Час 3

Напредни бази на податоци - вежби

Е
в
р
о
п Вежбите се одржуваат секој вторник од
с
к
15.30 до 17 часот во лабораторија 235.
и

У
н
и
в
е Предметен асистент:
р
а
з м-р Борко Христов
и
т
е
т
Borko_h2014@gmail.com
 Бази на податоци
Ентитети и атрибути

Концептуалниот модел на податоци најчесто се

прикажува со дијаграм на ентитетски врски, односно
ER (Entity Relationship) дијаграмите.

ER дијаграмот се состои од ентитети, атрубути и врски.

ER дијаграмот претставува шематски приказ на

ентитетите и врските меѓу нив.

Видови на ЕР дијаграми:

 Изворен шенов дијаграм

 Редуциран шенов дијаграм
 UML-ов class-дијаграм.
 Бази на податоци
Ентитети и атрибути

Изворен Шенов дијаграм е блок дијаграм

во кој со графички елементи:

 Ентитетите се прикажуваат како

правоаголници.
 Атрибутите со елипси.
 Врските како ромбоиди.
 Линиите кои ги поврзуваат имаат ознака
"1“, "N“ или “M“ во зависнот од видот на
врската меѓу ентитетите.
 Бази на податоци
Изворен шенов дијаграм

Изворен шенов дијаграм на релациите „компјутер-диск“ –

„компјутер“
 Бази на податоци
Редуциран шенов дијаграм

Редуциран шенов дијаграм е поедноставен вид на

изворен шенов дијаграм, каде поради прегледност се
нацртани само правоаголниците (ентитетите), ромбовите
(врските) и спојниците меѓу нив.

Недостатокот на информации за атрибутите се

надоместува со текст кој следува после дијаграмот.
 Бази на податоци
Редуциран шенов дијаграм

Ентитети и атрибути:
• компјутер: компјутер_код, компјутер_модел,
производител_код, ...
• диск: диск_код, диск_модел, производител_код, . . .

Подвлечените атрибути се кандидати за примарен клуч на

ентиетот.

Редуциран шенов дијаграм на ентитети „компјутер“ -„диск“

 Бази на податоци
Редуциран шенов дијаграм

Врски:
 е дел од-ентитетот диск има обавезно членство во врската
 содржи во себе-ентитетот компјутер има обавезно членство
во врската

Редуциран шенов дијаграм на ентитети „компјутер“ -„диск“

 Бази на податоци
Релациски модел
Задача: Креирај табели, листа на врски помеѓу ентитетите,
ер-шема, изворен шенов дијаграм и редуциран шенов
дијаграм за базата на податоци „medicinska dijagnoza“ која се
состои од релациите:

 doctor со атрибутите: (doctor_emb, dok_ime, dok_prezime,

boln_kod, specijalnost_kod, specijalnost_naziv, …)
 bolnica со атрибутите: (boln_kod, boln_naziv,boln_adresa,
boln_email, …)
 pacient со атрибутите: (pac_emb, pac_ime, pac_prezime,
pac_adresa, pac_tel, pac_emai, …)
 bolest со атрибутите: (bolest_kod, bolest_naziv, …)
 Operacija со атрибутите: oper_kod, doctor_emb, oper_naziv,
oper_data, …)
 Бази на податоци
Релациски модел
Табели:
doktor

bolnica
 Бази на податоци
Релациски модел
Табели:
bolest

pacient
 Бази на податоци
Релациски модел

ЕР шеми: клуч

 doctor: (doctor_emb, dok_ime, dok_prezime,

boln_kod, specijalnost_kod, specijalnost_naziv, …)
 bolnica: (boln_kod, boln_naziv,boln_adresa,
boln_email, …)
 pacient: (pac_emb, pac_ime, pac_prezime,
pac_adresa, pac_tel, pac_emai, …)
 bolest: (bolest_kod, bolest_naziv, …)
 Бази на податоци
Релациски модел

Изворен Шенов дијаграм

Врски:
 operira - ентитети (doktorpacient), pacient има обавезно
членство во врската
 operira - ентитети (doktorpacient), pacient има обавезно
членство во врската
 boleduva-ентитети (pacient bolest), pacient има обавезно
членство во врската
 raboti vo – ентитети (doktorbolnica), doktor има обавезно
членство во врската.
Редуциран Шенов дијаграм
 bolnica operacija
O P
 boln_kod  oper_kod
 boln_naziv  doctor_emb
 boln_adresa  oper_naziv
 boln_email  oper_data
data_plakanje
 
 

1
doktor pacient bolest
1 N  pac_emb 1 M
 doctor_emb  bolest_kod
 dok_ime  pac_ime  bolest_naziv
 dok_prezime  pac_prezime
 boln_kod  pac_adresa
 specijalnost_kod  pac_tel  
 pac_emai
 specijalnost_naziv
   
UML-ов class-дијаграм
 Бази на податоци
Релациски модел

Задача: Креирај табели, листа на врски помеѓу ентитетите,

ер-шема, изворен шенов дијаграм и редуциран шенов
дијаграм за базата на податоци „bankarska smetka“ која се
состои од релациите:

 banka со атрибутите: (banka_kod, banka_ime,

banka_adresa, …)
 banka_filijala со атрибутите: (filijala_kod, filijala_adresa, …)
 smetka со атрибутите: (smetka_kod, smetka_tip,
smetka_sostojba, …)
 klient со атрибутите: (klient_emb, klient_ime, klient_prezime,
klient_adresa, klient_telefon, …)
 kredit со атрибутите: (kredit_kod, kredit_tip, kredit_rata,
kredit_brrati, kredit_iznos, kredit_otplateno, …)
 otplata со атрибутите: (kredit_kod, kredit_rata, rata_broj,
rata_iznos, data_plakanje, …)
 Бази на податоци
Релациски модел
Табели:
banka

smetka
 Бази на податоци
Релациски модел
Табели:
klient

kredit
 Бази на податоци
Релациски модел

Табели:
Bankarska filijala
 Бази на податоци
Релациски модел

ЕР шеми:
клуч

 banka (banka_kod, banka_ime, banka_adresa, …)

 banka_filijala (filijala_kod, filijala_adresa, …)
 smetka (smetka_kod, smetka_tip, smetka_sostojba, …)
 klient (klient_emb, klient_ime, klient_prezime, klient_adresa,
klient_telefon, …)
 kredit (kredit_kod, kredit_tip, kredit_rata, kredit_brrati,
kredit_iznos, kredit_otplateno, …)
 Otplata (kredit_kod, kredit_rata, rata_broj, rata_iznos,
data_plakanje).
 Бази на податоци
Релациски модел

Изворен Шенов дијаграм

 филијала
припаѓа на

(1)

банка е коминтент клиент плаќање сметка

Од банка
зема кредит отплата

кредит

Отворена во
ажурирање

(1)

Редуциран Шенов дијаграм

 Бази на податоци
Релациски модел

Врски:
 pripaga –ентитети (filijalabanka), filijala има обавезно
членство во врската
 e komintent-ентитети (klientbanka), klient има обавезно
членство во врската
 plakanje – ентитети (klientsmetka), klient има обавезно
членство во врската
 plakanje– ентитети (klientotplata), klient има обавезно
членство во врската
 zema kredit – ентитети (klientkredit), klient има обавезно
членство во врската
 od banka– ентитети (kreditbanka), kredit има обавезно
членство во врската
 Otvorena – ентитети (smetkabanka), smetka има обавезно
членство во врската
 Бази на податоци
Релациски модел

UML-ов class-дијаграм
 Бази на податоци - Релациски модел

За домашна работа:

Креирај табели, листа на врски помеѓу ентитетите, ер-шема,

изворен шенов дијаграм и редуциран шенов дијаграм , UML-ов
class-дијаграм за базата на податоци „videoteka“ во која се води
евиденција за изнајмените филмови од страна на клиентите.

За секој филм се води евиденција за: шифра на филмот, наслов,

година на издание, продуцентска куќа и цена.

За секој клиент се чува информација за: МБР, име, адреса (улица и

број, град, поштенски број) и листа на омилени филмови.

За секој изнајмен филм од страна на некој клиент се води

евиденција за датумот на издавање, датумот на враќање и
наплатена вредност.
ДАЛИ ИМА ПРАШАЊА?

!!!?