Fazat e ndryshme në lidhje

me Kuadrin e rregullimit të
mjaftueshmërisë së kapitalit
sipas Basel I.

The different phases of the

Basel capital framework
Based on teaching
notes/Fedon
Kalfaoglou/www.bis.org
 Çështja e mjaftueshmërisë së kapitalit u zhvendos në
arenën e politikës ndërkombëtare në fillim të viteve
1980. Kishte shqetësime të shumta në lidhje me
shkallën e rritjes së huave ndërkombëtare. Në veçanti,
bankat japoneze - Të cilat kishin nivele të ulëta kapitali -
po konkurronin për të pasur një pjësë më të madhe të
tregut. Për të krijuar një fushë të barabartë loje,
Komiteti i Bazelit për Mbikëqyrjen Bankare (Basel
Committee on Banking Supervision) prezantoi
Rregulloren e mjaftueshmërisë së kapitalit (Basel
Capital Accord) në 1988. Kjo ishte një kornizë e
BASEL I zakonshme e udhëzimeve që rregullojnë matjen dhe
zbatimin e mjaftueshmërisë së kapitalit bankar. Ajo u
paracaktua në një pamje të thjeshtë që fitoi konsensus
ndërkombëtar. Fokusi kryesor i kornizës së parë ishte në
rrezikun e kredisë dhe shumë më pak në rreziqet e tjera
të rëndësishme si rreziku I parasë, rreziku i normës së
interesit dhe rreziku i tregut. Në këtë drejtim, korniza
kërkonte një minimum në lidhje me raportin e kapitalit
ndaj aktiveve të ponderuara me rrezik (ratio of certain
specified constitutes of capital to risk-Weighted assets).
 Komiteti i Basel-it pas publikimit të standardit të ri
mbi kapitalin e njohur me emrin si marrëveshja
mbi kapitalin, synonte që kjo marrëveshje të
aplikohej në të gjitha institucionet bankare në
mbarë botën. Kjo marrëveshje është e dizajnuar
për t’i forcuar bankat në pozitat e tyre të kapitalit
Basel I dhe në të njëjtën kohë për të eliminuar

continue parregullsitë në raport me rregullativën mbi

standardet e kapitalit. Konceptet kryesore të
prezantuara në kuadër të marrëveshjes mbi
kapitalin ishin: përcaktimi i kapitalit,
përcaktimi i aseteve të ponderuara ndaj
riskut, si dhe përcaktimi i raportit minimal
mbi kapitalin .
 Sipas kësaj marrëveshje kapitali ishte ndarë në dy grupe:
kapitali i klasës së parë “Tier 1 capital” që përfshinte
kapitalin e paguar aksioner, fitimet e pashpërndara dhe
aksionet preferenciale, ndërsa kapitali i klasës së dytë “Tier
II capital” ose i njohur si kapitali shtesë përbëhet nga
provizionet e ndara për humbjet nga kredi deri në 1.25% të
aseteve të ponderuara ndaj riskut “Risk Wheigted
Assets”(ROA) , aksionet e përhershme preferenciale,
borxhet e varura si dhe instrumentët financiare të cilët
paraqitën edhe në formë të aksionëve në njërën anë dhe në
formë të borxhit në anën tjetër. Asetet e bankave nën Basel I
klasifikoheshin dhe grupoheshin në pesë kategori sipas
rrezikut të kredisë që mbante secili prej tyre , konkretisht në
grupin me peshe rreziku 0% (kesh, shufra ari ose argjendi,
Bono thesari etj ), 10, 20, 50 dhe 100% . Bankat që
operonin në mjedise ndërkombëtare kishin të nevojshme për
të mbajtur nivelin e kapitalit të barabartë me 8% ndaj
aseteve të tyre të ponderuara me rrezik (RëA) - Të paktën,
4% në grupin I të kapitalit (Kapital aksioner + fitime të
pashpërndara) dhe më shumë së 8% në Tier I dhe Tier II
kapital
 Që nga viti 1988, Basel I është zbatuar në mënyrë progresive jo vetëm nga vendet
anëtare të G-10 , por edhe në të gjitha vendet e tjera me banka aktive në tregjet
ndërkombëtare. Marrëveshja e vitit 1988, pati dy objektiva kryesore: a) të jetë e pa
anshme, të jetë në nivel të lartë në përputhje me aplikimet në bankat e vendeve të
ndryshme, me qëllim të zvogëlimit të pabarazisë konkuruese të bankave
ndërkombëtare dhe b) duhet të shërbejë në forcimin, saktësinë dhe në stabilitetin e
sistemit bankar në nivel ndërkombëtar.
 Marreveshja e vitit 1988 shfaqi disa kufizime si në vijim::
1. Rregullativa e vitit 1988, nuk ka bërë diferencimin e riskut të kredisë në mënyrë të
duhur, pasi asetet e ponderuara ndaj riskut janë të klasifikuara në vetëm katër
grupe: 0%, 20%, 50% dhe 100%. Brenda një grupi nuk ka diferencime të riskut që
mund të sjellin .Klasifikohen me të njëjtën peshe risku psh kredi dhënë subjekteve
me karakteristika tërësisht të ndryshme. Kreditë e dhëna firmave private duke
filluar nga korporatat e vogla deri të ato të mëdha si p.sh Kompania Apple, mbajnë
të njëjtin risk, ndërsa kreditë e dhëna qeverive të Organizatës për Bashkëpunim
Ekonomik dhe Zhvillim (OECD) (Greqi, Itali dhe Japoni) nuk mbajnë fare risk,
megjithëse profili i riskut ndryshon në mënyrë të ndjeshme. Nuk ka vlerësim në
bazë të maturitetit të strukturës së riskut të kredive, ngarkesat e kapitalit janë të
vendosura në të njëjtin nivel pavarësisht strukturës së maturitetit të ekspozimit
kreditor. Rregullat e Basel i bazohen kryesisht në arritjen e një niveli minimimum
të një treguesi, por nuk shqyrtojnë në thelb përberjen e tij. Kjo do të thotë që
pavarësisht nësë dy banka kanë të njëjtin nivel të mjaftueshmerisë kapitale ato nuk
janë njësoj riskoze apo të mbrojtura sepse secila ka përdorur mënyra të ndryshme të
vlerësimit të riskut. Si rezultat rregullat e Basel I mund të prezantojnë një pamje jo
reale të riskut të një institutcionit financiar
  - Nuk është bërë diferencimi i riskut për nga
klasifikimi i tyre
 Nuk është marrë në konsideratë rritja e riskut
ΒASEL I operacional nga ana e bankave, (i cili paraqitët
MAIN me një rol dominat në aktivitëtin e bankave)
 - Nuk kanë aplikuar qasjet në vlerësimin dhe
FEATURES/ zbutjen e riskut kreditor, të tilla si kolateral
WEAKNESSE dhe format tjera të garancive
S  Nuk ka vlerësim adekuat në bazë të maturitetit
të strukturës së kredive dhe fondeve,
depozitave në raport me maturitëtin e
ekspozimit kreditor
  Kuadri rregullator i Basel II paraqiti një
propozim të ri i cili është bazuar në tri shtylla
kryesore:
 a) Kërkesa mbi kapitalin minimal:- mbetët e
njëjtë në 8% në raport me asetet e ponderuara
ndaj riskut, mirëpo qasja e përllogaritjes së tij ka
ndryshuar. Kufizimi i kapitalit të klasës së dytë
do të jetë i kufizuar në 100% të kapitalit të klasit
të parë. Për të kuptuar ndjeshmërinë e riskut,
Basel II ka prezantuar ngarkesat e kapitalit shtësë
Basel II për efektet e riskut operacional (Risku i humbjes
nga dështimet kompjuterike, dokumentacion të
dobët apo mashtrime). Shumë banka të mëdha
tani bëjnë ndarjen 20% ose më shumë nga
kapitali i saj për riskun operacional. Asetet e
ponderuara ndaj riskut, mund të përpunohen në
bazë të vlerësimit të dhënë nga ndonjë institucion
i jashtëm i vlerësimit të kredisë, ose duke u
mbështetur në vlerësimin e brendshëm të bazuar
në qasjen interne të normimit (IRB), ku bankat
sigurojnë inputet e mjaftueshme mbi asetet e
ponderuara ndaj riskut BCBS (2006).
  Proçesi i mbikqyrjes:- qëllimi i shtyllës së
dytë është sigurimi i një rregullore më
Basel II dinamike mbi vlerësimin e risqeve bankare, si
dhe nxitjen e një bashkëpunimi më të ngushtë
continue ndërmjet bankave dhe organeve mbikëqyrëse.
Në këtë aspekt kërkohet nga bankat që të
zhvillojnë strategjitë dhe metodologjitë për të
vlerësuar profilet e risqeve mbi matjen e
kapitalit në përputhjet me objektivat e
parashtruara. Në shtyllën e dytë të Basel II
procesi i mbikëqyrjes duhet të zgjerohet për të
vlerësuar temat të cilët nuk janë diskutuar në
kuadër të Basel I “përqëndrimi i riskut të
kredisë, risku i normave të interesit në librat e
bankave” si dhe risqet e jashtme. Në paketën
e tretë këshilluese të bërë publike në Mars
2003, BCBS shtyllën e dytë e ka bazuar në
katër parime kryesore BCBS (2003).
  Parimi i parë:- bankat duhet ti kushtojnë
rëndësi mjedisit të tyre të brendshem , pra të
zhvillojnë politikat dhe proçedurat e
Basel II brendshme, metodat dhe strategjitë për
menaxhimin e risqeve të tyre,
continue  Parimi i dytë: - Organet kopetente
mbikëqyrëse duhet të shqyrtojnë proçesët e
bankës në vazhdimësi dhe të jenë proaktive
në qoftëse nuk janë të kënaqur me
performancën e bankës,
 Parimi i tretë:- Organet mbikëqyrëse dhe
rregullative duhet të kenë aftësi të kërkojnë
rezervat e kapitalit mbi minimumin e
përcaktuar.
 Parimi i katërt:- organet mbikëqyrëse duhet të
ndërhyjnë në një fazë të hershme për të
ndaluar që kapitali i bankës të mos bie nën
minimumin e kërkuar.
  c) Krijimi i disiplinës në treg:-
nëpërmjet shtyllës së tretë, BCBS ka
për qëllim që të bëjë plotësimin mbi
Basel II kërkesën për kapital dhe procesit të
continue rishikimit të mbikëqyrjes. Qëllimi i
kësaj shtylle është inkurajimi i
institucioneve bankare mbi publikimin
e informatave relevante lidhur me
risqet me të cilën ato përballen dhe
mënyrën se si ato i menaxhojnë. Si
pasojë e kësaj, “Organet rregullative”
do të jenë në gjendje për të vlerësuar
zbatimin e Basel II në secilin
institucion bankar, si dhe vlerësimin e
ekspozimit të kapitalit ndaj riskut dhe
mënyrën e vlerësimit të tij.
 Kërkesa mbi kapitalin minimal
 Në bazë të kësaj marrëveshje, përveç riskut të kredive,
rëndësi e veçantë i është dhënë riskut të tregut dhe riskut
operacional.
 Tre qasje që masin rrezikun operacional:
1. Metoda e Treguesit Bazë (Basic indicator approach)
2. Metoda e StandartizuarStandardized approach
3. Metoda e Vlerësimit të avancuar Advanced measurement
Hard capital approach (AM approach)
requirements EKUACIONI 1:STANDARDI I MJAFTUESHMËRISË SË
for operational KAPITALIT SIPAS MARRËVESHJES SË BASEL II
risk ËSHTË:
MJAFTUESHMERIA E KAPITALIT=GJITHSEJ KAPITALI
/RWA+(12.5 *(RISKU I TREGUT +RISKU
OPERACIONAL) ) >8 %
Në krahasim me marrëveshjen e parë raporti minimal i
kapitalit sipas Basel II përbëhet nga tre pjesë: (i) shuma
e aseteve të ponderuara ndaj riskut (RWA), (II) 12.5 herë
e kapitalit në emër të riskut të tregut dhe (III) risku
operacional.
  Proçesi i mbikqyrjes
 Shqyrtimi i procesit të mbikqyrjes- ku
theksohet domosdoshmëria e
Pillar II/ monitorimit të brendshëm në përpjekje
Basel II për të minimizuar ato lloje risqesh të
cilat mund të jenë neglizhuar ndër vite
nga pikëpamja e mjedisit të brendshëm
të kontrollit.
 Krijimi i disiplinës në treg

 Shtylla e tretë e Basel II duhet që t’i kompletojë

kërkesat mbi kapitalin minimal dhe proçesin e
rishikimit të mbikëqyrjes nëpërmjet ushtrimit të
disiplinës në treg. Sipas shtyllës së parë bankat
janë të detyruara për të vlerësuar dhe mbuluar
risqet nga aktivitetet e tyre, ndërsa shtylla e dytë
përqëndrohet në aspektin e mbikëqyrjes për të
Pillar vlerësuar përshtatshmërinë e veprimeve të
ndërmarra nga bankat për t’i mbuluar risqet dhe
III/Basel II shtylla e tretë fokusohet në pjesëmarrësit e tregut
dhe u mundëson autoriteteve mbikëqyrëse duke i
detyruar bankat që t’i publikojnë të gjitha
informatat relevante në fushat rreth: kapitalit,
ekspozimit të riskut, vlerësimit të riskut dhe në
këtë mënyrë e rrit dispilinën në treg
 KLASIFIKIMI I KREDIVE VS
ASETEVE TË PONDERUARA ME RISK

Siç vërehet edhe nga tabela ka diferenca të dukshme në

mënyrën e trajtimit të riskut për asetet e bankës. Basel I
nuk specifikon direrenca në riskun e kredisë për
kategori të ndryshme të kredive, ndërsa Basel II bën
dallime në mënyrën e konsiderimit të tyre në
vlerësimin e riskut.
  Kriza financiare e vitit 2007-2008 ose me saktë analiz
e shkaqeve të kësaj krize identifikoi probleme reale n
kuadrin rregullativ dhe mbikëqyrës të sistemit financi
dhe në veçanti të bankave .Nivelet më të larta
financave botërore (Thesari i SHBAsë, Rezerv
Federale të SHBA-së, vendet e G7, G8, Komiteti
Basel-it për Mbikëqyrje Bankare, Banka Botëror
Basel II Fondi Monetar Ndërkombëtar) vendosën që sistem
and ndërkombëtar për rregullime financiare të rishikohet n
financial mënyrë urgjente dhe të përforcohet me kërkesa m
strikte dhe funksionale. Ky forcim është interpretuar
crisis zhvillim i standardeve të përgjithshme dhe universale
praktikave të mira në fusha të tilla si: shpërndarja e
dhënave, mbikëqyrjen bankare, qeverisjen korporativ
dhe kontabilitetit finanaciar (FMN, BCBS, Forumi
Stabilitetit Financiar, Vendet e G20, 2008)..
 Kriza financiare e hipotekave filloi në Shtetet e
Bashkuara dhe fillimisht ishte e kufizuar në bankat që
kishin investuar në produkte të siguruara
(securitization products) të këtyre kredive . Ndërsa
kriza ishte në progres, praktika e ri-sigurimit, si dhe
kompleksiteti dhe mungesa e transparencës së
produkteve rezultuan në mos identifikimin e rrezikut
dhe uljen e besimit në aftësinë paguese të sistemit.
Bankat u bënë veçanërisht të kujdesshme dhe morën
kredi nga njëra-tjetra për afate të shkurtra. I
rëndësishëm ishte efekti në bankat me një bazë të ulët
depozite, burimi kryesor i financimit i të cilave është
tregu ndërbankar. Kështu, kriza u transferua në të
gjithë sistemin bankar dhe së shpejti preku sektorin e
ekonomisë reale.
 Produktet e siguruara janë grupe të aktiveve financiare që
bashkohen për të krijuar një të sigurtë të re, e cila më pas
ndahet dhe u shitet investitorëve. Meqenëse vlera dhe
flukset e mjeteve monetare të aktivit të ri bazohen në letrat
Likuiditeti i tepërt në sistem dhe konteksti
rregullator dhe mbikëqyrës për veprimtarinë
bankare mund të konsiderohen arsyet kryesore
të krizës. Likuiditeti i tepërt në kombinim me
një mjedis me normë të ulët interesi çuan në
një rritje të tepërt të çmimeve (p.sh. prona të
paluajtshme) dhe lehtësimin e standardeve të
kredisë. Investitorët kërkuan rendimente më të
larta, pa e kuptuar gjithmonë lidhjen themelore
në ekonomi, d.m.th. që ato rendimente më të
larta shoqërohen me rrezik më të lartë dhe
bankat, duke kërkuar burime alternative të të
ardhurave, mbuluan kërkesën duke gjeneruar
produkte të përbëra me probleme të
rëndësishme jo-transparence.
 Në takimin e Cannes, i është bërë thirrje autoriteteve
rregullatore për të përmbushur angazhimin e tyre për
zbatimin e plotë dhe në vazhdimësi të Basel II mbi
menaxhimin e riskut, si dhe Basel II-5 mbi kërkesat
shtësë për aktivitetet tregtare dhe inovacioneve
financiare deri në fund të vitit 2011, dhe me fillimin e
rregullativës së Basel III mbi kapitalin dhe standardet e
likuiditetit, duke i respektuar periudhat tranzistore që
nga Janari 2013 dhe përfundimit të plotë deri më Janar
2019.
 Gjatë kësaj periudhe ka pasur shumë diskutime rreth
sistemit bankar ndërkombëtar, më konkretisht rreth
mbikqyrjeve ndërkombëtare Basel II dhe janë hedhur
dyshime mbi mos përshtatshmërinë e saj apo mbi
pamjaftueshmërinë e saj në lidhje me menaxhim e
risqeve bankare, konkretisht atyre sistemike. Gjatë
këtyre diskutimeve k a mbizotëruar mendimi se
rregullativa e Basel II nuk ka qenë e mjaftueshme që t’i
përballojë këto tronditje, dhe se kriza financiare ka
zbuluar shumë mangësi të cilat duhet të korigjohen sa
më shpejt të jetë e mundur.
 Basel II është kritikuar sidomos për orientimin e tij të
ulët mbi rëndësinë e analizës së raporteve të
likuiditetit si dhe për mbështjetjen shumë të lartë tek
agjensitë e specializuara si Moodys, Standart and
Poor’s, Fitch mbi klasifikimin e kredive të cilët kanë
humbur kreditibilitetin.
 Internal models

 Përdorimi i modeleve të matjes së rrezikut për të përcaktuar fondet e

kërkuara është një risi në Basel II. Sidoqoftë, modelet në shumë raste
ofrojnë një iluzion të sigurisë dhe zakonisht nuk mund të mbulojnë të
gjitha dimensionet e rrezikut. Me fjalë të tjera, rreziku i gabimit të
modelit është domethënës, gjë që e bëri Alan Greenspan, të shkruante
më 3/17/2008 në Financial Times: "Ne kurrë nuk do të kemi një model
perfekt për rrezikun". Edhe atje ku ekziston një model i kënaqshëm i
rrezikut, ai përmbush kontrollet standarde në periudha pa probleme dhe
jo në periudha trazirash dhe krizash. Në të ardhmen modelet duhet të
përfshijnë më shumë gjykime të ekspertëve dhe të demonstrojnë një
stabilitet më të madh me kalimin e kohës.
 Pro-cyclicality

 Basel II rrit ndjeshmërinë e kërkesave të kapitalit ndaj rrezikut, që do të thotë se kur vendi kishte
një rritje ekonomike, dhe rreziku është më i ulët, kërkesat e kapitalit bien, ndërsa gjatë
periudhave të recesionit, ku rreziku është më I lartë, kërkesat e kapitalit rriten. Për këtë arsye,
Basel II ka janë akuzuar për pro-ciklikitet. Trazirat aktuale kanë nxjerrë në pah një sjellje të tillë
dhe në të ardhmen bankat do të duhet të përdorin qasje kundër-ciklike.
 Peshat e rrezikut janë të bazuara në vlerësimet e brendshme që bëjnë vetë bankat. Bankat duhet
të plotësojnë kushtet për këtë: 1.Të kenë përdorur një sistem vlerësimi të paktën tre vjet para se
të kualifikohet për metodën e vlerësimit të brendshëm, 2.Periudha e vëzhgimit për vlerësimin e
probabilitetit të dështimit (PD)( probabilities of default) nga banka duhet të jetë të paktën pesë
vite, ndërsa të dhënat e përdorura për të vlerësuar humbjen nga dështimi (LGD) (loss given
default ) dhe ekspozimin në dështim (EAD) duhet të jetë të paktën shtatë vite, me përjashtim të
ekspozimeve me pakicë për të cilat afati është pesë vite. Kjo do të thotë se PD dhe LGP duhet të
raportohen duke u bazuar në qasjen prociklike e cila në periudha të mira ekonomike shkakton një
rritje të provigjoneve të cilat mund të përdoren në përiudha ekonomike jo të mira. Modeli value-
at risk (Vlera në Rrezik) e cila përdoret për të matur rrezikun e tregut nënvlerëson rreszikun, pasi
nuk merr parasysh tregtueshmërinë e elementeve të ndryshëm të portofolit, element ky I cili
duhet të konsiderohet në të ardhmen.
  Pas kritikave në lidhje me Basel II BCBS
filloi me rishikimin e Basel II dhe
krijimit të një rregullative të re pothuajse
menjëherë.
 Përmirësimet
Përmirësimet 1. Qeverisja e Korporatave
në lidhje me 2. Likuiditeti
Bazel II
3. Mjaftueshmëeria Kapitale
4. Transparenca
5. Bashkëpunimi ndërkombëtar
  Megjithesë sipas Basel II kishte një rritje në
pjesëmarrjen e anëtarëve të bordit të drejtorëve
(BoD) dhe anëtarëve të lartë të administratës së
një banke në vendimet e manaxhimit të rrezikut,
këta të fundit nuk po e bënin sic duhet punën e
tyre. Kështu që Qeverisja e Korporatave është
shume e rëndësishme dhe zgjedhja e tyre duhet të
bëhet me kujdes. Kështu, pritet që kontrolli i
brendshëm, inspektimi i brendshëm dhe
Corporate
operacionet e menaxhimit të rrezikut të forcohen.
governance
Secila bankë duhet të krijojë sisteme të
besueshme të kontrollit të brendshëm, sisteme të
pavarura dhe efektive të inspektimit, si dhe
sisteme efektive të menaxhimit të rrezikut. Pjesë
e sistemit efektiv të kontrollit të brendshëm është
krijimi i një sistemi shpërblimi që nuk do të
sigurojë stimuj për ndërmarrjen e rrezikut të
tepërt.
  Kriza aktuale nxori në pah në mënyrë dramatike
rrezikun e likuiditetit, i cili pjesërisht ishte
neglizhuar, pasi që likuiditeti i duhur u
konsiderua si një shenjë pozitive e
qëndrueshmërisë. Sidoqoftë, likuiditeti i duhur
çoi në lehtësimin e standardeve të kredisë; përveç
kësaj, skemat e sigurimit që u përdorën futën një
Liquidity dimension të ri të likuiditetit që nuk ishte kuptuar
plotësisht. Prandaj, në të ardhmen qëllimi është të
përcaktohet niveli i "duhur" i likuiditetit dhe
duhet t'i kushtohet vëmëndje strukturës së
burimeve të likuiditetit. Financimi i aseteve duhet
të burojë nga burime të qëndrueshme financimi,
midis të cilave edhe financimi i brendshëm.
  Në mënyrë që të përcaktohet niveli I kapitali,
kërkohet një politikë e përcaktuar qartë e
nivelit të rrezikut, e cila në disa raste ose nuk
ekziston ose është me paqartë. Ekziston një
përshtypje e përgjithshme që Basel II
nënvlerëson kapitalin e kërkuar dhe, të paktën
në lidhje me bankat kryesore, duhet të
Capital përcaktohen standarde të reja të
adequacy mjaftueshmërisë së kapitalit. Sidoqoftë, përveç
sasisë, ekziston edhe një çështje e cilësisë së
kapitalit. Në vitet e fundit, disa banka u
drejtuan për të mbledhur fonde shtesë (Tier II),
të cilat gjatë një periudhe trazirash nuk mund të
thithin humbje. Prandaj, ekziston nevoja për më
shumë kapital, me cilësi më të mirë.
  Mungesa e transparencës në shumë
produkte bankare, veçanërisht në
derivativët, kishte një ndikim domino
në efektet e krizës. Për këtë arsye, duhet
të vendoset rregullorja për zbulimin dhe
zbutjen e rrezikut nga palët. Rregullorja
do të marrë në konsideratë dy fakte: së
Transparency pari, zhvlersimi I cmimit të blerjes and
vlera e tij kontable nuk duhet të
aplikohen në të gjitha aktivet dhe
detyrimet, veçanërisht nëse ato janë të
destinuara për mbajtje afatgjatë ose nuk
ka një treg aktiv; së dyti, se ka nevojë
për informacion të plotë dhe jo për më
shumë informacion. Kjo është arsyeja
pse ka referencë të "transparencës
inteligjente".
  Të kuptuarit e aktiviteteve të bankave
internacionale kërkon bashkëpunimin midis
mbikëqyrjes vendase dhe mbikëqyres së bankës
mëmë. Reduktimi i diferencimeve mbikëqyrëse,
kuptimi i proceseve sistemike, zhvillimi i një
kornize të menaxhimit të rrezikut dhe transferimi i
International likuiditetit midis kompanive mëmë dhe filialeve
collaboration janë disa nga çështjet që kërkojnë përmirësim. Në
këtë kontekst, grupet mbikëqyrëse luajnë një rol të
rëndësishëm, duke ndihmuar në kuptimin e
ndërsjellë të problemeve dhe gjetjen e zgjidhjeve
të përbashkëta. Bashkëpunimi midis mbikëqyrësve
pritet të përmirësohet më tej.
 Përmirësimet e mësipërme janë
të nevojshme për zbatimin më
efektivitet të Bazel II, por The solution:
instrumenti që mund të
“përmirsojë" Bazel II është Stress testing
zbatimi i një programi efektiv të
stress test-it.
 Stress test përdoret nga bankat, si pjesë e procesit të tyre të administrimit të
rrezikut.Stress test-i po përpiqet të përgjigjet në pyetjen se çfarë mund të ndodhë me
bankat individuale ose / dhe sistemin financiar nëse ato ndodhen përballë rreziqeve
të ndryshme. Rezultatet mund të maten me dy teknika alternative,Analiza e
ndjeshmërisë dhe Analiza e skenarëve. Sipas analizës së ndjeshmërisë është stress
test-i që mat ndikimin potencial të një faktori specifik me një rrezik të vetëm, ose të
disa faktorëve të thjeshtë me shumë rreziqe, që ndikojnë në kapitalin ose likuiditetin
e bankës, në një portofol të veçantë të saj, ose te banka në tërësi
 Sipas Analizës së skenarëve është vlerësimi i qëndrueshmërisë së bankës ose i një
portofoli të saj, ndaj një skenari të caktuar, që përfshin një grup faktorësh rreziku, që
kanë të gjitha karakteristikat e mëposhtme:
 i. faktorët e rrezikut lidhen në mënyrë të qëndrueshme (konsistente) së brendshmi
me njëri-tjetrin;
 ii. faktorët e rrezikut që formojnë grupin përkatës të faktorëve, supozojnë ndodhjen e
njëkohshme të ngjarjeve të ardhshme, që mbulojnë një tërësi rreziqesh dhe fushash
të biznesit; dhe
 iii. grupi i faktorëve të rrezikut ka për qëllim gjithashtu të zbulojë natyrën e
rreziqeve të lidhura midis portofoleve dhe përgjatë periudhave, ndërveprimet në
nivel sistemi dhe efektet e raundit të dytë;
 .
 Kur stress test-i zbatohet për secilën bankë , rezultatet përdoren për të
shqyrtuar rezistencën e bankave ndaj kushteve të pafavorshme. Rezultatet
duhet të jenë pjesë e procedurës së vendimmarrjes brenda bankës në mënyrë
që të specifikohet shkalla e duhur e rezistencës ndaj formave të ndryshme të
rreziqeve si dhe kapitali i kërkuar për t'i mbuluar ato. Kur stress test-i
zbatohet në sistemin financiar, ata lejojnë politikëbërësit të vlerësojnë
rezistencën e tij të përgjithshme. Në veçanti, ata i ndihmojnë ata të
vlerësojnë ndikimin e mundshëm të rreziqeve të ndryshme dhe të
identifikojnë dobësitë e sistemit, në mënyrë që të marrin masat e duhura në
kohë për të rritur rezistencën e sistemit ndaj shqetësimeve. Kështu, stress
test-i del si një instrument i dobishëm për stabilitetin financiar.
 Basel II ofron stress test në kontekstin e Shtyllës 1, ku funksioni i modeleve
vlerësohet në efektin e kushteve ekstreme si dhe në kontekstin e Shtyllës 2, i
cili mbulon rreziqet që nuk janë shqyrtuar në mënyrë adekuate ose aspak të
shqyrtuara në Shtyllën 1.
 Rezultatet e testuara përcaktojnë në një masë të madhe nivelin e nevojshëm të
kapitalit. Në këtë drejtim, bankat janë të motivuara të zhvillojnë modelet e
tyre të stress test-it me skenarë të përshtatshëm për të njëjtat karakteristika të
portofolit të tyre. Për më tepër, testimi mund të përdoret si instrument i
politikës kundër-ciklike. Nëse testimi mund të identifikojë paraprakisht pikat e
ndjeshmërisë së bankës dhe ndërsa cikli financiar nuk është ende në fazën e tij
në rënie, ato mund të mbulohen nga fonde shtesë. Fondet që do të krijohet
mund të përdoret në fazën e rënies, kur banka do të përballet me më shumë
vështirësi.
 BASEL II Pikat e dobëta (Në lidhje me aftësinë për të
përballuar në mënyrë efektive pasojat e një krize të
mundshme) – Fushat e veprimit të cilat kanë nevojë për
përmirësim/ modifikim

 Nënvlerësimi i rreziqeve të caktuara kryesore (të tilla si tregu,

rreziku i likuiditetit)
 Mbivlerësimi i aftësisë së bankave për të menaxhuar në
mënyrë efektive rreziqet e tyre.
  Eliminimi i boshllëqeve dhe dobësive në
rregullatore dhe mbikëqyrjen e kujdesshme.

Fushat e  Përmirësimi i cilësisë dhe efektivitetit të

mbikëqyrjes së kujdesshme.
mëposhtme  Forcimi i politikave dhe standardeve me theks
të veprimit të në qeverisjen e korporatave, menaxhimin e
rrezikut, kapitalit dhe likuiditetit.
cilat duhet të  Ekzistenca e stimujve të duhur dhe
transparencës në tregjet financiare, si dhe
rishikohen: infrastruktura mbështetëse e fortë / aftësia për
të përballuar një falimentim të mundshëm të
një institucioni të madh financiar.
  Mangësitë dhe dobësitë në rregullore dhe mbikëqyrje
RECOMMENDATIONS duhet të eliminohen.
OF THE GROUP OF  Cilësia dhe efektiviteti i rregullimit dhe mbikëqyrjes
THIRTY STUDY ON duhet të përmirësohet.
THE REFORM OF THE
FINANCIAL SYSTEM  Politikat dhe standardet institucionale duhet të
forcohen, me theks të veçantë në standardet për
qeverisjen, menaxhimin e rrezikut, kapitalit dhe
likuiditetit.
 Tregjet dhe produktet financiare duhet të bëhen më
transparente. Infrastrukturat që mbështesin tregje të
tilla duhet të jenë të fuqishme dhe rezistente ndaj
falimentimit të mundshëm të një organizate të madhe
financiare.
Vlerësimi I BASEL III në një fazë paraprake( ex ante
stage) (Në lidhje me kapacitetin për të përballur me
efektivitet pasojat e një krize të mundshme

 Bazel III , u publikua në vitin 2011 si një përmbledhje standartesh

që zëvendësojnë Bazel II. Bazel III vendosi detyrime më strike
mbi mjaftueshmërinë e kapitalit bankar dhe për herë të parë
vendosi detyrime mbi likuiditetin. Gjithashtu, përcaktoi detyrimet
minimale që duhet të ndjekin bankat dhe secili shtet ka të drejtë të
vendosë detyrime për implementimin e tij. Sipas tij, bankat duhet
të rrisin cilësinë e sasinë e kapitalit duke shtrënguar kushtet se
çfarë mund të klasifikohet si kapital dhe duke rritur raportin e
detyruar të këtij kapitali kundrejt aktiveve totale të ponderuara
me rrezikun. Përkufizimet për kapitalin sipas Bazel III janë:
 Kapitali Tier I përbën kapitalin themeltar të një banke (kapitali
aksioner + fitimi i pashpërndarë). Tatimi i shtyrë aktiv dhe
interesat jokontrolluese nuk njihen si pjesë e kapitalit nga Bazel
III siç njiheshin nga Bazel II.
 Kapitali Tier II përbën kapitalin dytësor (më pak cilësor) dhe
përfshin rezervat e paraportuara, rezervat e përgjithshme, borxhin
e varur (subordinuar) dhe kapitalin “hibrid”. Kapitali hibrid ka
disa cilësi të borxhit.