LOGO

ĐẠI CƯƠNG VỀ
BỆNH NHIỄM TRÙNG

PGS.TS TRẦN XUÂN CHƯƠNG

Email: xuanchuonghue@gmail.com
 LOGO
NỘI DUNG

 Tác nhân gây bệnh nhiễm trùng

 Khái niệm bệnh truyền nhiễm
 Diến tiến của bệnh truyền nhiễm
 Biểu hiện lâm sàng
 Chẩn đoán
 Dự phòng
 LOGO

www.themegallery.com Company Logo

LOGO
 TƯƠNG TÁC GIỮA VSV VÀ LOGO
CƠ THỂ NGƯỜI

Cộng sinh Ngụ sinh Ký sinh

• Sự hợp tác • Không có • Quá trình
“hai bên hại cho cơ sống và
đều có lợi”. thể, nhưng nhân lên
• VD: Các vi cũng không gây hại cho
khuẩn ở có ích lợi cơ thể.
ruột già gì. • VD: KST
tổng hợp • VD: Tụ cầu sốt rét.
vitamin K trắng trên
cho cơ thể. da.
 CÁC KHÁI NIỆM VỀ BỆNH LOGO
TRUYỀN NHIỄM
 Mang trùng
Có sự hiện diện của VSV ở người (hay vật
chủ), nhưng không gây phản ứng bất lợi cho
người.
VSV phải có khả năng bám dính vào bề mặt da
và niêm mạc
Khi điều kiện tại chỗ thay đổi, VSV xâm nhập
trở thành tác nhân gây nhiễm trùng.
Ví dụ: Tụ cầu ở da, niêm mạc mũi, E. coli trong
ống tiêu hóa...
 CÁC KHÁI NIỆM VỀ BỆNH LOGO
TRUYỀN NHIỄM
Nhiễm trùng
Là tình trạng có vi sinh vật tại vị trí trong cơ thể
mà trước đó vốn vô trùng hay không thể có được
loại vi sinh vật này ở trạng thái bình thường.
Nhiễm trùng xảy ra khi VSV vượt qua được hàng
rào da và niêm mạc, vào bên trong nội môi.
Hàng rào da và niêm mạc bị thay đổi do nhiều
yếu tố khác nhau: Xây xát, tổn thương do cơ học,
hóa học (bị ăn mòn như bỏng hóa chất), nhiệt
học (bỏng), sinh học...
 CÁC KHÁI NIỆM BỆNH TRUYỀN
LOGO
NHIỄM VỀ MẶT CỘNG ĐỒNG
Về quy mô:
Mắc từng Dịch địa
trường hợp phương lưu
đơn lẻ, rải rác hành quanh
(sporadic) năm (endemic)

Dịch bộc phát

Đại dịch
(epidemic)
 LOGO

9
Dr. KANUPRIYA CHATURVEDI
LOGO
 LOGO
Chuỗi bệnh truyền nhiễm

Tác nhân gây bệnh

=> Nơi chứa tác nhân gây bệnh
=> Đường ra của TNGB
=> Phương thức lây truyền
=> Đường vào
=> Vật chủ

www.themegallery.com Company Logo

 LOGO
CÁC KHÁI NIỆM BỆNH TRUYỀN NHIỄM

CHU TRÌNH LÂY:

Véc-tơ
truyền bệnh
Nguồn Khối cảm
lây thụ

Đường lây
 LOGO

www.themegallery.com Company Logo

 PHẢN ỨNG CỦA CƠ THỂ VỚILOGO
VI SINH VẬT GÂY BỆNH
 Hệ thống phòng vệ tự nhiên, không đặc hiệu:
Mức cơ học: Da lành, Sự luân chuyển liên tục
của các dịch cơ thể, Các phản xạ tự nhiên (ho,
hắt hơi)
Mức sinh hóa: Tính axit của dịch vị, của nước
tiểu, của dịch âm đạo, các enzym tại các dịch
nước bọt...
Mức sinh học: Các khuẩn chí, đơn nhân - đại
thực bào, hệ thống bổ thể, các cytokin như TNF,
interferon…
 PHẢN ỨNG CỦA CƠ THỂ VỚILOGO
VI SINH VẬT GÂY BỆNH
Hệ thống phòng vệ đặc hiệu:
Miễn dịch tự nhiên: Cơ thể không có thụ thể,
điều kiện thuận lợi về nội môi cho vi sinh vật
phát triển.
Miễn dịch do mắc phải : Có thể tự nhiên (đã
từng mắc bệnh hay tiếp xúc với vi sinh vật) hay
nhân tạo (chủng ngừa).
 DIỄN TIẾN VÀ PHẠM VI CỦALOGO
MỘT BỆNH NHIỄM TRÙNG

Ủ bệnh Khởi bệnh Toàn phát Lui bệnh Hồi phục

 DIỄN TIẾN VÀ PHẠM VI CỦALOGO
MỘT BỆNH NHIỄM TRÙNG
Giai đoạn ủ bệnh:
- Kể từ lúc VSV tiếp cận, xâm nhập vào cơ thể cho
đến khi có triệu chứng đầu tiên của bệnh.
- Ngưỡng số lượng vi sinh vật gây bệnh: Số lượng
vi sinh vật tối thiểu cần thiết để có thể thành công
trong quá trình xâm nhập vào cơ thể.
- Thời gian của giai đoạn ủ bệnh tùy thuộc vào
nhiều yếu tố: Độc lực vi sinh vật, phản ứng của cơ
thể, yếu tố thuận lợi.
 DIỄN TIẾN VÀ PHẠM VI CỦALOGO
MỘT BỆNH NHIỄM TRÙNG
 Giai đoạn khởi phát:
Từ khi có triệu chứng đầu tiên cho đến khi bệnh
biểu lộ đầy đủ bệnh cảnh điển hình của bệnh do
VSV đặc hiệu gây ra.
Khởi phát: Đột ngột/Từ từ.
 LOGO

Câu hỏi: SV cho biết các biểu hiện lâm

sàng thường gặp của một BN mắc bệnh
nhiễm trùng ?
 DIỄN TIẾN VÀ PHẠM VI CỦALOGO
MỘT BỆNH NHIỄM TRÙNG
Giai đoạn toàn phát:
- Kể từ khi xuất hiện một hay nhiều triệu chứng
đặc hiệu của bệnh, gợi ý đến chẩn đoán cho đến
khi có triệu chứng lui bệnh hay hồi phục.
-Lâm sàng: Thường rầm rộ, có đầy đủ các triệu
chứng của các cơ quan bị ảnh hưởng và các biến
chứng.
 DIỄN TIẾN VÀ PHẠM VI CỦALOGO
MỘT BỆNH NHIỄM TRÙNG
Giai đoạn lui bệnh:
- Các triệu chứng giảm dần.
- Là kết quả tốt của sức đề kháng tự nhiên của cơ
thể hay do can thiệp điều trị.
- Nếu không can thiệp kịp thời có thể tử vong, một
số bệnh diễn tiến kéo dài, tái phát, có thể gây biến
chứng nặng.
 DIỄN TIẾN VÀ PHẠM VI CỦALOGO
MỘT BỆNH NHIỄM TRÙNG
Giai đoạn hồi phục:
Các triệu chứng và dấu hiệu rút lui, các chức
năng cơ thể phục hồi dần rồi trở lại hoạt động
bình thường, bệnh nhân khỏe hẳn.
Thời kỳ này ngắn hay dài tùy tác nhân gây bệnh
và thể bệnh, có điều trị hay không.
Có thể tồn tại di chứng hoặc không, miễn dịch
bền hay không với bệnh đã mắc.
Tại chỗ
PHẠM VI VÀ MỨC ĐỘ LOGO
NHIỄM TRÙNG
Toàn
thân
 PHẠM VI VÀ MỨC ĐỘ LOGO
NHIỄM TRÙNG
Nhiễm trùng tại chỗ:
VSV xâm nhập được vào cơ thể, nhưng bị chặn
lại bởi sức đề kháng của cơ thể, không thể vào
hệ tuần hòan để đến các cơ quan khác xa hơn.
Thường có hiện tượng viêm nóng, đỏ, sưng,
đau tại chỗ, không kèm triệu chứng toàn thân
nặng nề.
 PHẠM VI VÀ MỨC ĐỘ LOGO
NHIỄM TRÙNG
Nhiễm trùng khu vực
Từ vị trí nhiễm trùng khu trú lan ra một khu vực
theo đường bạch huyết, các ngách của các
khoang giải phẫu của cơ thể, nhưng không vào
hệ tuần hoàn để lan toàn thân.
Có các triệu chứng nhiễm trùng tại chỗ và các
triệu chứng toàn thân.
 Nhiễm trùng toàn thân:
- Tác nhân gây bệnh theo đường máu tạo nên các
triệu chứng ở một số cơ quan và triệu chứng toàn
thân nặng nề hơn.
 KHÁI NIỆM VỀ BỆNH NHIỄMLOGO
TRÙNG MỚI NỔI VÀ TÁI NỔI
Các bệnh mới nổi:
- Những bệnh nhiễm trùng mới phát hiện. Ví dụ:
virus HIV, virus Zika, virus SFTSV...
Các bệnh tái nổi:
- Những bệnh đã từng được khống chế thành
công nhưng nay xuất hiện trở lại. Ví dụ : Bệnh tả
do chủng vi khuẩn tả O1 39, cúm H5N1, lao kháng
thuốc...
LOGO
 LOGO
YẾU TỐ THUẬN LỢI

 Sự thích nghi của các VSV (về mặt di truyền ...)

 Thay đổi sự cảm thụ của con người. Vd: suy giảm MD (đối
với HIV)
 Thay đổi thời tiết và khí hậu (liên quan các bệnh truyền
qua động vật)
 Thay đổi kinh tế, sử dụng KS trong chăn nuôi, tăng đề
kháng KS
 Nghèo đói và bất bình đẳng XH (châu Phi)
 Khủng bố sinh học (bệnh than)
 LOGO
NEW EMERGING INFECTIONS


 LOGO

Câu hỏi: SV cho biết nguyên tắc chẩn

đoán một trường hợp mắc bệnh nhiễm
trùng ?
LOGO
LOGO
LOGO
 LOGO

Câu hỏi: SV cho biết các biện pháp chủ

yếu để dự phòng các bệnh nhiễm trùng ?
LOGO
 LOGO

www.themegallery.com Company Logo

LOGO
LOGO