DRUMSKE SAOBRAĆAJNICE I TERMINALI

DOMAĆI RAD

ZAKON O PUTEVIMA REPUBLIKE SRBIJE

PROFESOR STUDENT
dr Miloš Arsić, dipl.inž. Jezdimir Tadić, SA 389-20

Novi Sad, mart 2023. god.

 STRUKTURA RADA
1. UVOD
2. DEFINICIJE
3. PRAVNI STATUS PUTEVA
4. ELEMENTI JAVNOG PUTA
5. KATEGORIZACIJA JAVNIH PUTEVA
6. NEKATEGORIZOVANI PUTEVI
7. UPRAVLJANJE JAVNIM PUTEVIMA
8. FINANSIRANJE JAVNIH PUTEVA
9. PUTARINA
10. ZAŠTITA JAVNIH PUTEVA I VANREDNI PREVOZ
11. OSTALE ODREDBE
12. PODZAKONSKI AKTI
 UVOD

 U ovoj prezentaciji biće obrađivana tema “Zakon o putevima Republike Srbije“, ("Sl. glasnik
RS", br. 41/2018 i 95/2018 - dr. zakon)
 Ovim zakonom uređuje se (član 1)
pravni položaj javnih i nekategorisanih puteva,
uslovi i način upravljanja, zaštite i održavanja javnih puteva
posebni uslovi izgradnje i rekonstrukcije javnih puteva,
izvori i način finansiranja izgradnje, rekonstrukcije, zaštite i održavanja puteva,
sticanje prava svojine,
inspekcijski nadzor,
kao i druga pitanja od značaja za upravljanje, izgradnju, rekonstrukciju, zaštitu i
održavanje javnih puteva.
 DEFINICIJE

 Prema članu 2 pojedini izrazi, upotrebljeni u ovom zakonu, imaju sledeće značenje:
 put je građevinski objekat namenjen za saobraćaj, odnosno utvrđena površina koju kao saobraćajnu
površinu mogu da koriste svi ili određeni učesnici u saobraćaju, pod uslovima određenim ovim
zakonom i drugim propisima;
 javni put je put koji ispunjava propisane kriterijume za kategorizaciju od strane nadležnog organa i
koji je nadležni organ proglasio kao takav;
 državni put je javni put koji saobraćajno povezuje teritoriju države sa mrežom evropskih puteva i deo
je mreže evropskih puteva, teritoriju države sa teritorijom susednih država, celokupnu teritoriju
države, privredno značajna naselja na teritoriji države, područje dva ili više okruga ili područje
okruga, kao i njegov deo koji prolazi kroz naselje u slučaju da nije izgrađen obilazni put pored
naselja;
 autoput je državni put namenjen za motorni saobraćaj, sa fizički razdvojenim kolovozima po
smerovima, bez ukrštanja u istom nivou i sa potpunom kontrolom pristupa, koji ima najmanje dve
saobraćajne i jednu zaustavnu traku za svaki smer i kao takav je obeležen propisanom
saobraćajnom signalizacijom i opremom;
 DEFINICIJE

 Pojedini izrazi, upotrebljeni u ovom zakonu, imaju sledeće značenje:

 opštinski put je javni put koji saobraćajno povezuje teritoriju opštine, odnosno grada, kao i teritoriju
opštine, odnosno grada, sa mrežom državnih puteva;
 ulica je javni put u naselju koji saobraćajno povezuje delove naselja;
 nekategorisani put je put koji je nadležni organ proglasio nekategorisanim putem i koji je kao takav
upisan u javne evidencije o nepokretnostima i pravima na njima;
 put van naselja je deo javnog puta van granica naselja;
 put u naselju je deo javnog puta unutar granica naselja koje su određene planskim dokumentom
jedinice lokalne samouprave;
 saobraćajna signalizacija i oprema jesu sredstva i uređaji za regulisanje saobraćaja, saobraćajni
znakovi, oznake na putu, uređaji za davanje svetlosnih saobraćajnih znakova, branici ili polubranici na
prelazu puta preko železničke pruge, privremena saobraćajna signalizacija, svetlosne oznake na putu
i druge oznake na putu (oprema puta) u skladu sa propisima kojim se uređuje saobraćajna
signalizacija;
 DEFINICIJE

 Pojedini izrazi, upotrebljeni u ovom zakonu, imaju sledeće značenje:

 oprema za zaštitu javnog puta, saobraćaja i okoline jesu elementi inteligentnih transportnih
sistema, ventilacioni i sigurnosni uređaji u tunelima, objekti i uređaji za zaštitu puta i saobraćaja,
kao i objekti i uređaji za zaštitu neposrednog okruženja puta (snegobrani, vetrobrani, zaštita od
osulina, zaštita od buke i drugih štetnih uticaja na okolinu), instalacije rasvete i rasveta za
potrebe saobraćaja, uređaji za evidenciju saobraćaja, putne meteorološke stanice i sl.;
 kolovoz jeste izgrađena površina puta po kojoj se odvija saobraćaj i čine ga saobraćajne trake
(vozne, dodatne,zaustavne i sl.) za kretanje, odnosno mirovanje vozila i ivične trake;
 trotoar je posebno uređen deo puta pored kolovoza namenjen prvenstveno za kretanje pešaka;
 biciklistička staza je put namenjen za kretanje bicikala;
 raskrsnica je mesto na kojem se ukrštaju, spajaju, odnosno razdvajaju saobraćajni tokovi na
najmanje dva puta u istom ili različitim nivoima;
PRAVNI STATUS PUTEVA

 Određen je članom 3 zakona:

Javni i nekategorisani putevi su dobra u opštoj upotrebi, u javnoj su svojini i na njima se ne
mogu sticati ni zasnivati stvarna prava, osim u slučajevima propisanim ovim zakonom.;
Državni putevi I i II reda su u svojini Republike Srbije, izuzev državnih puteva, odnosno
delova državnih puteva II reda koji se nalaze na teritoriji autonomne pokrajine koji su u
svojini autonomne pokrajine.
Opštinski putevi, ulice i nekategorisani putevi koji ne pripadaju državnim putevima I i II reda,
svojina su jedinice lokalne samouprave na čijoj se teritoriji nalaze.
 Javni putevi upisuju se u javne knjige sa pripadajućim objektima i zemljištem na kojima su
izgrađeni. U navedene javne knjige upisuju se i upravljači javnih puteva.
 Javni i nekategorisani putevi čine mrežu puteva.
 ELEMENTI JAVNOG PUTA

 Prema članu 4, javni put obuhvata:

 trup puta, koji čine donji stroj puta (nasipi, useci, zaseci, objekti, postrojenja i uređaji za
odvodnjavanje puta i zaštitu puta od površinskih i podzemnih voda i sl.) i gornji stroj puta (kolovozna
konstrukcija, ivične trake, ivičnjaci, rigole, bankine, berme, razdelne trake i sl.);
 putne objekte;
 saobraćajne priključke;
 putno zemljište;
 trotoare, pešačke i biciklističke staze u putnom zemljištu;
 vazdušni prostor iznad kolovoza;
 funkcionalne sadržaje puta;
 saobraćajnu signalizaciju i opremu;
 inteligentne transportne sisteme (ITS);
 opremu za zaštitu puta, saobraćaja i okoline
 KATEGORIZACIJA JAVNIH PUTEVA

 Prema značaju saobraćajnog povezivanja javni putevi se dele na:

1. državne puteve:
a) državne puteve I reda (saobraćajno povezuju teritoriju države sa mrežom evropskih puteva, odnosno deo su
mreže evropskih puteva, teritoriju države sa teritorijom susednih država, celokupnu teritoriju države, kao i
privredno značajna naselja na teritoriji države);
b) državne puteve II reda (saobraćajno povezuju područje dva ili više upravna okruga ili područjeupravnog
okruga, kao i pogranična područja i granične prelaze sa mrežom državnih puteva);
2. opštinske puteve (saobraćajno povezuju teritorije opština, teritoriju opštine, odnosno grada, kao i
teritoriju opštine, odnosno grada sa mrežom državnih puteva);
3. ulice (saobraćajno povezuju delove naselja).
Vlada propisuje kriterijume za kategorizaciju javnih puteva i donosi akt o kategorizaciji
državnih puteva, dok skupština jedinice lokalne samouprave donosi akt o kategorizaciji
opštinskih puteva i ulica.
 KATEGORIZACIJA JAVNIH PUTEVA

 Prema položaju u prostoru i uslovima odvijanja saobraćaja javni putevi se dele na:
 javne puteve van naselja
 javne puteve u naselju (deo javnog puta unutar granica naselja koje su obeležene
propisanom saobraćajnom signalizacijom);
 NEKATEGORIZOVANI PUTEVI

 Obavljanje poslova koji se odnose na izgradnju, rekonstrukciju, održavanje, zaštitu,

korišćenje, razvoj i upravljanje nekategorisanim putevima u naselju uređuje i obezbeđuje
jedinica lokalne samouprave.
 Ujedno, prema članu 7, ona finansira izgradnju, rekonstrukciju, održavanje i zaštitu
nekategorisanog puta iz sredstava budžeta jedinice lokalne samouprave, u skladu sa
zakonom koji uređuje finansiranje lokalne samouprave.
 Na predlog jedinice lokalne samouprave, nekategorisani put može se uvrstiti u javni put u
slučaju ispunjenosti definisanih kriterijuma.
UPRAVLJANJE JAVNIM PUTEVIMA

 Upravljanje javnim putevima je delatnost od opšteg interesa.

 Regulisano je članovima 9-18 ovog zakona
 Ono obuhvata:
 planiranje, projektovanje, izgradnju, rekonstrukciju, održavanje i zaštitu javnog puta;
 vršenje investitorske funkcije na projektovanju, izgradnji, održavanju i rekonstrukciji javnog
puta;
 organizovanje i obavljanje stručnih poslova na projektovanju, izgradnji, rekonstrukciji,
održavanju i zaštiti javnog puta;
 ustupanje radova na projektovanju, izgradnji, održavanju, rekonstrukciji i stručnom nadzoru
javnog puta;
 organizovanje stručnog nadzora nad izgradnjom, rekonstrukcijom, održavanjem i
zaštitom javnog puta;
 organizovanje naplate i kontrolu naplate naknada za upotrebu javnog puta, vršenje
javnih ovlašćenja;
 praćenje stanja putne mreže;
 zaštitu javnog puta;
 označavanje javnog puta i vođenje evidencije o javnim putevima i o saobraćajno-
tehničkim podacima za te puteve;
 upravljanje saobraćajem i organizovanje i obavljanje brojanja vozila na javnom putu.
 FINANSIRANJE JAVNIH PUTEVA

 Po članu 19, finansiranje izgradnje, rekonstrukcije, održavanja i zaštite javnog puta obezbeđuje se iz
sledećih izvora:
 naknada za upotrebu javnog puta;
 budžeta Republike Srbije, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave;
 finansijskih kredita;
 ulaganja domaćih i stranih lica;
 drugih izvora u skladu sa zakonom

 Članom 21 se utvrđuje zabrana diskriminacije, koja određuje da se naknade za upotrebu javnih

puteva ne mogu određuju na način na koji bi se diskriminisali korisnici javnih puteva prema
nacionalnosti, državnoj pripadnosti, odnosno poslovnom sedištu, registraciji vozila, mestu polaska,
odnosno odredištu.
 PUTARINA

 Članovima 28 i 29 bliže se određuju nadležnosti i obaveze vezane za:

 ENP (elektronsku naplatu putarine) i
 EENP (Evropsku elektronsku naplatu putarine)
 ZAŠTITA JAVNIH PUTEVA I VANREDNI PREVOZ
 Članovima 32 do 66 regulisana je oblast zaštite javnih puteva i vanrednog prevoza.
 Bliže se uređuju:
 Mere za sprečavanje ugrožavanja stabilnosti puta
 Širina zaštitnog pojasa i zabrana izgradnje u zaštitnom pojasu
 Pojas kontrolisane izgradnje
 Ograde, drveće i zasadi pored javnog puta
 Zaštitna ograda pored javnog puta
 Zaštita javnog puta od vode, snežnih lavina, buke, zaslepljujućih efekata i drugih štetnih uticaja
 Postavljanje reklama na javnom putu i zaštitnom pojasu puta
 Mera ograničenja korišćenja javnog puta
 Vrste i dozvole za vršenje vanrednog prevoza
 Održavanje sportske, odnosno druge priredbe na javnom putu
 Obaveštavanje o stanju i prohodnosti puteva
 Obustava saobraćaja itd.
 ODRŽAVANJE JAVNIH PUTEVA

 Održavanje javnih puteva uređuje se članovima od 67 do 73 ovog zakona.

 Održavanje javnog puta obuhvata:
 Redovno održavanje - skup aktivnosti, mera i radova, koji se preduzimaju tokom dela ili cele
kalendarske godine, na putnoj mreži ili na pojedinim deonicama puta, radi održavanja i očuvanja
funkcionalne ispravnosti javnog puta, putnih objekata, saobraćajne signalizacije i opreme puta.
 Rehabilitaciju - vrsta održavanja, tj. izvođenje radova na javnom putu i putnom objektu u
granicama putnog zemljišta, radi očuvanja karakteristika javnog puta u istom ili približno istom
stanju koje je bilo u trenutku njegove izgradnje ili poslednje rekonstrukcije.
 Urgentno održavanje - obuhvata radove koji se moraju hitno izvesti radi otklanjanja štetnih
posledica nastalih elementarnim nepogodama i drugim nesrećama, vanrednim i nepredviđenim
okolnostima i obezbeđivanja prohodnosti puta i bezbednog odvijanja saobraćaja.
 OSTALE ODREDBE

 Zakon o putevima Republike Srbije, pored navedenog definiše i uređuje i sledeće

značajne oblasti:
 Eksproprijacija (član 74 – član 77)
 Posebni uslovi izgradnje i rekonstrukcije javnih puteva (član 78 – član 87)
 Posebni zahtevi koje javni put mora da ispuni sa aspekta bezbednosti saobraćaja
(član 88 – član 95)
 Bezbednosni zahtevi za tunele duže od 500 metara (član 96 – član 101)
 Nadzor (član 102 – član 109)
 Kaznene odredbe (član 110 – član 114)
 PODZAKONSKI AKTI

 Na sajtu Ministarstva građevinarstva,

saobraćaja i infrastrukture,kao
podzakonska akta u oblasti puteva
nalaze se i sledeća dokumenta, koja još
detaljnije zakonski uređuju ovu oblast: