ام$ا همين زبان و شناخ$ت باعث ميشود
انس$ان پيوس$ته خود را ارزشياب$ي كن$د ،مقايس$ه كن$د و گذشت$ه دردناك$ش را به زمان حال
بياورد و آيندهاي ترس$ناك را تص$ور كن$د اگ$ر چ$ه بس$ياري از مس$ائل روان شناخت$ی انسانها
ريشه در زبان و شناخت دارد اما زندگي بدون زبان و شناخت امكان پذير نيست
ویژگی های نظریه چهار چوب رابطه ای
گر صبر کنی ...........................................سازی
نابرده رنج ....................................................نمی شود
هر که بامش بیش................................................،
همه شما مانند این ضرب المثل ها یک سری خود گویی های شخصی در مورد خودتان دارید
مثال:
نباید احساسلت کسی را جریحه دار کنم
اگر فردا در خانه بمانم بهتر است که بروم و خورد بشوم
نظری$ه چهارچوب رابط$ه نظری$ه زمین$ه گرا اس$ت و کمت$ر بر محتوای شناخ$ت و هیجان تاکی$د م$ی کن$د ،چهار چوب رابط$ه ما را
قادر م$ی س$ازد تا ص$حبت کنی$م ،برنام$ه ریزی کنیم ،تص$ور کنی$م ،ح$ل مساله کنیم ،عل$ی رغم مزیت های ذکر شده همچنان که
رش$د م$ی کنی$م ب$ه طور فزاینده ای در دنیای زبان زندگ$ی م$ی کنی$م و از دنیای تجارب مس$تقیم دورت$ر م$ی شویم .و البته
اینجاست که ACTبه کمکمان می آید.
شش فرایند بنیادین درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
پذیرش
عمل
گسلش
متعهدانه
خود به
تصریح
عنوان
ارزش ها
زمینه
انعطاف پذیری شناختی
شک$ل 1-2عالوه بر ای$ن ش$ش فراین$د اص$لی ک$ه ب$ه آنه$ا اشاره ش$د جنبه های دیگری از
الگوی ACTنشان میدهد.ب$ه زع$م هی$ز و همک$اران( ،)2010ه$ر فراین$د ب$ا فرایندهای دیگر
ارتباط و تعام$ل دارد .برخ$ی از ای$ن رواب$ط نشان دهنده ویژگ$ی های کارکردی مشترک است.
س$ه خ$ط عمودی از ای$ن نوعن$د یعن$ی خطوط$ی ک$ه پذیرش و گس$لش ،ارتباط با زمان حال و
خود ب$ه عنوان زمین$ه ،ارزشه$ا و عم$ل متعه$د را ب$ه ه$م وص$ل میکن$د نشان دهندهی آنن$د که
ه$ر کدام از ای$ن جف$ت فراینده$ا ویژگ$ی های کارکردی مشترک$ی دارند .مثال پذیرش و گسلش
ه$ر دو ب$ه کاه$ش فرایندهای زبان$ی مخرب کم$ک میکنن$د خود ب$ه عنوان زمین$ه و ارتباط با
زمان حال ه$ر دو ب$ه افزای$ش ارتباط مؤث$ر ب$ا اینج$ا و اکنون منج$ر میشود .ارزشه$ا و عمل
متعهد هر دو شامل تبدیل جنبه های مثبت زبان به الگوهای تغییر رفتار میشوند
انعطاف ناپذیری شناختی
انعطاف ناپذیری روان شناخت$ی را می توان درچهار واژ$ه آمیختگی ،ارزشیابی ،اجتناب و دلیل آوری خالصه کرد
-ترکی$ب آمیختگ$ی شناخت$ی ب$ا ارزشیاب$ی طبیعت$ا ب$ه اجتناب تجربهای منج$ر میشود .دلی$ل آوری :مراجعان$ی ک$ه دالیل
خوب$ی برای رفتار مخت$ل شان دارند عالی$م شان شدیدت$ر و درمان شان دشوار ت$ر است مجموع میتوان هدف درمان
مبتنی برپذیرش و تعهد را حرکت از انعطاف ناپذیری روان شناختی به سوی انعطاف پذیری روان شناختی دانست
را ک
ر ب
گ
تمای ه
ا
لو ی
م
جل خ
وگی صو
ب ص ی ر
ا ر ز ا
کنتر ی یا
ل جاد
یادداشت تجربه روزانه
برای مدیریت احساس افکار؟ احساس؟ تجربه چه روز
احساس چه بدنی؟ بود؟
کردید؟
روز1
روز2
روز3
روز4
روز5
روز6
روز7
یادداشت روزانه تمایل
یادداشت روزانه تمایل
.در پایان هر روز ،این سه بعدرا در آن روز درجه بندی کنید
پریشانی( -مثال اضطراب،اقسردگی،نگرانی) =1 :اصال تا=10شدید
مبارزه – برای حذف تجربه ناخوشایند چقدر تالش کردید؟ =1اصال تا =10شدید
کارایی -اگر زندگی مثل امروز باشد ،آنچه انجام دادید چقدر موثر است؟ =1اصال تا =10شدید
یادداشت روزانه ناراحتی پاک و ناپاک
دستور العمل :هر بار گرفتار موقعیتی شدید که احساس کردید گیر افتاده اید یا با افکار و احساستان منازعه می
کنید لطفا ستون های زیررا کامل کنید
رنج جدید ناراحتی میزان رنج ناراحتی پاک(اولین موقعیت
ناپاک(انچه در مورد .واکنش هایم
واکنش هایم انجام
داده ام
میزان رنج جدیدتان آیا با این افکار و میزان پریشانی چه افکار و احساس موقعیت چه بود؟
احساس منازعه فوری تانرا روی و احساس بدنی
کرده اید یا آنهارا یک مقیاس 1تا بالفاصله رخ داد؟
پس زده اید 100درجه بندی
کنید
کاربرگ مربوط به ارزش ها
روابط /دوستی/اجتماعی
کار /شغل
تحصیالت و اموزش
تفریح
معنویت
سالمت
کار برگ ارزش ها
رتبه موفقیت اهمیت شرح جهت ارزشمند حوزه
ازدواج /روابط
صمیمانه
روابط/
دوستی/اجتماعی
کار /شغل
تحصیالت و اموزش
تفریح
معنویت
سالمت
شواهد پژوهش
درمان مبتن$ی بر پذیرش و تعه$د (هی$ز ،اس$تروسال و ویلس$ون )1980،ب$ه عنوان جایگ$زینی
برای اشکال س$نتی ت$ر روان درمان$ی تدوی$ن ش$د و تاکی$د اص$لی ای$ن درمان بر کاهش شدت و
فراوان$ی هیجانات و افک$ار آزارنده اس$ت ک$ه در مورد طی$ف وس$یعی از اختالالت روان$ی موثر
واق$ع شده اس$ت .ژانت و همکاران( )2012در ی$ک بررس$ی نشان دادن$د ک$ه درمان اکت بر
لکن$ت افراد بزرگس$ال و عملک$رد اجتماع$ی آنه$ا تاثی$ر مثب$ت دارد و باعث بهبود عملکرد و
بهبود گفتار شده است.
در ی$ک آزمای$ش تص$ادفی کنترل شده توس$ط گونزال$ز مندز( )2014در پژوهش$ی نتای$ج تاثیر
طوالن$ی مدت درمان اک$ت را در زنان زندان$ی وابس$ته ب$ه مواد نشان داد ک$ه این درمان در
رفتارهای این افراد از جمله عود و وس$وسه تاثی$ر مثبت نس$بت به درمان شناختی – رفتاری
داشته است چه بسا پژوهش های دیگ$ر هم از این یافته حمایت می کردند.
شواهد پژوهش
دری$ک تحقی$ق ایفرت و فورس$یت( )2009در ی$ک مطالعه مورد بر روی 3مورد اختالل
اضطراب$ی متفاوت (پانی$ک ،فوب$ی اجتماع$ی ،وس$واس و پانی$ک)از انعطاف پذیری پروتکل
درمان$ی و ارائ$ه ی$ک پروتک$ل واح$د و تاثی$ر ان بر کاه$ش میزان اضطرب این 3فرد گزارش
دادند .گومزوهمکاران ( )2014مطالع$ه ای بر روی نوجوانان درمعرض خطر اختالل
س$لوک و اختالل کنترل تکان$ه انجام دادن$د و طب$ق گزارش های معلمان قب$ل ازدرمان هچنین
طول و بع$د از اجرای درمان نشان داد ی$ک تغیی$ر مثب$ت باال.بدس$ت امده اس$ت ،عالوه بر این،
اطالعات پیگ$یری در طول ی$ک س$ال ی$ک تغیی$ر مه$م در طی$ف گس$ترده ای از زمین$ه هایی از
قبی$ل خانواده ،رواب$ط اجتماع$ی ،دس$تاوردهای مدرس$ه ،و وضعیت شغلی نشان داد .ای$ن نتایج
نشان م$ی ده$د ک$ه پروتک$ل های ACTم$ی توان$د تاثی$ر بزرگ$ی در جمعی$ت در معرض خطر
داشته باشد.
درتحقیق$ی دیگ$ر س$وئین و همکاران )2015(،در مطالع$ه ای مروری به مرور مقاالت
مداخل$ه ای اک$ت در مورد کودکان و نوجوانان ت$ا اخ$ر س$ال 2014پرداختن$د شواه$د مطالعه
حاک$ی از گس$ترش تحقیق$ی درمان اک$ت در درمان بیماری های میان کودکان اس$ت .بررسی
ادبیات موجود نشان داد ک$ه ای$ن درمان در اختالت اضطراب$ی در کودکان و تیک و اختالل
خوردن و اختالالت رفتاری و اختالت تاثیر گذار بوده است.
لی$ن و همکاران$ش ( ،)2015مطالع$ه ای درمورد اثربخش$ی و مقرون ب$ه صرفه بودن درمان
اک$ت در س$ه س$طح هدای$ت شده و غی$ر هدای$ت شده و گروه کنترل ب$ه ص$ورت ارائ$ه اینترنتی
پروتک$ل درمان$ی ب$ا ایمی$ل در قال$ب تص$ویر و ص$دا و پیام متن$ی گزارش میکند ،افراد مورد
مطالع$ه 300نف$ر ب$ه ص$ور ت تص$ادفی از افراد مبتال ب$ه درد مزم$ن انتخاب شدن$د ک$ه نتایج
اطالعات مفیدی را در مورد مقرون ب$ه ص$رفه بودن بودن ای$ن درمان نشان م$ی ده$د البته
نتای$ج نشان م$ی ده$د ک$ه اندازه اث$ر در گروه هدای$ت شده بگروه$ی ک$ه همرا ب$ا راهنم$ا پک$یج
درمان$ی را جل$و م$ی رفتن$د و بدون هدای$ت کروه$ی ک$ه ب$ه تنهای$ی ای$ن کار را انجام می دادند.
یشت$ر اس$ت ،منظور گروه$ی ک$ه همرا ب$ا راهنم$ا پکی$ج درمان$ی را جل$و م$ی رفتند و بدون
هدایت کروهی که به تنهایی این کار را انجام می دادند.
در پژوهش مروری و فراتحلی$ل الرس و همکاران( ،)2014در مورد اث$ر درمان اک$ت از بین
تعداد زیادی مقال$ه و فراتحلی$ل شام$ل 60کارآزمای$ی بالین$ی تص$ادفی شده ()4234نفر در
اختالالت روان$ی و اختالالت جس$مانی و اس$ترس مح$ل کار انجام دادن$د ،نشان داد که اندازه
اث$ر کوچ$ک بود ،و ل$ی اث$ر درمان اک$ت در اختالل دردو اضطراب و افسردگی و وزوز
گوش(زن$گ زدن گوش) وابس$تگی ب$ه مواد نتای$ج خوب$ی داشت$ه اس$ت ای$ن نشان م$ی ده$د که
هنوز اک$ت جایگزی$ن کامل$ی برای درمان شناخت$ی –رفتاری و ی$ا بهت$ر بگویی$م مناسب برای
هر اختالل روانی نیست.
مطالع$ه کی$ن و همکاران ( ،)2014در مورد مدیری$ت اس$ترس معاونی$ن شرکت های بزرگ
تجاری در س$وئد در قال$ب نرم افزار اک$ت نص$ب بر گوش$ی ای$ن مدیران نشان داد ک$ه این
مداخل$ه اس$ترس بر اس$اس گوش های هوشمن$د در قال$ب مدل اک$ت میزان استرس درک شده
را کاهش و سالمت عمومی را افزایش می دهد.
در پژوهش$ی دیگ$ر کوی$ن و همکاران(،)2014شواهدی از تغییرات بالین$ی و تاثیر گذاری
درمان اک$ت بع$د از ی$ک دوره فشرده بی$ن رشت$ه ای توانبخش$ی نشان داد ک$ه درمان اک$ت بین
رشته ای برای درد مزمن به ویژه از رویکرد کوتاه مدت آن حمایت می کند.
در پژوهش$ی دیگ$ر پور فرج( )1390نشان داد ک$ه مداخل$ه اک$ت در کاهش نمرات اضطراب
اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد موثر واقع شده است.
مطالعات نشان م$ی ده$د درمان اک$ت ی$ک مداخل$ه مناس$ب برای کاه$ش اضطراب و افسردگی
ناش$ی ازکم$ر درد مزم$ن خفی$ف بر روی جمعی$ت زنان م$ی باش$د و باع$ث کاه$ش استرس
روان$ی بیماران مبتال ب$ه کم$ر درد مزم$ن و نی$ز نشان دهنده ی اف$ق های جدید در مداخال
بالینی است که می تواند یک مداخله مناسب استفاده می شود(ایراندوست.)2015،
مطالع$ه ای دیگ$ر کاه$ش مشکالت روان$ی بیماران مبتال ب$ه س$رطان را نشان داد که آموزش
گروه$ی مبتن$ی بر پذیرش و تعه$د درمان$ی ی$ک روش موث$ر در کاه$ش اضطراب و افسردگی
اس$ت .از ای$ن رو در مداخالت روان شناخت$ی برای کاه$ش مشک$الت روان$ی زنان مبتال به
سرطان پتان اثر بخش بوده است(محبت و همکاران .)2015،
بحث و نتیجه گیری
در درمان پذیرش مبتنی بر تعهد آنچه که باعث شگفتی است ،قبل از اینک$ه فرد تالش کند تا
شواه$د مواف$ق و مخال$ف فکری را جم$ع آوری و ارزیاب$ی نمای$د ،ی$ا خطای شناخت$ی در چنین
فکری را تشخی$ص ده$د ،بای$د ابتدا آ$ن را ب$ه عنوان ی$ک فک$ر شناس$ایی کند .از نظر گاه
شناخت$ی ،فرد بای$د یاد بگ$یرد ک$ه افک$ارش را منطق$ی ت$ر و عقالن$ی ت$ر ارزیاب$ی کن$د ت$ا سرانجام
افکار ناکارآمدتغیی$ر کند .در حالیک$ه در دیدگاه اک$ت فرد یاد م$ی گیرد خود را از فک$ر جدا کند
ت$ا چرخ$ه نشخوار فکری متوق$ف شود ب$ه خاط$ر همی$ن اس$ت ک$ه در اک$ت راه$بردهای تغییر
منطق$ی وعقالن$ی ب$ه کار نم$ی رود .و در آخ$ر در ای$ن روش ب$ه فرد یاد داده م$ی شود ک$ه به
جای اجتناب از افکار آنها را بپذیرد و متعهدانه عمل کند.