Mengawal Pemboleh Ubah

Tip-tip untuk menjawab

•Pemboleh Ubah dimanipulasikan (PM)
Perkara yang diubah-ubah pada mulanya seperti saiz, bentuk,
bilangan, suhu dan sebagainya.
•Pemboleh Ubah bergerak balas (PBB)
Perkara yang bertindak balas berikutnya setelah diubah-ubah
pemboleh ubah manipulasi atau hasil keputusan eksperimen yang
perlu dicatat
•Pemboleh ubah dimalarkan (pMlr)
Perkara yang perlu ditetapkan / dikawal agar tidak mempengaruhi
keputusan eksperimen nanti atau faktor-faktor lain yang boleh
menpengaruhi keputusan eksperimen selain daripada pemboleh ubah
yang dimanipulasikan
 Mengawal Pemboleh Ubah
Tip-tip untuk menjawab

Anda biasa jumpa soalan Pemboleh ubah

malar dan manipulasi dalam pelbagai
majalah pendidikan seperti Dewan
Pelajar, Bintang kecil, Tunas Sains,
Kuntum dan pelbagai lagi cuma soalan
yang diajukan adalah dalam bentuk
penyoalan yang berbeza.
Sebagai contoh :-
Cari perbezaan dan persamaan yang terdapat
dalam kedua-dua gambar di bawah.
Picture A Picture B
 Soalan Pemboleh Ubah
Bentuk soalan kertas Sains :
Nyatakan pemboleh ubah yang dimalarkan
Nyatakan pemboleh ubah yang
dimanipulasikan
Nyatakan pemboleh ubah yang bergerak
balas
Nyatakan 2 maklumat yang dikumpulkan
dalam penyiasatan
Maklumat
Rajah &
Jadual
Soalan Pemboleh Ubah UPSR 2016

PM

Pbb

Nyatakan 2 maklumat yang dikumpulkan rajah di atas.

(a) Jenis Tanah
(b) Isi padu air yang terkumpul dalam bikar
 UPSR 2013
Soalan Pemboleh Ubah
Rajah 2.1 menunjukkan 2 buah pinggan yang diletakkan bersama dan pinggan yang
di atas itu diputar.
Rajah 2.2 menunjukkan sepuluh biji guli diletakkan antara dua buah pinggan itu dan
pinggan yang di atas diputar sekali lagi.

PM Keputusan penyiasatan itu ditunjukkan dalam jadual di bawah : PBB

Bilangan guli Jumlah daya yang digunakan untuk memutar pinggan

Tiada lebih
10 Kurang

Nyatakan 2 maklumat yang dikumpulkan rajah di atas.

(a) Bilangan guli
(b) Jumlah daya yang digunakan untuk memutar pinggan
Soalan Pemboleh Ubah UPSR 2012
Rajah menunjukkan satu penyiasatan tentang Masa yang diambil untuk
menghancurkan cili menggunakan dua kaedah berbeza.
Kaedah yang digunakan Masa yang diambil untuk
PM menghancurkan cili PBB

10 minit

2 minit

Nyatakan 2 maklumat yang dikumpulkan rajah di atas.

(a) Kaedah yang digunakan
(b) Masa yang diambil untuk menghancurkan cili
Soalan Pemboleh Ubah UPSR 2011
Rajah menunjukkan suhu purata dan situasi di planet X dan
planet Y.
X Y
Pbb

PM
Suhu purata 30˚C Suhu purata 450˚C

Nyatakan 2 maklumat yang dikumpulkan rajah di atas.

(a) Suhu planet
(b) Situasi di planet X dan planet Y
Soalan Pemboleh Ubah UPSR 2010
Rajah menunjukkan satu penyiasatan tentang masa yang diambil
untuk membajak sawah padi menggunakan dua kaedah berbeza.

PM Pbb

Nyatakan 2 maklumat yang dikumpulkan rajah di atas.

(a) Kaedah membajak
(b) Masa yang diambil untuk membajak
Soalan Pemboleh Ubah UPSR 2008

Rajah menunjukkan
dua kotak yang
serupa, J dan K.
Setiap kotak
mempunyai 8 lubang
yang ditebuk di
tepinya. Seorang
penternak PM
memasukkan 20 ekor
anak ayam ke dalam
kotak J dan 12 ekor
ke dalam kotak K.
Pbb

Nyatakan 2 pemboleh ubah yang terdapat di dalam eksperimen di atas.

a)Dimanipulasikan :
Bilangan anak ayam yang dimasukkan dalam kotak
b)Bergerak balas :
Bilangan anak ayam yang mati
Soalan Pemboleh Ubah UPSR 2017

Mlr

PM

Nyatakan pemboleh ubah yang terdapat di dalam eksperimen di atas.

a) Dimalarkan : Berat beban

b) Dimanipulasikan : Jenis Permukaan

 Soalan Pemboleh Ubah UPSR 2006
Siti mempunyai dua gelang
getah. X dan Y. X dan Y adalah
sama panjang. Dia
menjalankan penyiasatan
Mlr menggunakan dua gelang
getah itu. Setiap gelang getah PBB
digantungkan dengan cawan
yang serupa. Rajah disebelah
menunjukkan keputusan
penyiasatan.

Nyatakan pemboleh ubah yang terdapat di dalam eksperimen di atas.

a) Dimalarkan : Gelang getah sama panjang Saiz / berat / jisim cawan

b) Bergerak balas : Panjang gelang getah semasa penyiasatan

Soalan Pemboleh Ubah Klon UPSR 2006
Rajah di bawah menunjukkan maklumat yang dikumpulkan dalam satu
penyiasatan.
Ladang Swee Lan Ladang Mei Mei

PM
10m 7m

10m Mlr 7m
PBB Purata : 750 kg rambutan bagi Purata : 450 kg rambutan bagi
sebatang Pokok sebatang Pokok
Nyatakan pemboleh ubah yang terdapat di dalam eksperimen di atas.

a) Dimalarkan : Pokok rambutan

b) Dimanipulasikan : Jarak antara pokok

c) Bergerak balas : Purata buah rambutan bagi sebatang pokok

Soalan Pemboleh Ubah Mlr Klon UPSR 2005
Jaiman dan Fauzi mengumpul maklumat bagi satu aktiviti. Rajah (i) di
bawah menunjukkan Fauzi sedang menolak sebuah kotak kayu yang
agak berat. Ia mendapati agak sukar menolak kotak kayu itu. Jaiman
telah mereka cipta sebuah troli untuk membantu fauzi menolak beban itu.
Rajah (ii) menunjukkan Fauzi lebih mudah menolak kotak kayu tersebut
menggunakan troli itu.
PBB
Rajah( i ) Rajah( ii )

PM
Nyatakan pemboleh ubah yang terdapat di dalam eksperimen di atas.

a) Bergerak balas : Kesukaran menolak kotak kayu

b) Dimanipulasikan : Penggunaan troli

c) Dimalarkan : Sebuah kotak kayu

Soalan Pemboleh Ubah Klon UPSR 2006

Dalam satu eksperimen seorang

PM murid menggunakan beberapa
batang paku tekan dan sebatang
magnet. Magnet itu dilabelkan
pada tiga kedudukan berbeza, J,
K dan L. Rajah dibawah
PBB menunjukkan keputusan
eksperimen itu.

Nyatakan pemboleh ubah yang terdapat di dalam eksperimen di atas.

a) Bergerak balas : Jumlah paku tekan yang dapat ditarik

b) Dimanipulasikan : Kedudukan pakutekan ditarik

Soalan Pemboleh Ubah UPSR 2007
Mlr
Rajah dibawah menunjukkan tiga bekas kaca, C, D dan E yang sama
tinggi di letakkan di atas sekeping papan. Apabila hujung A dan B
diangkat perlahan-lahan, didapati bekas kaca E jatuh dahulu diikuti oleh
C dan D.
PBB

PM

Nyatakan pemboleh ubah yang terdapat di dalam eksperimen di atas.

a) Dimanipulasikan : Bekas kaca berbeza bentuk

b) Bergerak balas : Masa bekas kaca tumbang

c) Dimalarkan : Bekas kaca sama tinggi

Soalan Pemboleh Ubah UPSR 2008
PBB
Rajah dibawah menunjukkan tiga litar elektrik X, Y dan Z. Apabila suis
ditutup, kecerahan mentol-mentol itu direkodkan.
PM

Mlr
Nyatakan pemboleh ubah yang terdapat di dalam eksperimen di atas.

a) Dimanipulasikan : Bilangan sel kering setiap litar

b) Dimalarkan : Bilangan mentol setiap litar

c) Bergerak balas : Kecerahan mentol

Soalan Pemboleh Ubah UPSR 2011
Sekumpulan murid menunjukkan penyiasatan untuk melihat hubungan di
antara saiz gear dengan bilangan pusingan roda basikal.
Keputusan penyiasatan ditunjukkan oleh carta palang di bawah.
Bilangan pusingan roda (bagi setiap kayuhan)
PBB
Gear 4
Gear 1

MENURUN

Gear 2

Gear 3 PM
1 2 3 4 Saiz gear
Nyatakan pemboleh ubah yang terdapat di dalam eksperimen di atas.

a) Bergerak balas : Bilangan pusingan roda

b) Dimalarkan : Basikal yang sama

c) Dimanipulasikan : Saiz gear

Soalan Pemboleh Ubah

Berat
tangkapan ikan
(tan metrik)

PBB

Bulan PM

Nyatakan 2 maklumat yang dikumpulkan rajah di atas.

(a) Bilangan pusingan roda

(b) Saiz gear

Soalan Pemboleh Ubah
PBB mlr

PM

PM

Nyatakan pemboleh ubah yang terdapat di dalam eksperimen di atas.

a) Dimalarkan : Kes denggi

b) Dimanipulasikan : Tahun Negeri

c) Bergerak balas : Bilangan kes denggi

Soalan Pemboleh Ubah UPSR 2009

Rajah dibawah menunjukkan saiz fasa Bulan yang dilihat dalam tempoh
sebulan mengikut Takwim Qamari.
PBB Bulan purnama
Saiz fasa bulan
Purnama baru Purnama lama

Bulan separa
Bulan separa
Bulan sabit baru Bulan sabit lama

Anak
bulan
PM
1 4 15 U 30 Hari

Nyatakan 2 maklumat yang dikumpulkan rajah di atas.

(a) Saiz fasa bulan

(b) Hari berbeza