Professional Documents
Culture Documents
Saz - Jand.epidzeda 83
Saz - Jand.epidzeda 83
janmrTelobis
epidzedamxedvelobis
sistemis gacnoba
miznebi
• sazogadoebrivi janmrTelobis
epidzedamxedvelobis gansazRvra
• epidzedamxedvelobis monacemebis
gamoyenebis areebi
• epidzedamxedvelobis sistemis dagegmvis
etapebis aRwera
• epidzedamxedvelobis sxvadasxva
saxeebis aRwera
• laboratoriis rolis aRwera
epidzedamxedvelobaSi
midgoma
danergva:
sazogadoebriv rogor
janmrTelobaSi akeTebT amas?
Carevis
Sefaseba:
rogor
risk faqtorebis muSaobs?
gamovlena:
ra aris mizezi?
epidzedamxedveloba:
ra warmoadgens
problemas?
problema reagireba
sazogadoebrivi janmrTelobis sistemis
epidzedamxedvelobis gansazRvreba
sazogadoebrivi janmrTelobis epidzedamxedveloba
warmoadgens janmrTelobis Sesaxeb arsebuli
monacemebis uwyvet Segrovebas, analizs,
interpretacias da gavrcelebas
es aris meqanizmi romelsac sazogadoebrivi janmrTelobis
saagentoebi iyeneben TavianTi sazogadoebebis
janmrTelobis mdgomareobis gasakontroleblad. misi
daniSnulebaa, rom am saagentoebs qondeT faqtebi,
romelze dayrdnobiTac isini dasaxaven saTanado
prioritetebs, dagegmaven programebs da daiwyeben
qmedebas, rom daexmaron da daicvan sazogadoebrivi
janmrTeloba
sazogadoebrivi janmrTelobis
epidzedamxedveloba
sistematiuri
uwyveti
Segroveba
analizi
interpretacia
janmrTelobis Sesaxeb arsebuli monacemebis
gavrceleba
epidzedamxedvelobis monacemTa kavSiri
sazogadoebrivi janmrTelobis praqtikasTan
sazogadoebrivi janmrTelobis
epidzedamxedvelobis daniSnuleba
sazogadoebrivi janmrTelobis statusis
Sefaseba
sazogadoebrivi janmrTelobis sistemis
qmedebebis dawyeba
sazogadoebrivi janmrTelobis
prioritetebis gansazRvra
programebis Sefaseba
epidzedamxedveloba
informacia qmedebisTvis
sazogadoebrivi janmrTelobis
sistemis epidzedamxedvelobis
mimdinareoba
monacemTa Segroveba
monacemTa analizi
monacemTa interpretacia
monacemTa gavrceleba
monacemTa kavSiri qmedebasTan
sazogadoebrivi janmrTelobis
sistemis epidzedamxedvelobis
mimdinareoba
monacemTa Segroveba
monacemTa analizi
monacemTa interpretacia
monacemTa gavrceleba
monacemTa kavSiri qmedebasTan
monacemTa wyaroebi
Setyobinebas daqvemdebarebuli
daavadebebi
laboratoriuli nimuSebi
mosaxleobis bunebrivi dinamikis
Canawerebi
reestrebi
mimoxilviTi kvlevebi
administraciul monacemTa sistemebi
monacemTa sxva wyaroebi
Setyobinebas daqvemdebarebuli
daavadebebi – saerTaSoriso da
adgilobrivi
janmo – 6+
aSS – 60+
saqarTvelo – 70+ (m.S. 12 gansakuTrebiT saSiSi
da masTan gaTanabrebuli daavadebebi)
25 ilinoisSi
dabinZurebuli
pasterizebuli rZiT
20
gamowveuli afeTqeba
15
10
0
1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000
wyaro: CDC. Summary of notifiable diseases. 2000 .
monacemTa wyaroebi
Setyobinebas daqvemdebarebuli daavadebebi
laboratoriuli nimuSebi
mimoxilviTi kvlevebi
reestrebi
mimoxilviTi kvlevebi
reestrebi
mimoxilviTi kvlevebi
administraciul monacemTa sistemebi
25
procenti
20
15
10
0
74
92
80
70
78
82
72
86
88
76
84
90
19
19
19
19
19
19
19
19
19
19
19
19
weli
wyaro: National Hospital Discharge Survey (NHDS)
monacemTa wyaroebi
Setyobinebas daqvemdebarebuli daavadebebi
laboratoriuli nimuSebi
reestrebi
mimoxilviTi kvlevebi
reestrebi
mimoxilviTi kvlevebi
populaciaze sayrdeni
mibmuli bazebiT
epidzedamxedveloba, romelic
zogadad dafuZnebulia geografiul
sazRvrebSi moqceul populaciaze
populaciaze dafuZnebuli
epidzedamxedveloba
maxasiaTeblebi
reprezentatuli (warmomadgenlobiTi)
dafuZnebulia sazogadoebrivi janmrTelobis
arsebul sistemaze
iSviaTi daavadebebis aRmoCenis albaToba
gazrdilia
sayrdeni bazebiT
epidzedamxedveloba
gansazRvreba
epidzedamxedveloba, romelic
dafuZnebulia arCeul populaciur jgufebze
da asaxavs am jgufebis maxasiaTeblebs
sayrdeni bazebiT
epidzedamxedveloba
maxasiaTeblebi
monawileoben arCeuli eqimebi an dawesebulebebi
25 pasterizebuli rZiT
gamowveuli afeTqeba
20
mosaxleze
15
10
0
1967 1972 1977 1982 1987 1992 1997
SeZenili imunodeficitis sindromis (Sidsi)
Setyobinebuli SemTxvevebi kvartalebis mixedviT,
SeerTebuli Statebi, 1984–1995
Setyobinebuli SemTxvevebi
SemTxvevebis gamovlenisTvis
zedamxedvelobis gafarToeba
weli (kvartali)
sazogadoebrivi janmrTelobis
sistemis epidzedamxedvelobis
mimdinareoba
monacemTa Segroveba
monacemTa analizi
monacemTa interpretacia
monacemTa gavrceleba
monacemTa kavSiri qmedebasTan
epidzedamxedvelobis monacemebis
gavrceleba
visTvis miwodeba?
sazogadoebrivi janmrTelobis warmomadgenlebi
mTavrobis warmomadgenlebi
klinicistebi / laboratoriis personali (Semtyobineblebi)
sazogadoeba
rogor?
Sida moxsenebebi
janmrTelobis organizaciebis publikaciebi (mag.: epidbiuleteni)
pres-relizebi
epidzedamxedvelobis monacemebis Sejameba/angariSebi
samedicino/epidemiologiur JurnalebSi arsebuli statiebi
sazogadoebrivi janmrTelobis
sistemis epidzedamxedvelobis
mimdinareoba
monacemTa Segroveba
monacemTa analizi
monacemTa interpretacia
monacemTa gavrceleba
monacemTa kavSiri qmedebasTan
monacemTa kavSiri
qmedebasTan
afeTqebis gamokvleva
daavadebis kontroli
vaqcinacia/profilaqtika
mizezis likvidacia
50
Setyobinebuli SemTxvevebi
40
30
20
10
weli
0
1980 1985 1990 1995 2000
70000 100
SemTxvevbis raodenoba
90
60000
20000 30
20
10000
10
0 0
1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000
SemTxvevebi uzrunvelyofa
10
-
wyaro: janmo-s kontrolirebadi daavadebebi: monitoringis sistema, 2002 wlis globaluri reziume.
sazogadoebrivi janmrTelobis
epidzedamxedvelobis gamoyeneba
problemis masStabis Sefaseba
epidemiebis aRmoCena/problemis gansazRvra
sakontrolo RonisZiebebis Sefaseba
dagegmvis xelSewyoba
daavadebis geografiuli gavrcelebis gansazRvra
daavadebis bunebrivi dinamikis aRwera
hipoTezebis Seqmna, kvlevis stimulacia
infeqciuri agentebis cvlilebebis monitoringi
samedicino praqtikaSi cvlilebebis aRmoCena
aSS-Si da mis sazRvrebs gareT dabadebulTa
Soris dafiqsirebuli tuberkulozis SemTxvevebis
raodenobebis Sedareba, aSS, 1991-2001
(dajgufebuli RerZuli diagrama)
20,000
SemTxvevebis raodenoba
15,000
10,000
5,000
0
1991 1993 1995 1997 1999 2001
aSS-Si
U.S.-born
dabad. Foreign-born
sazRvargareT dabadebuli
sazogadoebrivi janmrTelobis
epidzedamxedvelobis gamoyeneba
problemis masStabis Sefaseba
epidemiebis aRmoCena/problemis gansazRvra
sakontrolo RonisZiebebis Sefaseba
dagegmvis xelSewyoba
daavadebis geografiuli gavrcelebis gansazRvra
daavadebis bunebrivi dinamikis aRwera
hipoTezebis Seqmna, kvlevis stimulacia
infeqciuri agentebis cvlilebebis monitoringi
samedicino praqtikaSi cvlilebebis aRmoCena
A hepatitis maCvenebeli, 1996
0 - 3.26
3.27 - 4.74
100,000 mosaxleze 4.75 - 17.24
17.25
sazogadoebrivi janmrTelobis
epidzedamxedvelobis gamoyeneba
problemis masStabis Sefaseba
epidemiebis aRmoCena/problemis gansazRvra
sakontrolo RonisZiebebis Sefaseba
dagegmvis xelSewyoba
daavadebis geografiuli gavrcelebis gansazRvra
daavadebis bunebrivi mimdinareobis aRwera
hipoTezebis Seqmna, kvlevis stimulacia
infeqciuri agentebis cvlilebebis monitoringi
samedicino praqtikaSi cvlilebebis aRmoCena
Cutyvavila,
aSS, 1988-1995
vaqcinaciis
35 SemoReba
30
S et yo bi nebu l i
25
S emTx vevebi / 20
100,000 15
mo s ax l ez e 10
5
0
wel i
sazogadoebrivi janmrTelobis
epidzedamxedvelobis gamoyeneba
problemis masStabis Sefaseba
epidemiebis aRmoCena/problemis gansazRvra
sakontrolo RonisZiebebis Sefaseba
dagegmvis xelSewyoba
daavadebis geografiuli gavrcelebis gansazRvra
daavadebis bunebrivi mimdinareobis aRwera
hipoTezebis Seqmna, kvlevis stimulacia
infeqciuri agentebis cvlilebebis monitoringi
samedicino praqtikaSi cvlilebebis aRmoCena
yivanaxvelas afeTqeba,
aSS, 1985
r ao d eno ba
i ns i d ens i 100,000-z e
60 600
SemTxvevebi
Cases
50 insidensi
Incidence
500
40 400
30 300
20 200
10 100
0 0
<1 1-4 5-9 10-19 20-49 50+
as aki (wl ebi )
sazogadoebrivi janmrTelobis
epidzedamxedvelobis gamoyeneba
problemis masStabis Sefaseba
epidemiebis aRmoCena/problemis gansazRvra
sakontrolo RonisZiebebis Sefaseba
dagegmvis xelSewyoba
daavadebis geografiuli gavrcelebis gansazRvra
daavadebis bunebrivi mimdinareobis aRwera
hipoTezebis Seqmna, kvlevis stimulacia
infeqciuri agentebis cvlilebebis monitoringi
samedicino praqtikaSi cvlilebebis aRmoCena
penicilinisa da tetraciklinisadmi plazmidebiT gamowveuli
rezistentobis tendencia
aSS, 1988-1997
12
PPN
10
G
TRNG
PPNG & TRNG
8
procenti
0
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 weli
400 dakavSirebiT
oba
81%
Cases
300
daqveiTeba
ofen
No.od
200
ra
100
0
monacemebi informacia
Setyobineba
Sefaseba analizi da
interpretacia
ukukavSiri
gadawyvetileba
qmedeba
“daavadebis Sesaxeb
informaciis Segrovebis,
analizis da gavrcelebis mizani
am daavadebis kontrolia.
monacemTa Segrovebam da
analizma ar unda waiRos
resursebi, Tu maT ar moyveba
garkveuli qmedeba”
laboratoria
epidzedamxedvelobaSi
“swori da drouli laboratoriuli
informacia gaxda is safuZveli,
romelzedac agebulia amJamindeli
daavadebis mkurnalobis, prevenciis
da kontrolis programebi”
laboratoriebi SeiZleba CarTuli
iyvnen bevr samuSaoSi:
nimuSebis aReba
nimuSebis damuSaveba
nimuSebis transportireba
nimuSebis kvleva
Sedegebis Cawera (xeliT an eleqtronulad)
Sedegebis Setyobineba
gamomgzavn dawesebulebaSi
sazogadoebrivi janmrTelobis samsaxurebSi
Stamebis gamoyofis/identifikaciis tendenciebis
analizi
laboratoriebi SeiZleba CarTuli
iyos bevr doneze
periferia (mag.: janmrTelobis centri,
ambulatoria)
Suamdebare (raionuli/regionuli laboratoria)
nacionaluri (mag.: meningitis referaluri
laboratoria)
saerTaSoriso (poliomielitis saerTaSoriso
laboratoria)
laboratoriuli samsaxuris
saWiroeba
daavadebaze reagirebis procesis yvela stadiaze laboratoriuli
samsaxuri saWiro elementia
epidemiebis aRmoCena da dadastureba
agreTve