You are on page 1of 71

ĐẠI HỌC DUY TÂN

HỌC PHẦN

LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI 1


Giảng viên: TRẦN THỊ HẰNG
Khoa Khoa học Xã hội & Nhân văn
Email: hangtranhv3@gmail.com
Mb: 0905005715

www.duytan.edu.vn
ĐẠI HỌC DUY TÂN

CHƯƠNG 4 :
VĂN MINH ẤN ĐỘ

www.duytan.edu.vn
ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
1. SỰ KHAI SINH NỀN VĂN MINH NAM Á
1.1 Cơ sở hình thành

Ấn Độ là một bán đảo ở Nam Á, từ Đông Bắc


đến Tây Bắc có núi chắn ngang.
ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
-Ấn Độ chia làm hai miền Nam, Bắc lấy dãy núi Vinđya
làm ranh giới

-Miền Bắc Ấn Độ có hai con sông lớn là sông Ấn (Indus)


và sông Hằng (Gange).

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Xem đoạn phim về cơ sở hình thành văn minh ấn độ
https://www.phatam.com/cac-nen-van-minh-co-dai-
an-do-chu-nhan-cua-song-ngoi_969d49062.html

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Thảo luận nhóm ( 30 phút )
Cơ sở hình thành của nền văn minh Ấn Độ

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
1.2. Những thành phố lớn của thung lũng sông Ấn
-Giữa khoảng năm 2500- 1600 TCN, hai thành phố được
phát hiện ở thung lũng sông Ấn là Harappa và Hohenjo
Darro.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
-Hai thành phố này có tường bao quanh.
- Những tòa nhà làm bằng gạch nung lò đúng tiêu chuẩn

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
- Về mặt kinh tế :
+ Nông nghiệp khá tiến bộ dựa trên canh tác lúa mạch, lúa mì
và đậu...

+ Bông vải được canh tác rộng rãi và nhiều động vật được
thuần dưỡng;

+ Những sản phẩm địa phương được chuyên chở bằng thuyền
trên sông và bằng xe bò;

+ Những thành phố Harappa là các trung tâm mậu dịch quan
trọng.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
- Về mặt xã hội : giai cấp tăng lữ quyền thế thống trị
- Về mặt văn hóa :

Hình ảnh con bò có sừng dài


ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
2. XÃ HỘI ARYAN THUỞ SƠ KHAI Ở ẤN ĐỘ

2.1. Người Aryan

Người Aryan là ai ?

-Có nguồn gốc là những người chăn thả gia súc

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Thiên niên kỷ thứ 2 và 3 TCN họ tiến hành di cư

Đợt 1 : về phía Tây


vào Tiểu Á và sau
cùng là châu Âu
ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Thiên niên kỷ thứ 2 và 3 TCN
2. XÃ HỘI ARYAN THUỞ SƠ KHAI Ở ẤN ĐỘ
: 2.1. Người Aryan
t 2 -Làề một thuật ngữ ngôn ngữ học
ợ v
Đ ng -Có n gnguồn gốc là những người chăn thả gia súc
ướ ô
H ía Đ n
ế
ph ến đ và
ti an n g
Ir g lũ n
u n Ấ
th ông
s

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Sự xuất hiện của người Aryan ở Ấn Độ
- Nguyên nhân: do sự biến đối khí hậu
và những xung đột về đất chăn thả gia
súc.

-Tính cơ động và hiếu chiến của người


Aryan đã giúp họ có thể đánh bại
những dân tộc khác.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Sự xuất hiện của người Aryan ở Ấn Độ

*Vào những năm thế kỷ cuối trước CN; người Aryan đã định cư ở
Ấn Độ; tạo cơ sở cho nền văn minh ở Nam Á và sự xuất hiện của 2
tôn giáo lớn trên thế giới : Ấn Độ giáo và Phật giáo

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
2.2. Một số nét đặc trưng của người Aryan

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
* Văn hóa chiến binh Aryan
-Người Aryan không phát triển chữ viết .
-Kinh Vệ Đà xuất hiện vào thế kỷ 6 TCN

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
- Ngoại trừ vũ khí, văn minh vật chất thuở ban đầu của
người Aryan có sự suy giảm so với thời kỳ Harappa.

- Tuy nhiên, người Aryan thích âm nhạc: ca hát và nhảy


múa

- Họ cũng thích đánh bạc, đặc biệt là trò chơi xúc xắc

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
*Xã hội Aryan
-Khi tiến vào lục địa Ấn Độ

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
+Từ những xung đột và sự chinh phục các dân tộc
bản địa đã bổ sung thêm 1 nhóm thứ 4

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
+ Người Aryan tự xem mình là người chinh phục da trắng
trong biển người da đen Dasas

+Khi người Aryan định cư , sự phân chia xã hội phức tạp


hơn

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Chế độ đẳng cấp xã hội – Varna

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
-Văn hóa của những người Aryan xâm lược chú trọng nhiều vào sức
mạnh thể chất và kỹ năng chiến đấu, chiến tích anh hùng.

-Dòng dõi và thừa kế tính theo phụ hệ, thông qua dòng nam.

-Những cuộc hôn nhân 1 vợ 1 chồng là quy chuẩn, những khoản hồi môn
gồm trâu bò, thực phẩm, vật quý .. được trao cho nhà chồng.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
* Tôn giáo Aryan
-Thờ đa thần giáo – thần Indra (vị thần thủ lĩnh của người
Aryan);

-Việc thờ phụng tôn giáo có trọng tâm là lễ hiến tế động


vật và nghi thức cúng dâng thực phẩm;

-Các giáo sĩ Vệ Đà có chức năng thực hiện nghi lễ hiến tế.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
THẦN INDRA

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Thảo luận nhóm
Sự xuất hiện của người Aryan đã tác động như
thế nào đến văn minh Ấn Độ?

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
3.Các tôn giáo lớn ở Ấn Độ

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
3.1. ĐẠO BÀ LA MÔN – ĐẠO HIN ĐU (ẤN ĐỘ GIÁO)

- Bà-La-Môn là tiếng phiên âm từ tiếng Phạn: Brahma.


- Đạo Bà-La-Môn là một tôn giáo rất cổ của Ấn Độ, xuất hiện
trước thời Đức Phật Thích Ca.
- Đạo Bà-La-Môn bắt nguồn từ Vệ-Đà giáo ở Ấn Độ, một tôn
giáo cổ nhất của loài người.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
XEM PHIM VỀ ĐẠO BÀ LA MÔN TẠI ẤN
ĐỘhttps://www.youtube.com/watch?v=Lw_rTFoVslw
ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
-Đến những thế kỷ đầu của thiên kỷ I TCN, do sự phát
triển của xã hội có giai cấp;

-Và do sự không bình đẳng về đẳng cấp ngày càng sâu


sắc, từ các hình thức tín ngưỡng dân gian dần dần đã
tập hợp thành một tôn giáo lớn gọi là đạo Bàlamôn.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
-Đạo Bàlamôn là một tôn giáo không có người sáng lập,
không có tổ chức giáo hội chặt chẽ.

-Tôn giáo này thờ cúng 3 vị thần : Brama, Visnu và Siva.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
CÁC VỊ THẦN CỦA ẤN ĐỘ GIÁO

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
8 hoá thân của thần Visnu
ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
MỘT SỐ VỊ THẦN KHÁC
ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
- Tôn giáo này ủng hộ sự phân chia đẳng cấp tại Ấn Độ.

-Về mặt văn bản, đẳng cấp được đề cập đầu tiên trong Rg-
Veda, bản kinh cổ nhất của Bà La Môn giáo.

-Theo Rg-Veda thì bốn đẳng cấp đều được sinh ra từ một
nguồn, từ trên cùng cơ thể của con người sơ thủy (Purusa): Bà
La Môn được sinh ra từ miệng; Sát Đế Lợi sinh ra từ tay; Phệ
Xá sinh ra từ bắp vế; và Thủ Đà La sinh ra từ chân.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
3.2. PHẬT GIÁO

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
3.2. PHẬT GIÁO
a. Sự ra đời và quá trình phát triển
Ra đời tại vùng đất Nepal ngày nay vào thế kỷ VI TCN.
- Phật : tiếng Phạn là Buddha, nghĩa là sáng suốt,giác ngộ.
Người sáng lập: Thái tử Tất Đạt Đa (Gautama Siddhartha), được
suy tôn là Thích Ca Mâu ni

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Khu vườn Lâm Tỳ Ni – Nơi Đức Phật chào đời

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Đại Giác Ngộ tự Mahabodhi là một bảo tháp Phật giáo nằm ở Bodh Gaya, bang Bihar, Ấn Độ
nơi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni thành đạo.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
b. Giáo lý
Nội dung chủ yếu của học thuyết Phật giáo được tóm tắt
trong câu nói sau đây của Phật Thích ca:

"Trước đây và ngày nay ta chỉ lý


giải và nêu ra cái chân lý về nỗi
đau khổ và sự giải thoát khỏi nỗi
đau khổ. Cũng như nước đại dương
chỉ có một vị là mặn, học thuyết
của ta chỉ có một vị là cứu vớt“

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Một số nội dung cơ bản
Tứ diệu đế“ (4 chân lý huyền diệu)
-Đó là: khổ đế, tập đế, diệt đế, đạo đế.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
 Khổ đế:
- Sinh khổ
- Lão khổ
- Bệnh khổ

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
- Tử khổ

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
- Ái biệt ly khổ

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
- Sở cầu bất đắc khổ

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
- Oán tăng hội khổ

- Ngũ uẩn khổ

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
 Tập đế: Nguyên nhân tạo ra sự khổ
- Do Thập căn: Tham, Sân, Si, Mạn,
Nghi, Thân tín, Biên kiến, Kiến thủ,
Giới cấm thủ, Tà kiến.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
 Diệt đế: chân lý nói về sự cần phải diệt hết những nguyên nhân gây
đau khổ
- Diệt trừ vô minh để trí tuệ bừng sáng, không còn tham dục và kéo theo
những hành động tạo nghiệp, tu tập theo chính đạo để đạt đến giải
thoát.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
 Đạo đế: Chân lý nói về con đường và cách thức để diệt khổ, đạt tới
cõi Niết bàn
- 8 con đường tiêu diệt nguyên nhân của Khổ (Bát chánh đạo):

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
 Về duyên khởi
- Mọi sự vật hiện tượng đều dựa vào những điều kiện nhất định mà thành, một sự vật hiện tượng không phải do một mà
do nhiều duyên khởi
-> Mọi sự vật hiện tượng trong vũ trụ được tạo ra từ các phần tử bé nhỏ nhất của vũ trụ, gọi là bản thể chứ không phải
do một đấng thiêng liêng nào tạo ra.
- Đời người được cấu thành bởi 12 nhân quả, hoặc điều kiện, gọi là Thập nhị nhân duyên.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
 Vô thường:
 Là sự thường xuyên biến đổi của vũ trụ, tạo vật, con người;
 Các sự vật hiện tượng luôn luôn vận động, biến hóa theo một quá
trình: Sinh - Trụ - Dị - Diệt, hoặc Thành - Trụ - Hoại – Không;
 Đối với con người là Sinh – Lão – Bệnh – Tử.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
 Vô ngã:
 Không có con người hay sự vật nào tồn tại một cách độc lập;
 Mọi sự vật hiện tượng chỉ là sự “giả hợp” do nhân duyên hòa hợp
mà thành, phút chốc lại diệt, không tồn tại chủ thể (vô ngã).

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
 Về nhân quả, luân hồi, nghiệp báo
 Nhân – Quả: Mọi hoạt động của con người (thân, khẩu, ý) đều để lại
một kết quả nhất định, trong đó nhân có trước quả và quả phụ thuộc
vào nhân.
 Luân hồi:
- Khi con người tạo ra nghiệp dữ, nghiệp ác, họ sẽ phải lệ thuộc vòng
sinh tử (luân hồi)
-> Muốn thoát khỏi vòng sinh tử (Không sinh, không diệt) phải tích tụ
đủ nghiệp thiện.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
 Về nhân quả, luân hồi, nghiệp báo
 Nghiệp báo: Tùy thuộc vào việc con người tạo ra nguyên nhân thế
nào mà họ được lãnh nhận quả tương xứng.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
c. Quá trình phát triển Phật giáo
 Khi Đức Phật còn tại thế: đạo Phật từng bước lan rộng khắp Ấn
Độ;
 Khi Đức Phật qua đời, đạo Phật dần phát triển ra bên ngoài, hình
thành hai phái lớn: Đại Thừa và Tiểu Thừa;
 Đến thế kỷ thứ III, khi Ấn Độ giáo xuất hiện, vai trò của Phật giáo
giảm sút;
 Từ thế kỷ VIII, Phật giáo càng suy tàn khi Hồi giáo du nhập vào
Ấn Độ, lúc này Phật giáo phát triển khá mạnh ra bên ngoài, trở
thành một tôn giáo thế giới;
 Từ giữa thế kỷ XX đến nay, Phật giáo phát triển ra nhiều châu lục,
quốc gia trên thế giới với khoảng 545 triệu tín đồ (2020).

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Sự lan truyền của Phật giáo

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
-Phật giáo phát triển nhất tại Ấn Độ dưới thời kỳ
của Asoka Maurya

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Sự phát triển của Phật giáo dưới thời kỳ của Asoka

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Xem phim về vua Asoka
https://www.youtube.com/watch?v=YT3b1FOksvY

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Thảo luận nhóm ( 30 phút )

Nguyên nhân dẫn đến sự suy yếu của Phật giáo tại
Ấn Độ
Zalo.me/g/ekjfvi860

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
Trò chơi ôn lại kiến thức các phần ( 15 phút )
1.

Theo người Ai Cập cổ đại, biểu tượng này chỉ số bao


nhiêu ?

2. Đền thờ của người Sumer ( Lưỡng Hà ) được gọi là


gì ?

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
3. Văn minh Ấn Độ gắn liền với những dòng sông nào ?

4. Theo người Ai Cập cổ đại, kim tự tháp là gì ?

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
5. Đây là vị thần nào trong tôn giáo của người Ai Cập cổ
đại ?

6. Đạo Bà la môn thờ những vị thần chính nào ?

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
7. Những thành phố nào xuất hiện đầu tiên ở lưu vực sông
Ấn ?

8. Kể tên 4 đẳng cấp trong hệ thống đẳng cấp varna ở Ấn


Độ.

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
9. Hình này là biểu tượng cho vị thần nào ở trong tôn giáo
Ai Cập ?

10.Công trình kiến trúc này có tên là gì ? Do ai xây dựng ( 1


trong 7 kỳ quan thế giới cổ đại ở Hy Lạp )

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn
CÂU HỎI CUỐI CHƯƠNG

Câu 1 : Nguyên nhân dẫn đến sự hình thành của đạo Phật ?
Câu 2 : Đạo Bà La Môn đã ảnh hưởng đến chế độ phân chia
giai cấp ở Ấn Độ như thế nào ?

ĐẠI HỌC DUY TÂN – DUY TAN UNIVERSITY www.duytan.edu.vn www .dtu.edu.vn www.duet.vn

You might also like