Denizcilik Meslek Yüksek Okulu

SEYİR II

Eren Görkem Kalpak          B213302016

Alaca Karanlık (Twilight) Zamanlarının
Bulunması

 Gündüzleri ufuk net bir şekilde görüldüğü hâlde, gök cisimlerini

(Güneş, Ay ve bazen Venüs dışında) görmek olanaksızdır. Bu nedenle
gündüz zamanlarında Güneş‟ten başka bir gök cisminden rasat
yapmak zordur. Gece karanlığında gök cisimlerinin parlak bir şekilde
görünmelerine karşın ufku görmek genellikle olanaksız veya çok
zordur. Bu nedenle de gece şartlarında rasat yapmak çoğu kez
olanaksızdır. 
Alaca Karanlık (Twilight)
Zamanlarının Bulunması

 Gök cisimlerinden rasat yapabilmek için gerek gök cisminin gerekse

ufkun net olarak görünmesine gereksinim vardır. İşte hem gök
cisminin hem de ufkun net olarak görüldüğü zamana alaca karanlık
(Twilight) denir. Bu niteliği nedeni ile astronomik seyirde alaca
karanlık seyirci için çok önemlidir. Sabahleyin karanlığın bittiği an ile
Güneş‟in doğuşu arasındaki süreye sabah alacakaranlığı, akşamleyin
Güneş‟in batışı ile karanlığın başladığı an arasındaki süreye de
akşam alacakaranlığı denir
Alaca Karanlık (Twilight) Zamanlarının
Bulunması

Şekilde görüldüğü gibi Güneş‟in ufkun altındaki

açısal mesafesine bağlı olarak alaca karanlık üç
kısma ayrılır:
-Sivil Alaca Karanlıkk (Civil twilight) 6°
-Notik alaca karanlık (Nautical twilight) 12°
-Astronomik alaca karanlık (Astronomical twilight)
18°
 Alaca Karanlık (Twilight) Zamanlarının
Bulunması
 Güneş‟in merkezi ufkun 18° altına geldiği zaman (sabah) karanlık azalarak
astronomik alaca karanlık başlar, 12° altına geldiği anda astronomik
alacakaranlığın bitmesiyle beraber notik alaca karanlık başlar. Notik alaca
karanlık, Güneş‟in merkezi ufkun 6° altına gelince biter ve sivil alaca karanlık
başlar. Akşamleyin Güneş‟in üst çevresi ufkun altına indiği anda Güneş batar
ve sivil alaca karanlık başlar ve Güneş‟in merkezi ufkun altına 6° ininceye
kadar devam eder. Bundan sonra notik alaca karanlık başlar. Güneş‟in
merkezi ufkun 12° altına indiğinde notik alaca karanlık biter ve astronomik
alaca karanlık başlayarak Güneş‟in ufkun altına 18°ye kadar inmesiyle sona
erer ve karanlık başlar. Göksel seyirde, rasat yapılacak en uygun an notik alaca
karanlık kesitidir.
Alaca Karanlık (Twilight) Zamanlarının
Bulunması
 Bazı göksel olayların yüksek enlem derecelerindeki oluşumları
almanaklarda, aşağıdaki işaretler kullanılarak gösterilmiştir.
Alaca Karanlık (Twilight) Zamanlarının
Bulunması

 Örnek: 25 Ocak 2010 günü 420 30' N 300 30' E mevkiinde, sabah notik ve sivil alaca karanlık
zamanı (GMT) nedir?
 Çözüm: Notik almanaktan 25 Ocak tarihli sayfa açılır ve aranan enlemin aralığında bulunduğu
üst ve alt enlem değerleri karşısındaki zamanlar not edilir.
Alaca Karanlık (Twilight) Zamanlarının
Bulunması
Alaca Karanlık (Twilight) Zamanlarının
Bulunması
 Not edilen değerler almanağın orta gün
değerleridir (örneğimizde 26 Ocak). Bizim
aradığımız gün orta gün olmadığı için bir ö
sayfanın orta gün değerleri de not edilir.
Alaca Karanlık (Twilight) Zamanlarının
Bulunması
 Alaca Karanlık (Twilight) Zamanlarının
Bulunması
Elde ettiğimiz
 Not edilen zamanları 40
alaca karanlık
N ve 45 N enlemleri
zamanları 23
içindir. Bizim aradığımız
Ocak ve 26
enlem değeri bu iki
Ocak
değerin arasındadır. Sarı
tarihlerine
sayfaların sonunda yer
aittir. Bizim
alan enterpole çizelgesi
ile aradığımız enleme ait aradığımız 25
değerleri bulalım. Ocak‟tır. Basit
bir orantı
kurarak 25
Ocak tarihine
ait değerleri
bulalım.
Alaca Karanlık (Twilight) Zamanlarının
Bulunması

Bulunan zamanlar
LMT‟dir. Bulunan LMT
zamanlarını GMT‟ye
çevirelim. Bunun için
boylam değerimizi
zamana çevirip aşağıda
verilen formül yardımıyla
GMT zamanını bulalım:
Alaca Karanlık (Twilight) Zamanlarının
Bulunması
 LMT = GMT +/- Long (+: Doğu , - : Batı)
         300 30' E ------> 02:02:00
        06:14:42 = GMT + 02:02:00
  GMT = 04:12:42 Notik alaca karanlık zamanı
  06:50:42 = GMT + 02:02:00
  GMT = 04:48:42 Sivil alaca karanlık zamanı
  Alaca karanlık süresi = 04:48:42 – 04:12:42 = 00:36:00
 Güneşin Doğuş / Batış Zamanının
Bulunması
 Güneş‟in doğuş (Sun rise) veya Güneş‟in batış (Sun set) zamanı bulma işlemi alaca karanlık zamanı
bulurken yapılan işlemler ile aynıdır.
 Örnek: 26 Ocak 2010 günü 420 30' N 300 30' E mevkiinde, Güneş‟in batış zamanı (GMT) nedir?
 Çözüm:  Notik almanaktan 26 Ocak tarihli sayfa açılır ve aranan enlemin aralığında bulunduğu üst ve alt
enlem değerleri karşısındaki zamanlar not edilir. 26 Ocak tarihi sayfanın orta günü olduğu için bulunan
değerler direkt olarak kullanılabilir.
Güneşin Doğuş / Batış Zamanının
Bulunması

Aradığımız enleme
karşılık gelen güneş
zamanını enterpole
cetveli yardımı ile
bulalım.
Güneşin Doğuş / Batış Zamanının
Bulunması
Güneş‟in batışını 17:05 LMT
olarak bulduk. şimdi bunu GMT
değerine çevirelim.

LMT = GMT +/- Long (+: Doğu , - : Batı)

            300 30' E ------> 02:02:00
           17:05:00 = GMT + 02:02:00
                     GMT = 15:03:00