ლექცია 9.

მიზნები

კოგნიტური
დიაგრამების
გამოყენება
კოგნიტური დიაგრამების მიზნობრივად გამოყენება
შესასწავლი მასალის ადვილად აღსაქმელად და
მოსწავლეებში სააზროვნო უნარების განვითარების
ხელშესაწყობად. 1
 კოგნიტური დიაგრამები

 რას წარმოადგენს კოგნიტური

დიაგრამები?
 როდის და როგორ უნდა გამოიყენოს ის
მასწავლებელმა?
 რომელ კოგნიტურ დიაგრამებს იყენებთ
ყველაზე ხშირად პრაქტიკაში?
 რა მიზნით, რომელი უნარების
გასავითარებლად?
 რა შედეგებისთვის მიგიღწევიათ
კოგნიტური დიაგრამების გამოყენებით? ხანგრძლივობა 10
 რა გამოწვევების/პრობლემების წინაშე წთ.
დამდგარხართ?
2
გრაფიკული ორგანიზატორები, ანუ კოგნიტური დიაგრამები
ეფექტური სწავლების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი
ელემენტია
• გრაფიკული
­ სქემა, როგორც წესი, წარმოსახვის
­ ორივე ფორმას გულისხმობს _
ლინგვისტურს და არალინგვისტურს. ლინგვისტურია სიტყვები და ფრაზები.
არალინგვისტურია სხვადასხვა ტიპის სიმბოლოები და ისრები, რომლებიც­
სიმბოლოებს შორის ურთიერთობებს
­ გამოხატავენ.
• გრაფიკული ორგანიზატორებით მუშაობის დროს მოსწავლეებს ხელთ
ეძლევათ ტექსტის, იდეის, საკითხის კონტროლის მექანიზმი, რომელიც
ნაწილისა და მთელის, ცნებისა და დეტალების ურთიერთმიმართების
დადგენასა და ვიზუალურად დანახვაში დაეხმარებათ.
• კოგნიტური დიაგრამებით მუშაობა მოსწავლეთა აქტივობისა და
დამოუკიდებლობის ზრდის კარგი საშუალებაა.
• სწავლების პროცესში კოგნიტური დიაგრამების გამოყენებამ მნიშვნელოვნად
გაუადვილა მასწავლებლებს სტრუქტურირებული, საქმიანი გაკვეთილების
დაგეგმვა, ხელთ მისცა აკადემიური პროგრესის და უნარ-ჩვევების
გამომუშავების კონტროლისა და შეფასების საკმაოდ მოქნილი ტექნიკა.
3
კოგნიტური დიაგრამების საშუალებით
მოსწავლე:

• ანაწევრებს მოცემულ ინფორმაციას;

• ორგანიზებას უკეთებს ინფორმაციას;
• შეიცნობს მთელისა და დეტალების
ურთიერთმიმართებას;
• ეჩვევა კრიტიკულ აზროვნებას;
• სწავლობს დამოუკიდებლად
მუშაობას.
როდის და როგორ გამოიყენება კოგნიტური
დიაგრამები:

• გამოიყენება როგორც ახალი მასალის

გაცნობა-წარმოდგენისას, ასევე მასალის
ათვისების შემდეგ შემაჯამებელი სამუშაოს
ჩატარების დროს;
• გამოიყენება როგორც ტექსტის კითხვისა და
დამუშავების, ასევე წერითი სამუშაოს დაწყების
დროს;
• გამოიყენება როგორც საშინაო დავალების, ასევე
საკლასო სამუშაოს ჩატარების დროს;
• გამოიყენება როგორც ინდივიდუალურად, ასევე
ჯგუფებში მუშაობის დროს.
 შევაჯამოთ

 გრაფიკული ორგანიზატორების/კოგნიტური დიაგრამების

გამოყენებით პედაგოგი ხელს უწყობს მოსწავლის მეტაკოგნიტური
უნარების განვითარებას.
 გრაფიკული ორგანიზატორები მოსწავლეებს დაეხმარება
წაკითხულის გაგებასა და გააზრებაში, არსებითი და
მეორეხარისხოვანი ინფორმაციის გამიჯვნაში, მნიშვნელოვანი
ინფორმაციის დამახსოვრებაში; მოვლენებსა და ფაქტებს შორის
ურთიერთკავშირის დანახვაში, რაც თავის მხრივ, ხელს შეუწყობს ამ
სტრატეგიის ტრანსფერს სხვა მასალის დამუშავების დროს.

6
საკითხავი მასალიდან გავიხსენოთ
კოგნიტური დიაგრამები
ვენის დიაგრამა
 შედარების მატრიცა
შედარების მატრიცა
  შესადარებელი თემები  
მახასიათებლები
#1 #2 #3  
         
1 მსგავსებები
 
განსხვავებები
         
2 მსგავსებები
 
განსხვავებები
         
3 მსგავსებები
 
განსხვავებები
         
4 მსგავსებები
 
განსხვავებები
კლასიფიკაციისათვის საჭირო გრაფიკული სქემები
აღწერითი პარადიგმა
დროითი თანმიმდევრობის პარადიგმა
პროცესის მიზეზშედეგობრიობის პარადიგმა
ეპიზოდის პარადიგმა
ცნების პარადიგმა
 დავალების ინსტრუქცია
o სახელმძღვანელოში მოცემული კოგნიტური დიაგრამებიდან შეარჩიეთ
შესაბამისი მიზნის მისაღწევად რელევანტური კოგნიტური დიაგრამა ;
o თითოეულმა აირჩიეთ ნებისმიერი საკითხი;
o მოსწავლის პოზიციიდან შეავსეთ მოცემული დიაგრამა;
o იმსჯელეთ რატომ შეუწყობს ხელს ეს კონკრეტული დიაგრამა დასახული
მიზნის მიღწევას;
o რა სირთულეების წინაშე შეიძლება აღმოჩნდეს მოსწავლე ამ დიაგრამით
მუშაობისას და როგორ დავაღწიოთ თავი ამ სირთულეებს.

19
სამუშაოს შესრულებისას უნდა გამოიყენოთ დასახული მიზნის შესაბამისი
კოგნიტური დიაგრამები

1.მიზანია: მოსწავლეებმა დაადგინონ

მიზეზშედეგობრივი კავშირები;
2.მიზანია: მოსწავლეებმა შეძლონ
რამდენიმე საგნის/მოვლენის შედარება-
შეპირისპირება;
3.მიზანია: მოსწავლეებმა შეძლონ
ინფორმაციის
ორგანიზება/კლასიფიცირება;
4.მიზანია: მოსწავლეებმა შეძლონ
პრობლემის გადაჭრა.
პრეზენტაცია

დრო: 5 წთ.