Bağışlanan Terapi

Irvin D. Yalom

Hazırlayan
Deniz TELLİOĞLU
 Terapistin Kendini
Açmasının 3 Türü

1. Terapinin Mekanizması –
Şeffaf Olun (27. Bölüm)

2. Burada-ve-Şimdi Duygularını
Açıklama – Yargı Gücünüzü
Kullanın (28. Bölüm)

3. Terapistin Kişisel Hayatı -

Tedbirli Olun (29. Bölüm)
Yalom’a göre psikoterapi; biri diğerinden daha dertli iki kişi
arasındaki sıcak, alabildiğine insanca buluşmadır.

Terapistlerin ikili rolü vardır: Hastalarının yaşamını hem

gözlemek hem de ona katılmak zorundadırlar.
• Gözlemci olarak , terapist hastaya gerekli temel rehberliği
sağlamak için yeterince nesnel olmalıdır.
• Katılımcı olarak ise; hastanın yaşamına girer ve bu
karşılaşmadan etkilenir, bazen de değişime uğrar.
 • Benden aşk mektuplarını saklamamı
isyen bir hastanın, benim tam da kendi
yaşamımda kaçındığım türden
sorunları ele almasını bekleyebilir
miyim?

• Kişiliğini çok baştan çıkarıcı bulduğum

bir hastaya zaaflarımı ve sınırlarımı
belli etmeli miydim?

 O, şu sorulara çoğu
zaman terapi seansları
sırasında yanıt bulmaya • Dış görünüşünü itici bulduğum şişman
çalışmıştır: bir hanımla dürüst ve sevecen bir ilişki
kurabilir miydim?
 27. Bölüm

Terapinin Mekanizması – Şeffaf Olun
Yapılan araştırmalar da terapistin hastaları psikoterapi konusunda
bilgilendirerek dikkatle sürece hazırlamasının hastaların
ilerlemesini en yüksek seviyeye çıkardığını göstermiştir


Yalom’a göre terapi seansları gizemli bir hale
getirilmemelidir. Çünkü danışan zaten kendi
problemleri ile uğraşmak için karşımızda
oturmaktadır. Bu sürecin bilinmeyene doğru bir
yolculuk haline getirilmesi, hasta için yarar
sağlamaktan çok, süreci korkutucu bir hale
dönüştürmektedir.
İlişki zorluklarını dile getiren yeni bir hastaya:

“İlgilenmemiz gereken alanlardan birinin başkalarıyla ilişkileriniz

olduğu açıkça görünüyor. İlişkilerinizde yaşadığınız zorlukların
yapısını tam olarak bilmem benim için çok zor çünkü yaşamınızdaki
diğer kişileri ancak sizin gözlerinizle görebilirim. Zaman zaman
anlattıklarınız istemeden de olsa önyargılı olabilir.


“Bu nedenle en doğru bilgiye sahip olabileceğim tek
ilişkiye –yani sizin ve benim aramdaki ilişkiye-
odaklanarak size daha fazla yardımcı olabileceğimi
biliyorum. Bu nedenle sizden sık sık ikimizin arasında
neler olduğunu incelemenizi isteyeceğim.”
Bilişsel davranışçı terapi işleyişi gereği yapılandırılmış olduğundan,
BDT terapistlerinin sürecin işleyişi hakkında bilgi veriyor olması daha
olağandır. 1 ya da 2. Seans sonrasında vakanın formüle edilmesinin
ardından hem sürecin uzunluğu hem de içeriği ile ilgili genel bir
çerçeve çizilebilmektedir. (Beck, 2018)
Bilişsel davranışçı terapi ile çalışılan bir vaka örneğinde geçen aşağıdaki
konuşmayı inceleyelim. (Beck, 2018).

HASTA: Çok bunaldım. Hiçbir şeyin yardımcı olacağını düşünmüyorum.

TERAPİST: Burada sorunların hakkında konuşmanın yardımcı olacağını
sanmıyorsun?
HASTA: Hayır. Ne faydası var ki! Demek istediğim, çok fazla borcumun olduğu ve
hatta birçok sabah yataktan çıkamayacak kadar yorgun olduğum gerçeğini
değiştiremezsiniz. İşte çok fazla hata yaptığım, bu yüzden muhtemelen
kovulacağımı söylemiyorum bile.

TERAPİST: Peki, bir kerede her şeyi düzeltemeyeceğimiz doğru. Birlikte çalışmamız
gereken gerçek sorunların oluyor. Şimdi, bugün burada sadece bir tanesi
üzerinde çalışacak vaktimiz varsa hangisinin üstünde durmamızın diğerlerinden
daha yararlı olduğunu düşünüyorsun?

Hastanın bir seçim yapmayı reddettiği durumda ise terapistin cevabı şu

olmuştur:
TERAPİST: Oldukça umutsuz hissediyorsun gibi geliyor. Beraber çalışarak bir fark
yaratabilir miyiz bunu bilmiyorum, ama denemek istiyorum. Denemeye
istekli misin?
Psikanalitik terapide ise belli bir yol izlenmez. Önceden planlanmış bir
çalışma yoktur. Temel amaç danışanın kendini tanımasına yardımcı
olmaktır (Tuzcuoğlu, 1995). Problemin ne kadar sürede çözüleceği
konusunda kesin bir bilgi verilmez. Seanslar yapılandırılmamıştır.

Serbest çağrışım tekniği yardımıyla hastanın o gün seansa getirdikleri

ile bir gündem oluşturulur. Bu nedenle hastaya çağrışımlarını
paylaşması, terapistin terapideki konumu hakkında önceden
bilgilendirme yapılabilir.

Terapinin genel işleyişi ve kuralları hakkında bilgi verilir.

 28. Bölüm

Burada-ve Şimdi Duygularını Açıklama – Yargı Gücünüzü
Kullanın
Yalom’a göre; “Hastayla içten bir ilişkiye girmek için, içinde
bulunduğunuz anda hastaya karşı duygularınızı açmanız esastır”.
Tabi ki bunu yaparken sadece hastanın yararına olan şeyleri
açmamız gerekmektedir. Bir şeyi sadece şeffaflık olsun diye
söylüyor olmak, terapinin iyiye gitmesini sağlamayacaktır.
TERAPİST: Benim de yalnız olabileceğimi düşünmüyor musun? Bu odada seninle
oturuyorum ve sen içine kapanıyorsun. Bunu istemediğimi, seni daha iyi tanımayı
istediğimi fark etmiyor musun?
HASTA: Hayır, bunu nasıl yapabilirsiniz? Buna inanmıyorum. Siz kendinize
yetersiniz. Beni istemiyorsunuz.
TERAPİST: Kendime yettiğimi düşünmene neden olan şey ne? Neden ben senden
farklı olayım? Ben de senin gibi insanlara gereksinim duyuyorum. Ve senin benden
kaçmayı bırakmanı istiyorum.

TERAPİST: ... Seninle çalışmak konusunda ben neler hissediyorum? Ben seni görmeyi
istiyorum. Acını anladığımı sanıyorum ve onu güçlü bir biçimde
hissedebiliyorum –ben de geçmişte bu tür bir acıyı yaşadım. Mücadele etmekte olduğun
sorunla ilgileniyorum ve sana yardım edebileceğimi sanıyorum. Hatta sana yardım
etmeye kararlıyım. Birlikte çalışmamızda bana en güç gelen şey, senin aramıza koyduğun
uzaklıktan kaynaklanan engellenme duygusu... Bana birkaç dakika önce yaptığın gibi
kişisel olmayan sorular sorup durduğun zaman kendimi itilip uzaklaştırılmış
hissediyorum.
Yalom ve varoluşçu terapistler, terapi seansında ortaya çıkan duyguların
şeffaf bir biçimde hasta ile paylaşılması gerektiğini savunurlar. Çünkü
hissedilen ve hissettirilen duyguların hepsi hasta hakkında bir veri
taşımaktadır ve bu verileri terapist olarak terapiyi ilerletmek için
kullanmamız gerekmektedir (Yalom, 2017c).
HASTA: .... Beni nasıl görüyorsun? Şu an benimle aynı odada olmak nasıl bir şey? Bu
senin için ne kadar zor bir seans?


TERAPİST: ... Sistematik olma çabası gütmeden aklıma geldiği gibi yanıtlayacağım.
Yaşadığın şeyler beni etkiledi. Yüzde yüz bu odanın içindeyim. Seninle olmaktan
hoşnutum ve sana saygı duyuyorum. Bence sen de bunu biliyorsun. En azından
biliyorsundur diye umuyorum. Sana yardımcı olmayı çok istiyorum.... Aklıma başka
neler geliyor bir düşüneyim. Seninle görüşmelerimizde, bazen birbirinin önüne geçen
iki temel duygum olduğunu söyleyebilirim. Bir yandan senin için bir tür baba olmak
istiyorum ama diğer yandan da senin baba ihtiyacını aşmana yardımcı olmak istiyorum.
Psikanalitik kuramda terapistin seans esnasında hastaya karşı hissettiği
duygular kontur transferans (karşıt aktarım) olarak yorumlanmaktadır.
Terapist arada oluşan ilişki yüzünden hastaya karşı ebeveyn, patron vs.
olduğunu hissedip hastaya karşı bu yönde duygular besleyebilir. Bu tür
duyguların hastaya aktarılması bazı güçlükler yaratacaktır. Hatta bu durum
terapötik ortamı bozup seansı kişilerarası bir ilişki haline
dönüştürebilmektedir (Tuzcuoğlu, 1995).

Psikanalistler kendisi hakkında çok az şey paylaşır

ve duygularını açıklamazsa, hastaların geçmişteki
ilişkilerini terapistle tekrar yaşayacaklarını
savunmaktadırlar (Boş perde yaklaşımı). Bu
durum transferanstır ve psikanalizde önemli bir
süreçtir (Tuzcuoğlu, 1995).
Bilişsel davranışçı terapiler ise bunun bir gereklilik olduğunu
düşünmese de dürüstlük temel ilkesi ışığında, danışana iyi geleceğini
düşündüklerinde kendilerini açmanın kullanılabileceğini
savunmaktadırlar.
TERAPİST: Mike, terapiyi daha etkili yapma üzerine önemli bir kitap
okuyordum ve seni düşündüm.

HASTA: Gerçekten mi?

TERAPİST: Evet, daha hızlı bir şekilde iyi olmana nasıl yardım edebileceğimize


dair bazı fikirlerim var.

Yukarıdaki diyalog bir BDT seansında terapistin

hastasına kendini açması yönünde incelenebilir (Beck,
2018).
 29. Bölüm

Terapistin Kişisel Hayatını Açması – Tedbirli Olun
 Terapistin kişisel hayatı hakkında hastasına bilgi vermesi
diğerlerinden çok daha zor görünmektedir. Yalom kendi
tecrübelerinden yola çıkarak hastalara kendini açmanın
terapiyi kolaylaştırıcı bir yönü olduğunu vurgulamaktadır.

Yalom, terapistin kendini açmasının, terapist ve

hastanın içten bir ilişki kurmasının önemli bir yolu
olduğunu dile getirmiştir. Bu nedenle de
seanslarında bu uygulamayı sıkça kullanmaktadır.
Hastaların onun özel hayatı ile ilgili sordukları
soruları elinden geldiğince cevaplamaya
çalışmıştır.
 Aşağıdaki diyalog terapistin kendini açma davranışına birer örnek
olabilir.


TERAPİST: ... Biliyor musun Tim, benim de seninkiler gibi
deneyimlerim oldu. Fikir alışverişi yapmak yararlı olabilir.
Lise birinci sınıftayken beni hırsızlık yapmaya zorladılar.
Dünyanın sonu olduğunu zannettim...
Hill (2004) kritik bir konu söz konusu olduğunda danışanın onayı
alınarak kendini açmanın kullanılabileceğini söylemektedir:


TERAPİST: ... Profesyonel bir kadın rolü ve çocukları olan bir anne
rolü arasında bocaladığım oluyor. Benim için ikisi de önemli ama
bazen işler karışabiliyor. Kariyer ve aile konuları arasında sizin
de kaldığınız oluyor mu? (akt. Flanagan ve Flanagan, 2016)
Varoluşçu terapinin değerlerine göre, terapist otantik olmalı ve o
an hastası için orada olmalıdır. Terapist kendi hayat tecrübeleri ya
da anlam arayışı ile ilgili bazı şeyler paylaşabilir. Fakat bunun
arkadaşlar arasında gerçekleşen bir sohbet halini almasına izin
verilmemelidir.
TERAPİST: Peki burada cesur davransaydın bana ne derdin?
HASTA: Neden benden bu kadar çok para alıyorsunuz? Bu kadar parayı ne
yapacaksınız? derdim.

TERAPİST: .... Ben biraz şaşırdım, buna ne demem gerektiğini bilmiyorum. (Doğru
düzgün düşünemiyordum, düşüncelerimi toplamak için biraz duraksadım.... Bu
durumlarda kişisel mantrama başvururum, doğruyu söyle! En azından hastama
yardımcı olacağını düşündüğüm müddetçe)

... Pekala Ellie, bana söylediğin bu şeyin beni rahatsız ettiği ortada ama
öncelikle bilmeni isterim ki... Bu cesareti göstermen beni çok mutlu etti. Bu kadar
afallamamın nedeni kendi içimdeki ikilemlerden birine parmak basmandı. Refleks
olarak vermek istediğim tepki , kendimi savunmak ve sana “Tüm San Fransisco
psikiyatrlarının ücreti neyse benimki de o demekti ama senin bunu kast etmediğini
biliyordum. Bu ücret gerçekten de yüksek ve yaptığın çıkarım da isabetli...
Dolayısıyla aslında beni paraya dair karmaşık duygularımla yüzleştirdin. Şu an
bunu derinlemesine çalışmam mümkün değil ama emin olduğum bir şey var:
Sana bir teklifte bulunmak istiyorum...(Yalom, 2017b).
 Dikkat Edilmesi Gereken 6
Durum

Egan’a göre (2011) terapistin kendini açarken 6 şeye
dikkat etmesi gerekmektedir:
 1-Paylaşılacak olan şeylerin hastaya uygun
olduğundan emin olmak gerekir.
 2- Zamanlamaya dikkat etmek gerekir.
 3-Anlatılanlar seçilmiş ve odaklı olmalıdır.
 4- Çok sık açılmamak gerekir.
 5-Danışana yüklenmek doğru değildir.
 6-Esnek olmak gerekir.
Teşekkürler

15.11.2018