Departamenti I inxhinierise dhe arkitektures

Bachelor: Inxhinieri Industriale

Profili: Elektrik

Studenti: Ardit Lika

1.Historiku………………………………………………………………………………………….faqe 3.
2.konfigurimet dhe vleresimi………………………………………………………………faqe 4
Termat "energji e erës" ose "fuqi e erës" përshkruajnë procesin me të cilin përdoret era për
të gjeneruar energji mekanike ose energji elektrike. Turbinat e erës shndërrojnë energjinë
kinetike në erë në fuqi mekanike. Kjo energji mekanike mund të përdoret për detyra
specifike (të tilla si bluarja e grurit ose pompimi i ujit) ose një gjenerator mund ta shndërrojë
këtë energji mekanike në energji elektrike për të furnizuar me energji shtëpi, biznese, shkolla
dhe të ngjashme.
Hartat globale të shpejtësisë mesatare të erës ndihmojnë studiuesit të përcaktojnë
se ku mund të zhvillojnë energjinë e erës. Turbinat me erë (mullinjtë e erës të
teknologjisë së lartë) mund të gjenerojnë energji në vende larg termocentraleve dhe
pa një rrjet elektrikpor planifikuesit duhet të dinë se ku ka erë të mjaftueshme që
turbinat të funksionojnë në mënyrë efikase. Një ekip në Qendrën Kërkimore Langley
të NASA-s zhvilloi këto harta dhe harta të izolimit diellor, dhe i siguroi ato falas.
Kompanitë private po përdorin këto të dhëna për të hartuar, ndërtuar dhe tregtuar
teknologji të reja për shfrytëzimin e kësaj energjie.
Konfigurimet e Turbinave
Turbinat e erës shpesh grupohen së bashku në një termocentral të
vetëm të erës, i njohur gjithashtu si një fermë me erë , dhe gjenerojnë
energji elektrike me shumicë. Energjia elektrike nga këto turbina futet
në një rrjet të shërbimeve dhe u shpërndahet klientëve, ashtu si me
termocentralet konvencionale.

Vlerësimi i madhësisë dhe fuqisë së turbinës me erë

Turbinat me erë janë në dispozicion në një larmi madhësish, dhe për
këtë arsye vlerësimet e energjisë. Makineria më e madhe ka tehe që
shtrihen më shumë se gjatësia e një fushe futbolli, ka 20 kate ndërtimi
lart dhe prodhon energji elektrike të mjaftueshme për të furnizuar me
energji 1400 shtëpi. Një makinë e vogël me erë në madhësi të shtëpisë
ka rrotullues me diametër nga 8 dhe 25 metra dhe qëndron lart prej 30
metrash dhe mund të furnizojë nevojat për energji të një shtëpie ose
biznesi të vogël elektrik. Turbinat në shkallë të shërbimeve kanë
madhësi prej 50 deri në 750 kilovat. Turbinat e vetme të vogla, nën 50
kilovat, përdoren për shtëpi, pjata telekomunikuese ose pompimin e
ujit.
Avantazhet dhe disavantazhet e energjisë elektrike të gjeneruar nga era
Një burim i rinovueshëm jo-ndotës
Energjia e erës është një burim i lirë, i rinovueshëm , kështu që pa marrë parasysh se sa përdoret sot,
do të ketë përsëri të njëjtën furnizim në të ardhmen. Energjia e erës është gjithashtu një burim i
energjisë elektrike të pastër, jo ndotëse . Ndryshe nga termocentralet konvencionale, impiantet e erës
nuk lëshojnë ndotës të ajrit ose gazra serë. Sipas Departamentit Amerikan të Energjisë, në 1990,
termocentralet e erës në Kaliforni kompensuan emetimin e më shumë se 2.5 miliard paund dioksid
karboni dhe 15 milion paund ndotës të tjerë që do të ishin prodhuar ndryshe. Do të duhej një pyll prej
90 milion deri në 175 milion pemë për të siguruar të njëjtën cilësi të ajrit.

Çështjet e Kostos
Edhe pse kostoja e energjisë së erës është ulur në mënyrë dramatike në 10 vitet e fundit, teknologjia
kërkon një investim fillestar më të lartë sesa gjeneratorët me lëndë djegëse. Afërsisht 80% e kostos
është makineri, me bilancin e përgatitjes dhe instalimit të vendit. Nëse sistemet gjeneruese të erës
krahasohen me sistemet e karburantit fosil mbi bazën e kostos "cikli jetësor" (duke llogaritur
karburantin dhe shpenzimet operative për jetën e gjeneratorit), megjithatë, kostot e erës janë shumë
më konkurruese me teknologjitë e tjera gjeneruese sepse nuk ka karburant për blerje dhe shpenzime
minimale operative.

Shqetësimet mjedisore
Megjithëse termocentralet kanë ndikim relativisht të vogël në mjedis krahasuar me termocentralet,
ekziston një farë shqetësimi për zhurmën e prodhuar nga tehu i rotorit, ndikimet estetike (vizive) dhe
zogjtë dhe lakuriqët e natës që janë vrarë ( vdekshmëria e shpendëve / lakuriqëve të natës ) duke
fluturuar në rrotullues. Shumica e këtyre problemeve janë zgjidhur ose zvogëluar shumë përmes
zhvillimit teknologjik ose duke vendosur si duhet impiantet e erës.
Çështjet e furnizimit dhe transportit

Sfida kryesore për përdorimin e erës si burim energjie është se ajo është me
ndërprerje dhe jo gjithmonë fryn kur energjia elektrike është e nevojshme. Era
nuk mund të ruhet (megjithëse energjia elektrike e gjeneruar nga era mund të
ruhet, nëse përdoren bateritë), dhe jo të gjitha erërat mund të shfrytëzohen për
të përmbushur kohën e kërkesave për energji elektrike. Për më tepër, vendet e
mira të erës shpesh ndodhen në vende të largëta larg zonave të kërkesës për
energji elektrike (të tilla si qytete). Së fundmi, zhvillimi i burimeve të erës mund
të konkurrojë me përdorime të tjera për tokën, dhe ato përdorime alternative
mund të vlerësohen më shumë sesa prodhimi i energjisë elektrike. Sidoqoftë,
turbinat me erë mund të vendosen në tokë që përdoret gjithashtu për kullotje
apo edhe bujqësi.

E gjithë energjia e rinovueshme (përveç energjisë së baticës dhe gjeotermës),

dhe madje edhe energjia në lëndët djegëse fosile, në fund të fundit vjen nga
dielli. Dielli rrezaton 100,000,000,000,000,000 kilovat orë energji në tokë në orë.
Me fjalë të tjera, toka merr 10 deri në fuqinë e 18-të të vatit të energjisë. Rreth 1
deri në 2 për qind të energjisë që vjen nga dielli shndërrohet në energji të erës.
Kjo është rreth 50 deri në 100 herë më shumë sesa energjia e shndërruar në
biomasë nga të gjitha bimët në tokë.
Tregjet kryesore të erës 2008

SHBA dhe Kina morën epërsinë, SHBA duke marrë pozicionin numër një global nga
Gjermania dhe Kina duke kaluar India për herë të parë, duke marrë kryesimin në Azi.
SHBA dhe Kina përbënin 50,8% të shitjeve të turbinave me erë në 2008 dhe tetë tregjet
kryesore përfaqësuan pothuajse 80% të tregut për turbina të reja me erë një vit më parë,
ende vetëm pesë tregje përfaqësuan 80% të shitjeve globale. Vendi pionier Danimarka ra
përsëri në vendin e 9 për sa i përket kapacitetit total, ndërsa derisa katër vjet më parë ajo
mbante pozicionin numër 4 gjatë disa viteve. Sidoqoftë, me një pjesë të energjisë së erës
prej rreth 20% të furnizimit me energji elektrike, Danimarka është ende një vend kryesor i
energjisë së erës në të gjithë botën.
Si gjenerohet energjia e erës
Termat " energji e erës " ose " fuqi e erës " përshkruajnë procesin me të cilin përdoret era për të
gjeneruar energji mekanike ose energji elektrike . Turbinat e erës shndërrojnë energjinë kinetike në
erë në fuqi mekanike. Kjo energji mekanike mund të përdoret për detyra specifike (të tilla si bluarja e
grurit ose pompimi i ujit) ose një gjenerator mund ta shndërrojë këtë energji mekanike në energji
elektrike për të furnizuar me energji shtëpi, biznese, shkolla dhe të ngjashme.

Turbinat me erë
Turbinat e erës, si tehu i helikës së avionit, kthejnë ajrin në lëvizje dhe fuqizojnë një gjenerator elektrik
që furnizon një rrymë elektrike. Thënë thjesht, një turbinë ere është e kundërta e një ventilator. Në
vend që të përdorin energji elektrike për të bërë erë, si një ventilator, turbinat e erës përdorin erën
për të bërë energji elektrike. Era kthen fletët, të cilat rrotullojnë një bosht, i cili lidhet me një
gjenerator dhe prodhon energji elektrike.

Llojet e turbinave me erë

Turbinat moderne të erës ndahen në dy grupe themelore; horizontal aks të ndryshme, si në fermë
tradicionale mullinjtë e erës përdoren për pompimin e ujit, dhe vertikal-aks të projektimit, si model të
eggbeater stilit Darrieus, emrin e shpikësit të tij francez. Shumica e turbinave të mëdha moderne të
erës janë turbina me bosht horizontale.
Përbërësit e turbinës
 Anemometri: Mat shpejtësinë e erës dhe transmeton të dhënat e shpejtësisë së erës te
kontrolluesi.
 Thikat ose tehet: Shumica e turbinave kanë ose dy ose tre tehe. Era që fryn mbi blades bën
që blades të "ngrihen" dhe të rrotullohen.
 Frenimi: Një frenë disk, e cila mund të zbatohet mekanikisht, elektrikisht ose hidraulikisht për
të ndaluar rotorin në raste urgjente.
 Kontrolluesi: Kontrolluesi fillon makinerinë me shpejtësi të erës prej rreth 8 deri 16 milje në
orë (mph) dhe e fik makinerinë me rreth 55 mph. Turbinat nuk veprojnë me shpejtësi të erës
mbi 55 mph sepse ato mund të dëmtohen nga erërat e forta.
 Kutia e ingranazheve : ingranazhet lidhin boshtin me shpejtësi të ulët me boshtin me
shpejtësi të lartë dhe rrisin shpejtësitë e rrotullimit nga rreth 30 në 60 rrotullime në minutë
(rpm) në rreth 1000 deri në 1800 rpm, shpejtësia e rrotullimit që kërkohet nga shumica e
gjeneratorëve për të prodhuar energji elektrike. Kutia e ingranazheve është një pjesë e
kushtueshme (dhe e rëndë) e turbinës së erës dhe inxhinierët po eksplorojnë gjeneratorë
"me drejtim të drejtpërdrejtë" që veprojnë me shpejtësi të ulëta rrotullimi dhe nuk kanë
nevojë për kuti ingranazhesh.
 Gjeneratori: Zakonisht një gjenerator induksioni jashtë raftit që prodhon energji elektrike me
cikël 60 me cikël.
 Bosht me shpejtësi të lartë: Drejton gjeneratorin.
 Bosht me shpejtësi të ulët: Rotori kthen boshtin me shpejtësi të ulët me rreth 30 deri në 60
rrotullime në minutë.
 Taraca: Taraca qëndron në majë të kullës dhe përmban kutinë e ingranazheve, boshte me
shpejtësi të ulët dhe të lartë, gjenerator, kontrollues dhe frenim. Disa taraca janë aq të
mëdha sa një helikopter të ulet.
 Shkalla: Thikat janë kthyer, ose ngritur, nga era për të kontrolluar shpejtësinë e rotorit dhe
për të mbajtur rotori nga kthehet në erëra shumë të larta ose shumë të ulëta për të prodhuar
energji elektrike.
 Rotor: Tehët dhe shpërndarësi së bashku quhen rotor.
 Kulla: Kullat janë bërë nga çeliku me tuba (treguar këtu), betoni ose rrjeta çeliku.
Meqenëse shpejtësia e erës rritet me lartësinë, kullat më të larta mundësojnë që turbinat
të kapin më shumë energji dhe të prodhojnë më shumë energji elektrike.
 Drejtimi i erës: Kjo është një turbinë "kundër erës", e ashtuquajtura sepse operon e
drejtuar nga era. Turbinat e tjera janë të dizajnuara për të ecur "poshtë erës", duke u
larguar nga era.
 Llamarina e erës: Mat drejtimin e erës dhe komunikon me nyjën lëvizëse për të orientuar
turbinën siç duhet në lidhje me erën.
 Makinë lëvizjeje : Turbinat përpjetë kthehen në erë; vozitja e gërryerjes përdoret për të
mbajtur rotorin të kthyer nga era ndërsa drejtimi i erës ndryshon. Turbinat e erës nuk
kërkojnë një lëvizje të errët, era fryn rotorin poshtë erës.
 Yaw motor: Fuqizon ngasjen.
 pajisje të tjera, përfshirë kontrollet, kabllot elektrike, pajisjet e mbështetjes në tokë dhe
pajisjet e interkoneksionit.