Sindirim ve Emilim

Karbonhidrat Metabolizması
TLT213
Doç. Dr. Yasemin G. İşgör

Doç. Dr. Yasemin G. İşgör

1
http://80.251.40.59/ankara.edu.tr/isgor/index.html
Diyetle alınan organik moleküllerin katabolizması veya degradasyonu (yıkımı):
Sindirim

•Sindirim, diyetle alınan enerji moleküllerinin vücutta emilmeden (absorplanmadan) önce diyet
maddelerinden daha küçük moleküllere yıkılması sürecidir.

•Diyetteki besinlerin çoğu vücuda alınıp kullanılmak için daha küçük moleküllere parçalanırlar.
•Besinlerin mekanik ve enzimatik olarak parçalanmaları ve bu yolla oluşan ürünlerin emilmeleri
topluca sindirim olarak tanımlanır.

•Karbonhidratların, lipitlerin, Protein ve amino asitlerin, diyetle alınan nükleotitlerin yıkılması ve

emilimi sindirim mekanizmasını oluşturur. Enerji üretmesi açısından nükleotitler (DNA, RNA
materyalleri) dışında kalan diğer 3 ana biyomolekül kullanılır.
 Karbonhidratların Sindirim ve Emilimi
Karbonhidratlar dünya popülasyonunun çoğunluğu için diyetle alınan kalorinin en büyük
kaynağıdır.
• Diyetle alınması zorunlu olan özel bir şeker yoktur.
• Karbonhidrat metabolizmasında merkez rolü bulunan glukoz vücutta karbonhidrat
olmayan bazı bileşiklerden sentezlenebilir.
• İnsanda fruktoz, galaktoz, ksiloz ve metabolik olaylar için gerekli tüm şekerler glukozdan
sentezlenebilirler.
• Diyette bulunan polisakkaritler ve disakkaritlerdeki glikozidik bağlar sindirim kanalında
moleküle özgü glikozidazlarla parçalanır ve böylece karbonhidratlar sindirilirler.
•Diyetle alınan ana karbonhidratlar Nişasta, Laktoz ve Sükroz’dur.
 Nişasta: --1,4 ve -1,6 glikozid bağo ile glikoz birimlerininbağlandığı amiloz ve amilopektin den oluşan
polisakkarittir.
 Sukroz: -1,2-glikozid bağla glikoz ve früktozun bağlandığı bir disakkarittir.
 Laktoz: b-1,4-glikozid bağla glikoz ve galaktozun bağlandığı bir disakkarittir.
•Sindirim bu polimer yapıdaki karbonhidratların glikozid bağlarının hidroliziyle kendilerini
oluşturan monomerlere yıkılmalarını sağlar.
Doç. Dr. Yasemin G. İşgör
3
http://80.251.40.59/ankara.edu.tr/isgor/index.html
 Karbonhidratların barsakta sindirimi
• Besin maddeleri mideden duodenuma geçtiğinde karbonhidrat sindirimi bikarbonat
(HCO3−) ve pankreas α-amilazı içeren pankreas özsuyunun etkisi ile devam eder.

• Pankreas α-amilazı polisakkaritlerdeki α(1→4) glikozid bağlarını hidrolize eder ve

sonuçta maltoz, izomaltoz ve 3-8 glukozil kalıntısı içeren limit dekstrinler oluşur.

• Limit dekstrinlerdeki α(1→6) glikozid bağlarının hidrolizi ince bağırsak epitel

hücrelerinden salgılanan ince bağırsak 1,6-glikozidazı etkisiyle olur.

• Böylece limit dekstrinlerdeki dallı durum ortadan kalkar ve α-amilazın tamamlayıcı

rolüyle en sonunda trisakkaritler ve disakkaritler oluşur Genellikle oluşan son
ürünler maltoz ve izomaltoz disakkaritleridir.

Doç. Dr. Yasemin G. İşgör

4
http://80.251.40.59/ankara.edu.tr/isgor/index.html