Prof.As.Dr.

Agim BINAJ Lenda: Konceptet e kontabilitetit Tema VIII-te: Detyrimet (burimet e huajtura) dhe kontabiliteti i tyre Leksioni 13
a- Detyrimet afatgjata, vleresimi i detyrimeve perkufizimi, huate bankare, huate me obligacione, emetimi i obligacioneve e kontabiliteti i tyre, emetimi i obligacioneve me prim, emetimi i obligacioneve me zbritje, terheqja riblerja e obligacioneve.

Leksione 2 ore Seminare 2 ore Laborator 1 ore

N vmndje pr studentt.
Si t dalim mir n lndn e kontabilitetit Un do tju tregoj sekrete q pedagogt e tyre rrall ua tregojn studentve. Prandaj ky seksion emrtohet Vetm pr studentt. Nse pedagogt zbulojn se un u kam treguar kto sekrete, me siguri do t ket shum letra pr pyetje t ndryshme. Marrja e notave t mira nuk sht nj shtje fati. Nuk ka asnj sekret pr kt. Gjithashtu, nuk sht sekret se kryerja e detyrave (n koh), vajtja n klas (rregullisht), gjumi dhe ushtrimet e mjaftueshme, t ngrnit n mnyrn e duhur dhe studimi gjat gjith semestrit (dhe jo vetm n kohn e provimit) do ti prmirsojn notat tuaja. Por kjo sht pun e vshtir. Kshtu, ajo q ju dshironi sht mnyra pr t marr nota m t mira duke mos punuar shum, apo jo? Mir, kini mndjen-sekreti sht t punoni me zgjuarsi! Nuk sht e njjt me t qnit i zgjuar, e cila sht nj shtje fati. Ktu jepet sesi t punoni me zgjuarsi.

Hapi 1: Prcaktoni prse lnda e kontabilitetit sht e rndsishme pr ju. S pari, mendoni prse po e bni kt lnd. Cilat jan qllimet tuaja? A ju intereson me t vrtet kjo lnd? A keni motivim t fort pr t msuar mbi kontabilitetin? Mbase n listn tuaj t karrierrs kontabilisti vjen menjher n fund. Mbase synimi juaj sht t bni shum para. Ose, mbase vini n universitet pr t kaluar kohn derisa t trashgoni pasurin e familjes. N do rast kjo lnd sht hartuar pr ju. Nj nga mnyrat m t sigurta pr t pasur 1 million dollar sht q t filloni me dhjet milion dhe t mos dini asgj nga kontabiliteti dhe drejtimi i biznesit. Nse ju nuk trashgoni asnj pasuri, ju nuk do t bheni i pasur pa ditur t flisni gjuhn e biznesit. Kontabiliteti sht gjuha! Mbase ju dshironi t filloni nj pun m t mir, por jeni i sigurt se nuk dshironi q t jeni kontabilist. Shum mir! Kjo lnd nuk do tju bj kontabilist. Ajo do tju ndihmoj q t kuptoni disa nga ritualet mistike t kontabilitetit q jokontabilistve shpesh u duken t ngatrruara. fardo lloj pozite drejtimi do t keni n ndonj organizat, t jini t sigurt q do t keni pun me kontabilistt dhe me informacionin kontabl. Ju duhet ta dini se ata mund t ken nj ndikim t madh n jetn tuaj. Shum organizata e prdorin informacionin kontabl pr t vlersuar punonjsit e tyre pr pagat dhe n vendimet pr ngritjen e punonjsve n prgjegjsi. Ju duhet t kuptoni sesi ta interpretoni kt informacion. Ju mbase mund t kuptoni se kontabiliteti nuk sht ai q mendoni. Pavarsisht nga fakti, nse ju do ta doni apo urreni kontabilitetin, vendosni se ajo ka do t merrni nga kjo lnd do t jet e dobishme pr ju.

Hapi 2: Zbuloni at q pedagogu juaj pret nga ju pr kt lnd. M pas verifikojeni kt me pedagogun tuaj. Nse jeni me fat, pedagogu juaj do t jet i ndjeshm, i dashur, i kujdesshm, me sens humori, i shkatht, i plqen q ti msoj t tjert dhe dshiron q ju t dilni mir n kurs. Nse pedagogu juaj sht m normal (dhe m pak i prsosur), mbani mend, se pedagogu mbetet pedagog. Dhe si pedagog, ai ka pushtet mbi jetn tuaj. Kshtu q, zbuloni se far pret pret jush. Cilat jan qllimet e tij pr lndn? far dshiron q ju t dini ose t jeni t aft t bni pasi t prfundoni lndn? Mbase ai do tjua tregoj (shenj e mir), por nse se bn, pyeteni. Ju duhet t thoni: Profesor Cilido-qoft-emri juaj (do t ishte m mir q t prdorej emri i duhur), far sht e pakndshme n kt lnd? ky sht nj zhargon edukimi pr cilat jan qllimet e ksaj lnde? Kjo mund t trheq vmendjen e saj, dhe ti jap asaj nj ose dy minuta pr tu menduar. Ju mbase mund t prisni deri n takimin tjetr t klass pr t marr prgjigjen tuaj. Sigurohuni q ju dhe pedagogu juaj t kuptoni qllimet e njri-tjetrit. Disa pedagog kontabiliteti presin q t gjith studentt t bhen kontabilist. Nse ju keni nj pedagog t till, bjeni t qart. i thoni pedagogut tuaj Nuk e kam n plan t bhem llogaritar (Sigurohuni q t shtoni prapashtesn tar, ose mund t merrni nj marrveshje t shpejt)zbuloni se far ka n kt lnd pr ju.

Hapi 3: Zbuloni se si do t vlersoheni. Tani, zbuloni se si do t vlersoheni. Si teston pedagogu juaj? A sht ai tip i vshtir i llojit: Cila sht fjala e treta n rreshtin e peste n fajen 211? Ose, a shikon ai t prgjithshmen, me an t pyetjeve: Shpjegoni sesi kontabiliteti ishte instrument n negocimin e traktatit t treta t Versajs n 1623. A prpiqet ai pr hamendsime, ose a jan prgjigjet e shkurtra pikat e tij t dobta? Cilado qoft metoda, ju duhet t dini se far pritet nga ju dhe sesi kto pritje kalohen n nota. Nganjher do t gjeni ndonj pedagog ku prtjet t mos jen t njjta me mnyrn sesi ai teston dhe vlerson. Prandaj ju duhet t kuptoni si pritjet e pedagogut dhe vlersimet. Nse ato nuk duket se jan t qndrueshme, ather duhet t prcaktoni se far pret pedagogu n t vrtet. Hapi 4: Msoni at q sht e rndsishme. Zbuloni se far ju duhet q t prmbushni qllimet tuaja dhe pritjet e pedagogve. Nj msim i madh q ju duhet t msoni, nse nuk e keni br, sht far merrni nga kontabiliteti (dhe pothuajse do gj tjetr) varet nga ajo q ju silln n t.Qndrimi juaj sht i rndsishm. Nse vendosni se dika ia vlen t msohet, ju do t gjeni mnyrn pr ta msuar at. Jo se ju duhet ta msoni at, por se ju dshironi ta bni. Dshiroj sht pjesa m e madhe e t punuarit n mnyr t zgjuar. Dshira pr t msuar do t bj nj rrug t gjat duke ju ndihmuar t merrni rezultate t mira. Fatkeqsisht, ajo nuk do t jet e mjaftueshme derisa ajo q ju dshironi t msoni t jet gjithashtu ajo q pedagogu juaj dshiron q ju t msoni. Prandaj, duhet t siguroheni q ju dhe pedagogu juaj t jeni n t njjtn gjatsi vale. Nse nuk jeni ather flisni me njrit tjetrin. Zbuloni prse pedagogu juaj ka nj pikpamje tjetr. Ju mund t ndryshoni mendimin tuaj mbi at q sht e rndsishme. Prcaktoni sesi t prqndroni prpjekjet tuaja. Jo gjithka n kt libr ose leksion ka t njjtn rndsi. Prqndrohuni n at q sht m e rndsishme pr ju dhe pedagogun tuaj.

Hapi 5: Komunikoni me pedagogun tuaj. Prpiquni t kujtoni se pedagogu juaj sht nj person. Edhe autort e ktij libri jan njerz. Ne kemi gra, fmij dhe miq. Shumica e pedagogve dshirojn me t vrtet q ju t ecni prpara, por ne kemi nevoj pr ndihmn tuaj. Pedagogt nuk din gjithka. N veanti, ne nuk mund t lexojm mendjen tuaj. Ju duhet t lejoni pedagogun tuaj t dij nse keni ndonj problem pr t kuptuar materialin q ju prisni pr t msuar, duke zbuluar at q pedagogu pret prej jush, ose t zbuloni sesi t pregatiteni pr testet dhe detyrat e tjera. Flisni me pedagogun tuaj mbi problemet q keni me kt lnd. Mbani parasysh se pedagogu sht qnie njerzore. Ky sht fakulteti juaj. Ministria e mbrojtjes paguan pr t. Mos lini asknd q t pengoj q parat e paguara nga Ministria e Mbrojtjes t hidhen n plehra. T punuarit me zgjuarsi nnkupton t prcaktoni se far sht e rndsishme dhe t prqndroni vmendjen dhe prpjekjet tuaja n kto gjra. M pas, mos hiqni vmendjen nga synimet tuaja. Nse keni ndonj problem prballuni me t. Nse nuk kuptoni dika n klas ose n libr, bni pyetje. Nse keni frik t bni pyetje idiote n klas, mbani mend m mir t dukesh idiot n klas sesa t dukesh idiot n provim. Nse mendoni se nuk po kapni pikat kye, flisni me pedagogun tuaj. Nse dshironi t msoni, ju mund ta bni at. Kjo sht e gjitha. Prpiquni. Ne mendojm se kshtu lnda e kontabilitetit do t duket m e kndshme dhe eksperienca m fitimprurse. Sigurisht, ju mund t prpiqeni t kryeni detyrat, t shkoni n klas, t bni gjum dhe ushtrime t mjaftueshme, t hani mjaftueshm dhe t studioni gjat gjith semestrit. Ato n prgjithsi ndihmojn, megjithse jan t vshtira. Urimet m t mira, jo vetm n kt lnd, por edhe n lndt e tjera, gjat gjith jets, pr t pregatitur at kapital njerzor t konkurueshm n treg me vendet e zhvilluara. Sot, n bot ngulet kmb shum n filozofin e nj formimi profesional e civil sa m polivalent duke nxitur dhe krijuar mentalitetin q t msohemi t msojm gjat gjith jets.

ORGANIZIMI I KTIJ leksioni

DETYRIMET (BURIMET E HUAJTURA) DHE KONTABILITETI I TYRE

Detyrimet afatgjat (DAGJ)

Vlersimi i detyrimeve Huat bankare Huat me obligacione Emetimi i obligacioneve me vler nominale Emetimi i obligacioneve me zbritje vlere Regjistrimet pr trheqjen (riblerjen e obligacioneve)

shtja 1-r. Detyrimet afatgjata (DAGJ). 1.1 Vlersimi i detyrimeve. Detyrimet n kontabilitet gjithmon pasqyrohen t vlersuara n monedhn kombtare, pra n lek. Detyrimet q lindin n kontabilitet regjistrohen t vlersuara me vleftn e mallrave apo shrbimeve t prfituara n datn e lindjes s tyre. N bilanc kto detyrime pasqyrohen me vlern e tyre kontabl. Nqs rezulton nj ndryshim (rritje ose zvoglim) me karakter prfundimtar i vlefts s detyrimeve, diferenca pasqyrohet si rritje apo zvoglim i tyre, duke ngarkuar prkatsisht shpenzimet ose t ardhurat e periudhs. Detyrimet q lindin n monedh t huaj regjistrohen n kontabilitet t konvertuara n lek n baz t kursit t kmbimit t monedhs s huaj me lekun n datn e lindjes s detyrimit. Theksohet q regjistrimi n llogari i ktyre detyrimeve bhet duke pasqyruar informacionin dhe pr madhsin e tyre n monedhn e huaj. Kjo sht e nevojshme pr marrdhniet e drejtprdrejta me kreditort. Theksojm ktu se n teorin e kontabilitetit njihet dhe metoda e prdorimit t kursit fiks kontabl pr regjistrimin e lindjes s detyrimeve n valut t huaj e cila zakonisht nuk rekomandohet sidomos n vende ku kurset e kmbimit jan t paqndrueshme. N bilanc kto detyrime paraqiten t konvertuara n monedhn kombtare. Kursi i konvertimit duhet t jet ai i dats s fundit t periudhs ushtrimore ose kursi i shpallur nga Banka e Shqipris.Pr nj pjes detyrimesh nuk mund t prcaktohet me saktsi vlefta e tyre q n momentin kur ato ndodhin, prandaj sht e nevojshme q ato t paravlersohen dhe m von t bhen regjistrime rregulluese pr saktsimin e vlers s tyre. N vijim do t trajtohen n veanti detyrimet afatgjata dhe ata afatshkurtra pr do element t tyre.

1.2 Prkufizimi i detyrimet afatgjata(DAGJ). Detyrimet afatgjata jan detyrime q nuk shlyhen brenda nj viti financiar apo viti ushtrimor, por zakonisht pas nj viti ose m gjat. M thjesht ato mund t prcaktohen si detyrime t njsis ekonomike ndaj t tretve pr marrjen hua t parave apo t formave t tjera t aktiveve, me nj afat kthimi m shum se nj vit, (zakonisht 2, 5, 10, 20 ose m shum vite). N vijim do trajtohen DAGJ sipas llojeve m kryesore t tyre. 1.2.1 Huat bankare dhe kontabiliteti i tyre. Gjat zhvillimit t veprimtaris ekonomike njsis ekonomike i lindin nevoja pr mjete monetare.N kto raste ajo mund t marr hua nga banka dhe institucione t tjera t kreditit. N rast se kto hua do t shlyhen pas m shum se nj viti ato klasifikohen si hua bankare afatmesme apoafatgjat. Ktu prfshihen huat afatmesme (1 deri n 5 vjet) dhe huat afatgjata (mbi 5 vjet). Kt hua njsia ekonomike mund ta marr ose drejprdrejt n form monetare ose n formn e shlyerjes s fatuarve t furinitorve. N kt rast do t debitohet llogaria Arka, Banka, ose Furnitor (kur shlyhet fatura e furnitorit) dhe do t kreditohet llogaria Hua t marra nga banka. Shembull: Njsia ekonomike X, merr nj hua nga Banka Kombtare Tregtare 500.000 lek, e cila prdoret pr t shlyer furnitorin pr 300.000 lek dhe pr gjendje keshi n bank 200.000 lek.

Veprimi kontabl: Nr. llog 512 401 16 Banka Furnitor Hua nga banka Shuma

Ditari
Debiti 200.000 300.000 500.000 500.000 500.000 Krediti

Emrtimi i llogarive

Zgjidhja n mnyr informatike:

do vit duhet t paguhet interesi i huas s marr. Interesi llogaritet gjithmon mbi baza vjetore dhe paguhet do muaj. Pr shpenzimin e interesit t maturuar dhe t paguar do t debitohet llogaria Shpenzime interesi dhe do t kreditohet llogaria Arka ose Banka. Kur llogarisim intersin dhe e paguajm m von at, do t kreditohet llogaria Shpenzime interesi dhe do t kreditohet llogaria Interesa t maturuara. Shembull: N muajin janar 200X, banka i llogarit njsis ekonomike X interesin pr kredin e marr (interesi 8%) = 500.000 x 0.08 : 12 = 3.333 lek cdo muaj.N 05 shkurt 200X e paguan at. Veprimi kontabl: Ditari a)Pr maturimin. Nr. llog Emrtimi i llogarive Debiti Krediti 3.333 6.666 6.666

661
1638

Shpenzime interesi
Interesa t maturuara Shuma Pr llogaritjen e interesit(Janar)

3.333

Ditari Nr. llog 1638 512

b)Pr pagesn. Debiti 3.333 3.333 6.666 6.666 Krediti

Emrtimi i llogarive Interesa t maturuara Banka Shuma Pr interesin e paguar(Shkurt)

Shpesh shlyerja e huas bhet me kste t cilat mund t jen 6 mujore, vjetore, etj. n kt rast, pr shumn e kstit t paguar, do t debitohet llogaria Hua t marra nga banka dhe do t kreditojet llogaria Arka ose Banka. Shembull: Njsia ekonomike X, n muajin janar 200X paguan kstin mujor t kredis 50.000 lek t marr nga Banka Kombtare Tregtare. Veprimi kontabl: Ditari Nr. llog 163 Emrtimi i llogarive Hua t marra nga banka Debiti 50.000 Krediti

512

Banka
Shuma 50.000

50.000
50.000

Kur pagesa e kstit t huas prputhet n koh me pagesn e interesit n kontabilitet ato mund t regjistrohen n nj artikull kontabl t vetm. Llogaria Hua t marra nga banka ka vetm tepric kreditore e cila pasqyrohet n bilanc n postin e detyrimeve. 1.2.2 Huat me obligacione. Njsia ekonomike mund t marr hua me ann e emetimit n publik t obligacioneve (titujve financiar e t kreditit). Nj obligacion paraqet nj premtim me shkrim dhe pa kusht, me ann e t cilit huamarrsi premton q do t paguaj n nj dat t ardhshme t caktuar, shumn e parave t marra hua si dhe t paguaj periodikisht nj shum t caktuar interesi. Interesi i obligacionit, megjithse mund t paguhet periodikisht nj ose disa her gjat vitit, jepet me prqindje vjetore. Obligacionet jan detyrime pr njsin emetuese q shlyhen brenda nj afati t caktuar (mund t jet m pak ose m shum se nj vit). Kur afati i shlyerjes s obligacioneve sht mbi nj vit ato quhen obligacione afatgjata. Kurse pr prdoruesit e obligacioneve, q mund t jen persona fizik ose juridik, ato jan tituj t drejtash. Duke patur parasysh natyrn e huave t marra me obligacion, emetimi i obligacioneve, e drejta e emetimit dhe e blerjes s tyre, bhet sipas rregullave t prcaktuara me ligj ose me dispozita t veanta. Kjo bhet dhe pr t mbrojtur interesat e obligacionmbajtsve.

Elementt kryesore t obligacioneve jan:

Vlera nominale e obligacionit (Vn), q sht vlera e shnuar n obligacion dhe q prfaqson detyrimin financiar t emetuesit t obligacionit. Vlera e tregut (reale) apo mimi i obligacionit (Vt), q sht vlera me t ciln obligacionet emetohen, pra shiten ose blihen n treg. Primi i obligacionit, sht shtesa e vlers s tregut mbi vlern nominale t obligacionit. Pra ai rezulton Vn < Vt. Zbritje e obligacionit, ulja e vlers s tregut nn vlern nominale t obligacionit. Pra ai rezulton kur Vn > Vt. Interesi i obligacionit sht mimi q paguan huamarrsi (emetuesi i obligacionit) pr prdorimin e parave t marra hua. Interesi vjetor i vendosur n fletn (ertifikatn) e obligacionit quhet prqindje nominale e interesit, prqindjae e kuponit ose prqindje e shnuar. N kontabilitet huat e marra me obligacion duhet t pasqyrohen n mnyr t detajuar dhe saktsi duke siguruar informacionin si pr vlern e tyre nominale ashtu dhe vlern e tyre t tregut. N vijim do t pasqyrohen regjistrimet q bhen pr do rast t emetimit t obligacioneve me vlern nominale, me prim dhe me zbritje, si dhe t interesave t obligacioneve.

1.2.2.1 Emetimi i obligacioneve me vlern nominale dhe kontabiliteti i tyre. Pr t pasqyruar obligacionet e emetuara, n kontabilitet prdoret llogaria Hua me obligacione e cila sht nj llogari e detyrimeve afatgjata. Supozohet q nj njsi ekonomike merr m 1 janar 200X nj hua m obligacione. Pr kt ajo nnshkruan me huadhnsit pr emetimin e obligacioneve me vlern nominale X lek gjithsej t cilat do t paguhen me 1 janar t vitit pasardhs. N kt rast pr vlern e obligacioneve do t debitohet llogaria Debitor t tjer dhe do t kreditohet llogaria Hua me obligacione. Shembull: Njsia ekonomike X, m 1 janar 200X, merr hua me obligacione, me vler nominale 200.000 lek, pr kt ka nnshkruar dhe kontrat me huadhnsin. Veprimi kontabl: Ditari Nr. llog 467 1611 Emrtimi i llogarive Debitor t tjer Hua me obligacione Shuma Debiti 200.000 200.000 200.000 200.000 Krediti

N momentin q njsia ekonomike u lshon huadhnsve ertifikatat e obligacionit dhe merr parat prej tyre, do t debitohet llogaria Banka dhe do t kreditohet llogaria Debitor t tjer. Shembull: Njsia ekonomike X, u lshon huadhnsve ertifikata e obligacionit, shuma e marr prej tyre sht 200.000 lek. Veprimi kontabl: Ditari Nr. llog Emrtimi i llogarive Debiti Krediti 512 467 Banka Debitor t tjer Shuma 200.000 200.000 200.000 200.000

Regjistrimi i obligacioneve t emetuara n kt rast bhet me vlern e tyre nominale q sht e barabart me vlern e emetimit. Llogaria Hua me obligacione mund t mbahet e analizuar qart pr do lloj t veant obligacioni t emetuar pr marrjen e huas.Gjat vitit, n baz t kontrats s lidhur njsia ekonomike paguan dhe interesat pr obligacionet. N kt rast do t debitohet llogaria Shpenizme pr interesa dhe do t kreditohet llogaria Banka ose Arka. Shembull: Njsia ekonomike X, n baz t llogaritjes s interesave pr obligacionet (interesi 8% n vit) paguan interesa gjithsej 1.333 lek (200.000 x 0.08 : 12).

Veprimi kontabl: Nr. llog 661 512/531

Ditari Emrtimi i llogarive

Debiti 1.333

Krediti 1.333

Shpenzime pr interesa Banka / Arka Shuma

1.333

1.333

1.2.2.2 Emetimi i obligacioneve me prim dhe kontabiliteti i tyre. Obligacionet mund t emetohen edhe me nj vler (mim emetimi) m t madhe se vlera nominale e tyre. N kt rast emetuesi i obligacioneve merr n fakt nj shum parash me t madhe se vlera e shnuar n obligacion. Kjo shum parash tepr quhet shtes vlere e obligacionit ose prim i obligacionit. N kt rast do t debitohet llogaria Banka dhe kreditohet llogaria Hua me obligacione dhe Primi i obligacioneve. Shembull: Njsia ekonomie X, pr t marr nj hua, emeton me 1 janar 1,000 obligacione me nj mim 300 lek copa. Vlera nominale e tyre sht 270 lek copa. Interesi i tyre sht 10% dhe afati i shlyerjes 10 vjet.

Veprimi kontabl: Nr. llog 512 1611 104 Banka

Ditari
Emrtimi i llogarive Hua me obligacione Primi i obligacioneve Debiti 300.000 270.000 30.000 Krediti

Pavarsisht nga mimi i emetimit t obligacioneve, ato n llogarin Hua me obligacione do evidentohen me vlern nominale t tyre, q prbn detyrimin real t njsis ekonomike ndaj mbajtsve t obligacioneve t saj. Prandaj n rastet kur obligacionet emetohen m shtes vlere, lind nevoja q t bhen disa regjistrime rregulluese pr t amortizuar dhe akumuluar periodikisht primin e obligacionit. Shembull: Njsia ekonomie primit 30.000 : 12 = 2.500 lek. X, ka llogaritur interesin mujor t

Veprimi kontabl:
Nr. llog
104 661

Ditari
Debiti
2.500 2.500 2.500 2.500

Emrtimi i llogarive
Prim i obligacioneve Shpenzime pr interesa Shuma

Krediti

N kt rast ajo do t marr nga emetimi i ktyre obligacioneve nj shum parash m t vogl se vlera nominale e tyre, t ciln ajo detyrohet t`ia paguaj mbajtsit t obligacionit. Pr kt shum debitohet llogaria Banka dhe Zbritje obligacioni dhe kreditohet llogaria Hua me obligacione. Shembull: Njsia ekonomike X emeton 10,000 obligacione me mim n treg 300 lek copa, me 12% interes, me afat 5 vjet. Vlera nominale e tyre sht 340 lek copa. Veprimi kontabl: Ditari Nr. llog Emrtimi i llogarive Debiti Krediti 512 5905 1611 Banka Zbritje obligacioni Hua me obligacione Shuma 300.000 40.000 340.000 340.000 340.000

1.2.2.3 Emetimi i obligacioneve me zbritje dhe kontabiliteti i tyre.

Zbritja e obligacionit ka efekt rritjen e shpenzimeve t interesit t obligacionit, pra ka efekt t kundrt me primin e obligacioneve. N kt rast do t debitohet llogaria Shpenzime pr interesa dhe do t kreditohet llogaria Prim me obligacionet. Shembull: Njsia ekonomike ka llogaritur interesa n zbritje pr rnien e vlers s obligacionit n shumn (40 x 10.000 x 0.12 : 12 = 4.000 lek). Veprimi kontabl: Nr. llog 661 Ditari Emrtimi i llogarive Prim me obligacion Shuma 4.000

Debiti 4.000

Krediti 4.000 4.000

Shpenzime pr interesa

N shembullin e marr pr obligacionet, n fund t vitit ushtrimor m 31 dhjetor, pr t zbatuar parimin kontabl t t drejtave t konstatuara, sht e nevojshme t bhen dy regjistrime rregulluese. S pari, bhet regjistrimi rregullues n lidhje me interesin e obligacioneve pasi emetimi i tyre sht br m 1 nntor 200X, dhe pagesa e interesit t tyre do t bhet n muajin janar t vitit tjetr..

Ky interes pr kto dy muaj prbn shpenzim pr vitin ushtrimor q mbyllet m 31 dhjetor. Por ai pasqyron edhe detyrimin pr t`u paguar, sepse do paguhet m 1 shkurt t vitit pasardhs. N kt rast debitohet llogaria Shpenzime pr interesa dhe kreditohet llogaria Interesa t maturuara. Shembull: Njsia ekonomie X, pr vlern totale t obligacioneve 1.000.000 lek llogarit interesin pr 2 muaj , interesi 8% n vit dhe koha 10 vjet. Llogaritja: 1.000.000 x 0.08 : 120 muaj x 2 muaj = 13.333 Veprimi kontabl: Ditari Nr. llog 661 1638 Emrtimi i llogarive Shpenzime pr interesa Interesa t maturuara Shuma 13.333 Debiti 13.333 13.333 13.333 Krediti

S dyti, bhet regjistrimi rregullues pr amortizimin e primit t obligacionit pr muajt nntor dhe dhjetor. Llogaritja e shums s primit q amortizohet pr kto dy muaj paraqitet si m posht: (30,000 : 120 muaj) x 2 = 500 lek Veprimi kontabl:

Nr. llog
104 661

Ditari Emrtimi i llogarive

Shpenzime pr interesa Shuma

Debiti
500

Krediti
500

Primi i obligacionit

500

500

Kur n vitin e ardhshm , m 1 shkurt, bhet pagesa e interesit t mbajtsve t obligacionit, n njsin ekonomike kryhet veprimi n shumn 13.333 x 2 = 26.666 lek. Veprimi kontabl: Ditari Nr. llog Emrtimi i llogarive Debiti Krediti 661 Shpenzime pr interesa 26.666

512

Banka
Shuma 26.666

26.666
26.666

1.2.2.4.Trheqjet (Riblerjet) e obligacioneve dhe kontabiliteti i tyre Njsia ekonomike emetuese e obligacioneve mund t trheq obligacionet e saj kryesisht n dy raste: Para dats s maturimit t tyre. N datn e maturimit t tyre. Pavarsisht se kur trhiqen obligacionet, n kontabilitet duhet t bhen llogaritjet dhe regjistrimet prkatse n lidhje me interesat dhe me shlyerjen e huas s marr. N rastet kur obligacionet trhiqen para dats s maturimit t tyre, n konatbilitet sht e nevojshme q t bhen disa regjistrime. 1. Duhet regjistruar interesi rrits i pagueshm i obligacioneve q nga dita e pagimit t kstit t fundit (paraardhs) t interesit deri n ditn e trheqjes s obligacioneve. Pr kt debitohet llogaria Shpenzime pr interesa dhe n kredi t llogaris Interesa t maturuara. 2. Duhet regjistruar humbja ose fitimi q mund t rezultoj nga trheqja ose riblerja e obligacioneve. Pr kt debitohet ose kreditohet llogaria Prim me obligacionet, Hua me obligacione dhe Zbritje obligacioni, sipas rastit nga trheqje ose riblerje t obligacioneve, dhe debitohet ose kreditohet llogaria Shpenzime pr interesa sipas rastit (trheqje apo riblerje t obligacioneve).

3. Duhet t regjistrohet amortizimi ose akumulimi i primit ose zbritjes s obligacionit, nga data e regjistrimeve t fundit (paraardhse) t bra n lidhje me to, deri n datn e trheqjes ose blerjes s obligacioneve. Pr kt: debitohet llogaria Shpenzime pr interesa dhe kreditohet llogaria Interesa t maturuara;ndrsa n momentin e pagess s tyre: debitohet llogaria Interesa t matuaruara n kredi t llogaris Arka apo Banka. 4. Obligacionet e trhequra ose t riblera duhet q t regjistrohen nga llogaria Hua me obligacione. Pr kt: debitohet llogaria Hua me obligacione dhe kreditohet llogaria Banka.