Prof.As.Dr.

Agim BINAJ Lenda: Kontabilitet-Analize Tema III-te: Rezultati i aktivitetit, te ardhurat, shpenzimet dhe kontabilitetin e tyre

a- Veprimet per rregullimin e llogarive dhe rregullat qe duhen zbatuar; veprimet rregulluese kryesore te ardhurat te marra ne avance, shpenzimet e parapaguara; veprimet e mbylljes dhe rezultati financiar; hapat qe ndiqen per veprimet e mbylljes.

N vmndje pr studentt. Si t dalim mir n lndn e kontabilitetit Un do tju tregoj sekrete q pedagogt e tyre rrall ua tregojn studentve. Prandaj ky seksion emrtohet Vetm pr studentt. Nse pedagogt zbulojn se un u kam treguar kto sekrete, me siguri do t ket shum letra pr pyetje t ndryshme. Marrja e notave t mira nuk sht nj shtje fati. Nuk ka asnj sekret pr kt. Gjithashtu, nuk sht sekret se kryerja e detyrave (n koh), vajtja n klas (rregullisht), gjumi dhe ushtrimet e mjaftueshme, t ngrnit n mnyrn e duhur dhe studimi gjat gjith semestrit (dhe jo vetm n kohn e provimit) do ti prmirsojn notat tuaja. Por kjo sht pun e vshtir. Kshtu, ajo q ju dshironi sht mnyra pr t marr nota m t mira duke mos punuar shum, apo jo? Mir, kini mndjen-sekreti sht t punoni me zgjuarsi! Nuk sht e njjt me t qnit i zgjuar, e cila sht nj shtje fati. Ktu jepet sesi t punoni me zgjuarsi.

Hapi 1: Prcaktoni prse lnda e kontabilitetit sht e rndsishme pr ju. S pari, mendoni prse po e bni kt lnd. Cilat jan qllimet tuaja? A ju intereson me t vrtet kjo lnd? A keni motivim t fort pr t msuar mbi kontabilitetin? Mbase n listn tuaj t karrierrs kontabilisti vjen menjher n fund. Mbase synimi juaj sht t bni shum para. Ose, mbase vini n universitet pr t kaluar kohn derisa t trashgoni pasurin e familjes. N do rast kjo lnd sht hartuar pr ju. Nj nga mnyrat m t sigurta pr t pasur 1 million dollar sht q t filloni me dhjet milion dhe t mos dini asgj nga kontabiliteti dhe drejtimi i biznesit. Nse ju nuk trashgoni asnj pasuri, ju nuk do t bheni i pasur pa ditur t flisni gjuhn e biznesit. Kontabiliteti sht gjuha! Mbase ju dshironi t filloni nj pun m t mir, por jeni i sigurt se nuk dshironi q t jeni kontabilist. Shum mir! Kjo lnd nuk do tju bj kontabilist. Ajo do tju ndihmoj q t kuptoni disa nga ritualet mistike t kontabilitetit q jokontabilistve shpesh u duken t ngatrruara. fardo lloj pozite drejtimi do t keni n ndonj organizat, t jini t sigurt q do t keni pun me kontabilistt dhe me informacionin kontabl. Ju duhet ta dini se ata mund t ken nj ndikim t madh n jetn tuaj. Shum organizata e prdorin informacionin kontabl pr t vlersuar punonjsit e tyre pr pagat dhe n vendimet pr ngritjen e punonjsve n prgjegjsi. Ju duhet t kuptoni sesi ta interpretoni kt informacion. Ju mbase mund t kuptoni se kontabiliteti nuk sht ai q mendoni. Pavarsisht nga fakti, nse ju do ta doni apo urreni kontabilitetin, vendosni se ajo ka do t merrni nga kjo lnd do t jet e dobishme pr ju.

Hapi 2: Zbuloni at q pedagogu juaj pret nga ju pr kt lnd . M pas verifikojeni kt me pedagogun tuaj. Nse jeni me fat, pedagogu juaj do t jet i ndjeshm, i dashur, i kujdesshm, me sens humori, i shkatht, i plqen q ti msoj t tjert dhe dshiron q ju t dilni mir n kurs. Nse pedagogu juaj sht m normal (dhe m pak i prsosur), mbani mend, se pedagogu mbetet pedagog . Dhe si pedagog, ai ka pushtet mbi jetn tuaj. Kshtu q, zbuloni se far pret pret jush. Cilat jan qllimet e tij pr lndn? far dshiron q ju t dini ose t jeni t aft t bni pasi t prfundoni lndn? Mbase ai do tjua tregoj (shenj e mir), por nse se bn, pyeteni. Ju duhet t thoni: Profesor Cilido-qoft-emri juaj (do t ishte m mir q t prdorej emri i duhur), far sht e pakndshme n kt lnd? ky sht nj zhargon edukimi pr cilat jan qllimet e ksaj lnde? Kjo mund t trheq vmendjen e saj, dhe ti jap asaj nj ose dy minuta pr tu menduar. Ju mbase mund t prisni deri n takimin tjetr t klass pr t marr prgjigjen tuaj. Sigurohuni q ju dhe pedagogu juaj t kuptoni qllimet e njri-tjetrit. Disa pedagog kontabiliteti presin q t gjith studentt t bhen kontabilist. Nse ju keni nj pedagog t till, bjeni t qart. i thoni pedagogut tuaj Nuk e kam n plan t bhem llogaritar (Sigurohuni q t shtoni prapashtesn tar, ose mund t merrni nj marrveshje t shpejt)zbuloni se far ka n kt lnd pr ju.

Hapi 3: Zbuloni se si do t vlersoheni. Tani, zbuloni se si do t vlersoheni. Si teston pedagogu juaj? A sht ai tip i vshtir i llojit: Cila sht fjala e treta n rreshtin e peste n fajen 211? Ose, a shikon ai t prgjithshmen, me an t pyetjeve: Shpjegoni sesi kontabiliteti ishte instrument n negocimin e traktatit t treta t Versajs n 1623. A prpiqet ai pr hamendsime, ose a jan prgjigjet e shkurtra pikat e tij t dobta? Cilado qoft metoda, ju duhet t dini se far pritet nga ju dhe sesi kto pritje kalohen n nota. Nganjher do t gjeni ndonj pedagog ku prtjet t mos jen t njjta me mnyrn sesi ai teston dhe vlerson. Prandaj ju duhet t kuptoni si pritjet e pedagogut dhe vlersimet. Nse ato nuk duket se jan t qndrueshme, ather duhet t prcaktoni se far pret pedagogu n t vrtet. Hapi 4: Msoni at q sht e rndsishme. Zbuloni se far ju duhet q t prmbushni qllimet tuaja dhe pritjet e pedagogve. Nj msim i madh q ju duhet t msoni, nse nuk e keni br, sht far merrni nga kontabiliteti (dhe pothuajse do gj tjetr) varet nga ajo q ju silln n t.Qndrimi juaj sht i rndsishm. Nse vendosni se dika ia vlen t msohet, ju do t gjeni mnyrn pr ta msuar at . Jo se ju duhet ta msoni at, por se ju dshironi ta bni. Dshiroj sht pjesa m e madhe e t punuarit n mnyr t zgjuar. Dshira pr t msuar do t bj nj rrug t gjat duke ju ndihmuar t merrni rezultate t mira. Fatkeqsisht, ajo nuk do t jet e mjaftueshme derisa ajo q ju dshironi t msoni t jet gjithashtu ajo q pedagogu juaj dshiron q ju t msoni. Prandaj, duhet t siguroheni q ju dhe pedagogu juaj t jeni n t njjtn gjatsi vale. Nse nuk jeni ather flisni me njrit tjetrin. Zbuloni prse pedagogu juaj ka nj pikpamje tjetr. Ju mund t ndryshoni mendimin tuaj mbi at q sht e rndsishme. Prcaktoni sesi t prqndroni prpjekjet tuaja. Jo gjithka n kt libr ose leksion ka t njjtn rndsi. Prqndrohuni n at q sht m e rndsishme pr ju dhe pedagogun tuaj.

Hapi 5: Komunikoni me pedagogun tuaj. Prpiquni t kujtoni se pedagogu juaj sht nj person. Edhe autort e ktij libri jan njerz. Ne kemi gra, fmij dhe miq. Shumica e pedagogve dshirojn me t vrtet q ju t ecni prpara, por ne kemi nevoj pr ndihmn tuaj. Pedagogt nuk din gjithka. N veanti, ne nuk mund t lexojm mendjen tuaj. Ju duhet t lejoni pedagogun tuaj t dij nse keni ndonj problem pr t kuptuar materialin q ju prisni pr t msuar, duke zbuluar at q pedagogu pret prej jush, ose t zbuloni sesi t pregatiteni pr testet dhe detyrat e tjera. Flisni me pedagogun tuaj mbi problemet q keni me kt lnd. Mbani parasysh se pedagogu sht qnie njerzore. Ky sht fakulteti juaj. Ministria e mbrojtjes paguan pr t. Mos lini asknd q t pengoj q parat e paguara nga Ministria e Mbrojtjes t hidhen n plehra. T punuarit me zgjuarsi nnkupton t prcaktoni se far sht e rndsishme dhe t prqndroni vmendjen dhe prpjekjet tuaja n kto gjra. M pas, mos hiqni vmendjen nga synimet tuaja. Nse keni ndonj problem prballuni me t. Nse nuk kuptoni dika n klas ose n libr, bni pyetje. Nse keni frik t bni pyetje idiote n klas, mbani mend m mir t dukesh idiot n klas sesa t dukesh idiot n provim. Nse mendoni se nuk po kapni pikat kye, flisni me pedagogun tuaj. Nse dshironi t msoni, ju mund ta bni at. Kjo sht e gjitha. Prpiquni. Ne mendojm se kshtu lnda e kontabilitetit do t duket m e kndshme dhe eksperienca m fitimprurse. Sigurisht, ju mund t prpiqeni t kryeni detyrat, t shkoni n klas, t bni gjum dhe ushtrime t mjaftueshme, t hani mjaftueshm dhe t studioni gjat gjith semestrit. Ato n prgjithsi ndihmojn, megjithse jan t vshtira. Urimet m t mira, jo vetm n kt lnd, por edhe n lndt e tjera, gjat gjith jets, pr t pregatitur at kapital njerzor t konkurueshm n treg me vendet e zhvilluara. Sot, n bot ngulet kmb shum n filozofin e nj formimi profesional e civil sa m polivalent duke nxitur dhe krijuar mentalitetin q t msohemi t msojm gjat gjith jets.

ORGANIZIMI I KTIJ leksioni

REZULTATI I AKTIVITETIT, T ARDHURAT, SHPENZIMET DHE KONTABILITETI I TYRE

Veprimet pr rregulimin e llogarive

Veprimet rregulluese kryesore T ardhurat e marra n avanc Shpenzimet e parapaguara Veprimet e mbylljes dhe rezultati financiar

shtja 4-t. Veprimet pr rregullimin e llogarive dhe rregullat q duhen zbatuar. Llogarit japin informacion t sakt vetm n se n to jan pasqyruar t gjitha efektet dhe veprimet q i prkasin periudhs s raportimit. Pr regjistrimin e veprimeve q japin efekt n disa periudha kontabl, lind nevoja e veprimeve kontabile rregulluese n do periudh ushtrimore.Ato konsistojn n prdorimin e teknikave q synojn regjistrimin e sakt kontabl t shumave t parave apo t t drejtave e detyrimeve q i prkasin disa periudhave n momentin e konstatimit t tyre . Pr kt arsye kryhen veprime rregulluese t ktyre llogarive. Kto veprime bhen n mbyllje t periudhs dhe synojn sigurimin e nje informacioni t sakt pr gjendjen financiare dhe rezultatin e periudhs t kontabile. Gjat periudhs ushtrimore shpenzime dhe t ardhura grumbullohen, por nuk jan regjistruar si t tilla n kt periudh. Regjistrimet

rregulluese jan regjistrime n ditari dhe nuk prekin asnjher llogarit e mjeteve monetare. M posht do t trajtojm rast pas rasti kto veprime. 1) T ardhura t marr(arktuara) ose shpenzimi t kryera(paguara) q nuk i prkasin vetm periudh ushtrimore.Kto quhen shpenzime t periudhave t ardhshme, ose t parapaguara, si dhe t ardhura t periudhave t ardhshme ose t marra n avanc.

rregulluese nevojiten pikrisht pr t pasqyruar n llogarit e shpenzimeve dhe t ardhurave t periudhs ushtrimore,at pjes q i takon ksaj periudhe . Veprimet

Paraqiten n dy forma: a)T ardhura t marra (t arktuara ose jo) e t regjistruara gjat nj periudhe por, q i takojn jo vetm asaj,por edhe periudhave t tjera m pas t (t ardhura t marra n avanc). T tilla mund t prmenden arktimet q bn njsia ekonomike paraprakisht pr nj shrbim apo ndrtim q do t`a kryej m von (n periudhat e ardhshme), por q u takon disa periudhave ushtrimore. Po kshtu mund t prmenden interesat e arktuara n avanc pr borxhet q ka dhn njsia ekonomike. Regjistrimi rregullues n kt rast do prek nj llogari detyrimi dhe nj llogari t ardhure . b) Shpenzime t kryera (t paguara ose jo) e t regjistruara n nj periudh, por q i prkasin edhe periudhave t mvonshme, sepse ndikojn n realizimin e fitimit edhe t ktyre periudhave. T tilla mund t jen shpenzimet e riparimit AAGJ Materiale, qiraja vjetore e parapaguar pr nj AAGJ Materiale t marr me qira, shumat e paguara n avanc pr sigurimin e pasuris, etj. Regjistrimi rregullues n kt rast do t prek nj llogari aktivi dhe nj llogari shpenzimi . 2) T ardhura ose shpenzime q kan lindur si t tilla, por q s`jan regjistruar ende n kontabilitet. Ato mund t prcaktohen si kuota t hyrjeve ose daljeve t parashikuara, prkatsisht t t ardhurave dhe shpenzimeve, t maturuara ekonomikisht por q shfaqja monetare e tyre (arktimi, pagimi), apo njohja e tyre, do t ndodh n periudhat e mvonshme.

Paraqiten n dy forma: a) T ardhura t prfituara gjat nj periudhe kontabl por t paregjistruara ende dhe q do t arktohen n periudhat e ardhshme. Si shembull n kt rast mund t sillen shrbimet e kryera e t faturuara ndaj klientve dhe t pa arktuara ose t panjohura prej tyre. Po kshtu mund t prmenden interesat pr t`u arktuar pr nj borxh t dhn. Regjistrimi rregullues n kt rast do t prek nj llogari t ardhurash dhe nj llogari aktivesh. b) Shpenzime q i takojn nj periudhe kontabl t caktuar (sepse ndikon n realizimin e rezultatit t asaj periudhe), por q nuk jan regjistruar ende. Ktu mund t prmenden pagat e puns t papaguara, shpenzimet pr energji elektrike, pr telefon, etj. kur paguhen nj her n dy ose m shum muaj, interesat e papaguara pr borxhet e marra, etj. Regjistrimi rregullues n kt rast do t prek nj llogari shpenzimi dhe nj llogari detyrimi . Poesi i rregullimit ka t bj pikrisht me kryerjen e regjistrimeve rregulluese n lidhje me shprndarjen periodike (prhapjen kohore) t shpenzimeve dhe t ardhurave sipas periudhave ushtrimore n rezultatin e t cilave ato do t ndikojn. Kto regjistrime kan t bjn me zbatimin e parimit t kompetencs, i cili krkon q shpenzimet dhe t ardhurat t pasqyrohen ne rezultatin e periudhs q i takojn.

4.1 Veprimet rregulluese kryesore. 4.1.1 T ardhura t marra n avanc. Kto jan t ardhura q jan t maturuara nga ana financiare (t arktuara ose t drejta) dhe q nuk jan t maturuara ekonomikisht sepse nuk sht kryer shrbimi,ndrtimi ose nuk sht shitur malli. Kryerja e ktij shrbimi,ndrtimi ose shitja e mallit nj pjes do t bhet gjat periudhs ushtrimore,n periudhn pasardhse ose n periudhat e tjera q e pasojn at. N kt rast njsia ekonomike ka nj detyrim ndaj t tretve n dhnie mallrash, prodhimesh apo kryerje shrbimi ndaj tyre. Regjistrimi rregullues q bhet n kt rast ka pr qllim, heqjen (shtyrjen e njohjes) nga t ardhurat e periudhs ushtrimore t atyre t ardhurave q do t`i takojn periudhs ose periudhave t mvonshme dhe regjistrimin n t ardhurat e periudhs ushtrimore, vetm t pjess q i takon asaj periudhe. Regjistrimi i ktyre t ardhurave mund t ilustrohet me shembullin e nj njsie ekonomike ndrtimi, t cilat zakonisht marrin n avanc arktime (p.sh n fillim t vitit) pr prenotimin e bra nga klient(porositsi) pr apartament banimi,ndrkoh q ndrtimi dhe dorzimi i apartamentit t banimit bhet pas dy ose m shum periudha kontabl. Shembull 1:N jsia ekonomike X m 1 janar 200X ka arktuar nga nj klient y q ka prenotuar apartament banimi, kstin 1-r 1.000.000 lek. Apartamenti i banimit (p.sh 100 m2 ) n baz t kontrats kushton 5.000.000 lek, dhe do t prfundoj pas 2 vitesh. Kosto pr m2 e apartamentit sht 30.000 lek (kosto plus TVSH 20%), dhe totali i kostos sht 3.000.000 lek (kosto plus TVSH 20%). N fund t vitit t dyt pasi merr n dorzim apartamentin kilenti y ka derdhur diferencn 4.000.000 lek.

Veprimi kontabl: a) Veprimi i arktimit t parapagimit. Ditari Nr. llog Emrtimi i llogarive 512 419 Banka Klient parapagim

Debiti 1.000.000

Krediti 1.000.000

Shuma 1.000.000 1.000.000 b) Veprimi i kontabilizimit t kostos s ndrtimit(vlera e situacionit). Ditari Nr. llog 486 704 445 Emrtimi i llogarive Kosto pr tu shprndar Dorzim punimi dhe shrbimi TVSH e mbledhshme Shuma Debiti 3.000.000 2.500.000 500.000 3.000.000 3.000.000 Krediti

c) Veprimi i shitjes s apartamentit (dorzimi i apartamentit) Veprimi rregullues me t ardhurat. N t ardhurat do t pasqyrohet vetm diferenca midis vlers s shitjes, 5.000.000 lek dhe kostos s ndrtimit 3.0000.000 lek (kosto plus TVSH), pra 2.000.000 lek. Veprimi kontabl: 1) Veprimi i arktimit t kstit 4.000.000 lek (diferenca) Ditari Nr. llog 512 419 Banka Kilent parapagim Shuma Emrtimi i llogarive Debiti 4.000.000 4.000.000 4.000.000 4.000.000 Krediti

2) Veprimi i dorzimit t apartamentit dhe veprimi rregullues n t ardhurat. Ditari Emrtimi i llogarive Klient parapagim Kosto pr t`u shprndar Shitje apartamentesh Shuma 5.000.000

Nr. llog 419 486 706

Debiti 5.000.000

Krediti 3.000.000 2.000.000 5.000.000

Shembull 2: Njsia ekonomike Y ka aktivitet dhnie me qira dhe ka n pronsi nj qndr t rndsishme biznesi. Nj qiramarrsi i ka dhn zyra me qira. M 01.01.200X arketohet qiraja pr dy vjet gjithsej 3.000.000 lek, qiraja mujore sht 125.000 lek.

Shembull 2:Njsia ekonomike dhe ka n pronsi nj qndr qiramarrsi i ka dhn zyra me paguar qiran pr dy vjet gjithsej sht 125.000 lek. Veprimi kontabl:

Y ka aktivitet dhnie me qira t rndsishme biznesi. Nj qira. M 01.01.200X ky i ka 3.000.000 lek, qiraja mujore

a) Veprimi kontabl i arktimit t qiras. Ditari Nr. llog 512 419 Banka Klient parapagim Shuma 3.000.000 Emrtimi i llogarive Debiti 3.000.000 3.000.000 3.000.000 Krediti

a) Veprimi rregulluese n fund t vitit n 31.12.200X Nr. llog 419 708.1 Ditari Emrtimi i llogarive Klient parapagim T ardhura nga qiraja Shuma 1.500.000 Debiti 1.500.000 1.500.000 1.500.000 Krediti

N mnyr skematike kto veprime do t paraqiten:

D T ardhura K

D T ardhura n avancK Viti i I-r 1.500.000 3.000.000 1.500.000

M.A

Arka

1.500.000

3.000.000

1.500.000 Viti i II-t

4.2 Shpenzimet e parapaguara. Shpenzime t parapaguara quhen ato shpenzime q paguhen n avanc dhe q u takojn m shum se dy periudhave ushtrimore. Kto jan shpenzime q blerja e mallrave,ndrtimi ose realizimi i shrbimeve prej kryerjes s tyre, do t ndodhin n periudhat e ardhshme ushtrimore. Prandaj shpesh ato quhen shpenzime t periudhave t ardhshme ose shpenzime t parapaguara. Karakteristik kryesore e ktyre shpenzimeve sht se ato jan zakonisht t nj natyre, dhe q prcaktohen q n kohn e kryerjes. Si t tilla mund t prmenden shpenzimet pr qiran e parapaguar, sigurimi i parapaguar i pasuris, shpenzimet pr materiale zyre,ndrtimi etj. T natyrs s ktij grupi jan dhe shpenzimet e ndryshme q duhen shprndar n disa periudha kontabl, si psh shpenzimet e bra pr riparimet dhe rikonstruksionet e AAGJ Materiale, shpenzimet prgatitore ose t organizimit t njsis ekonomike, shpenzimet pr ndrtimin e ndrtesave t banimit, etj.. N fund t periudhs kontabl nj pjes (ose e gjitha) e ktyre shpenzimeve, do t`a ket dhn efektin e tyre n realizimin e t ardhurave t periudhs, prandaj duhet kaluar si shpenzim i periudhs. Kurse pjesa tjetr e tyre, e pakonsumuar ose q nuk i ka kaluar afati, pra q nuk ndikon n prfitimin e t ardhurave t periudhs, do t mbahet gjendje n llogarit e aktivit, pr t`u shprndar n periudhat e ardhshme.

Pr kt arsye del e nevojshme kryerja e regjistrimeve rregulluese pr shprndarjen e ktyre shpenzimeve sipas periudhs q i prkasin. Nprmjet ktyre regjistrimeve bhet e mundur q t hiqen nga shpenzimet e periudhs q mbyllet(periudhs ushtrimore),ato shpenzime q u takojn periudhave t ardhshme. N qoft se n fund t periudhs nuk do t jen br kto regjistrime rregulluese, ather bilanci dhe pasqyra e t ardhurave dhe shpenzimeve nuk do t paraqesin gjendjen reale t periudhs. Kjo sepse, s pari , aktivet e njsi ekonomike (n zrin shpenzime t parapaguar) do paraqiten t rritura dhe s dyti, shpenzimet e periudhs do t paraqiten t zvogluara. Si rrjedhoj e ksaj, llogarit e bilancit dhe t ardhurat neto n pasqyrn e t ardhurave do t paraqiten t mbivlersuara. Shembull 1: Njsia ekonomike Xm 01.12.200X pr nj ndrtes q ka marr me qira,ka paguar n avanc qiran 4 mujore prej 360.000 lek.

Veprimi kontabl: Nr. llog 48 531/512

Ditari Emrtimi i llogarive

Debiti 360.000

Krediti 360.000

Qira e parapaguar Arka / Banka Pr parapagimin e qiras

N datn 31.12.200X, njsia ekonomike X prgatit bilancin dhe pasqyron n shpenzime vetm at pjes t qiras q i takon vitit ushtrimor,pra (muajit dhjetor). Llogaritja:360.000 / 4 = 90.000 lek, 90.000 lek sht pjesa e qiras q do t pasqyrohet n shpenzimet e periudhs ushtrimore. Veprimi kontabl: Ditari Nr. llog 613 48 Emrtimi i llogarive Shpenzime qeraje Qera e parapaguar Pr xhirimin e pjess s qeras n shpenzime Debiti 90.000 90.000 Krediti

N llogari T veprimet e msiprme do t paraqiteshin:

D Arka K 360.000 Parapagim D Qera e parapaguar K 360.000 90.000
Xhirim shpenz

D Shpenz. Qeraje K 90.000

Viti I 270.000 Viti II 360.000 360.000 360.000 270.000

Shnim: Me kt teknik kontabilizimi dhe rregullimi t llogarive n fund t periudhs ushtrimore, veprohet dhe pr natyra t tjera shpenzimesh t parapaguara, si ato pr sigurimin e pasurive, t makinave, pr xhirimin e kostos s ndrtimit pr m2 te apartamenteve t shitura, etj.

Shembull 2: N kushtet njsis ekonomike X q ka aktivitet ndrtim apartamente banimi, pr nj periudh 2vjeare ndrton nj pallat me siprfaqje shfrytzimi 6.000 m2 , vlera e situacioneve t ndrtimit plus TVSH sht 168.000.000 lek. M 1 janar 200X (fillimi I vitit t 3-t), fillon shitjet e aparatamenteve t banimit dhe deri m 31.12.200X, ka shitur 4.000 m2 me mim 40.000 lek/ m2 dhe ka arktuar t gjith shumn gjithsej 160.000.000 lek. Kjo njsi pr dy vitet e ndrtimit ka pasqyruar,n debi t llogaris 48 Kosto pr t`u shprndar totalin e situacioneve t ndrtimit(vlera + tvsh)168.000.000 lek. N fund t vitit ushtrimor(viti 3-t) njsia do t bj xhirimin e kostos pr apartamentet e shitura gjithsejt 4.000 m2 . Llogaritje: (168.000.000 / 6.000 m2) x 4.000 m2 = 112.000.000 lek.

Veprimi kontabl: a) Veprimi me situacionet.

Nr. llog 48 704 445 Emrtimi i llogarive Shpenzime t periudhave t ndrtimit

Ditari
Debiti 168.000.000 140.000.000 28.000.000 168.000.000 168.000.000 Krediti

Dorzim punime dhe shrbime TVSH e mbledhshme Shuma

Pr vlern e situacionit t punve b) Veprimi me shitje pr 4.000 m2 apartamente. Ditari Nr. llog Emrtimi i llogarive 512 48 706 Banka Shpenzime t periudhave t ardhshme Shitje apartamentesh Shuma Pr shitjen e 4.000 m2 apartamente

Debiti 160.000.000

Krediti 112.000.000 48.000.000

160.000.000

160.000.000

Shnim: N llogarin Shitje apartamentesh ka kaluar vetm diferenca midis mimit t shitjes dhe kostos s ndrtimit (160.000.000 112.000.000), vetm pr 4.000 m2 apartamente t shitura. Veprimet n llogari T do t paraqiteshin:
Shpenzim t periudhs
D Dorzim punimi K

D s ardhshme K Vlera e Shitur 140.000.000112.000.000

M.A

Arka

160.000.000

TVSH

K TVSH 28.000.000

Shitje

48.000.000

Si shihet veprimet rregulluese bjn t mundur pasqyrimin sa m t plot t aktivit t njsis ekonomike. Ato bjn t mundur dhnien e nj informacioni sa m t sakt drejtuesve pr t marr vendime ekonomike.Nprmjet tyre bhet mundur llogaritja e sakt e t ardhurave, shpenzimeve dhe t gjendjes financiare pr nj periudh ushtrimore t caktuar,duke siguruar shprndarjen n koh t tyre kur ato jan kryer apo realizuar. P.sh n qoft se nuk regjistrohet fatura e energjis elektrike n momentin e parqitjes n dhjetor, ather nuk pasqyrohet saktsisht ky shpenzim n aktivitetin e njsis ekonomike, apo pagat e punonjsve pr 15 ditshin e dyt t muajit dhjetor. Nqoftse nuk pasqyrohen shpenzimet e muajit kur sht kryer puna(sipas t drejts s kostatuar),ather rezultati financiar i njsis ekonomike nuk do t jet i sakt. Jo vetm kaq,por do t shtrembrohej e nuk do t pasqyrohej sakt edhe detyrimi i njsis ekonomike ndaj punonjsve pr punn e kryer.Pra, regjistrimet rregulluese bjn t mundur pasqyrimin e sakt dhe n periudhn e duhur ushtrimore t veprimeve kontabile, duke zbatuar m s miri parimin e vrtetsis s informacionit kontabl t pasqyruar n bilanc dhe pasqyrat financiare.

4.1.3 Veprimet e mbylljes dhe rezultati financiar. Pas regjistrimeve rregulluese, hapi tjetr q kryhet, jan veprimet e mbylljes, pr t nxjerr rezultatin prfundimtar t aktivitetit t njsis ekonomike. Regjistrimet e mbylljes bhen n fund t periudhs ushtrimore, duke mbyllur llogarit e shpenzimeve me t ardhurat dhe rezultati kalon tek llogaria Fitim humbje q pfshihet n grupin e llogarive t kapitalit. Duhet theksuar se llogarit e shpenzimeve dhe t ardhurave jan llogari t prkohshme. Gjat vitit jan t hapura pr t pasqyruar n mnyr analitike t ardhurat dhe shpenzimet e periudhs ushtrimore. N periudhn e ardhshme llogarit e t ardhurave dhe shpenzimeve fillojn me gjendje zero.Informacioni i tyre i periudhs parardhse, prdoren pr t br krahasime me periudhn pasardhse, e pr t par ecurin e aktivitetit t njsis ekonomike.Ky informacion i krahasuar ndihmon drejtimin n marrjen e vendimeve t drejta e efikase pr sigurimin e suksesit t mtejshm t njsis ekonomike.

Si prfundim: 1- Regjistrimet e mbylljes shrbejn pr mbylljen e llogarive t shpenzimeve dhe t ardhurave. Kjo sepse ato jan llogari q japin informacion vetm pr nj periudh t caktuar ushtrimore. 2- Regjistrimet e mbylljes kan pr qllim prmbledhjen e shpenzimeve dhe te ardhurave dhe nxjerrjen e rezultatit kontabl. Kjo prmbledhje mund t bhet n nj llogari tjetr t prkohshme q quhet

Hapat q ndiqen pr veprimet e mbylljes: Hapi 1. Bhet kalimi i teprics kreditore t llogarive t Ardhura, n kredi t llogaris Prmbledhja e shpenzimeve dhe t ardhurave,duke debituar llogarit prkatse t t ardhurave, t cilat ,si rrjedhoj e ktij veprimi, do t ken tepric zero. Hapi 2. Bhet kalimi i teprics debitore t llogarive Shpenzime, n debi t llogaris Prmbledhja e shpenzmiveve dhe t ardhurave,duke kredituar llogarit prkatse t shpenzimeve,t cilat, si rrjedhoj e ktij veprimi,do t ken tepric zero. Hapi 3. Bhet kalimi i tepric kreditore ose debitore t llogaris Prmbledhje e shpenzimeve dhe t ardhurave n debi ose kredi t llogaris Fitim Humbje. Teprica e ksaj llogarie, debitore apo kreditore, jep efektin prfundimtar n rezultatin e aktivitetit t njsis ekonomike.Jep efektin dhe n kapitalin e pronarit.Kur kjo llogari ka tepric kreditore, rezulton nj rritje prfundimtare e kapitalit t pronarit, (fitim).Kurse teprica debitore e ksaj llogarie tregon paksimin prfundimtar t kapitalit t pronarit (humbje). N mnyr skematike, t ardhurat, shpenzimet dhe veprimet e mbylljes, n llogarit n form T-je, do t paraqiteshin si n figurn 1:

Figura 1
D Materiale 3.800 K D T ardhura K 12.616 7.384 K D Tatime e taksa 3.000 3.000 K D Siguracion 300 D Sig. Shoqror 616 616 K D Amortizim 2.000 K 300 K 20.000 D Fitim Humbje K 7.384 3.800
2.000 2.000

D 2.000

Paga

2.000

2.000

D Qira 900

K 900

Pra si shihet dhe n figurn Nr.1, veprimi i mbylljes s llogarive t shpenzimeve dhe t ardhurave bhet duke prdorur llogarin e prmbledhjes s shpenzimeve dhe t ardhurave, si sht shpjeguar m lart. Mbyllja e ksaj llogarie n fund t periudhs bhet me llogarin Fitim Humbje. Zgjidhja n mnyr informatike:

Pyetje dhe ushtrime. a) Pyetje 1- Cili sht qllimi i kryesor i aktivitetit t njsis ekonomike ? 2- far jan t ardhurat nga shitja ? Si klasifikohen ato? 3- N ciln llogari pasqyrohen n kontabilitet t ardhurat nga shitja e mallrave? far llogarie sht ajo dhe si funksionon? 4- Cili sht parimi kryesor i regjistrimit n kontabilitet i t ardhurave nga shitja? 5- `jan kthimet dhe zbritjet nga shitja ? `jan zbritjet nga shitja ? Ku qndron ndryshimi midis tyre? Si funksionojn llogarit ku ato pasqyrohen n kontabilitet? 6- Cilat jan kushtet q duhet t plotoj shitja e mallrave q t njihet si e ardhur? 7- Cilat jan kushtet q duhet t plotsoj shitja e mallrave q rezultati, apo veprimi mund t mohet me besueshmri? 8- Cilat jan metodat pr t prcaktuar fazn e prfundimit t nj veprimi q lidhet me nj shrbim t kryer? 9- Cilat jan kushtet pr njohjen e t ardhurave nga shrbimet? 10- Cili sht efekti q shkakton n gjendjen financiare t njsis blerja e mallrave? Cili sht parimi i regjistrimit t tyre n kontabilitet? 11- Cilat jan mnyrat e mundshme t vlersimit t mallrave t blera n kontabilitet? Si formohet kostoja e blerjes s tyre? 12- jan kthimet dhe uljet e blerjeve? Zbritjet e blerjeve? Ku evidentohen ato n kontabilitet dhe ku pasqyrohen n pasqyrn e t ardhurave?

b) Ushtrime. 1. Njsia ekonomike X gjat muajit janar 200X n lidhje me mallrat ka kryer kto veprime: a- Me 2 janar ka bler me pages t mvonshme 300 njsi mallra. mimi i blerjes sipas faturs sht 1000 lek/njsi. Shpenzimet e transportit q paguhen nga arka jan 60 lek/njsi. Pagesa pas 10 ditsh. b- Me 10 janar i kthen furnitorit 20 njsi mallra jasht standartit dhe pr 20 njsi t tjera pranon q t`i bhet nj ulje mimi me 200 lek/njsi. c- Me 15 janar i paguan, nga llogaria e saj likujduese n bank, furnitorit detyrimin pr mallrat e blera. Krkohet: a) T regjistrohen veprimet e msiprme n ditarin e prgjithshm dhe n llogari n form T-je,ndrkoh evidenca e kontabile mbahet me metodn e inventarit periodik. 2. Gjeni prgjigjen e sakt n ushtrimin e mposhtm: Metoda e vlersimit t kostos s inventarit me mesataren e ponderuar sht e aplikueshme : a) n sistemin e inventarizimit periodik, b) n sistemin e inventarizimit t vazhdueshm c) n t dyja sistemet

3. Njsia ekonomike X gjat muajit mars ka kryer kto veprime n lidhje me mallrat: a) N fillim t muajit ka pasur gjendje 200 pal pantallona fmijsh me nj kosto t blerjes 1.350 lek/njsi dhe 10 pal kepuc fmjsh me kosto blerje 1.250 lek/njsi. b) M 10 mars i shet blersit X me pages t mvonshme 50 pal pantallona fmijsh. mimi i shitjes sht 1.800 lek/pala. Pagesa pas 10 ditsh. c) M 15 mars kthehen nga blersi X, 5 pal pantatallona fmijsh si jasht standartit. d) M 20 mars blersi i paguan njsis ekonomike X shumn e detyrimit pr mallrat e blera. Krkohet : 1) Veprimet e mesiprme t regjistrohen n ditar dhe n llogarit n form T-je. a) metodn e inventarit periodik b) metodn e inventarit t vazhdueshm. Secili rast t zgjidhet si ushtrim m vete. 4. N lidhje me njsin ekonomike X zotrohen kto t dhna: t ardhurat gjithsej nga shitja e mallrave, 600.000 lek; mallrat gjendje n fillim t periudhs, 60.000 lek; shpenzimet e transportit t mallrave, 30.000 lek; zbritjet e shitjeve, 6.000 lek; blerjet e mallrave, 450.000 lek; gjndja e mallrave n fund t periudhs, 40.000 lek; kthime dhe ulje nga blerja, 20.000 lek; kthime dhe ulje t shitjeve, 22.000 lek. Krkohet : Duke u bazuar n t dhnat e msiprme t llogaritet e ardhura bruto nga shitja si dhe t ndrtohet pasqyra e t ardhurave dhe shpenzimeve duke llogaritur treguesit q mungojn.

5. N lidhje me njsin ekonomike X zotrohet informacioni i mposhtm: Kthimet dhe ulje e blerjeve Kethim nga shitjet Gjendja e mallrave n fillim t periudhs Blerjet gjat periudhs T ardhurat nga shitjet gjithsej Shpenzimet e transportit pr blerjen e mallrave 200.000 lek 25.000 lek 150.000 lek 500.000 lek 750.000 lek 30.000 lek

Zbritjet e blerjeve 30.000 lek Zbritje nga shitja 32.000 lek Gjendja emallrave n fund t periudhs 100.000 lek Shpenzimet operative 60.000 lek KMSH ? Krkohet : Mbi bazn e t dhnave t msiprme t llogaritet kostoja e blerjes s mallrave, t ardhurat bruto nga shitja dhe e ardhura neto e njsis ekonomike. T ndrtohet pasqyra e pjesshme e t adhurave dhe shpenzimeve.

6- Gjat periudhs kontabl t vitit 200X n njsia ekonomike X realizuar kto veprime:

jan

Veprimet ekonomike 1- Bhen hyrje produkte t gatshme 2- Blerje materiale t para

3- Shpenzime transporti (fatur transporti) 4- Blerje tok (truall) 5- Paga bruto e personelit 6- Tatim mbi pagat i llogaritur 7- Shprblime n natyr t prsonelit 8- Kontribut pr Sig. Shoqrore (mbi pagn bruto 27.9%) Nga kto: Nga pundhnsi n 16.7% n ___ Nga punmarrsi n 11.2% n ___ 9- Pagesa e fitimit t vitit t kaluar (Divident) 10. Shpenzime pr qera

8.000.000 lek 1.500.000 lek 300.000 lek 15.000.000 lek 1.200.000 lek 150.000 lek 220.000 lek ? Lek ? lek ? lek 3.500.000 lek 900.000 lek

12- Shpenzime t tretve pr rikonstruksion ndrtese 6.500.000 lek 13- Shpenzime pr pritje e prcjellje 250.000 lek 14- Rivlersim n rritje i AAM-ve 2.300.000 lek 15- Interesa bankare t paguara 740.000 lek 16- Shpenzime pr reklam e publicitet 50.000 lek 17- Amortizime t aktiveve t qndrueshme 350.000 lek 18- T ardhura nga interesat 170.000 lek 19- Kosto e produketeve t shitura 8.000.000 lek 20- Shpenzime pr gjoba e penalitete 640.000 lek 21- Shpenzime pr shrbime bankare 60.000 lek 22- Amortizimi t nj lokali t marr me qera 200.000 lek 23- Sponsorizime t bra 400.000 lek 24- Paguar furnitor nga banka 1.200.000 lek 25- Arktuar nga klientt n bank 6.200.000 lek 26- Paguar interesa e kamatvonesa t aplikuara 160.000 lek 27- Shuma t parashikuara pr mos arktim t debitorve 20.000 lek 28- T ardhura nga shitja e produkteve 26.500.000 lek 29- T ardhura nga shrbimet 1.400.000 lek 30- Rimarrje e shumave t parashikuara pr rreziqe e shpenzime nga vitet e kaluara 60.000 lek

Shnim: N shumat e veprimeve t kryera nuk prfshihet TVSH, prandaj t llogaritet ajo. Marrdhniet me t trett kryhen me subjekte t regjistruara n zyrat e tatimeve.Tatim fitimi sht 10 % mbi fitimin bruto(fitimi para tatimit). Krkohet: T bhen kontabilizimet e veprimeve t piks s msiprme,n ditar. T llogaritet Fitimi kontabl n nj llogari n form T. T llogaritet Fitimi i tatueshm. T llogaritet Tatimi mbi fitimin. T llogaritet Fitimi Neto.