Prof.As.Dr.

Agim BINAJ
Lenda: Konceptet e kontabilitetit
Tema VI-te: Provizionet, qerate financiare dhe
Leksioni 10

kontabiliteti i tyre

a- Roli i provizioneve, njohja ne bilance, dhe ne pasqyren e te

ardhurave.
b- Qerate, perkufizimi dhe kontabiliteti i tyre; qeraja financiare
(lizingu) dhe kuptimi i saj, veprimet kontabile te qerase financiare
tek qiradhenesi dhe tek qeramarresi; rregulla te standarteve te
kontabilitetit qe duhen mbajtur parasysh; qerate e zakonshme dhe
kontabiliteti i tyre te qiradhenesi dhe tek qeramarresi

Leksione 2 ore
Seminare 2 ore

N vmndje pr studentt.
Si t dalim mir n lndn e kontabilitetit
Un do tju tregoj sekrete q pedagogt e tyre rrall ua tregojn
studentve. Prandaj ky seksion emrtohet Vetm pr studentt.
Nse pedagogt zbulojn se un u kam treguar kto sekrete, me
siguri do t ket shum letra pr pyetje t ndryshme.
Marrja e notave t mira nuk sht nj shtje fati. Nuk ka asnj
sekret pr kt. Gjithashtu, nuk sht sekret se kryerja e detyrave
(n koh), vajtja n klas (rregullisht), gjumi dhe ushtrimet e
mjaftueshme, t ngrnit n mnyrn e duhur dhe studimi gjat
gjith semestrit (dhe jo vetm n kohn e provimit) do ti
prmirsojn notat tuaja. Por kjo sht pun e vshtir. Kshtu, ajo
q ju dshironi sht mnyra pr t marr nota m t mira duke
mos punuar shum, apo jo? Mir, kini mndjen-sekreti sht t
punoni me zgjuarsi! Nuk sht e njjt me t qnit i zgjuar, e cila
sht nj shtje fati. Ktu jepet sesi t punoni me zgjuarsi.

Hapi 1: Prcaktoni prse lnda e kontabilitetit sht e rndsishme

pr ju. S pari, mendoni prse po e bni kt lnd. Cilat jan qllimet tuaja? A
ju intereson me t vrtet kjo lnd? A keni motivim t fort pr t msuar mbi
kontabilitetin? Mbase n listn tuaj t karrierrs kontabilisti vjen menjher n
fund. Mbase synimi juaj sht t bni shum para. Ose, mbase vini n
universitet pr t kaluar kohn derisa t trashgoni pasurin e familjes. N do
rast kjo lnd sht hartuar pr ju. Nj nga mnyrat m t sigurta pr t pasur 1
million dollar sht q t filloni me dhjet milion dhe t mos dini asgj nga
kontabiliteti dhe drejtimi i biznesit. Nse ju nuk trashgoni asnj pasuri, ju nuk
do t bheni i pasur pa ditur t flisni gjuhn e biznesit. Kontabiliteti sht
gjuha! Mbase ju dshironi t filloni nj pun m t mir, por jeni i sigurt se nuk
dshironi q t jeni kontabilist. Shum mir! Kjo lnd nuk do tju bj kontabilist.
Ajo do tju ndihmoj q t kuptoni disa nga ritualet mistike t kontabilitetit q
jokontabilistve shpesh u duken t ngatrruara. fardo lloj pozite drejtimi do t
keni n ndonj organizat, t jini t sigurt q do t keni pun me kontabilistt
dhe me informacionin kontabl. Ju duhet ta dini se ata mund t ken nj ndikim
t madh n jetn tuaj. Shum organizata e prdorin informacionin kontabl pr
t vlersuar punonjsit e tyre pr pagat dhe n vendimet pr ngritjen e
punonjsve n prgjegjsi. Ju duhet t kuptoni sesi ta interpretoni kt
informacion. Ju mbase mund t kuptoni se kontabiliteti nuk sht ai q mendoni.
Pavarsisht nga fakti, nse ju do ta doni apo urreni kontabilitetin, vendosni se ajo
ka do t merrni nga kjo lnd do t jet e dobishme pr ju.

Hapi 2: Zbuloni at q pedagogu juaj pret nga ju pr kt lnd.

M pas verifikojeni kt me pedagogun tuaj. Nse jeni me fat, pedagogu
juaj do t jet i ndjeshm, i dashur, i kujdesshm, me sens humori, i
shkatht, i plqen q ti msoj t tjert dhe dshiron q ju t dilni mir n
kurs. Nse pedagogu juaj sht m normal (dhe m pak i prsosur), mbani
mend, se pedagogu mbetet pedagog. Dhe si pedagog, ai ka pushtet mbi
jetn tuaj. Kshtu q, zbuloni se far pret pret jush. Cilat jan qllimet e tij
pr lndn? far dshiron q ju t dini ose t jeni t aft t bni pasi t
prfundoni lndn? Mbase ai do tjua tregoj (shenj e mir), por nse se
bn, pyeteni. Ju duhet t thoni: Profesor Cilido-qoft-emri juaj (do t ishte
m mir q t prdorej emri i duhur), far sht e pakndshme n kt
lnd? ky sht nj zhargon edukimi pr cilat jan qllimet e ksaj
lnde? Kjo mund t trheq vmendjen e saj, dhe ti jap asaj nj ose dy
minuta pr tu menduar. Ju mbase mund t prisni deri n takimin tjetr t
klass pr t marr prgjigjen tuaj. Sigurohuni q ju dhe pedagogu juaj t
kuptoni qllimet e njri-tjetrit. Disa pedagog kontabiliteti presin q t
gjith studentt t bhen kontabilist. Nse ju keni nj pedagog t till,
bjeni t qart. i thoni pedagogut tuaj Nuk e kam n plan t bhem
llogaritar (Sigurohuni q t shtoni prapashtesn tar, ose mund t merrni
nj marrveshje t shpejt)zbuloni se far ka n kt lnd pr ju.

Hapi 3: Zbuloni se si do t vlersoheni. Tani, zbuloni se si do t vlersoheni. Si teston

pedagogu juaj? A sht ai tip i vshtir i llojit: Cila sht fjala e treta n rreshtin e peste n
fajen 211? Ose, a shikon ai t prgjithshmen, me an t pyetjeve: Shpjegoni sesi kontabiliteti
ishte instrument n negocimin e traktatit t treta t Versajs n 1623. A prpiqet ai pr
hamendsime, ose a jan prgjigjet e shkurtra pikat e tij t dobta? Cilado qoft metoda, ju
duhet t dini se far pritet nga ju dhe sesi kto pritje kalohen n nota. Nganjher do t gjeni
ndonj pedagog ku prtjet t mos jen t njjta me mnyrn sesi ai teston dhe vlerson.
Prandaj ju duhet t kuptoni si pritjet e pedagogut dhe vlersimet. Nse ato nuk duket se jan
t qndrueshme, ather duhet t prcaktoni se far pret pedagogu n t vrtet.
Hapi 4: Msoni at q sht e rndsishme. Zbuloni se far ju duhet q t prmbushni
qllimet tuaja dhe pritjet e pedagogve. Nj msim i madh q ju duhet t msoni, nse nuk e
keni br, sht far merrni nga kontabiliteti (dhe pothuajse do gj tjetr) varet nga ajo q
ju silln n t.Qndrimi juaj sht i rndsishm. Nse vendosni se dika ia vlen t msohet,
ju do t gjeni mnyrn pr ta msuar at. Jo se ju duhet ta msoni at, por se ju dshironi
ta bni. Dshiroj sht pjesa m e madhe e t punuarit n mnyr t zgjuar.
Dshira pr t msuar do t bj nj rrug t gjat duke ju ndihmuar t merrni rezultate t
mira. Fatkeqsisht, ajo nuk do t jet e mjaftueshme derisa ajo q ju dshironi t msoni t
jet gjithashtu ajo q pedagogu juaj dshiron q ju t msoni. Prandaj, duhet t siguroheni q
ju dhe pedagogu juaj t jeni n t njjtn gjatsi vale. Nse nuk jeni ather flisni me njrit
tjetrin. Zbuloni prse pedagogu juaj ka nj pikpamje tjetr. Ju mund t ndryshoni mendimin
tuaj mbi at q sht e rndsishme. Prcaktoni sesi t prqndroni prpjekjet tuaja. Jo
gjithka n kt libr ose leksion ka t njjtn rndsi. Prqndrohuni n at q sht m e
rndsishme pr ju dhe pedagogun tuaj.

Hapi 5: Komunikoni me pedagogun tuaj. Prpiquni t kujtoni se pedagogu juaj sht nj

person. Edhe autort e ktij libri jan njerz. Ne kemi gra, fmij dhe miq. Shumica e
pedagogve dshirojn me t vrtet q ju t ecni prpara, por ne kemi nevoj pr ndihmn
tuaj. Pedagogt nuk din gjithka. N veanti, ne nuk mund t lexojm mendjen tuaj. Ju duhet
t lejoni pedagogun tuaj t dij nse keni ndonj problem pr t kuptuar materialin q ju prisni
pr t msuar, duke zbuluar at q pedagogu pret prej jush, ose t zbuloni sesi t pregatiteni
pr testet dhe detyrat e tjera. Flisni me pedagogun tuaj mbi problemet q keni me kt lnd.
Mbani parasysh se pedagogu sht qnie njerzore.
Ky sht fakulteti juaj. Ministria e mbrojtjes paguan pr t. Mos lini asknd q t pengoj q
parat e paguara nga Ministria e Mbrojtjes t hidhen n plehra. T punuarit me zgjuarsi
nnkupton t prcaktoni se far sht e rndsishme dhe t prqndroni vmendjen dhe
prpjekjet tuaja n kto gjra. M pas, mos hiqni vmendjen nga synimet tuaja. Nse keni
ndonj problem prballuni me t. Nse nuk kuptoni dika n klas ose n libr, bni pyetje.
Nse keni frik t bni pyetje idiote n klas, mbani mend m mir t dukesh idiot
n klas sesa t dukesh idiot n provim. Nse mendoni se nuk po kapni pikat kye, flisni
me pedagogun tuaj. Nse dshironi t msoni, ju mund ta bni at.
Kjo sht e gjitha. Prpiquni. Ne mendojm se kshtu lnda e kontabilitetit do t duket m e
kndshme dhe eksperienca m fitimprurse. Sigurisht, ju mund t prpiqeni t kryeni detyrat,
t shkoni n klas, t bni gjum dhe ushtrime t mjaftueshme, t hani mjaftueshm dhe t
studioni gjat gjith semestrit. Ato n prgjithsi ndihmojn, megjithse jan t vshtira.
Urimet m t mira, jo vetm n kt lnd, por edhe n lndt e tjera, gjat gjith jets, pr t
pregatitur at kapital njerzor t konkurueshm n treg me vendet e zhvilluara. Sot, n bot
ngulet kmb shum n filozofin e nj formimi profesional e civil sa m polivalent duke nxitur
dhe krijuar mentalitetin q t msohemi t msojm gjat gjith jets.

ORGANIZIMI I KTIJ leksioni

NJOHURI PR KONTABILITETIN
SI TEORI DHE PRAKTIK

Roli i provizioneve
n bilanc dhe
pasqyrat
financiare

Qirat dhe
prkufizimi i tyre

Roli i
provizioneve
Provizioni pr
shtje gjyqsore
Provizione t
mjedisit
Provizione pr
ristrukturim
Provizione pr
pension
Njohja n bilanc

Qiraja financiare
Kontabiliteti qiras
financiare tek
qiradhnsi
Kontabiliteti qiras
financiare tek
qiramarrsi
Veprimet e shitjes dhe
marrja me qira
Qiraja operative dhe
kontabiliteti i tyre tek
qiradhnsit e
qiramarrsit

shtja 4-t. Roli i provizioneve, njohja n bilanc dhe n pasqyrn e

t ardhurave.
4.1 Roli i provizioneve.
Sikurse amortizimet, provizionet rregullojn bilancin duke mbajtur
parasysh parimin e kujdesit kontabl. Ajo q sht thn pr amortizimet,
vlen natyrisht dhe pr provizionet pr zhvlersimin, pozicioni i t cilave n
bilanc sht identik. Megjithat, sikurse e tregon dhe skema e mposhtme,
provizionet pr risqe e shpenzime shtojn nj element paraprirs n
formimin e kapacitetit t autofinancimit.

Njohja
Njohja
eeriskut
riskut
==
Krijimi
Krijimii i
provizi
provizi
onit
onit

Llogaria e rezultatit
Shpenzime

Te ardhura

Zbatime
Zbatime
Aktivi

68 Shpenzimi

Ushtrimi
Ushtrimi xx

Bilanci

Pasivi

15
Provizione pr risqe
D e shpenzime
K
Elemente
Elementet
treja
reja
=
=
rregullimi
rregullimi
eventual
eventual
Ushtrimi
Ushtrimi x+1
x+1

Llogaria e rezultatit
Shpenzime

6 Shpenzimi

Te ardhura

Aktivi

78 RAP

x+2
x+2
==
shpenzimi
shpenzimi
efektiv,
efektiv,
zgjidhja
zgjidhjaee
veprimit
veprimit

Bilanci

Pasivi

15
Provizione pr risqe
D e shpenzime
K
X

Ushtrimi
Ushtrimi
x+2
x+2

X
Ndodhja
Ndodhjaee
riskut
riskut

Meqense marrin pjes direkt n kapacitetin e autofinancimit,

sht e qart q vlersimi dhe ndjekja e provizioneve t jen
shqetsimet kryesore kontabl.
Konkluzion:
N rregullimin e bilancit n fund periudhs ushtrimore,
kontabiliteti duhet t mbaj parasysh parimin e kujdesit,q
konsiston n marrjen parasysh t t gjitha minusvlerave ose
humbjeve t mundshme dhe n t kundrt, n shprndarjen e
plusvlerave t vogla.Kontabiliteti disponon nj mjet pr konstatimin
e zhvlersimeve prfundimtare dhe t pakthyeshme q u prkasin
aktivit t bilancit, q jan amortizimet. Zhvlersimet e gjykuara

Sapo nj z n bilanc tregon nj vler inventari m t vogl se

vlera e saj e origjins, duhet krijuar nj provizion pr
zhvlersimin q do t rregullohet eventualisht n fund t do
ushtrimi n vazhdim, n funksion t evoluimit t vlers s
negocimit t postit prkats t bilancit.
Kontabiliteti disponon nj tjetr mjet pr t mbajtur parasysh risqet
dhe shpenzimet e ardhshme, bhet fjal pr provizionet pr risqe e
shpenzime, objekti i t cilave sht t vlersojn dhe t shtrijn efektin
e nj shpenzimi n koh.
Ashtu sikurse masin nj zhvlersim ose vlersojn nj risk, provizionet
e krijuara, rregullohen eventualisht n do mbyllje t ushtrimit n
vazhdim, dhe n fund rimerren kur objekti i tyre prfundon. Ashtu si
dhe amortizimet, roli i tyre sht thelbsor n formimin e kapacitetit t
autofinancimit.
4.2 Njohja e provizioneve n bilanc dhe pasqyrn e t ardhurave.
Provizionet paraqiten n bilanc duke prdorur zrat prkats n
formatin e bilancit Paraqitja e pasqyrave financiare. Nj zbrthim i
mtejshm i zrave t bilancit (p.sh , Detyrimet pr pensionet,
Provizone t tjera, etj)lejohet gjithashtu.
Provizionet q priten t realizohen brenda 12 mujave pas dats s
mbylljes s bilancit (p.sh provizonet q lidhjen me proeset gjyqsore)
ose gjat ciklit normal t njsis (p.sh provizionet e garancive) do t
regjistrohen n zrin Provizione afatshkurtra (ose nn zrat e tij).
Ndrsa ato q priten t realizohen m von se 12 muaj pas dats s
bilancit do t regjistrohen n zrin``Provizione afat-gjata``

Shpenzimet q lidhen me krijimin e provizioneve do t regjistrohen n zrin e pasqyrs s

t ardhurave me t cilin kan m shum lidhje. Rimarrjet e provizioneve do t regjistrohen
tek i njjti z i pasqyrs s t ardhurave ku jan njohur m par.
Kur njsia ekonomike ka t drejtn t krkoj rimbursimin e nj provizioni t caktuar nga
nj pal e tret, provizioni dhe e drejta pr krkes q vjen nga rimbursimi do t njihen
vemas n bilanc duke mos kompensuar ato kundrejt njri tjetrit. Rimbursimi do t
trajtohet si nj aktiv n bilanc nse sht pothuajse e sigurt q ai do t merret. sht e
pranueshme q shpenzimet q lidhen me provizionin dhe t ardhurat q lidhen me
njohjen e nj t drejte pr krkes q vjen nga nj prfitim, t paraqiten me shumn neto
n pasqyrn e t ardhurave.
Shembull 1: Njsia ekonomike X sht hedhur n gjyq pr cilsin e dobt t
mallrave q ajo shet. Sipas vlersimit t avokatve shpenzimet q lidhen me kt gjyq
shkojn n 200.000 lek. N t njjtn koh, njsia ekonomike ka hapur gjyq ndaj
nnkontraktorve t saj pr t krkuar kompensim pr dmet q mund t vijn. Avokatt
mojn se ka shum t ngjar q nse njsia e humbet shtjen e par, ajo do t marr t
paktn 120.000 lek nga nnkontraktort e saj si kompensim.
Njsia njeh nj provizion n shumn 200.000 dhe nj krkes pr t`u arktuar nga
nnkontraktori n shumn 120.000 lek n bilanc. N pasqyrn e t ardhurave, shpenzimet
e lidhura me gjyqin do t regjistrohen n shumn neto 80.000 lek(200.000-120.000).

Veprimi kontabl:
Nr. llog
681
15

Emrtimi i llogarive
Shpenzime pr provizione
Provizione pr reziqe

Debi

Kredi

120.00
0

120.000

Pr konfliktin gjyqsor
sht e rndsishme q n dhnien e llogaris vjetore t jepen
shpjegime pr klasa t ndryshme t provizioneve t raportuara
n bilanc,duke dhn informacione si m posht :
Prshkrimi i tyre ;
Data e parashikuar e realizimit ;
Norma e prdorur pr skontimin e provizioneve afatgjata.
Pr detyrimet dhe krkesat materiale do t jepet informacion
pr :
Prshkrimin e tyre ; dhe
Parashikimin e shums dhe kohn e realizimit.
Kto kan rndsi pr argumentimin e provizioneve q
krijohen.

shtja 5-t. Qirat, prkufizimi dhe kontabiliteti i tyre.

Qiraja sht nj marrveshje ku qeradhnsi i kalon qeramarrsit t drejtn e prdorimit t nj
mjeti pr nj koh t caktuar kundrejt nj pagese ose disa pagesave.
Qirat ndahen n dy grupe:
1- Qiraja financiare, sht qiraja nprmjet s cils qiramarrsit i kalohen nga qiradhnsi t
gjitha rreziqet dhe prfitimet q kan t bjn m pronsin e nj mjeti. Titulli(Pronsia) mund
t`i kaloj ose jo qiramarrsit.
2- Qiraja e zakonshme, sht do lloj qiraje tjetr prve asaj financiare.
5.1.Qiraja financiare (lizingu) dhe kuptimi i saj.
Nj qira klasifikohet si qira finanicare nse ajo i kalon t gjitha rreziqet dhe prfitimet
qiramarrsit; prndryshe marrveshja e qiras klasifikohet si qira operative.
T gjitha marrveshjet e qiras do t klasifikohen ose si qira financiare ose si qira t
zakonshme. Faktori prcaktues pr klasifikimin e qirave sht niveli deri ku shkojn
rreziqet dhe prfitimet q lidhen me pronsin e nj mjeti t dhn me qira tek
qiramarrsi.
Rreziqet e lidhura me mjetin e dhn me qira prfshijn, humbjet e mundshme nga kapaciteti i
dobt ose vjetrimi, t shkaktuara nga ndikimi i mjedisit ekonomik mbi prdorimin e
mjetit.Prfitimet q lidhen me mjetin e dhn me qira prfshijn t ardhurave gjat jets s
dobishme t tij, rritjen e vlers s mjetit ose prfitimin nga shitja e tij.

Meqnese veprimi mes qiradhnsit dhe qiramarrsit bazohet n nj marrveshje

qiraje t detyrueshme pr t dyja palt, i klasifikojn marrveshjet e qiras n mnyr
t ngjashme. N t njjtn koh, meqnse t dyja palt prdorin muarje t ndryshme
pr klasifikimin e marrveshjes s qiras, n rrethana t caktuara, qiradhnsi dhe
qiramarrsi mund t klasifikojn t njjtn marrveshje qiraje n mnyr t ndryshme.
Klasifikimi i marrveshjes s qiras si nj qira financiare apo operative varet nga
prmbajtja ekonomike e veprimit m shum s sa nga forma ligjore e kontrats.
Marrveshjet e qiras q sipas standardit prkats plotsojn kriteret pr nj qera
finanicare, do t njihen n kontabilitet dhe n pasqyrat financiare si marrveshje t
qeras financiare, pavarsisht nga fakti q nga ana ligjore ose formale ato mund t
klasifikohen si marrveshje t qiras s zakonshme.
Faza e krijimit t qiras ndodh n datn m t hershme mes dats s marrveshjes pr
qira dhe dats s angazhimit t palve pr elementet kryesor t qiras. N kt dat:
bhet klasifikimi i qiras si e zakonshme ose financiare, dhe
n rastin kur qiraja klasifikohet si financiare, prcaktohet shuma q do t njihet me
fillimin e afatit t qiras.
Fillimi i afatit t qiras sht data kur qiramarrsi merr t drejtn pr t prdorur aktivin
e marr me qira. Kjo sht data e njohjes fillestare t qiras n pasqyrat financiare t t
dyja palve.

Afati i qiras sht periudha e pa anullueshme pr t ciln, qiradhnsi ka lidhur kontrat pr

t marr nj aktiv me qera s bashku me afate t tjera, pr t cilat qiramarrsi ka mundsi t
vazhdoj t mbaj aktivin me qera, me ose pa pages tjetr, kur n fazn paraprake t
qieras sht e sigurt q qeramarrsi do ta shfrytzoj kt mundsi.
Pagesat minimale t qieras jan pagesat q qiramarrsi duhet t paguaj ose paguan gjat
afatit t qiras (prve kostove e shrbimeve dhe tatimet, q paguhen dhe rimbursohen nga
qiradhnsi) s bashku me:
shumat e garantuara nga qiramarrsi ose,
n rastin e nj pale tjetr vlerat e mbetura t garantuara nga qiradhnsi nprmjet:
qiramarrsit
nj pale t lidhur me qiradhnsin
nj pale t tret, q nuk ka lidhje me qiradhnsin, e cila sht e aft financiarisht t
shlyej detyrimet e garancis.
Kriteret e mposhtme n prgjithsi i referohen situatave ku t gjitha rreziqet
dhe prfitimet q lidhen me pronsin i kalojn qeramarrsit n nj mas t
konsiderushme,gj q bn q qiraja t klasifikohet si qira financiare:
1)Pronsia e mjetit t dhn me qira i kalon qiramarrsit n fund t afatit t qiras;
2)Qiramarrsi ka mundsi t blej mjetin me nj mim q pritet t jet shum m i ult se vlera
reale e tij, n datn kur blerja kryhet .

3)Afati i qiras mbulon pjesn m t madhe (mbi 75%) t jets ekonomike t mjetit t dhn
me qira, edhe nse titulli i pronsis nuk i kalon qiramarrsit;
4)N datn e krijimit t qiras,vlera aktuale e pagesave minimale z pjesn m t madhe
(mbi 90%) t vlers reale t mjetit t dhn me qira;
5)Mjeti i dhn me qira sht i nj natyre specifike t till q vetm qiramarrsi mund ta
prdor at pa shum modifikime,si rrjedhoj marrveshja e qiras mund t rinovohet me
t njtin qiramarrs pr nj periudh q z nj pjes t mir t jets s dobishme t mjetit.
Ekzistojn dhe disa raste t tjera q mund t ojn n klasifikimin e nj qiraje si financiare:
1)Nse qiramarrsi ndrpret qiran, humbjet e qiradhnsit q vijn nga kjo ndrprerje
mbulohen nga qiramarrsi;
2)Fitimet ose humbjet nga luhatjet n vlern reale t mjetit i takojn qiramarrsit (p.sh
pagesat e qiras ulen nga t ardhurat nga shitja e nj mjeti n fund t afatit t qiras);
dhe
3)Qiramarrsi ka mundsin t vazhdoj marrveshjen e qiras pr nj periudh t dyt me
nj pages qiraje q sht shum m e ult se vlera e tregut.
N prgjithsi, prania e t paktn nj situate t prshkruara m sipr ka t bj me faktin
se t gjitha rreziqet dhe prfitimet q lidhen me pronsin e mjetit i kalojn qiramrrsit dhe
pr rrjedhoj kemi t bjm me qira financiare.

Megjithat,kur bhet klasifikimi i qirave,duhet t merren n konsiderat t gjitha rreziqet

dhe prfitimet q rrjedhin nga nj marrveshje qiraje. N disa raste rreziqet dhe
prfitimet q lidhen me pronsin mund t mos i kalojn qiramarrsit. Pr shembull, n
nj situat ku afati i qiras z pjesn m t madhe t jets ekonomike t mjetit t dhn
me qira, por pjesa m e madhe e pagesave t qeras jan t kushtzuara (p.sh, n
vartsi t xhiros s mjetit t dhn me qira)qiradhnsi vazhdon t jet mbarts i
rreziqevet dhe prfitimeve q lidhen me pronsin, dhe n kt rast marrveshja e
qiras klasifikohet si qira e zakonshme.
Klasifikimi i qiras bhet n datn e krijimit t qiras. N se qiradhnsi dhe qiramarrsi
bien dakort n nj dat m von t ndryshojn kushtet e qiras (prve rinovimit t
qiras), n nj mnyr q do t onte n nj klasifikim tjetr t qiras, marrveshja e
ndryshuar konsiderohet si marrveshje e re. Ndryshimet n prllogaritje (p.sh,
ndryshimet n prllogaritjen e jets ekonomike ose vlers s mbetur t mjetit t dhn
me qira) dhe rrethanat (p.sh, mospagesa nga qiramarrsi) nuk i sjellin klasifikim t ri t
nj qiraje pr qllime t kontabilizimi.
Ashtu si qirat e mjeteve t tjera edhe qirat e toks dhe ndrtesa klasifikohen
gjithashtu si qira financiare ose t zakonshme. N rast s marrveshja e qiras sht
pr tok dhe ndrtes, pagesat minimale t qiras ndahen mes elementve t toks
dhe t ndrtess, n prpjestim me vlerat reale ttyre. N prgjithsi toka ka nj jet t
dobishme pa afat si rezultat i s cils pagesat e qiras pr tokn klasifikohen si qira t
zakonshme, prve rastit kur titulli i kalon qiramarrsit.Ndrsa pr ndrtesat zbatohen
kriteret e msiprme si pr gjith mjetet e tjera.

Pagesat e qiras nuk ka nevoj t ndahen mes elementve t toks

dhe ndrtess,me prjashtim t rasteve t mposhtme:
1) ajo nuk mund t ndahet n mnyr t besueshme mes tok dhe
ndrtess(n nj rast t till e gjith qiraja do t klasifikohet si qera
financiare, prve rastit kur sht e qart q t dy elementt i
plotsojn kriteret pr nj qira t zakonshme);
2) toka sht pjes e vlers s ndrtess,n raste t tilla e gjith qiraja
klasifikohet si pr gjith ndrtesat e tjera.
Pra si shihet kontratat e qeras financiare paraqesin nj mnyr tjetr
alternative, n raport me mnyrn tradicionale t
huave bankare t
financimit t sigurimit t mjeteve pr nj njsi ekonomike.

N raport me kredin bankare (apo huan) kontrata

e qiras financiare n prgjithsi ka disa avantazhe:
1- Nuk krkohen burime financimi t brendshme shtes. Kshtu n
kushtet e blerjes s nj makinerie prodhimi betoni nj njsi ekonomike,
nqoft se do t aplikohen pr kredi bankare sipas rregullit q ekziston
sot n Shqipri nj pjes t vlers s makineris do ta prballonte nga
burimet e veta t financimit. Pr shembull, vlera e makineris
5.000.000 lek, duke aplikuar pr kredi, banka do t krkonte q 40%
t vlers ose 2.000.000 lek, njsia ekonomike ta prballoj nga
burimet e veta t financimit dhe 60% ose 3.000.000 lek do t ket t
drejt pr ti krkuar kredi (apo hua) nga Banka X.Ndrsa n rastin e
nj kontrate t qiras financiare, ajo do t paguaj qiran p.sh 200.000
lek n muaj dhe nuk do t angazhoj burime t tjera financimi.

2- Nuk i krkohet t vendos kolateral (garanci) pr t siguruar

kontratn e qiras financiare.
3- Sipas legjislacionit fiskal mund q jo e gjith shuma e interesit t paguar
pr hua bankare t njihet si shpenzim pr qllime tatimore. N
legjislacionin fiskal sot prcaktohet:..interesat e llogaritura ose t
paguara pr kredit e marra, q tejkalojn 4 her shumn e
kapitaleve t veta, nuk konsiderohen si shpenzim i zbritshm.
4- Nuk ka kufizime n njohjen e pjess s kstit q prfaqson shpenzimin
financiar si shpenzim i njohur pr efekte fiskale. Qiramarrsi i konsideron
t gjitha pagesat q bn pr kstet n kosto, duke zvogluar ndjeshm
masn e tatimit mbi fitimin.
5- Zakonisht qiramarrsi ka opsionin q t blej pajisjen pas prfundimit t
afatit t qiras, sipas vlers s saj t mbetur. N fund t afatit t kontrats,
mund t llogaritet q pajisja t ket nj vler t mbetur t pagarantuar ose
t garantuar.Kjo vler zakonisht zvoglon pagesn pr pajisjen, krahasuar
me pagesn q do t bhej n rastin e huas (kredis bankare).
6- Pagesat mujore (ksti i kredis + interesi) q bhet n rastin e nj qiraje
financiare, po t krahasohen me ato n rastin e nj huaje bankare,
avantazhi do ti takonte qiras fianciare si nj mjet m efektiv financimi.

KONKLUZION:Si prfundim, Qiraja Financiare (Lizingu) n koston e

kapitalit t investuar, prfaqson opsionin m t leverdisshm.
Qiraja financiare (Lizingu) sht nj marrveshje (kontrat) sipas s cils
qiradhnsi, n kmbim t marrjes s nj numri pagesash, i jep t drejtn
qiramarrsit pr t prdorur nj aktiv pr nj koh t caktuar. N kto kontrata,
prcaktohen dhe modelitete t tilla q qiramarrsit i jepet nj mundsi q t blej
titullin e pronsis s aktivit pas plotsimit t kushteve t rna dakord. Kto
kontrata shpesh emrtohen, ``Kontrata t blerjes me qira. Sipas ktyre
kontratave, qiradhnsi i jep aktivin (ndrtes, makineri, tok, etj) me qira
prdoruesit (qiramarrsit), pr nj periudh t rn dakord n kontrat,
qiramarrsi e posedon fizikisht dhe e prdor aktivin, por titulli legal i pronsis s
aktivit i mbetet qiradhnsit. Pra, qiradhnsi vazhdon t jet pronar legjitim i
aktivit t dhn me qira pr gjith afatin e caktuar n kontrat.

5.2 Kontabiliteti i qirave financiare n njsin ekonomike

qiradhnse.
Para se t spjegojm veprimet konkrete kontabile q lidhen me qiran
financiare do t vm theksin n disa rregulla q duhen mbajtur
parasysh.

Si prfundim, Qiraja Financiare (Lizingu) n koston e

kapitalit t investuar, prfaqson opsionin m t
leverdisshm.

5.2.1 Disa rregulla q duhen mbajtur parasysh, t prcaktuara n Standartet e

Kontabilitetit.
Qiradhnsi do t njoh n bilancin e tij,mjetet e dhna me qira financiare si nj
krkes pr t`u arktuar n shumn e barabart me investimin neto n qira.
N nj qira financiare, qiradhnsi i kalon qiramarrsit t gjitha rreziqet dhe t
prfitimet q lidhen me pronsin e aktivit t marr me qira, pra qiradhnsi e heq
mjetin e dhn me qira nga bilanci dhe e zvndson at me pagesa pr t`u arktuar
t qiras (ose me investimin neto n qiran financiare).Pagesa pr tu arktuar t
qiras financiare (investimi neto i br n qiran financiare) sht e barabart me
vlern aktuale t skontuar t pagesave t qiras dhe vlern e mbetur t mundshme
(ose vlern e mbetur t pagarantuar) n fund t afatit t qiras.
Pagesat e qiras t marra nga qiradhnsi ndahen n pagesa t principalit t qiras
financiare pr tu arktuar dhe t ardhura financiare (ose pagesat e interesit). T
ardhurat financiare shprndahen gjat afatit t qiras, me qllim q ato t japin nj
norm konstante periodike interesi mbi gjendjen e mbetur t investimit neto t qiras
financiare.
Prllogaritjet e prdorura pr caktimin e investimit bruto t qiradhnsit pr vlerat e
mbetura t pagarantuara do t rishikohen n mnyr periodike. N rastet e paksimit
t vlers s mbetur t pagarantuar, shprndarja e t ardhurave gjat gjith afatit t
qiras dhe reduktimi i mundshm i shumave i njohur m par si t ardhura, njihet
menjher si shpenzim.

Kostot e drejtprdrejta fillestare t shkaktuara nga qiradhnsi pr

negocimin dhe hartimin e marrveshjeve t qiras (p.sh, komisionet dhe
tarifat e noterizimeve), prdoren pr llogaritjen e norms s interesit t
nnkuptuar n qira dhe qiran financiare t arktueshme dhe njihen si nj
paksim i t ardhurave gjat afatit t qiras. Rastet e prjashtuara jan ato
kur qiradhnsit jan prodhues ose ndrmjets t cilt i njohin kto kosto t
drejtprdrejta fillestare si shpenzime.Kur qiradhnsit, q jan prodhues
ose ndrmjets shesin produktet e tyre nprmjet qiras financiare, njihen
dy lloje t ardhurash:
Fitimi i shitjes, q kontabilizohet me futjen n zbatim t marrveshjes s
qiras; dhe
T ardhurat financiare q kontabilizohen gjat afatit t qiras.
T ardhurat e shitjeve t kontabilizuara n fillimin e afatit t qiras nga nj
qiradhns, q sht prodhues ose ndrmjets, prbhen nga vlera reale e
mjetit ose e dyta sht m e vogl,e skontuar me vlern e interesit t
tregut. Kostoja e mallrave t shitura e njohur n fillimin e afatit t qiras,
sht kostoja e mjetit t dhn me qira (ose vlera kontabl, nse kjo sht e
ndryshme nga e para) minus vlern aktuale t vlers s mbetur t
pagarantuar.Ka raste kur qiradhnsit q jan prodhues ose ndrmjets
ofrojn n mnyr artificiale norma t ulta interesi me qllim q t trheqin
klient.Prdorimi i normave t tilla do t oj n nj sasi m t madhe t t
ardhurave t prgjithshme nga trasaksioni i qiradhnies n momentin e
shitjes. Nse ofrohen norma interesi t ulura artificialisht, do t njihen si t
ardhura nga shitja vetm ajo pjes q do t kishte qen njohur nse do t
ishin prdorur norma tregu t interesit.
Kostot e drejtprdrejta q kan t bjn me marrveshjen e qiras t lidhur
me qiradhns q jan prodhues ose ndrmjets, njihen si shpenzime pasi
ato lidhen pothuajse trsisht me fitimin e realizuar n shitje nga qiradhnsi.

5.2.2.Veprime kontabile q kryhen pr qiran financiare tek

Qiradhnsi.
Si shpjeguam m lart, qiradhnsit duhet t njojn qirat financiare n bilancet e tyre, si
aktive dhe t drejta, apo dhe si detyrime kur arkton qira parapagim .Vlersimi n kt
rast do t bhet me vlern e kmbimit (tregut) t mjetit t marr me qira n momentin e
fillimit t qiras, ose duke vlersuar me vleftn aktuale t pagesave minimale t qiras,
nse kjo vler sht m e vogl. Vlera aktuale e pagesave minimale t qiras del duke
shumzuar kto pagesa me normn e interesit t lidhur me qiran financiare.
Me vler minimale t qiras do t kuptohet, pagesat gjat afatit t qiras q i jan
krkuar ose mund t krkohen nga qiradhnsi q t bj qiramarrsi, duke zbritur
kaparin (ose nj parapagim), kostot e shrbimeve, taksat q duhet t paguhen nga
qiramarrsi ose t marra prej tij nga qiradhnsi, garancin nga shoqerit e sigurimit, etj.
Shembull Nr.1: Njsia ekonomike X, do ti jap me qira financiare nj mjet (ndrtes)
me vlern e tregut 20.000.000 lek, afati i qeras 10 vjet, jet e dobishme e mbetur e
ndrtess 40 vjet, pagesa e qiras pr 10 vjet 15.000.000 lek (duke prfshir dhe
interesin 2% n vit), ndrsa mimi i shitjes s ndrtess (i rn dakord) n kt moment
(data e lidhjes s kontrats s qiras) 20.000.000 lek, parapagimi 2.000.000 lek,
garancia e kontrats nga shoqria e sigurimit 500.000 lek.
Llogaritja e vlers minimale t qiras = 15.000.000 ( 2.000.000 + 500.000) =
12.500.000 lek.

Veprimi n kontabilitet.
N shembullin e paraqitur, llogaritjet jan br n total pr 10 vjet.
Duke u nisur nga praktika ushtrimore (1 vit), llogaritjet do t bhen
vjetore.
Llogaritjet n vitin e I-r:
Hapi par: Ndarja e qiras pr do vit = 15.000.000 lek: 10 vjet =
1.500.000 lek, (Vlera e tatushme =1.250.000 lek+TVSH = 250.000
lek).
Hapi i dyt: Ndarja e parapagimit pr do vit = 2.000.000 / 10 vjet =
200.000 lek.
Hapi i tret: Ndarja e garancis s kontrats pr do vit = 500.000 lek
/ 10 vjet = 50.000 lek.
Hapi i katrt: Ndarja e interesit pr do vit: 15.000.000 * 0.02 / 10
vjet = 30.000 lek.
Hapi i pest: Prmbledhja e llogaritjeve pr vitin e par
Ksti i qiras vjetore, vlera = 1.250.000 lek, TVSH shitje = 250.000
Ksti i parapagimit =200.000 lek
Ksti i garancis s kontrats = 50.000 lek
Ksti i nteresit = 30.000 lek
Pagesa q do ti bj njsia ekonomike qiramarrse,njsis ekonomike
qiradhnse = 1.500.000 (200.000 + 50.000) + 30.000 = 1.280.000 lek

Regjistrimi n kontabilitet (ditar):

1- Veprimi i par, arktimi i kaparit (parapagimit) 2.000.000
lek.
Nr. llog

5311/512
1

Emrtimi i llogarive

Debi

Arka/Banka

2.000.00
0

Parapagime (nga qirat)

Kredi

2.000.00
0

4190
(Pr veprimin e parapagimit)

2- Veprimi i dyt, regjistrimi n kontabilitet (ditar) i vlers totale t

kontrats pr 15.000.000 lek.
Nr. llog
411
212
4191

Emrtimi i llogarive
Klient (llogari e
qiramarrsit)
Ndrtesa
T ardhura t
shtyra
(Pr veprimin e kontrats)

Debi

Kredi

15.000.000
10.000.00
0
5.000.000

3- Veprimi i tret, rregullimi i veprimit t parapagimit pr 200.000

lek ( viti i par).
Nr.
llog
4190
411

Emrtimi i llogarive
Parapagime (nga qirat)
Klient (llogari-qiramarrsit)

Debi

Kredi

200.000
200.000

(Pr rregullimin e veprimit t

parapagimit)

4- Veprimi i katrt, pr vlern e mbetur n bilanc n total, pr

10.000.000 lek n momentin e lidhjes s kontrats.
Nr. llog

Emrtimi i llogarive

48
4191

Kosto pr tu shprndar
T ardhura t shtyra
(Pr vlern e mbetur n
bilanc)

Debi
10.000.00
0

Kredi
10.000.00
0

5- Veprimi i pest: pr arktimin e qirs pr vitin e par, mbi

bazn e llogarive t bra msipr me kste.
Nr. llog
5311/5121
411
Kl.6
Kl.7

Emrtimi i llogarive

Debi

Arka/Banka (arktim i kstit)

Klient pr qira (ksti)
Garancia e kontrats (ksti)
Interesa t qiras (ksti)

1.280.000

Shuma

1.330.000

Kredi
1.300.000

50.000
30.000
1.330.000

6- Veprimi i gjasht: Xhirimi i shpenzimeve dhe t ardhurave pr vitin

par.
Llogaritja e shpenzimeve = vlera mbetur e AAGJ. 10.000.000 / 10 =
1.000.000 lek
T ardhura, ksti viti I-r = 1.500.000 lek
Nr. llog

Emrtimi i llogarive

Kl.6
48

Vlera e mbetur e AAGJ

4191

(Pr vlern e mbetur t AAGJ q kalon n kosto)

T ardhura t shtyra
T ardhura nga qirat
TVSH n shitje
(Pr kstin e qiras s viti I-r)
Shuma

708.1
445.2

Debi

Kredi

1.000.000
Kosto pr tu shprndar

1.000.000
1.500.000
1.250.000
250.000
2.500.000

2.500.000

Zgjidhja n mnyr informatike:

Pra, n qoft se analizojm rezultatin e ktij transaksioni

(dhnie me qira) n vitin e par do t rezultoj :
Skema 1 :
D

Pasqyra e rezultatit
T ardhura dhe shpenzime

Kl.6

Kl.7

1 Vlera e mbetur e AQ =
1.000.000

2 Garanci kontrate
50.000

1.250.000 ''T ardhura nga qirat'' 1

30.000 ''Interesa t marra''
2

TOTALI
=
zultati pr vitin
I-r (bruto)
= A SH = 1.280.000 1.050.000 = 230.000 lek

Shnim:-N kt mnyr do t vazhdojn kontabilizimet do

vit deri n mbylljen e kontrats s qiras n kontabilitetin e
qiradhnsit .
-Veprimet pr shitjen e aktivit (ose kalimin e titullit t
pronsis do ta trajtojm n nj shtje tjetr.
5.3 Kontabiliteti qiras financiare n njsin ekonomike qiramarrse.
Qiramarrsit, duhet t njohin qirat financiare n bilancet e tyre si aktive
dhe si detyrime. Kjo njohje do t bhet duke i vlersuar ato me vlern e
kmbimit (e tregut) t mjetit t marr me qira n momentin e fillimit t qiras,
ose duke u vlersuar me vlern aktuale t pagesave minimale t qiras, nse kjo
vler sht m e vogl. Vlera aktuale e pagesave minimale t qiras del, duke i
shumzuar kto pagesa me normn e interesit q lidhet me qiran financiare.
Si prcaktohet dhe n kontratn e lidhur midis qiradhnsit dhe qiramarrsit,
pagesa minimale t qiras, jan pagesat gjat afatit t kontrats s qiras, q i
jan krkuar ose mund ti krkohen nga qiradhnsi q t bj qiramarrsi, duke
prjashtuar qiran e rastit, koston e shrbimeve e taksat q duhet t paguhen nga
qiramarrsi ose t marra prej tij nga qiradhnsi, siguracione nga shoqrit e
sigurimit q i takojn qiradhnsit, etj.Megjithat, nqoftse qiramarrsi ka nj
opsion pr t bler mjetin, me nj mim i cili pritet q t jet ndjeshm nn vlern
e kmbimit, n datn kur opsioni bhet i aplikueshm, ather n fillimin e qiras
financiare, sht e arsyeshme q t aplikohen minimumi i pagesave t qiras t
cilat prfshijn shumen e minimumit t qiras s pagueshm gjat jets s
kontrats s qiras dhe shums s pagess s krkuar pr t aplikuar kto opsione
blerjeje. Para se t kryejm veprimet kontabile duhet t mbajm parasysh disa
rregulla.

5.3.1 Disa rregulla t prcaktuara n Standardet e Kontabilitetit q duhen mbajtur

parasysh.
N fillim t afatit t qiras, qiramarrsi do t njoh qiran financiare n bilancin e tij, si z
aktivi dhe z detyrimi n shuma q jan t barabarta me vlern reale t mjetit t marr me
qera ose me vlern aktuale t pagesave minimale t qeras, nse kjo e dyta sht m e
vogl. Norma e skontimit q prdoret pr llogaritjen e vlers aktuale t pagesave minimale t
qiras, sht norma e interesit e nnkuptuar n qira ose nse llogaritja e saj nuk sht e
mundur, norma e interesit t huamarrjes nga qeramarrsi.
Ndonse n prputhje me formn ligjore t marrveshjes s qiras,titulli i pronsis mbi
mjetin e dhn me qira mund t mos i kalohet qiramarrsit.N rastin e qiras financiare,
qiramarrsi vjel prfitimet ekonomike nga prdorimi i mjetit t marr me qira prgjat nj
pjesn t konsiderushme t jets s tij ekonomike, n kmbim t marrjes prsipr t
detyrimit pr t paguar pr kt t drejt nj shum q sht e prafrt me vlern reale t
mjetit plus shpenzimet prkatse financiare. Nse nj trasaksion i till nuk pasqyrohet n
bilancin e qiramarrsit, niveli i aktivit dhe detyrimit t bilancit do t ishte m i vogl se do t
ishte n t vrtet. N fillim t afatit t qiras, shumat e aktivit dhe detyrimit pr pagesa t
ardhshme t qiras, jan t barabarta n bilancin e qeramarrsit.
Kostot fillestare direkte t qiramarrsit pr lidhjen e marrveshjes s qiras financiare i
shtohen kostos s mjetit t marr me qira.
Pagesa minimale e qiras ndahet n shpenzime financiare dhe paksime t detyrimit t
mbetur.Shpenzimet financiare shprndahen gjat afatit t qiras me qllim q t kemi nj
gjndje periodike t detyrimit t mbetur.

Nj qira financiare prmban n vetvete shpenzime amortizimi pr

mjetin e amortizueshm si dhe shpenzime pr do periudh
ushtrimore.Normat e amortizimit jan t njjta me ato t mjeteve t
tjera.N se ka dyshime me rnien e vlers s mjetit nn vler e tij
kontabile,athere do t kryhet nj testim zhvlersimi sipas
prcaktimeve t standarteve t kontabilitetit.
Duke shfrytzuar t dhnat e ushtrimit t msiprm Nr.1 (rasti i
veprimeve pr njsin ekonomike qiradhnse), n kontabilitetin e
qiramarrsit do t kryhen veprimet e mposhtme :
1- Veprimi i par, pagesa e kaparit (parapagimi) n shumn
2.000.000 lek.
Nr. llog
409
5311/5
121

Emrtimi i llogarive
Parapagime (qiraja)
Arka / Banka
(Pagesa e kaparit
(parapagimi))

Debi

Kredi

2.000.000
2.000.00
0

2- Veprimi i dyt, regjistrimi n kontabilitet (ditar) i vlers totale t

kontrats pr 15.000.000 lek.
Nr. llog

Emrtimi i llogarive

Debi

212
401

Ndrtes (sipas kontrats s

qiras)
Furnitor (llogari e
qiradhnsit)

15.000.00
0

Kredi
15.000.00
0

Shnim:
Mjeti (n rastin
ton ndrtesa)
(Kontrata
e qiras) e marr sipas nj marrveshje qieraje
financiare, do t paraqiten si aktive n bilancin e qiramarrsit edhe
ather kur nuk transferohet pronsia mbi kt aktiv. N kt rast,
zbatohet parimi i prmbajtjes mbi formn . Pra, parimi i prparsis s
thelbit t fenomenit, n raport me formn juridike t shfaqjes. N rastin
konkret t qiras financiare, qiramarrsi blen t drejtn e marrjes s
prfitimeve ekonomike nga nj mjet pr nj koh t caktuar (t gjat),
kundrejt pranimit t detyrimit pr t paguar nj shum parash, afrsisht
sa vlera e kmbimit t mjetit dhe kostove t tjera financiare.
N qoft se, transaksione t tilla qiraje nuk do t paraqiteshin n
bilancin e qiramarrsit, atehr burimet ekonomike dhe niveli i
detyrimeve t nj njsie nnvleftsohen, gj q do t sillte shtrembrime
n pasqyrat financiare.
Pra, sht domosdoshmri, njohja n bilancin e qiramarrsit, si aktive
t tij dhe detyrime t tij t qiras fianciare, pr t pasqyruar realisht

3- Veprimi i tret, rregullimi i veprimit t parapagimit pr 200.000

lek (viti i par).
Nr. llog
401
409

Emrtimi i llogarive

Debi

Furnitor (llogari e qiradhnsit)

Parapagim (qera)

200.00
0

Kredi
200.00
0

(Rregullimi i parapagimit viti I-r)

4- Veprimi i katrt: Veprimet pr pagesn e qiras pr vitin e par

mbi bazn e veprimeve t bra m sipr me kste.
Nr. llog

Emrtimi i llogarive

Debi

401
445
5311/
5121
Kl.6

Furnitori llogari e qiradhnsit

(ksti)
TVSH llogari e qiradhnsit (ksti)

1.250.00
0
250.000

447
409

1.280.00
0

Arka/Banka
Interesa qeraje (ksti)
Detyrime garanci e
kontrats(ksti)

Kredi

30.000
50.000
200.000

Parapagimet

5- Veprimi i pest: Llogaritja e shpenzimeve pr mjetin e

marr me qira financiare (ndrtesa). Amortizimi do t llogaritet
pr 10 vjet, me kuota fikse do vit. Ather: 15.000.000
2.500.000 (TVSH)=12.500.000/10 vjet = 1.250.000 lek. Pra
vlers s qiras i zbritet TVSH-ja, e cila nuk sht element
shpenzimi.
Kjo bhet me qllim q t evidentohet shpenzimi i qiras n
mnyr t plot dhe pr do vit, sipas kontrats, mbasi
qiramarrsi nuk ka siguri pr kalimin e pronsis n fund t afatit
t qiras. N rast se do t kishte siguri, do t zbatoheshin normat
e amortizimit si pr aktivet e tjera t qndrueshme.
Nr. llog
681
281

Emrtimi i llogarive
Amortizimi AAGJ (me qira)
Amortizimi i ndrtess
(Pr amortizimin e
llogaritur)

Debi

Kredi

1.250.00
0

1.250.000

N kt mnyr do t vazhdojm kontabilizimet n do vit, deri

n
mbylljen e kontrats s qiras, n kontabilitetin e qiramarrsit.

5.3.2 Veprimet e shitjes dhe marrjes me qira.

Veprimi i shitjes dhe rimarrjes me qira ka t bj me shitjen e nj mjeti dhe rimarrjen
e t njtit mjet me qera. Pagesa e qeras dhe mimi i shitjes zakonisht jan t
ndrvarur pasi ato negociohen bashkarisht si paket. Njohja apo jo e trasaksionit
t shitjes dhe rimarrjes me qira t t njjtit mjet varet nga fakti nse rimarrja me qira
sht nj qira financiare apo t zakonshme.Nse sht qira e zakonshme varet nga
fakti nse transaksioni sht negociua me mimin e tregut apo jo.
Nse nj veprim shitjeje dhe rimarrje me qira rezulton n qira financiare,ai do t
njihet si veprim financimi dhe jo si veprim blerje-shitje, d.m.th mjeti i shitur do t
qndroj n bilancin e shitsit dhe detyrimi i qiras financiare do t njihet n bilanc
n mas e shums s pagess s arktuar (mimit t shitjes). Diferenca mes
mimit t shitjes dhe pagesave minimale t qiras njihet si nj shpenzim interesi
pr gjat afatit t qiras n t njjtn mnyr si veprohet me qiran tipike
financiare.
Shembull 2. Njsia ekonomike n fund t prfundimit t kontrats 10 vjeare t
qeras financiare, kryen veprimin e shitjes sipas premtimit paraprak:
Vlera aktuale e ndrtess n bilancin e njsis ekonomike
10 milion lek
mimi i shitjes s ndrtess (n ktvler sht TVSH) 20 milion leke
(nga t cilat 15 milion lek jan pagesa qiraje)

Veprimi kontabl:
a) N kontabilitetin e qiradhnsit:
Nr. llog
5311/5121
445
Kl.7

Emrtimi i llogarive

Debi

5.000.00
TVSH n shitje
0
T ardhura nga shitja

Kredi

Arka / Banka

833.333
4.166.66
7

(Pagesa e shitjes u b
menjher)
b) N kontabilitetin e qiramarrsit:
Nr. llog
212
445
5311/512

Emrtimi i llogarive
Ndrtesa
TVSH n blerje

Debi

Kredi

4.166.667
833.333
Arka / Banka

Pr blerjen e AAGJ
(ndrtesa)

5.000.00
0

N fund t periudhs ushtrimore si qiradhnsi dhe qiramarrsi do t paraqesin

shumat me informacionet e nevojshme, n pasqyrat financiare si pr krkesat pr
arktim dhe detyrimet e nj qiraje financiare (t ndara n mnyr individuale pr
qirat e rndsishme dhe t grupuara pr krkesat e arktueshme dhe detyrimet e
mbetura). N kto informacione do t sqarohen:
shumat si pr krkesat pr arktim dhe detyrimet e mbetura;
afatet e pagesave t qiras;
norma e interesit q paguhet;
monedha baz e fiksuar n karteln e qiras;
kushte t tjera t lidhura (p.sh ekzistenca e pagesave t mundshme t qiras,
opsione pr rinovimin e marrveshjes s qiras dhe blerjes s mjetit, etj).
T gjitha kto informacione kan vler t veant pr t pasqyruar n mnyr sa m
transparente aktivitetin e njsis ekonomike t dhnies me qira fiannciare.
5.4 Rimarrja n zotrim e aktivit t dhn me qira.
N praktikn e njsis ekonomike,ndodh q mjetet e shitura nprmjet marrveshjes
s blerjes me qira (por jo nj shitje me kredi), mund t rimerren n zotrim nga
shitsi, n qoft se qiramarrsi nuk paguan rregullisht qiran, dhe n kto kushte
vendos t kthej mjetin.

N kt rast, llogaria e t drejtave ndaj qiramarrsit do t mbyllet

duke br veprimin e kundrt, pra duke debituar llogarin e
Aktive t Qndrueshme dhe duke kredituar llogarin e
klientve. Pr t evidentuar m vete kt veprim mund t
prdorim dhe llogarin llogari t rimarrjes n zotrim. Kjo e
fundit do t kreditohet me vlern me t ciln mjeti kthehet
mbrapsht n inventar plus dhe ndonj shum n formn e nj
dmi q vendoset kur prishen kontratat para kohe.
Shembull: Duke shfrytzuar t dhnat e shembullit t
msiprm, n rastin e qiras financiare tek qiramarrsi, t
supozojm q njsia ekonomike qiramarrse pasi pagoi qiran
pr vitin e par, bie dakord t prish kontratn dhe t paguaj nj
penalitet 100.000 lek, vlera e ndrtess q rimori njsia
ekonomike X, sht 10.000.000 lek.
Nr. llog
i llogarive
Debi
a)Veprimet
kontabl Emrtimi
n kontabilitetin
e qiradhnsit:
5311/5121 Arka / Banka
212
Ndrtesa
Kl.7
T ardhura nga gjobat
411
Klient (llogari e qiramarrsit)
4191
T ardhura t shtyra
48
Kosto pr tu shprndar
Pr veprimet e kthimit

Kredi

x
x

x
x
x
x

Zgjidhja n mnyr informatike:

Shnim: Kto veprime do t realizohen pasi t jen br

llogaritjet dhe rakordimet me njsin ekonomike qiramarrse, duke
prcaktuar sakt vlerat q do t pasqyrihen n kontabilitet, sipas
kontrats s dhnies me qira.
b) Veprimet kontabl n kontabilitetin e qiramarrsit:
Nr. llog
401
212
281
Kl.6
5311/5
121

Emrtimi i llogarive
Furnitor (llogaria e qiradhnsit)
x
Ndrtesa (sipas kontrats me qira)
Amortizimi AAGJ
x
Gjoba dhe penalitete (pr penalitete x
t paguar)
Arka / Banka

Debi

Kredi
x

Zgjidhja n mnyr informatike:

Sipas standardeve t kontabilitetit n lidhje me operacionin e

kthimit t mjetit dhe prishjen e kontrats s qiras, qiradhnsit dhe
qiramarrsit jan t detyruar t japin n pasqyrat financiare
informacione t hollsishme q u nevojiten prdoruesve, me qllim q
kto (pasqyrat financiare) t jen sa m t lexueshme dhe
transparente.
5.5 Qirat e zakonshme dhe kontabiliteti i tyre.
Trajtimi n kontabilitet i qiras s zakonshme sht m i thjesht.
Qiraja e zakonshme do t trajtohet n kontabilitet si pr qiramarrsin
dhe pr qiradhnsin, si trajtohet dhe n standardet e kontabilitetit
.N rastin e nj kontrate qiraje t zakonshme nuk kalohet asnj rrezik
thelbsor n lidhje me mjetin e dhn me qira, nga qiradhnsi tek
qiramarrsi.Edhe e drejta e pronsis mbetet gjithnj tek qiradhnsi.

5.5.1.Kontabiliteti i qiras s zakonshme n njsin ekonomike qiramarrse.

Pr njsin ekonomike qiramarrse, mjeti i mar n qira t zakonshme nuk do t paraqitet
n aktivin e bilancit t tij. Zakonisht ai mund t paraqitet ose n elementt jasht bilancit,
ose mund t jepet informacion n lidhje me ekzistencn e tij n anekset e bilancit. Pr
prdorimin e mjetit, sipas kontrats s qiras s zakonshme, periodikisht njsia ekonomike
qiramarrse duhet t paguaj kuotat e caktuara. Pagesat minimale t qiras t kryra gjat
afatit t prdorimit t mjetit(afatit t qiras),pavarsisht nga koha se kur kryen kto pagesa,
njihen e prfshihen si shpenzime n pasqyrn e t ardhurave dhe shpenzimeve.Bhet ky
trajtim kontabl sepse n fakt kto pagesa jan kosto t prdorimit t mjetit nga qiramarrsi.
Pr mjetin e marr me qira t zakonshme,njsia ekonomike qiramarrse mund t kryej nj
sr shpenzimesh q lidhen me prmirsimin e ambjentit,mirmbajtjen, sigurimin operativ, e
t tjera shpenzime t ngjashme t nevojshme pr mir funksionimin dhe prmirsimin e
infrastrukturs s mjetit. Kto shpenzime prballohen nga njsia ekonomike qiradhnse.N
praktikn e prditshme ndoth q kto shpenzime fillimisht prballohen nga njsia ekonomike
qiramarrse dhe pastaj i rimbursohen nga nga njsia ekonomike qiradhnse,ose
drejtprdrejt ato prballohen nga njsia ekonomike qiradhnse duke u njohur si t tilla n
shpenzimet e saj.
Pr qirat e zakonshme duhet t mbahen parasysh krkesat e standarteve t kontabilitetit n
lidhje me informacionin q duhet t paraqitet n pasqyrat financiare q prgatit dhe publikon
njsia ekonomike qiramarrse.

Shembull 1: Njsia ekonomike X, merr me qira nj makin pr

prodhim betoni me vleft 5.000.000 lek. Kontrata nnshkruhet pr 5
vjet, qiraja vjetore 1.500.000 lek. Pr t rritur kapacitetin e prodhimit
t makineris, kjo njsi bn disa shpenzime riparimi q arrijn vlern
200.000 lek, t cilat i prballon njsia ekonomike qiradhnse.
Pagesa e qiras u b pr gjith vitin me nnshkrimin e kontrats, duke
zbritur shpenzimet e riparimit q ka prballuar njsia ekonomike
qiramarrse.
Veprimi n kontabilitet:
a)Pagesa e qiras = 1.300.000 lek(1.500.000-200.000).
Nr. llog
613
5311/5121
401

Emrtimi i llogarive

Debi

Shpenzime qiraje
1.500.000
Arka / Banka (pagesa e qiras)
Furnitor pr riparime (vlefta e
riparimeve)
Pr pagimin e qiras

Kredi
1.300.000
200.000

Pagesa e riparimeve = 200.000 lek

Nr. llog
401
5311/512
1

Emrtimi i llogarive
Furnitor pr riparime
(vlefta riparimit)
Arka / Banka

Debi

Kredi

200.000
200.000

5.5.2
Kontabiliteti
i qiras
s zakonshme n njsin
Pagesa
e riparimeve
ekonomike qiradhnse.
Trajtimi n kontabilitet i mjetit t dhn me qira t zakonshme
bhet njlloj si Aaktivet e tjera Afatgjata. Ky aktiv do t
zhvlersohet n prputhje me proedurat normale t amortizimit
q njsia ekonomike qiradhnse prdor dhe pr aktivet e tjera t
ngjashme. Sipas rregullimit kontabl sht e rndsishme q kto
proedura duhet t jen t qndrueshme. Kuotat e amortizimit
duhet t llogariten sipas rregullave q prcaktojn standartet e
kontabilitetit. Nga dhnia me qira t zakonshme t mjetit,njsia
ekonomike qiradhnse merr shuma t caktuara parash nga njsia
ekonomike qiramarrse.Shumat e merra
nga qirat (duke
prjashtuar pagesat pr shrbime t tilla si:sigurimi,mirmbajtja
etj.), paraqesin t ardhura t njsis ekonomike qiradhnse.

Prandaj kto shuma t marra nga qiraja, ajo do ti njoh si t ardhura duke kredituar
llogarin e t ardhurave.
N standartet e kontabilitetit , prcaktohet q qiradhnsi do t paraqesi mjetet e
dhna me qira t zakonshme n bilancin e tij, sipas natyrs s aktivit, n t njjtn
mnyr si aktivet e tjera t paraqitura n bilanc.
Ktu qndron ndryshimi midis qiras financiare dhe qiras s zakonshme. Ndrsa n
qiran financiare, mjetet e dhna me qira zbriten nga bilanci i qiradhnsit dhe
merren (ose i shtohen) bilancit t qiramarrsit, duke marr ky i fundit rrezikun mbi
vehte, pagesat e qiras t zakonshme do t njihen si t ardhura n periudhn q ato
realizohen.
Mjetet e dhna me qira t zakonshme do t amortizohen n prputhje me metodat e
rregullta t amortizimit q prdoren pr amortizimin e aktiveve t ngjashme t njsis.
Nse ka t dhna n lidhje me rnien e vlers t aktivit t dhn me qira, ather do
t kryhet nj test i rnies s vlers, n prputhje me standartet e kontabilitetit.
Pra,t gjitha kostot e prballuara nga njsia ekonomike qiradhnse,duke prfshir
edhe amortizimin e aktiveve t dhna me qira duhet t njihen si shpenzime,mbasi
ato kryhene pr prfitimin e t ardhurave nga qiraja.Shpesh n praktikn e
prditshme ndoth q n momentin fillestar t lidhjes s kontrats s qiras s
zakonshme, t kryhen nj sr shpenzimesh q prballon njsia ekonomike
qiradhnse, t cilat ndikojn n prdorimin e mjetit gjat gjith kohs s qiras dhe
q sigurojn kshtu t ardhura nga kto qira.

Kto kosto q bhen n fillim t periudhs, sidomos kur jan

materiale, nuk do t duhet t prfshihen n rezultatin e
periudhs kur ato kryhen, por n koston e t gjitha periudhave
kur kontribon n t ardhurat e mjetit t dhn me qera t
zakonshme. Pra, kto shpenzime,q kan t bjn me lidhjen e
kontrats s qiras n fillim t periudhs, duhet t shprndahen
proporcionalisht gjat periudhs s qiras.
Ushtrim Nr.1: Njsia ekonomike qiradhnse, m 1 Janar 200x,
ka nnshkruar kontratn pr dhnien me qira t nj makinerie
prodhimi betoni me vleft 5.000.000 lek, pr 5 vjet. Qiraja
vjetore sht 1.500.000 lek. Pr rritjen e kapacitetit t prodhimit
njsia ekonomike qiramarrse bn disa shpenzime riparimi q
arijn vlern 200.000 lek. Amortizimi i llogaritur i AQ
(makineris) deri n momentin e dhnies me qira sht
1.000.000 lek, norma e amortizimit vjetor 20%.
Llogaritja e amortizimit dhe shprndarja e shpenzimeve t
riparimit.
1) Shpenzimet vjetore t riparimit 200.000 / 5 vjet = 40.000 lek
2) Amortizimi vjetor = 5.000.000 1.000.000 = 4.000.000 * 20%
= 800.000 lek

Veprimet n kontabilitet:
a) Arktimi i qiras vjetore
Nr. llog

Emrtimi i llogarive

5311/5121 Arka/Banka
48
Kosto pr tu shprndar (shp.riparimi)
708
T ardhura nga qirat
(Pr arktimin e qiras)
Shuma

Debi

Kredi

1.300.000
200.000
1.500.000
1.500.000

1.500.000

b) Kontabilizimi i shpenzimeve (Amortizim + Riparime)

Nr. llog
Emrtimi i llogarive
Debi
Kredi
681
613
281
48

Shpenzime, amortizim i llogaritur (vjetor)

Riparime t ndryshme (shpenzim)
Amortizim i llogaritur (vjetor)
Kosto pr t`u shprndar
Shuma

800.000
40.000
800.000
40.000
840.000

840.000

Si shihet edhe n rastin e qiradhnsit pr mbajtjen e kontabilitetit dhe

pasqyrat financiare t qiras s zakonshme n do rast do t mbahen
parasysh krkesat e Standarteve
t Kontabilitetit(Kombtare ose
ndrkombtare).Kjo me qllim q informacionet q duhet t pasqyrohet n
bilanc dhe pasqyrat financiare t jen t sakta dhe t pasqyrojn me

Pyetje dhe ushtrime.

a) Pyetje.
1- Prshkruani prkufizimin e provizioneve sipas Standarteve
t
Kontabilitetit.
2- Nga dallohet provizioni nga detyrimet e tjera t zakonshme?
3- Cilat jan parimet e krijimit t provizioneve?
4- Cilat jan fushat e zbatimit t provizioneve pr zhvlersim?
5- Prshkruani n cilat raste njsia do t njoh nj provizion n bilanc?
6- Prshkruani si realizohet matja e provizioneve duke mbajtur
parasysh Standartet e Kontabilitetit.
7- N cilat raste mund t krijohen provizione pr zhvlersimin e
inventarve?
8- N cilat raste mund t krijohen provizione pr klient t dyshimt?
9- N cilat raste mund t krijohen provizione pr shpenzime e rreziqe?
10-far parimi baz zbatohet pr krijimin e provizioneve dhe far
roli luan krijimi i provizioneve n bilanc dhe n pasqyrat financiare?
11- N cilat raste njsia ekonomike do t njoh provizionin q lidhet
me nj shjte gjyqsore?
12- N cilat raste njsia ekonomike do t njoh provizionin q lidhet
me detyrimet mjedisore?
13- N cilat raste njsia ekonomike do t njoh provizionin pr kosto e
shpenzime rikonstruksioni?

14- N cilat raste njsia ekonomike do t njoh provizionin pr pensione?

15- Cilat jan shpjegimet e rndsishme q duhet t jepen n dhnien e llogaris pr
provizionet?
16- Prshkruani llojet e qirave n kushtet e njsis ekonomike dhe prkufizimet e tyre.
17- Cilat jan disa rregulla t prcaktuara n Standartet e Kontabilitetit q duhen mbajtur
parasysh n pasqyrimin e qiras financiare n pasqyrat financiare?
18- Cili sht kuptimi, avantazhet e qiras (lizingut) dhe prkufizimi prkats.
19- Cili sht kuptimi i qiras t zakonshme dhe prkufizimi prkats?
20- Si do t paraqitet n bilancet e qiradhnsit dhe qiramarrsit nj aktiv i dhn me
qira n kushtet e nj:
a. qiraje financiare?
b. qiraje t zakonshme?
b) Ushtrime
1- N njsin ekonomike X me 31.12.200X gjndja e inventarve sht: lndt e para
t vlersuara me kosto 10.000 lek; sipas tregut mund t vlersohen 12.000 lek.
Produkti i gatshm i vlersuar me kosto sht 40.000 lek, sipas tregut nuk i kalon
32.000 lek.
N vitin e 2-t (31.12.200X+1) vlera e kostos pr lndt e para nuk ndryshon, pra
sht 10.000 lek, ndrsa vlera e tregut sht 8.000 lek, ndrsa pr produktin e
gatshm vlera e kostos nuk ndryshon, pra 35.000 lek, ndrsa vlera e tregut 38.000
lek.

Krkohet:
- T krijohet nj provizon duke llogaritur masn e tij.
- T kryhen veprimet kontab n ditar dhe n librin e madh.
- T llogaritet dhe t kryhet veprimi i rimarrjes s provizionit duke kryer veprimim
kontabl n ditar dhe n librin e madh.
2- Njsia ekonomike X m 31.12.200X bn inventarin e klientve t saj dhe nxjerr q
5.000.000 lek jan t paarktueshm. Duke marr parasysh kt situat njsia
ekonomike vendos t krijoj provizion 50% t shums s klientve. N fund t
ushtrimit tjet nj klient derdh vetm 1.000.000 lek.
Krkohet:
- T krijohet provizoni duke llogaritur masn e tij.
- T bhen veprimet e rimarrjes s provizionit n fund t ushtrimit tjetr n ditar, duke
kryer dhe veprimet sistemuese pr TVSH-n e llogaritur pr vlern e klientve q nuk
ka mundsi t arktohet.
- T llogaritet humbja totale nga mosarktimi i klinetve.
3- Njsia ekonomike X nprmjet nj kontrate qiraje financiare m 01.01.200X, ka
marr nga njsia ekonomike Y nj makine betoni me mim 10.000.000 lek
(vlersimi n momentin e lidhjes s kontrats). Jeta ekonomike sipas vlersimit do t
jet 5 vite. Vlera e mbetur n bilanc sht 2.000.000 lek. sht rn dakort q n
fund t qiras pronsia e makinris t`i kaloj njsis ekonomike X. Afati i qeras
sht 7 vite; qiraja vjetore 1.200.000 lek; u ra dakort q njsia ekonomike X t`i
paguaj njsis ekonomike Y nj pages t menjhershme 2.000.000 lek, ndrsa
pagesat e tjera me kste t barabarta. Norma e amortizimit t makineris 20% ne vit,
pagesa e garancis pr t gjitha vitet e kontrats 1.000.000 lek.

Krkohet:
- T bhen veprimet n kontabilitet pr vitin e par nprmjet ditarit, duke br
dhe llogaritjet prkatse t xhirimit t shpenzimeve n vitin ushtrimor prkats.
- Cilat jan hapat q do t ndiqni pr llogaritjet dhe veprimet kontabile q do t
kryhen?
- Pasqyroni veprimet kontabile si n kontabilitetin e qiradhnies dhe n
kontabilitetitn e qiramarrsit, duke pasqyruar shpenzimet dhe t ardhurat
- T pasqyrohet veprimi i shitjes n fund t kontrats s qiras.
4- Njsia ekonomike X m 01.01.200X , e cila merret me prodhim mobiljesh,
merr me qira nj kombinat druri, sipas nj kontrate qeraje t zakonshme me
afat 3 vjet. Kontrata parashikon 4 kste prej 250.000 lek secili q do t
paguhen n do 6-muaj, me 30 qershor dhe 31 dhjetor t do viti. Vlera e
kombinatit t drurit sipas faturs s blerjes dhe e pasqyruar n bilanc sht
1.000.000 lek, norma e amortizimit vjetor sht 20%, amortizmi i llogaritur
deri n datn e dhnies me qira sht 50.000 lek.
Krkohet:
- Pasqyroni regjistrimet e nevojshme n ditar pr:
a. qiramarrsin dhe b. Qiradhnsin q nga fillimi i kontrats dhe deri n fund
(pr 5 vite).
- Amortizimi t llogaritet pr vlern e mbetur.

5- Njsia ekonomike X m 01.01.200X, i jep me qira financiare, njsis ekonomikeY nj

makin pr prodhim gomash autoveturash e cila kishte nj vler kontabile t mbetur
20.000.000 lek (norma e amortizimit vjetor 20%). Qiraja do t jepet pr 48 muaj me kste
mujore 650.000 lek secili, duke filluar nga 01.11.200X . N fund t periudhs s qiras titulli
i pronsis do t kaloj tek njsia ekonomike Y(qiramarrsi) dhe mimi i shitjes sht
prcaktuar 33.000.000 lek duke zbritur qiran financiare t paguar pr 4 vjet.
Krkohet:
- T regjistrohen veprimet kontabile n vitin 200X nga njsia ekonomike X sipas kontrats s
qiras, n ditar.
- M 01.11.200X njsia ekonomike X me mandat arktimi, arkton kstin e par t qiras
650.000 lek nga njsia ekonomike Y, t regjistrohet veprimi n ditar.
- M 31.12.200X njsia ekonomike X me mandat arktimi, arkton kstin e dyt t qiras
650.000 lek, t regjistrohet veprimi n ditar.
- M 01.11.200X dhe 31.12.200X njsia ekonomike Y m mandat pages do paguaj kstet e
qiras, t regjistrohet veprimi n ditar.
- M 31.12.200X t llogaritet amortizimi i makineris nga qiramarrsi dhe t regjistrohet n
ditarin prkats t veprimeve.
- Llogarisni vlern neto kontabile q do t ket makineria e marr me qira, n bilancin e njsis
ekonomike X me 31.12.200X.
- Bni veprimet n kontabilitet si tek njsia ekonomike qiradhnse dhe tek njsia ekonomike
qiramarrse pr katr vitet e qiras financiare.
- Bni n kontabilitet veprimin e kalimit t titullit t pronsis pas prfundimit t kontrats s
qiras me mimin e shitjes t prcaktuar n kontrat, duke zbritur t gjitha pagesat e qiras.