้ งงาน

การใชพลั
นโยบายพลังงาน
และภาวะโลกร ้อน

ชนื่ ชม สง่าราศรี กรีเซน

พลังไท
11 กุมภาพันธ์ 2551
ั มนาเรือ
งานสม ่ ง “โลกร ้อน..สุขภาพร ้อน”
จัดโดยกรมควบคุมโรค ณ ไบเทค
www.palangthai.org
 คืออะไร มาจากไหน??

ที่มา สผ. http://www.eppo.go.th/encon/report/ENCONFundSeminar/Seminar%2050-ENCON%20P-5-CDM-1-ONEP.pdf

 ้ งงานปี 2549
การปล่อยก๊าซ CO2 จากการใชพลั
จำแนกตามภาคเศรษฐกิจ
90,000

80,000 น้ำม ัน ถ่านหิน ฯลฯ

70,000
พลังงานอื่น บ้านอยู่อาศัย
10% ธุรกิจการค้า
60,000 14% เกษตรกรรม/
ไฟฟ้า
พันตั น CO2

ก่อสร้าง/เหมืองแร่
50,000 6%

40,000 ไฟฟ้า 40%

30,000 อุตสาหกรรม
ขนส่ง
43%
27%
20,000

10,000

0
รม ส่ง ค้า ศัย งแร่
กร ขน าร
ยู่อ
า ื อ
าห กิ จก อ เหม
ุอตส ธุร บ้า
น
ร้ าง
/
อ ส
ม /ก่
ร ร
ต รก
เกษ
ทีม
่ าข ้อมูล: พพ., รายงานพลังงานของประเทศไทยปี 2549, รายงานไฟฟ้ าของประเทศไทยปี 2549
 การกระจายของจำนวนผูใ้ ช้ไฟและปริ มาณการใช้ไฟฟ้ า
100% 1%
0%
0% 4%
7% 3%
юқ
єьѸ
Ҡ ѥѯё Ѫ
Ѽ Ѡ
ѷдѥі ѯдќ ші
90%

19% ў ьњ
ҕѕ кѥь і ѥндѥі
80%

40%
70% ыѫ
і дѧлѯмё ѥѣѠѕҕ
ѥк

60%
ыѫ
і дѧл/ѠшѢеь ѥчѲў р ҕ
ѫ
50%
ыѫ
і дѧл/ѠшѢеь ѥчдј ѥк
ѫ
22%
40%
73%

30% ыѫ
і дѧлеь ѥчѯј Ѷ
д
10%
20%
эҖ
ѥь ѠѕѬ
Ѡ
ҕ ѥћѤ
ѕ (>150 ў ь ҕ
њѕ /ѯчѪ
Ѡь)
13%
10%

8% эҖ
ѥь ѠѕѬ
Ѡ
ҕ ѥћѤ
ѕ (<150 ў ь ҕ
њѕ /ѯчѪ
Ѡь)
0%
лѼ
ѥь њь я Ѭ
ѲнҖ
Җ ѳђ юі ѧ
є ѥц дѥі Ѳн Җ
ѳђ ђ ґѥ

ที่มา : รายงานการปรับโครงสร้างอัตราค่าไฟฟ้ า (มติ ค.ร.ม. วันที่ 3 ตุลาคม 2543)

 ้ งงานอย่างมีคณ
อุตสาหกรรมใชพลั ุ ภาพ? ดัชนีความ
สัดส่วนความ สัดส่วน ได้เปรี ยบ
เข้มข้นของ มูลค่าเพิ่ม ทางการแข่งขัน
กลุ่มอุตสาหกรรม High Energy, Low VA, Low RCA การใช้พลังงาน ต่อผลผลิต (RCA)

อุตสาหกรรมเหล็กและเหล็กกล้า 0.331 0.151 0.19

การผลิตสีทา น้ำ มันชักเงา 0.183 0.323 0.25
การผลิตผลิตภัณฑ์พลาสติก
ใช ้
พลั ง งานสู ง มาก 0.18 0.3 0.91
การผลิตผลิตภัณฑ์อโลหะอื่น ๆ
การฟอก การพิมพ์ การย้ อม
0.178
0.177
0.336
0.27
0.5
0
ควรทบทวน
การผลิตเครื่องยนต์และกังหัน
การผลิตเครื่องเรื อนที่ทำ ด้ วยโลหะ
มูลค่าเพิม ่ ต่อเศรษฐกิจต่ำ 0.15
0.146
0.24
0.253
0.21
0.56
นโยบายการ
แบตเตอรี่และหม้ อเก็บประจุไฟฟ้า
การผลิตเครื่องจักรและอุปกรณ์ทางเกษตร
ความสามารถในแข่งขันกับ 0.131
0.142 0.264
0.33
0.59
0.08 ให ้ BOI
การผลิตอุปกรณ์รถไฟ 0.126 0.276 0.01
เครื่องมือเครื่องใช้ไฟฟ้าอื่น ๆ ตปท. ต่ำ 0.125 0.313 0.95
การผลิตผลิตภัณฑ์ทางเคมีอื่น ๆ 0.122 0.319 0.41
การผลิตเครื่องจักรและอุปกรณ์พิเศษ อุตสาหกรรม ถ่านห ิน
0.116 น้ำ0.246
มัน ก๊าซ ไฟฟ
0.27 ้ า รวม
การผลิตผลิตภัณฑ์จากกระดาษ 0.115 0.172 0.72
ิ
อาหารและเครื่องดื่ม 17 683 76 857 1,633 9.1%
การผลิตสนค้ าอุตสาหกรรมอื่น ๆ 0.101 0.346 1.24
การผลิตนาฬิกา สิ่งทอ 8
0.085 266
0.415 4 1.74665 943 5.3%
การผลิตเครื่องดนตรี และเครื่องกีฬาไม้ และเครื่องเรื อน -
0.078 33
0.345 - 1.87135 168 0.9%
การบรรจุกระป๋อง และการเก็บรักษาผัก ผลไม้ น้ำ ผลไม้ 0.074 0.341 2.26
การผลิตผลิตภัณฑ์จากไม้ และไม้ ก๊อก
กระดาษ 424
0.074
191
0.358
- 2.83
187 802 4.5%
การผลิตรองเท้ า ยกเว้ นรองเท้ ายางเคมี 592
0.072 465
0.388 504 1.94806 2,367 13.2%
อโลหะ
การผลิตเครื่องเรื อนเครื่องตกแต่งที่ทำ ด้ วยไม้ 5,062
0.072 310
0.507 1,243 1.82605 7,220 40.4%
การผลิตผลิตภัณฑ์อาหารอื่น ๆ 0.071 0.478 1.85
การผลิตอุปกรณ์การถ่ายภาพและสายตา โลหะข ั ้ นม ู ลฐาน 408
0.071 324
0.428 - 1.52555 1,287 7.2%
การทำ เนื้อกระป๋อง ผลิตภัณฑ์โลหะ -
0.064 137
0.392 325 1,095
1.02 1,557 8.7%
การผลิตผลิตภัณฑ์หนังสัตว์ 0.064 0.445 2.57
การอบ การบ่มใบยาสูบ อื่น 978
0.061 869
0.404 - 1.22 48 1,895 10.6%
รวม์ และน้ำ อัดลม
อุตสาหกรรมเครื่องดื่มที่ไม่มีแอลกอฮอล 7,489
0.059 3,278
0.426 2,152 4,953
1.08 17,872 100.0%
อุตสาหกรรมเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์เชือก 0.051 0.418 1.11
โรงงานทำ น้ำ ตาล และผลิตภัณฑ์อื่น ๆ 0.045 0.383 6.07
 ้
เปรียบเทียบปริมาณการใชไฟฟ้ าของห ้างใหญ่ 3 ห ้าง
้
ใชไฟฟ้ ามากกว่าหรือเท่ากับ 16จังหวัด
สยามพารากอน ล ้านหน่วย
123 แม่ฮ่องสอน 65
อำนาจเจริ ญ 110
มุกดาหาร 128
หนองบัวลำภู 148
น่าน 175
มาบุญครอง ยโสธร 188
81 อุทัยธานี 193
พะเยา 211
278
มุกดาหาร 219
ล ้านหน่วย
สตูล 230
สมุทรสงคราม 237
เซ็นทร ัลเวิลด์ เลย 246
75 แพร่ 254
พัทลุง 258
นราธิวาส 278
ระนอง 278
ทีม
่ า: การไฟฟ้ านครหลวง 2549 ทีม ้
่ า: พพ. รายงานการใชไฟฟ้ า ปี 2549
 ้
เปรียบเทียบการผลิตและใชไฟฟ้ าในปี 2549
(ล ้านหน่วย)
1658
200 266 278
180
160 140
140 123
120
100 87 81 75
80
60 39 39
40 20
20
0
น้ำ พอง

น้ำ พุง

สยามพารากอน

เอ็มบีเค
ปากมูน

สิริ นธร

เซ็นทรัลเวิ ลด์
อุบลรั ตน์

จุฬาภรณ์

ที่มา: กฟผ., กฟน.

แผน PDP คืออะไร
• แผนพัฒนากำลังผลิตไฟฟ้ า
(Power Development
Plan) คือ แผนแม่บทที่
กำหนดการลงทุนขยาย
ระบบไฟฟ้ าในประเทศไทย
• วางแผนล่วงหน ้า 10-15 ปี
• เป็ นผู ้กำหนดว่าโรงไฟฟ้ า
ประเภทใดจะถูกสร ้างเมือ ่
ไหร่ โดยใคร และมีจำนวนกี่
โรง (แต่ไม่ระบุสถานที่
ก่อสร ้างทีช ั เจน)
่ ด
 สรุปแผน PDP 2007
• ครม. อนุมัตเิ ดือนมิถน
ุ ายน 2550
• ตามแผน PDP 2007 ความต ้องการไฟฟ้ าสูงสุดและ
กำลังการผลิตไฟฟ้ าของระบบจะเพิม ่ ขึน
้ 132%
และ115% ตามลำดับในเวลา 15 ปี
• งบประมาณในการลงทุน: กว่า 2 ล ้านล ้านบาท
• กำลังการผลิตใหม่:
– สว่ นใหญ่เป็ นก๊าซ (26 โรง x 700 MW)
– ถ่านหิน (4 โรง x 700 MW), ไฟฟ้ านำเข ้า (5090 MW)
– นิวเคลียร์ (4 โรง x 1000 MW)
 ทีม
่ าของแผน ?
“ปฐมเหตุแห่งปั ญหาทัง้ มวล” มาจากการพยากรณ์
้
ความต ้องการใชไฟฟ้ า

การพยากรณ์ความต ้องการ -> แผน PDP

-> แผนลงทุนขยายระบบจำหน่าย

แผน PDP -> แผนขยายท่อก๊าซ

-> แผนจัดหาแหล่งก๊าซ
-> แผนจัดหาถ่านหิน
 ้
ความต ้องการใชไฟฟ้ าทีเ่ พิม
่ ทีข
่ น
ึ้ ต่อปี (MW)
Peak Demand Increase Per Year (MW):
Actual vs. March-07 Forecast
2500
Actual Mar-07 Forecast สู งเกินไป ?

แค่ 1,000 MW/ปี

Past averages: น่าจะเพียงพอ ?
2000
20 yr = 897 MW
10 yr = 808 MW 14 yr avg = 1,884 MW
1500

1000

15 yr average = 914 MW
500

0
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
-500
 เปรียบเทียบค่าการพยากรณ์ชด
ุ ต่างๆกับค่าจริง
(MW)
48,000

44,000 Jun-93
Dec-94
Oct-95
40,000 Apr-96
Oct-96
Jun-97
36,000
Sep-97
Sep-98(MER)
32,000 Feb-01
Aug-02
Jan-04(LEG)
28,000
Jan-04(MEG)
Apr-06 (MEG)
24,000 Jan-07
ACTUAL

20,000

16,000

12,000

8,000
1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020
 การพยากรณ์ของรัฐตั้งอยูบ่ นสมมติฐานว่า
การใช้ไฟฟ้ าเพิม่ ขึ้นอย่างทวีคูณ (exponential)
50000

45000 24 power plants

40000

35000
Peak demand (MW)

30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
1993

2005
1985

1987

1989

1991

1995

1997

1999

2001

2003

2007

2009

2011

2013

2015

2017

2019

2021
2007 Forecast Historic peak demand trend
 คำถามมากมายสำหรับแผนพีดีพี 2007
กำลั งการผลิ ตใหม่ที่ถูกบรรจุในแผน PDP2007 • ทำไมพลังงานทางเลือกจึง
(MW)
45000 เข้ามาในแผนฯ ได้เพียง
40000
35000
1,700 เมกะวัตต์
30000 • ทำไมต้องมีโรงไฟฟ้ า
25000
20000
นิวเคลียร์ 4,000 เมกะวัตต์
15000 อยู่ในทุกทางเลือก
10000
5000
• การประหยัด/ใช้อย่างมี
0 ประสิทธิภาพไม่ถกู
L1 B1 H1 L2 B2 H2 L3 B3 H3

SPP Nuclear Gas Coal Gas Turbine Import

พิจารณาเป็ นทางเลือก
L = กรณีต่ำ B = กรณีฐาน H = กรณีสงู
1=“ต ้นทุนต่ำสุด” 2=“ถ่านหินทีม
่ ค ื้ ไฟ ตปท. เพิม
ี วามเป็ นไปได ้” 3=“LNG + ซอ ่ ขึน
้ ”
การผลิตแบบรวมศูนย์สญ ี พลังงานมาก (66
ู เสย
% ถูกทิง้ ไปกลายเป็ นผลกระทบ, โลกร ้อน)

ี ในกระบวนการแปรรูป
การสูญเสย 61%
ี ในสายสง่ ไฟฟ้ า
การสูญเสย 3%

้
การใชเองในโรงไฟฟ้ า 1%

่ ถึงผูใ้ ชไ้ ฟฟ้าแค่เพียง

ไฟฟ้าสง 34%
การผลิตแบบรวมศูนย์ย ังมีตน
้ ทุนรวมแพงกว่าด้วย

ประเทศไทย ั สว่ นไฟฟ้ ากระจายศูนย์มากยืง่ ถูก

ยิง่ สด
Ireland – retail costs for new capacity
to 2021
8.00

แผนการลงทุนตาม PDP 7.00

ใน15 ปี ข ้างหน ้า มีมล

ู ค่า 6.00

รวมกว่า 2 ล ้านล ้านบาท

แยกเป็ น
5.00
Euro Cents / KWh

ล ้านบาท
4.00

• ระบบผลิต 1,482,000
3.00

• ระบบสง่ 595,000
2.00

1.00

ค่าสง่ ไฟเพิม
่ ต้นทุน
0.00
100% Central / 0% DE 75% / 25% 50% / 50% 25% / 75% 0% Central / 100% DE
% DE of Total Generation

การผลิตถึง 40% O&M of New Capacity Fuel

Capital Amorization + Profit On New Capacity T&D Amorization on New T&D

Source: World Alliance for Decentralized Energy, April 2005

ทางเลือกใน ประมาณการต้นทุน (บาท/หน่วย)
การจ ัดหา
ผลิต ่ 1
สง จำหน่าย2 CO2 ผลกระทบ ผล รวม
3 สวล.อืน
่ ๆ กระทบ
4 ั
สงคม
DSM 0.50 – - - - - - 0.50 -
1.505 1.50
SPP 2.60 6 - 0.44 0.08 0.71 - 3.83
่ั
โคเจนเนอเรชน
(PES > 10%)
VSPP ค่าไฟฟ้า - 0.44 - 0 – 0.63 0 – ต่ำ 3.3 –
(พล ังงาน ขายสง่ 11.0
หมุนเวียน) (~ 3) +
Adder
(0.3 – 8)
ก๊าซ CC 2.25 7 0.3 0.44 0.09 0.79 ต่ำ – 3.93
7 ปานกลาง
ถ่านหิน 2.11 7 0.3 0.44 0.15 2.76 สูง 5.82
7
นิวเคลียร์ 2.08 7 0.3 0.44 - 0.15 + สูง - สูง 4.04
7 1.008 มาก
หมายเหตุ 1. ใช ้สมมติฐานว่าต ้นทุนร ้อยละ 12.4 ของค่าไฟฟ้ ามาจากธุรกิจสายส่ง
2. ใช ้สมมติฐานว่าต ้นทุนร ้อยละ 14.5 ของค่าไฟฟ้ ามาจากธุรกิจจำหน่าย
3. ค่า CO2 ที่ 10 ยูโร/ตัน
4. ค่า Externality ตามการศึกษา Extern E ของสหภาพยุโรป และนำมาปรับลดตามค่า GDP ต่อหัวของไทย
5. การศึกษาของ World Bank 2005
6. ตามระเบียบ SPP
7. ทีม
่ า : กฟผ.
8. Cost of liability protection, Journal “Regulation” 2002 – 2003
 จริงหรือ...
เราต ้องเลือก
นิวเคลียร์/ถ่านหิน/ก๊าซ/เขือ
่ น?
 ถึงเวลาทบทวนแผน PDP
และปฏิรปู ระบบการวางแผนใหม่
• สมมติฐานในแผน PDP ทีไ่ ม่เป็ นจริง
– ราคาน้ำมันดูไบ 55-60 ดอลล่าร์ตอ ่ บาเรล คงทีถ
่ งึ ปี 2564
– เศรษฐกิจไทยขยายตัว 85% ภายใน 15 ปี ข ้างหน ้า
– ้
การใชไฟฟ้ าเพิม
่ 132% ภายใน 15 ปี
– จำกัดเพดาน SPP ใหม่ไว ้ทีไ่ ม่เกิน 1700 MW ตลอด 15 ปี ข ้างหน ้า
– การจัดการด ้านการใช ้ (DSM) โครงการใหม่ประหยัดไฟได ้ 330
GWh/ปี หรือ 0.2%/ปี
– VSPP พลังงานหมุนเวียนและระบบ cogeneration รวมมีกำลังการ
ผลิตต่ำกว่า 1100 MW ในปี 2564

้ งงานไฟฟ้ าของปี 2550 เพิม

• การใชพลั ่ ขึน
้ เพียง 3.3% ใน
ขณะทีค
่ า่ พยากรณ์ทำนายไว ้ 6.14%
 พลังงานCogen+หมุนเวียนมีมากกว่าทีค
่ ด
ิ

เทียบกับแผนพีดพ ี ี ซงึ่ กำหนดปริมาณรวม ณ ปี 2564 :

SPP ที่ 1700 MW VSPP ที่ < 1100 MW
Source: EPPO, Nov 2007
 VSPP แยกตามประเภทเชอ ื้ เพลิง
ณ ธันวาคม 2550
ประเภทเชื้อเพลิง จำนวน(ราย) ปริ มาณขายตามสัญญา(MW)
Cogeneration 5 18
ชีวมวล 97 557.87
ก๊าซชีวภาพ 49 53.25
พลังงานน้ำ 3 0.09
ขยะ 14 53.9
พลังงานลม 1 0.08
พลังงานแสงอาทิตย์ 39 115.28
อื่น ๆ 2 1.03
รวมทั้งสิ้น 205 799.5

เทียบกับแผนพีดพ ี ี ซงึ่ กำหนดปริมาณรวม VSPP

ไว ้ที่ < 1100 MW ณ ปี 2564
ที่มา: กฟภ. 2551
 ้
ไฟฟ้ าพอใชไปอี
ก 15 ปี โดยไม่ต ้องเร่งสร ้างโรงไฟฟ้ าใหม่?
• ณ พ.ค. 2550 กำลังผลิตติดตัง้ อยูท ่ ี่ 27,788 MW
(กำลังผลิตสำรอง 22% )
• มีกำลังการผลิตทีจ ่ ะเพิม
่ เข ้ามาในระบบภายในปี 2564
(ไม่รวมโรงถ่านหิน นิวเคลียร์ IPP ทุกประเภท
ไฟฟ้ านำเข ้าทีย
่ ังไม่เซน็ สญั ญา) = 14,876 MW
• หักโรงไฟฟ้ าทีจ
่ ะถูกปลดออก -8,462 MW
• หากเปิ ดให ้ CHP/cogen เข ้ามาได ้อีกอย่างเต็มที่ = 2,000 MW
• หากสนับสนุน DSM เต็มที่ ประหยัดได ้อีก = 1,500 MW
• หากสนับสนุน RE เต็มที่ เข ้ามาได ้อีก = 500 MW
• รวมกำลังผลิตติดตัง้ ณ ปี 2564 = 38,202 MW

• ประมาณการความต ้องการสูงสุด ณ ปี 2564 = 32,568 MW

หากอัตราการเพิม
่ = 1,000 MW/ปี
• กำลังผลิตสำรองปี 2564* (มาตรฐานต่ำสุด = 15%) = 17%

ระบบไฟฟ้ ามีความมั่นคงเพียงพอจนถึงปี 2564 โดยไม่จำเป็ นต ้องเร่งสร ้าง

โรงไฟฟ้ าใหม่ (Green-field) ทัง้ นิวเคลียร์/ถ่านหิน/ก๊าซ/ไฟฟ้ านำเข ้า
ขอเพียงแค่รัฐบาลอย่ากีดกันพลังงานทางเลือก
• มติ กพช. 27 ส.ค. 2550:
“เนือ
่ งจากมีผู ้สนใจยืน ่ ข ้อเสนอขายไฟฟ้ าตาม
ระเบียบการรับซอ ื้ ไฟฟ้ าจาก SPP ระบบ
Cogeneration สูงกว่าปริมาณพลังไฟฟ้ าที่
ประกาศรับซอ ื้ ประมาณ 500 เมกะวัตต์ เป็ น
จำนวนมาก จึงเห็นควรให้ กฟผ. ยุตก ิ ารร ับ
ข้อเสนอการขายไฟฟ้าจาก SPP ระบบ
Cogeneration ตงแต่ ั้ ว ันที่ 31 สงิ หาคม
2550 เป็นต้นไป”
ขอเพียงแค่รัฐบาลอย่ากีดกันพลังงานทางเลือก

• มติ กพช. 16 พ.ย. 2550

“การไฟฟ้ าทัง้ 3 แห่ง ได ้พิจารณาข ้อจำกัดการ
เชอ ื่ มโยงระบบไฟฟ้ าของโครงการ SPP ดัง
กล่าว พบว่า จะมีโครงการทีส ื้ ไฟฟ้ า
่ ามารถรับซอ
ได ้ 9 โครงการ ปริมาณพลังไฟฟ้ าเสนอขาย
760 เมกะวัตต์ สว่ นโครงการทีเ่ หลือไม่สามารถ
รับซอ ื้ ได ้ เนือ
่ งจากข ้อจำกัดของระบบสายสง่
หรือจำเป็ นต ้องรอผลการคัดเลือกโครงการ IPP
ซงึ่ อาจจะป้ อนไฟฟ้ าเข ้าระบบสง่ ในบริเวณ
เดียวกัน”
 การปล่อยก๊าซ CO2 ตามแผนพีดพ
ี แ
ี ละแผนทางเลือก
ล้านตัน/ป
ี
185

165
+34% ดีเซล
+67% 147
น้ำ มันเตา
ก๊าซ-เอกชนรายเล็ก
110
110 ก๊าซ-เอกชนรายใหญ่
ก๊าซ-กฟผ.
ถ่านหิน-เอกชนรายเล็ก
ถ่านหิน-เอกชนรายใหญ่
55
ถ่านหิน-กฟผ./เกาะกง
ลิกไนต์-หงสา
ลิกไนต์-แม่เมาะ
0
2550 2564 2564
ี *ี แผนทางเลือก
แผนพีดพ
*ข ้อมูลตามแผน PDP 2007 (ปรับปรุง 1) แต่ปรับกำลังการผลิตจากถ่านหินของ กฟผ. เป็ น 3660 MW ของโครงการเกาะกง
สงั คมไทยต ้องร่วมตัดสน ิ
บนข ้อมูลทีร่ อบด ้าน

ขอบคุณค่ะ