Prof.as.dr.

Agim BINAJ Lenda: Kontabilitet -Analize

Tema V-te: Analiza financiare ne njesite ekonomike dhe rendesia e saj

a- Raportet e strukturave te aktivit; shkalla e likuidueshmerise se aktiveve; Raportet e strukturave te pasivit; Raporti i pavarsise financiare; Ekuilibri midis aktivit dhe pasivit; Financimi i aktiveve afatgjata; Aftesia paguese e pergjithshme; likuiditeti i pergjithshem.

N vmndje pr studentt.
Si t dalim mir n lndn e kontabilitetit Un do tju tregoj sekrete q pedagogt e tyre rrall ua tregojn studentve. Prandaj ky seksion emrtohet Vetm pr studentt. Nse pedagogt zbulojn se un u kam treguar kto sekrete, me siguri do t ket shum letra pr pyetje t ndryshme. Marrja e notave t mira nuk sht nj shtje fati. Nuk ka asnj sekret pr kt. Gjithashtu, nuk sht sekret se kryerja e detyrave (n koh), vajtja n klas (rregullisht), gjumi dhe ushtrimet e mjaftueshme, t ngrnit n mnyrn e duhur dhe studimi gjat gjith semestrit (dhe jo vetm n kohn e provimit) do ti prmirsojn notat tuaja. Por kjo sht pun e vshtir. Kshtu, ajo q ju dshironi sht mnyra pr t marr nota m t mira duke mos punuar shum, apo jo? Mir, kini mndjen-sekreti sht t punoni me zgjuarsi! Nuk sht e njjt me t qnit i zgjuar, e cila sht nj shtje fati. Ktu jepet sesi t punoni me zgjuarsi.

Hapi 1: Prcaktoni prse lnda e kontabilitetit sht e rndsishme pr ju. S pari, mendoni prse po e bni kt lnd. Cilat jan qllimet tuaja? A ju intereson me t vrtet kjo lnd? A keni motivim t fort pr t msuar mbi kontabilitetin? Mbase n listn tuaj t karrierrs kontabilisti vjen menjher n fund. Mbase synimi juaj sht t bni shum para. Ose, mbase vini n universitet pr t kaluar kohn derisa t trashgoni pasurin e familjes. N do rast kjo lnd sht hartuar pr ju. Nj nga mnyrat m t sigurta pr t pasur 1 million dollar sht q t filloni me dhjet milion dhe t mos dini asgj nga kontabiliteti dhe drejtimi i biznesit. Nse ju nuk trashgoni asnj pasuri, ju nuk do t bheni i pasur pa ditur t flisni gjuhn e biznesit. Kontabiliteti sht gjuha! Mbase ju dshironi t filloni nj pun m t mir, por jeni i sigurt se nuk dshironi q t jeni kontabilist. Shum mir! Kjo lnd nuk do tju bj kontabilist. Ajo do tju ndihmoj q t kuptoni disa nga ritualet mistike t kontabilitetit q jokontabilistve shpesh u duken t ngatrruara. fardo lloj pozite drejtimi do t keni n ndonj organizat, t jini t sigurt q do t keni pun me kontabilistt dhe me informacionin kontabl. Ju duhet ta dini se ata mund t ken nj ndikim t madh n jetn tuaj. Shum organizata e prdorin informacionin kontabl pr t vlersuar punonjsit e tyre pr pagat dhe n vendimet pr ngritjen e punonjsve n prgjegjsi. Ju duhet t kuptoni sesi ta interpretoni kt informacion. Ju mbase mund t kuptoni se kontabiliteti nuk sht ai q mendoni. Pavarsisht nga fakti, nse ju do ta doni apo urreni kontabilitetin, vendosni se ajo ka do t merrni nga kjo lnd do t jet e dobishme pr ju.

Hapi 2: Zbuloni at q pedagogu juaj pret nga ju pr kt lnd. M pas verifikojeni kt me pedagogun tuaj. Nse jeni me fat, pedagogu juaj do t jet i ndjeshm, i dashur, i kujdesshm, me sens humori, i shkatht, i plqen q ti msoj t tjert dhe dshiron q ju t dilni mir n kurs. Nse pedagogu juaj sht m normal (dhe m pak i prsosur), mbani mend, se pedagogu mbetet pedagog. Dhe si pedagog, ai ka pushtet mbi jetn tuaj. Kshtu q, zbuloni se far pret pret jush. Cilat jan qllimet e tij pr lndn? far dshiron q ju t dini ose t jeni t aft t bni pasi t prfundoni lndn? Mbase ai do tjua tregoj (shenj e mir), por nse se bn, pyeteni. Ju duhet t thoni: Profesor Cilido-qoft-emri juaj (do t ishte m mir q t prdorej emri i duhur), far sht e pakndshme n kt lnd? ky sht nj zhargon edukimi pr cilat jan qllimet e ksaj lnde? Kjo mund t trheq vmendjen e saj, dhe ti jap asaj nj ose dy minuta pr tu menduar. Ju mbase mund t prisni deri n takimin tjetr t klass pr t marr prgjigjen tuaj. Sigurohuni q ju dhe pedagogu juaj t kuptoni qllimet e njri-tjetrit. Disa pedagog kontabiliteti presin q t gjith studentt t bhen kontabilist. Nse ju keni nj pedagog t till, bjeni t qart. i thoni pedagogut tuaj Nuk e kam n plan t bhem llogaritar (Sigurohuni q t shtoni prapashtesn tar, ose mund t merrni nj marrveshje t shpejt)zbuloni se far ka n kt lnd pr ju.

vlersoheni. Si teston pedagogu juaj? A sht ai tip i vshtir i llojit: Cila sht fjala e treta n rreshtin e peste n fajen 211? Ose, a shikon ai t prgjithshmen, me an t pyetjeve: Shpjegoni sesi kontabiliteti ishte instrument n negocimin e traktatit t treta t Versajs n 1623. A prpiqet ai pr hamendsime, ose a jan prgjigjet e shkurtra pikat e tij t dobta? Cilado qoft metoda, ju duhet t dini se far pritet nga ju dhe sesi kto pritje kalohen n nota. Nganjher do t gjeni ndonj pedagog ku prtjet t mos jen t njjta me mnyrn sesi ai teston dhe vlerson. Prandaj ju duhet t kuptoni si pritjet e pedagogut dhe vlersimet. Nse ato nuk duket se jan t qndrueshme, ather duhet t prcaktoni se far pret pedagogu n t vrtet. Hapi 4: Msoni at q sht e rndsishme. Zbuloni se far ju duhet q t prmbushni qllimet tuaja dhe pritjet e pedagogve. Nj msim i madh q ju duhet t msoni, nse nuk e keni br, sht far merrni nga kontabiliteti (dhe pothuajse do gj tjetr) varet nga ajo q ju silln n t.Qndrimi juaj sht i rndsishm. Nse vendosni se dika ia vlen t msohet, ju do t gjeni mnyrn pr ta msuar at. Jo se ju duhet ta msoni at, por se ju dshironi ta bni. Dshiroj sht pjesa m e madhe e t punuarit n mnyr t zgjuar. Dshira pr t msuar do t bj nj rrug t gjat duke ju ndihmuar t merrni rezultate t mira. Fatkeqsisht, ajo nuk do t jet e mjaftueshme derisa ajo q ju dshironi t msoni t jet gjithashtu ajo q pedagogu juaj dshiron q ju t msoni. Prandaj, duhet t siguroheni q ju dhe pedagogu juaj t jeni n t njjtn gjatsi vale. Nse nuk jeni ather flisni me njrit tjetrin. Zbuloni prse pedagogu juaj ka nj pikpamje tjetr. Ju mund t ndryshoni mendimin tuaj mbi at q sht e rndsishme. Prcaktoni sesi t prqndroni prpjekjet tuaja. Jo gjithka n kt libr ose leksion ka t njjtn

Hapi 3: Zbuloni se si do t vlersoheni. Tani, zbuloni se si do t

rndsi. Prqndrohuni n at q sht m e rndsishme pr ju dhe pedagogun tuaj.

Hapi 5: Komunikoni me pedagogun tuaj. Prpiquni t kujtoni se pedagogu juaj sht nj person. Edhe autort e ktij libri jan njerz. Ne kemi gra, fmij dhe miq. Shumica e pedagogve dshirojn me t vrtet q ju t ecni prpara, por ne kemi nevoj pr ndihmn tuaj. Pedagogt nuk din gjithka. N veanti, ne nuk mund t lexojm mendjen tuaj. Ju duhet t lejoni pedagogun tuaj t dij nse keni ndonj problem pr t kuptuar materialin q ju prisni pr t msuar, duke zbuluar at q pedagogu pret prej jush, ose t zbuloni sesi t pregatiteni pr testet dhe detyrat e tjera. Flisni me pedagogun tuaj mbi problemet q keni me kt lnd. Mbani parasysh se pedagogu sht qnie njerzore. Ky sht fakulteti juaj. Ministria e mbrojtjes paguan pr t. Mos lini asknd q t pengoj q parat e paguara nga Ministria e Mbrojtjes t hidhen n plehra. T punuarit me zgjuarsi nnkupton t prcaktoni se far sht e rndsishme dhe t prqndroni vmendjen dhe prpjekjet tuaja n kto gjra. M pas, mos hiqni vmendjen nga synimet tuaja. Nse keni ndonj problem prballuni me t. Nse nuk kuptoni dika n klas ose n libr, bni pyetje. Nse keni frik t bni pyetje idiote n klas, mbani mend m mir t dukesh idiot n klas sesa t dukesh idiot n provim. Nse mendoni se nuk po kapni pikat kye, flisni me pedagogun tuaj. Nse dshironi t msoni, ju mund ta bni at. Kjo sht e gjitha. Prpiquni. Ne mendojm se kshtu lnda e kontabilitetit do t duket m e kndshme dhe eksperienca m fitimprurse. Sigurisht, ju mund t prpiqeni t kryeni detyrat, t shkoni n klas, t bni gjum dhe ushtrime t mjaftueshme, t hani mjaftueshm dhe t studioni gjat gjith semestrit. Ato n prgjithsi ndihmojn, megjithse jan t vshtira.

Urimet m t mira, jo vetm n kt lnd, por edhe n lndt e tjera, gjat gjith jets, pr t pregatitur at kapital njerzor t konkurueshm n treg me vendet e zhvilluara. Sot, n bot ngulet kmb shum n filozofin e nj formimi profesional e civil sa m polivalent duke nxitur dhe krijuar mentalitetin q t msohemi t msojm gjat gjith jets.

ORGANIZIMI I KTIJ leksioni

DHNIA E LLOGARIS, BILANCI DHE PASQYRAT FINANCIARE

Analiza e bilancit dhe pasqyrat financiare

Raportet strukturore t aktivit. Shkalla e likuidueshmris s aktiveve. Raportet strukturore t aktivit. Raporti i pavarsis financiare. Eikulibri mes aktivit dhe pasivit.

shtja 1-r. Analiza e bilancit dhe e pasqyrave financiare. 1.1. Raportet strukturore t aktivit . Struktura e aktivit t njsis ekonomike sht ngushtsisht i lidhur me llojn e veprimtaris s saj. Nj njsi ekonomike me siprmarrje t caktuar prdor prpjestimisht AAGJ me llojn e aktivitetit.Psh.veprimtaria e prodhimit prdor m shum A.A.GJata,ndrsa veprimtaria tregtare m pak. N baz t t dhnave t bilancit (me t dhna prmbledhse) n njsin ekonomike X, pr periudhn ushtrimore 1.01.200X deri m 31.12.200X paraqitet kjo gjendje:
Aktivi A.Akive A.Gjata Shuma 7.300 % Kapitali+Detyrimet Shuma 13.676 9.525 4.151 4.924 1.910 % 73.5 39.2 A.Kapitali gjithsejt -Kapitali vet -Fitimi 60.7 B. Detyrimet 27.6 -detyrime > 1vit

B.Aktive A.Shkurtra - Inventar

11.300 7.000

26.5 10.2

-krkesa mbi klientt dhe debitor t tjer

- likuiditete Totali

300

1.6 -detyrime < 1 vit

3.014

16.2

4.000 18.600

21.5 100 Totali 18.600 100

Me bilancin dhe pasqyrat financiare, bhet e mundur analiza financiare e njsis ekonomike, nprmjet ktyre raporteve: 1.2. Shkalla e likuidueshmris s aktiveve. Shkalla e likuidueshmris s aktiveve shprehet me raportin: Aktivet A.Shkurtra < nj vit = Aktive total Sipas bilancit t msiprm ,ky raport sht 11.300/18.600 = 0.607

Shnim:Llogaritet q inventari do t kthehen n likuiditete gjat m pak se nj viti.

1.3. Raportet strukturore t pasivit. Njsisa ekonomike X si burim financimi, prve kapitalit t vet ka prdorur dhe burime t t tretve. N rastin ton detyrimet zn vtm 26.5% t totalit t pasivit, gj q nuk ka krcnuar pavarsin financiare t saj. 1.3.1. Raporti i pavarsis financiare mund t prcaktohet: a) Kapitalet e veta Kapitalet e veta+detyrimet > 1 vit = 13.676 13.676 + 1.910 = 87.7

b) Raporti i ngarkimit me detyrime prcaktohet: detyrime gjithsej = 4.924 = 0.36 kapitalet e veta 13.676 1.4. Ekuilibret midis Aktivit dhe Pasivit .

Analiza e bilancit plotsohet me krahasimet nprmjet zrave t aktivit dhe pasivit. Raportet koresponduese tregojn pikrisht se n mas aktivet garantojn shlyerjen e detyrimeve. 1.4.1 Financimi i aktiveve t A.Gjata.
Normalisht kapitalet e njsis ekonomike duhet t financojn trsisht A.A.GJata. Ekzistenca e nj teprice t kapitaleve i siguron njsis ekonomike nj ekuilibr t rndsishm midis aktivit dhe pasivit. Ky raport prcaktohet: Kapitale t veta + detyrime > 1 vit = 13.676 + 1.910 = 2,13 Aktive A.Gjata 7.300

Kur ky raport sht m > 1, parimi i ekuilibrit financiar minimum sht i arritur dhe kjo flet pr siguri n aktivitetin e biznesit. N njsin ekonomike X ky raport sht 2,13, q tregon se kjo njsi ka siguri n ecurin e aktivitetit t saj. 1.4.2 Aftsia paguese e prgjithshme. N njsin ekonomike X ky tregues paraqitet: App = aktivet = 18.600 = 3.77 detyrimet 4.924

Nj raport > 1, tenton t siguroj kreditort. N rastin ton ky raport sht 3.77. Kjo do t thot q njsia ekonomike siguron maksimalisht shlyerjen e detyrimeve t kreditorve,si nprmjet gjendjes s parave n ark dhe bank,ashtu dhe nprmjet gjendjes s mallrave. 1.4.3. Likuiditeti i prgjithm.

Njsin ekonomike duhet t jet n gjendje t likuidoj (paguaj)

detyrimet e saj n afatet e vendosura n marrveshjet dy palshe dhe shumpalshe t bra pr kt qllim.

Likuiditeti i njsis ekonomike X paraqitet:

Likuiditeti i prgjithshm. Aktive qarkulluese < nj vit = 11.300 = 3.75 detyrime < nj vit 3.014 N pamjen e par ky raport duket shum pozitiv, por ka edhe rreziqe brenda, sepse mund t ver n likuidim t shpejt rezervat(gjndjet e inventarit) pr tu br ball detyrimeve afashkurtra. Prandaj sht m e udhs q n kt raport t prjashtohen rezervat(inventaret) dhe t ndrtohet nj raport q quhet Likuiditet i reduktuar, i cili prcaktohet: Disponibilitete + Krkesat < nj vit = 300+ 4.000 = 1.426 detyrimet e krkueshme < nj vit 3.014 N rastin ton ky raport sht pozitiv, siguron kreditort (furnitort) eventual. N rast se ky raport do t dilte < 1, shpreh vshtirsi pr t paguar kreditort, por n ann tjetr mund t tregoj q njsia ekonomike,zotron mjaft mir artin e administrimit t thesarit t saj.Kjo do t thot t prdorsh burimet e t tretve p t zhvilluar aktivitetin e biznesit. Likuiditeti i menjhershm = Disponibilitete Detyrime < nj vit = 4.000 = 1.327 3.014

Edhe ky raport sht >1, gj q tregon pr nj administrim t mir t thesarit t njsis ekonomike X.

1.4.4. Treguesi i pavarsis financiare.

Kapitali i vet - Fitimin e pashprndar = Totalin e Aktivit 13.676.500 - 4.151.500 = 9.525.000 * 100 = 51,2% 18.600.000 18.600.000 Nprmjet ktij raporti njsia ekonomike nxjerr kto konkluzione:
Deri n 33%, struktura financiare sht e rnd ose kritike. Nga 33% deri n 66% struktura financiare sht normale. Mbi 66% struktura financiare sht e mir.

N rastin e njsis ekonomike X ky raport sht 51.2% q thot se ekziston nj struktur normale financiare.