ALTİTUDE (YÜKSEKLİK)

Bir gök cisminin gök ufkundan olan

açısal yüksekliğidir. Kısaca Alt. olarak
ifade edilir. Sextant denilen aletle ölçülür.
BAŞUCU MESAFESİ
(ZENITH DISTANCE)
Bir gök cisminin başucu noktasından
olan açısal mesafesidir.
o
Başucu Mesafesi = 90 – Alt.
Pn

Ps
 Pn

GÖK
EKVATORU

Ps
 Pn
Z

GÖK
EKVATORU

Ps
 Pn
Z

GÖK
EKVATORU

GÖK UFKU

Ps
 Pn
Z

GÖK
EKVATORU

GÖK UFKU

Ps
 Pn
Z

GÖK
EKVATORU

Gök Cisminin
GÖK UFKU
Saat Dairesi

Ps
 Pn
Z

Yükseklik
Dairesi

GÖK
EKVATORU

Gök Cisminin
GÖK UFKU
Saat Dairesi

Ps
 Pn
Z
Altitude

Yükseklik
Dairesi

GÖK
EKVATORU

Gök Cisminin
GÖK UFKU
Saat Dairesi

Ps
 Pn Başucu mesafesi
Zenith Distance

Z
Altitude

Yükseklik
Dairesi

GÖK
EKVATORU

Gök Cisminin
GÖK UFKU
Saat Dairesi

Ps
 AZIMUTH (SEMT)
Gözlemcinin meridyeni ile gök cisminin yükseklik dairesi
arasındaki açıya, gök cisminin semti (Azimuth) denir ve
AZ. Kısaltması ile gösterilir. Daha kısa bir ifadeyle
gözlemciye göre gök cisminin yönüdür.
Bir gök cisminin semti 3 şekilde bulunabilir:
1- Semt aynası ile doğrudan
2- Küresel seyir üçgeni formülleri ile
3- Formüllere dayanılarak düzenlenmiş Semt
Cetveli veya Semt Diyagramı ile.
(Sight Reduction Tables for Marine Navigation,
Burdwood’s Tables, Davis Tables, Azimuth of the Sun)
 Pn Başucu mesafesi
Zenith Distance
Gözlemcinin
Meridyeni Z
Altitude

Yükseklik
Dairesi

GÖK
EKVATORU

Gök Cisminin
GÖK UFKU
Saat Dairesi

Ps
 AZ.
Pn Başucu mesafesi
Zenith Distance
Gözlemcinin
Meridyeni Z
Altitude

Yükseklik
Dairesi

GÖK
EKVATORU

Gök Cisminin
GÖK UFKU
Saat Dairesi

Ps
 AZIMUTH’UN ÖLÇÜMÜ
Azimuth, gök cisminin gözlemcinin meridyeninin
o
doğusunda veya batısında olduğuna göre, 0 ’den
o
180 ’ye kadar, gözlemcinin yüksek kutbundan
itibaren ölçülür. Gözlemcinin yüksek kutbu N ise
o o
N’dan E’e doğru 180 veya N’dan W’e doğru 180
ölçülür. Eğer yüksek kutup S ise bu sefer S’den E’e
o o
180 veya S’den W’e 180 ölçülür.Semt açısı daima
gözlemci ile yakın kutbu birleştiren meridyenden
başlanarak gök cismine doğru ölçülür. Ölçümün
başlama noktası yakın kutbun işaretini, gök
cisminin bulunduğu yön ise ikinci işareti verir.
 PN
N …….. E

W E

N …….. E

PS
 PN
N …….. W

W E

N …….. W

PS
 PN

S …….. E

W E

S …….. E

PS
 PN

S …….. W

W E

S …….. W

PS
 AZIMUTH (SEMT AÇISI) İLE HAKİKİ
KERTERİZ ARASINDAKİ FARK VE
BİRBİRİNE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ

Semt açısı haritaya direkt olarak uygulanamaz

hakiki kerteriz ise doğrudan harita üzerine
uygulanabilir. Semt açısı, göksel seyir ve
küresel üçgen problemlerinin çözümünde
kolaylık sağlar.
 PN

o o
N 045 E = 045

W E

o o
N 130 E = 130

PS
 PN

o o
N 020 W = 340

W E

o o
N 130 W = 230

PS
 PN

o o
S 110 E = 070

W E

o o
S 30 E = 150

PS
 PN

o o
S 125 W = 305

W E

o o
S 043 W = 223

PS
 SAAT AÇILARI

SAAT AÇISI: Bir gök cisminin saat dairesi

ile bir referans meridyen arasında kalan ve
referans meridyenden batıya doğru gök
cismi saat dairesine kadar kutuplarda
ölçülen açı o gök cisminin Saat Açısıdır
o
(HA). Saat açısı 360 ye kadar ölçülür.
Gök cisimlerinin saat açıları daima batıya
doğru ölçülürler.
 SAAT AÇISI ÇEŞİTLERİ
Yıldız Saat Açısı (SHA) (Sideral Hour Angle):
Aries saat dairesi ile gök cismi saat dairesi
arasında kalan ve Aries saat dairesinden
batıya doğru kutuplarda ölçülen açı o gök
cisminin yıldız saat açısıdır. SHA, Aries saat
o
dairesinden itibaren 360 ye kadar ölçülür.
Aries saat dairesinden doğu’ya doğru ölçülen
açı ise (Right Assention) RA (Matali) dır veya
buna dik çıkın’da denir. Bu nedenle RA açısı,
o
SHA açısının 360 den farkıdır.
o
RA = 360 - SHA
 SIDEREAL HOUR ANGLES (SHA)

SHA
Gök Cisminin
Saat Dairesi
 SIDEREAL HOUR ANGLE (SHA)

o
RA = 360 - SHA
RA

SHA

Gök Cisminin
Saat Dairesi
 GREENWICH SAAT AÇISI
GREENWICH HOUR ANGLE (GHA)

Greenwich saat dairesi ile gök cismi saat

dairesi arasında kalan ve Greenwich saat
dairesinden batıya doğru kutuplarda ölçülen
açı o gök cisminin Greenwich saat açısıdır.
GHA, Greenwich saat dairesinden itibaren
o
360 ye kadar ölçülür.
GHA = GHA + SHA
 GREENWICH HOUR ANGLE (GHA)
Greenwich
Meridyeninin
Saat Dairesi
GHA
G

GHA
Gök Cisminin
Saat Dairesi
 GREENWICH HOUR ANGLE (GHA)
Greenwich
GHA = GHA + SHA
Meridyeninin
Saat Dairesi
GHA
G

GHA
SHA
Gök Cisminin
Saat Dairesi
 YEREL SAAT AÇISI (LHA)
(LOCAL HOUR ANGLE)
Gözlemcinin saat dairesi ile gök cismi saat
dairesi arasında kalan ve gözlemcinin saat
dairesinden batıya doğru kutuplarda ölçülen
açı o gök cisminin yerel saat açısıdır. LHA,
o
gözlemcinin saat dairesinden itibaren 360
ye kadar ölçülür.
+ Doğu (E)
LHA = GHA boylam
- Batı (W)
LOCAL HOUR ANGLE (LHA)

LHA Z

Gözlemcinin
Saat Dairesi
 LOCAL HOUR ANGLE (LHA)
Greenwich
LHA = GHA + LONG (E)
Meridyeninin
Saat Dairesi
GHA G
LHA
Z

E)
LONG (

Gözlemcinin
Gök Cisminin
Saat Dairesi
Saat Dairesi
 LOCAL HOUR ANGLE (LHA)
Greenwich
LHA = GHA LONG (W)
Meridyeninin
Saat Dairesi
GHA G
LHA LONG (W)

Gözlemcinin
Gök Cisminin
Saat Dairesi
Saat Dairesi
 MERİDYEN AÇISI (t)
Meridyen açısı’da bir saat açısı olup
gözlemcinin meridyeninden gök cisminin
o
meridyenine doğru doğuya ve batıya 180 ye
kadar ölçülür ve (t) ile gösterilir. Kısaca
gözlemci ile gök cismi arasındaki en küçük
açıdır.
LHA açısı ile doğrudan ilişkilidir.
o ise t = LHA
Eğer LHA < 180
o ise t = 360o – LHA
Eğer LHA > 180 olur.
 o
LHA < 180
t = LHA

t = LHA Z

Gök Cisminin
Gözlemcinin
Saat Dairesi
Saat Dairesi
 o
LHA > 180
o
t = 360 - LHA

LHA Z

Gözlemcinin Gök Cisminin

Saat Dairesi Saat Dairesi

 t
AZ.
Pn Başucu mesafesi
Zenith Distance
Gözlemcinin
Meridyeni Z Polar Distance

Altitude

Yükseklik
Dairesi

GÖK
EKVATORU

Gök Cisminin
GÖK UFKU
Saat Dairesi

Ps
 KÜRESEL SEYİR ÜÇGENİ
o
t = Meridyen Açısı LHA > 180o t = 360 - LHA
Pn
CoLat.
t (E) Polar
o
090 – Lat. Distance
P.D.

o
Az. 090 – Dec.
Z
CoDec.

Zenith o
= 090 – Alt.
Distance
Z.D. CoAlt.