STANDARDI KOMBTAR I KONTABILITETIT NR.

13
AKTIVET BIOLOGJIKE

PRMBAJTJA OBJEKTIVI DHE BAZAT E PRGATITJES FUSHA E ZBATIMIT PRKUFIZIMET KRYESORE NJOHJA DHE VLERSIMI Njohja fillestare n kontabilitet Vlersimi fillestar Vlersimi pas njohjes fillestare Zhvlersimi i aktiveve biologjike regjistrimi PARAQITJA N BILANC DHE N PASQYRN E T ARDHURAVE E SHPENZIMEVE SHNIMET SHPJEGUESE DATA DHE RREGULLAT E HYRJES N ZBATIM T STANDARDEVE

Paragraft 1-4 5 6-9 10-20 10-11 12-13 14-15 16-19 20

21-22 23

24

KRAHASIMI ME STANDARDET NDRKOMBTARE T RAPORTIMIT FINANCIAR (SNK/SNRF)

25

SKK 13 Aktivet biologjike

OBJEKTIVI DHE BAZAT E PRGATITJES 1. Objektivi i Standardit Kombtar t Kontabilitetit 13, Aktivet biologjike (SKK 13 ose Standardi), nxjerr dhe miratuar nga Kshilli Kombtar i Kontabilitetit dhe i shpallur nga Ministria e Financs, sht t vendos rregullat e kontabilizimit dhe shpjegimit pr aktivet biologjike n pasqyrat financiare, t prgatitura n prputhje me Standardet Kombtare t Kontabilitetit t Shqipris. Kto standarde bazohen n parimet e kontabilitetit dhe raportimit, t pranuara n shkall ndrkombtare, krkesat e prgjithshme t t cilave prshkruhen n Ligjin nr. 9 228, Pr kontabilitetin dhe pasqyrat financiare, nxjerr n prill 2004. 2. SKK 13 mbshtetet n SNK 41, Bujqsia. Nj tabel korresponduese e paragrafve t Standardit me paragraf t Standardeve Ndrkombtare t Raportimit Financiar sht dhn n paragrafin 25. Pr rastet q nuk jan trajtuar n mnyr t drejtprdrejt nga SKK 13 ose ndonj SKK tjetr, drejtuesit e njsis ekonomike raportuese duhet q, me miratimin e Kshillit Kombtar t Kontabilitetit (KKK) t aplikojn politika t tilla q sigurojn nj pasqyrim t vrtet e t besueshm t pozicionit financiar, performancs, ndryshimeve n pozicionin financiar dhe fluksit t paras s njsis ekonomike raportuese, si krkohet n nenin 9 t Ligjit nr. 9 228, Pr kontabilitetin dhe pasqyrat financiare, nxjerr n prill 2004. 3. Pasqyrat financiare do t prgatiten mbi bazn e konceptit t materialitetit. Standardet Kombtare t Kontabilitetit nuk do t zbatohen pr zrat jomaterial. Parimi i materialitetit prkufizohet dhe sqarohet n paragraft 34 deri 69 t SKK 1. 4. Objektivi i ktij standardi sht t prshkruaj trajtimin kontabl, paraqitjen e pasqyrave financiare dhe shnimet shpjeguese, n lidhje me aktivet biologjike.

FUSHA E ZBATIMIT 5. Ky standard do t zbatohet pr t gjitha aktivet biologjike, prve tokave t prdorura pr veprimtari bujqsore (shiko SKK 5, Aktivet afatgjata materiale dhe aktivet afatgjata jomateriale).

SKK 13 Aktivet biologjike

PERKUFIZIMET KRYESORE 6. M posht jepen prkufizimet e termave kryesore t prdorura n kt standard: Veprimtaria bujqsore sht menaxhimi nga ana e nj njsie ekonomike raportuese i transformimit biologjik t aktiveve biologjike pr shitje n prodhim bujqsor ose n aktive t tjera biologjike. Prodhimi bujqsor sht prodhimi i vjel nga aktivet biologjike t njsis ekonomike raportuese. Aktivi biologjik sht nj kafsh e gjall ose bim. Transformimi biologjik prfshin proceset e rritjes, shndrrimit, prodhimit dhe mbarshtimit q sjellin ndryshime cilsore e sasiore n aktivin biologjik. Nj grup aktivesh biologjike sht trsia e kafshve t gjalla ose bimve t ngjashme. Vjelja sht marrja e prodhimit nga aktivi biologjik ose ndalimi i proceseve jetsore t nj aktivi biologjik. Vlera kontabl neto sht shuma, me t ciln nj aktiv njihet n bilanc (pasi zbritet amortizimi i akumuluar dhe humbjet e mundshme nga zhvlersimi). Amortizimi sht shprndarja sistematike e vlers s amortizueshme t nj AAM-je ose nj aktivi afatgjat jomaterial, prgjat jets s tij t dobishme. Vlera e amortizueshme sht kostoja e nj aktivi ose nj vler tjetr q zvendson koston, minus vlern e rikuperueshme t aktivit. Jet e dobishme sht: - periudha, gjat s cils nj aktiv pritet t prdoret nga njsia; - numri i produkteve (ose njsi t tjera t ngjashme) q njsia pret t prftoj nga prdorimi i aktivit. Kostoja sht shuma e parave ose ekuivalenteve t parave e paguar, ose vlera e drejt e mjeteve t tjera t dhna pr t bler nj aktiv n kohn e blerjes apo t prodhimit t tij.
3

SKK 13 Aktivet biologjike

Vlera e rikuperueshme sht shuma e vlersuar q njsia pret t prftoj nga nj aktiv n fund t jets s tij t dobishme, pas zbritjes s kostos s nxjerrjes nga prdorimi. Amortizimi i akumuluar sht pjesa e amortizueshme e nj aktivi, tashm e amortizuar dhe e njohur si shpenzim. Humbja nga zhvlersimi sht shuma, me t ciln vlera kontabl e nj aktivi ose nj njsie gjeneruese parash e tejkalon shumn e tij t rikuperueshme. Shuma e rikuperueshme sht vlera m e lart midis vlers s drejt t nj aktivi (paksuar me koston e shitjes) dhe vlers s tij n prdorim. Vlera n prdorim sht vlera aktuale e flukseve t ardhshme t vlersuara t paras, q pritet t vijn nga prdorimi i nj aktivi ose nga dalja e tij jasht prdorimit n fund t jets s tij t dobishme 7. Aktivet biologjike duhet t dallohen nga prodhimi bujqsor, i cili kontabilizohet si inventar (shiko SKK 4, Inventart). Aktivet biologjike jan kafsh t gjalla ose bim t tilla, si bagti, pem dhe vreshta. Prodhimi bujqsor t tilla, si leshi, lnda drunore dhe rrushi jan prodhime t marra nga aktivet biologjike. Shembull: Aktivet biologjike dhe prodhimi bujqsor. Nj njsi ekonomike bujqsore mbarshton gjedh, i ther ato n thertoren e vet dhe mishin e shet n nj treg lokal. N far faze aktivet biologjike shndrrohen n prodhim bujqsor? Gjedht jan aktive biologjike, gjat kohs q jan gjall. Kur ato theren, aktiviteti biologjik ndrpritet dhe mishi i prftuar quhet prodhim bujqsor. Njsia ekonomike duhet ta kontabilizoj bagtin si aktiv biologjik, dhe mishin e therur si inventar.

8. Tabela m posht jep disa shembuj t aktiveve biologjike, prodhimit bujqsor dhe produkteve q jan rezultat i prpunimit:

SKK 13 Aktivet biologjike

Aktivet biologjike Delet Pyjet Bimt Bagti q japin qumsht Derrat Shkurret Vreshtat Pemt frutore

Prodhimi bujqsor Leshi Lnd drusore Pambuku Qumsht Mishi Gjethet Rrushi Frutat e vjela

Produkte q jan rezultat i prpunimit Fill, qilim Furnitura Fill, plhura Djath Salsie, proshut aj, esenc Vera Frutat e prpunuara

9. Aktivet biologjike nuk quhen ato q merren nga burime q nuk administrohen nga dora e njeriut, si pr shembull peshku n det. Ne fakt, ato jan produkt i nj procesi t kontrolluar nga nj njsi ekonomike pr administrimin e rritjes dhe maturimit t tyre. Aktivet biologjike mund t shiten, transformohen n prodhim bujqsor ose aktive t tjera biologjike.

NJOHJA DHE VLERSIMI Njohja fillestare n kontabilitet 10. Fillimisht, njsia ekonomike duhet ti regjistroj aktivet biologjike kur i ka nn kontroll, pret prfitime ekonomike prej tyre dhe kostoja e tyre mund t vlersohet me besueshmri. 11. Njohja fillestare e aktiveve biologjike bhet zakonisht n momentin e blerjes. Njohja fillestare bhet gjithashtu kur aktivet biologjike gjenerohen/krijohen nga aktivet ekzistuese, si pr shembull viat nga lopt. Prodhimi bujqsor, q sht i lidhur ngusht me nj aktiv biologjik, si pr shembull leshi me delet apo rrushi me vreshtin, nuk njihet m vete. Vlersimi fillestar 12. Gjat njohjes fillestare njsia ekonomike duhet ti vlersoj aktivet biologjike me kosto. 13. Prodhimi bujqsor, si leshi, druri dhe rrushi, sht produkt i vjel nga aktivet biologjike dhe, si i till, do t njihet si inventar. Kostoja e prodhimit bujqsor t vjel nga aktivet biologjike, me t ciln bhet njohja n kontabilitet, sht vlera e tij kontabl n kohn e vjeljes.

SKK 13 Aktivet biologjike

Vlersimi i aktiveve biologjike, pas njohjes fillestare 14. Pas njohjes fillestare, njsia ekonomike raportuese duhet t mbaj aktivet biologjike afatshkurtra me kosto minus zhvlersimin, dhe aktivet biologjike afatgjata me koston e amortizuar minus zhvlersimin. Aktivet biologjike afatgjata, t mbajtura me koston e amortizuar, i nnshtrohen amortizimit. 15. N zbatim t krkesave t SKK 2, paragrafi 19, aktivet biologjike t dhna m posht njihen si aktive afatshkurtra: (a) aktivet biologjike, q parashikohen t realizohen brenda ciklit normal t biznesit t njsis ekonomike; (b) aktivet biologjike, t mbajtura me qllim tregtimi; (c) aktivet biologjike, q parashikohen t realizohen brenda 12 muajve nga data e bilancit. T gjitha aktivet e tjera biologjike njihen si aktive biologjike afatgjata. 16. Zakonisht, njsia ekonomike bn shpenzime gjat gjith jets s dobishme t nj aktivi biologjik. Kto shpenzime kontabilizohen dhe prfshihen si pjes e vlers kontabl t aktiveve biologjike, vetm nse ato i plotsojn kriteret e njohjes si aktiv. Zhvlersimi i aktiveve biologjike 17. Aktivet biologjike i nnshtrohen testit pr zhvlersim n do dat t mbylljes s bilancit. 18. Zvoglimet pr t arritur n vlern neto t rikuperueshme mund t ndodhin n ato raste kur ka nj rnie t mimeve t shitjes, ose kur shpenzimet e prfundimit apo shpenzimet direkt t shitjeve jan rritur. Ka edhe raste kur disa produkte dmtohen prpara se t shiten, ose kur disa t tjera mund t mbahen n sasira t tilla q nuk mund t shiten brenda nj periudh kohe t arsyeshme. N raste t tilla, kostoja e tyre duhet t zvoglohet pr t arritur n vlern e tyre neto t rikuperueshme. 19. Shuma e zhvlersimit duhet t prcaktohet z pr z. N rastet kur nj vlersim i till nuk sht praktik, zhvlersimi duhet t matet pr nj grup zrash t ngjashm, ose q kan lidhje me njri-tjetrin. Zvoglimi duhet t marr parasysh kostot e prllogaritura pr

SKK 13 Aktivet biologjike

prfundimin dhe shitjen e produkteve, por nuk duhet t prfshij fitimin q do t krijohet n fazat e mvonshme t prodhimit. 20. Nj zvoglim, i br n nj periudh kontabl t mparshme, duhet t anulohet n ato raste kur kushtet, mbi bazn e t cilave sht br zvoglimi, nuk ekzistojn m. regjistrimi 21. Aktivet biologjike regjistrohen ather kur ato shiten. Njsia ekonomike duhet ti regjistroj aktivet biologjike edhe n ato raste kur ato nuk kan m vler ekonomike pr t ardhmen (skartohen ose ngordhin)

PARAQITJA N BILANC DHE N PASQYRN E T ARDHURAVE E SHPENZIMEVE 22. Aktivet biologjike duhet t paraqiten n bilanc, si zra m vete, si aktive afatshkurtra ose afatgjata, n prputhje me krkesat e SKK 2, Paraqitja e pasqyrave financiare. 23. N shnimet shpjeguese t pasqyrs s t ardhurave dhe shpenzimeve, duhet t paraqitet edhe amortizimi i aktiveve biologjike, ose humbjet nga zhvlersimi, si dhe fitimi/humbja neto nga shitja e tyre (ose nga nxjerrja jasht prdorimit).

SHNIMET SHPJEGUESE 24. N pasqyrat financiare duhet t jepet informacioni i mposhtm, n lidhje me aktivet biologjike: (a) politikat kontabl t prdorura; (b) prshkrimi i veprimtarive t njsis ekonomike dhe t natyrs s do grupi t aktiveve biologjike; (c) vlera kontabl e aktiveve biologjike, sipas klasifikimit t prdorur nga njsia ekonomike; (d) vlera e aktiveve biologjike, e njohur si shpenzim gjat periudhs kontabl; (e) shuma e ndonj zvoglimi t inventarit, ose rimarrje t zvoglimeve t mparshme;

SKK 13 Aktivet biologjike

(f) vlera kontabl e aktiveve biologjike, t vna si garanci pr pasivet; (g) vlera kontabl e aktiveve biologjike, q jan n ruajtje t palve t tjera; (h) informacion mbi aktivet biologjike (shumat dhe, nse sht e mundur, vlersimin e vlers) q nuk jan t regjistruara n bilancin e njsis ekonomike, por q jan n ruajtje t saj; (i) fitimi ose humbja neto, e njohur me daljen nga prdorimi, ose shitjen s aktiveve biologjike.

DATA DHE RREGULLAT E HYRJES N ZBATIM T STANDARDEVE 25. Ky standard do t zbatohet n pasqyrat financiare q mbulojn periudha kontabl, q fillojn m ose pas dats 1 janar 2008. Ky standard duhet t zbatohet n mnyr prospektive nga data 1 janar 2008, d.m.th. pa ndryshuar pasqyrat financiare krahasuese t vitit 2007, t cilat jan prgatitur sipas krkesave ekzistuese t kontabilitetit. Ky qndrim do t zbatohet pr t gjitha SKK-t. Nuk lejohet q disa SKK t zbatohen n mnyr prospektive, dhe disa t tjera n mnyr retrospektive.

KRAHASIMI ME STANDARDET NDRKOMBTARE T RAPORTIMIT FINANCIAR (SNK/SNRF) 26. Tabela m posht tregon se si korrespondojn prmbajtjet e ktij Standardi Kombtar me SNK-t/SNRF-t prkatse. Paragraft jan konsideruar si korresponduese, nse ato trajtojn, n prgjithsi, t njjtn shtje, pavarsisht nga fakti se prshkrimet n standardet e referuara mund t ken ndryshim. Paragrafi n SKK 13 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Paragrafi n SNK/SNRF, sipas versionit t dats 31 mars 2004 Asnj Asnj Asnj Asnj SNK 41.1,2 SNK 41.5,8 SNK 41 SNK 41.4 Asnj
8

SKK 13 Aktivet biologjike

10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24.

SNK 41.5, 10 SNK 41. SNK 41 SNK 41, 12,13 SNK 41, 12, 30 Asnj Asnj Asnj Asnj Asnj Asnj SNK 41, shtojca SNK 41, shtojca SNK 41, 40-56 SNK 41.58