Chương 2

Ph©n tÝch cÇu vµ

cung
 Giíi thiÖu

Trong những năm gần đây các công ty khai

thác điểm đỗ xe thấy có sự thiếu hụt chỗ
đậu xe tại các quận nội thành Hà Nội. Điều
kiện thị trường nào là nguyên nhân làm
tăng liên tục sự thiếu hụt đó?

Slide 4-2
 Môc ®Ých nghiªn cøu

 Th¶o luËn nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ

hÖ thèng gi¸

 §¸nh gi¸ nh÷ng ¶nh h­ưëng lªn gi¸ vµ l­ưîng

c©n b»ng trªn thÞ tr­ưêng khi cÇu vµ cung
thay ®æi

 HiÓu ®­ưîc chøc n¨ng cña gi¶ c¶

Slide 4-3
 Môc ®Ých nghiªn cøu

 Gi¶i thÝch ¶nh h­ưëng cña gi¸ trÇn

 Gi¶i thÝch ¶nh h­ưëng cña gi¸ sµn

 M« t¶ hµng lo¹t c¸ch thøc can thiÖp cña

ChÝnh phñ vµo thÞ tr­ưêng

Slide 4-4
 Néi dung

 Hệ thống giá

 Thị trường và trao đổi

 Thay đổi cầu và cung

 Giá linh hoạt và điều chỉnh

 Chức năng điều tiết của giá

Slide 4-5
 Néi dung

 Chính sách kiểm soát giá của Chính phủ

 Chính sách kiểm soát tiền thuê

 Giá sàn trong nông nghiệp

 Giá sàn trong thị trường lao động

 Hạn chế sản lượng

Slide 4-6
 B¹n cã biÕt r»ng...

 Thiếu hụt vắc xin tiêm phòng cúm phát

sinh trong năm 2003?

 Sự dư thừa và thiếu hụt có thể quan sát

đư­ợc ở nhiều thị trường khác nhau?

 Mô hình cung - cầu có thể giải thích

được nhiều trường hợp về sự khác biệt
giữa lượng cung và lượng cầu?
Slide 4-7
 HÖ thèng gi¸

 Hệ thống giá (hệ thống thị trường)

– Là một hệ thống kinh tế phân bổ các

nguồn lực dựa trên mức giá được xác
định thông qua quan hệ giữa cung và cầu

– Tín hiệu giá cho biết cái gì tương đối khan

hiếm và cái gì tương đối sẵn có

Slide 4-8
 ThÞ tr­ưêng vµ trao ®æi

 ThÞ tr­ưêng
– NhÊn m¹nh vµo trao ®æi tù nguyÖn
– X¸c ®Þnh giíi h¹n trao ®æi
– Trao ®æi thuËn lîi

Slide 4-9
 ThÞ tr­ưêng vµ trao ®æi

 Chi phÝ giao dÞch

– Nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn trao ®æi
– VÝ dô
• Gi¸ ®i mua s¾m
• X¸c ®Þnh chÊt l­ưîng
• X¸c ®Þnh sù tin cËy
• DÞch vô cã s½n
• Chi phÝ th¶o hîp ®ång

Slide 4-10
 ThÞ tr­ưêng vµ trao ®æi

 Vai trß cña trung gian

– Ng­ưêi trung gian hoÆc ng­ưêi m«i giíi sÏ gi¶m
chi phÝ giao dÞch th«ng qua cung cÊp th«ng
tin cho ngư­êi mua vµ ng­ưêi b¸n.
– VÝ dô
• Ngư­êi m«i giíi bÊt ®éng s¶n
• Ng­ưêi m«i giíi chøng kho¸n
• Cöa hµng ký göi
• §¹i lý xe « t«

Slide 4-11
 ThÞ tr­ưêng vµ trao ®æi

 Quan s¸t
– ViÖc tiªu dïng trªn Internet phô thuéc vµo sù
minh b¹ch cña c¸c ®¹i lý b¸n hµng ho¹t ®éng
nh­ư ngư­êi m«i giíi

 C©u hái
– Lµm thÕ nµo t¨ng sè l­ưîng c¸c trang web ®Ó
t¸c ®éng ®Õn thÞ tr­ưêng tiÒm n¨ng ®èi víi
dÞch vô mua - b¸n trªn m¹ng?
Slide 4-12
 Thay ®æi cung vµ cÇu

 Thay ®æi trong cung vµ cÇu sÏ ph¸ vì

tr¹ng th¸i c©n b»ng

 Gi¸ vµ l­ưîng trªn thÞ tr­ưêng sÏ ®iÒu

chØnh ®Õn ®iÓm c©n b»ng míi

Slide 4-13
 DÞch chuyÓn cung vµ cÇu:
X¸c ®Þnh kÕt qu¶
CÇu t¨ng vµ cung kh«ng thay ®æi

E1
P1

D1

Q1
H×nh 4-1 Slide 4-14
 DÞch chuyÓn cung vµ cÇu:
X¸c ®Þnh kÕt qu¶
CÇu t¨ng vµ cung kh«ng thay ®æi

E2
P2 Gi¸ vµ lư­îng c©n
E1 b»ng t¨ng lªn thµnh
P2 vµ Q2
P1

D1 D2

Q1 Q2
H×nh 4-1 Slide 4-15
 DÞch chuyÓn cung vµ cÇu:
X¸c ®Þnh kÕt qu¶
CÇu gi¶m vµ cung kh«ng ®æi

S
E1 T¹i gi¸ P1 l­ưîng cung
P1 lín h¬n l­ưîng cÇu -
xuÊt hiÖn sù d­ư thõa.

D1

D2

Q2 Q1
H×nh 4-1 Slide 4-16
 DÞch chuyÓn cung vµ cÇu:
X¸c ®Þnh kÕt qu¶
CÇu gi¶m víi cung kh«ng ®æi

S
E1
Gi¸ vµ l­ưîng c©n
P1 b»ng gi¶m xu«ng P3
vµ Q3
E3
P3

D1

D3

Q3 Q1
H×nh 4-1 Slide 4-17
 DÞch chuyÓn cung vµ cÇu:
X¸c ®Þnh kÕt qu¶
Cung t¨ng vµ cÇu kh«ng ®æi

S1

E1
P1

Q1
H×nh 4-1 Slide 4-18
 DÞch chuyÓn cung vµ cÇu:
X¸c ®Þnh kÕt qu¶
Cung t¨ng vµ cÇu kh«ng ®æi

S1 Gi¸ c©n b»ng gi¶m

xuèng P2 vµ l­ưîng c©n
b»ng t¨ng lªn Q2
S2
E1
P1
E2
P2

Q1 Q2
H×nh 4-1 Slide 4-19
 DÞch chuyÓn cung vµ cÇu:
X¸c ®Þnh kÕt qu¶
Cung gi¶m vµ cÇu kh«ng ®æii

S3
T¹i gi¸ P1 lư­îng cÇu
S1
lín h¬n lưîng cung-
xuÊt hien sù thiÕu
E1 hôt
P1

Q2 Q1
H×nh 4-1 Slide 4-20
 DÞch chuyÓn cung vµ cÇu:
X¸c ®Þnh kÕt qu¶
Cung gi¶m vµ cÇu kh«ng ®æi

S3
Gi¸ c©n b»ng t¨ng lªn
E3 S1 P3 vµ l­ưîng c©n b»ng
P3 gi¶m xuèng Q3
E1
P1

Q3 Q1
H×nh 4-1 Slide 4-21
 Thay ®æi cung vµ cÇu

 Tóm tắt
– Cầu tăng làm tăng giá và lưượng cân bằng.
– Cầu giảm làm giảm giá và lưượng cân bằng.
– Cung tăng sẽ làm giá cân bằng giảm và
lượng cân bằng tăng.
– Cung giảm sẽ làm giá cân bằng tăng và
lượng cân bằng giảm.

Slide 4-22
 Thay ®æi cung vµ cÇu

 Khi c¶ cung vµ cÇu ®Òu dÞch chuyÓn

– §ång thêi c¶ cung vµ cÇu thay ®æi sÏ g©y
khã kh¨n trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ vµ l­ưîng
c©n b»ng
– T¸c ®éng ®ã phô thuéc vµo møc ®é dÞch
chuyÓn cña mçi ®ư­êng như­thÕ nµo
– C¶ gi¸ vµ l­ưîng c©n b»ng sÏ khã x¸c ®Þnh

Slide 4-23
 Thay ®æi cung vµ cÇu

 Khi c¶ cung vµ cÇu ®Òu t¨ng

– Kh«ng x¸c ®Þnh ®­ưîc thay ®æi gi¸
– S¶n l­ưîng sÏ t¨ng

 Khi c¶ cung vµ cÇu ®Òu gi¶m

– Kh«ng x¸c ®Þnh ®­ưîc thay ®æi gi¸
– S¶n l­ưîng sÏ gi¶m

Slide 4-24
 Cung vµ cÇu ®Òu t¨ng

S S
S1
E2
S1 P2
E1 E1
P1 E2 P1
P2

D1
D1
D D

Q1 Q2 Q1 Q2
Slide 4-25
 Thay ®æi cung vµ cÇu

 Khi cung gi¶m vµ cÇu t¨ng

– Gi¸ sÏ t¨ng
– S¶n lư­îng kh«ng x¸c ®Þnh

 Khi cung t¨ng vµ cÇu gi¶m

– Gi¸ sÏ gi¶m
– S¶n l­ưîng kh«ng x¸c ®Þnh

Slide 4-26
Gi¸ linh ho¹t vµ ®iÒu chØnh nhanh

 Linh ho¹t vµ ®iÒu chØnh gi¸n tiÕp

– ChÊt l­ưîng
– DÞch vô
– Gi¶m gi¸

Slide 4-27
Gi¸ linh ho¹t vµ ®iÒu chØnh nhanh

 Điều chỉnh nhanh

– Các đặc tính của thị trường ảnh hưởng
đến sự điều chỉnh nhanh
– Các thị trường có thể cường điệu hoá quá
trình điều chỉnh

Slide 4-28
 VÝ dô:
T¹i sao gi¸ gç d¸n t¨ng cao?

 Cung gi¶m do nhiÒu ng­ưêi b¸n gç xÎ

chuyÓn sang kinh doanh mÆt hµng kh¸c
vµ sù chËm trÔ trong viÖc thu ho¹ch gç
do thêi tiÕt xÊu.

 CÇu t¨ng do tiªu dïng tư­ nh©n vµ ChÝnh

phñ mua cho quèc phßng.

Slide 4-29
 Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt cña gi¸ c¶

 Khi xuÊt hiÖn d­ư thõa hoÆc thiÕu hôt

th× gi¸ sÏ ®iÒu chØnh theo h­ưíng tu©n
theo thÞ trư­êng tù do.

 Sù ®iÒu chØnh nµy gäi lµ chøc n¨ng

®iÒu tiÕt cña gi¸ c¶.

Slide 4-30
 Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt cña gi¸ c¶

 Khi gi¸ kh«ng thÓ ®iÒu chØnh th× sÏ x¶y

ra sù ®iÒu chØnh phi gi¸
– §iÒu chØnh th«ng qua xÕp hµng
– §iÒu chØnh th«ng qua b¸n vÐ
– §iÒu chØnh th«ng qua tem phiÕu

Slide 4-31
 Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt cña gi¸ c¶

 Vai trß cèt yÕu cña sù ®iÒu chØnh

– Do khan hiÕm nªn ph¶i cã sù ®iÒu chØnh
– Chóng ta ph¶i lùa chän c¬ chÕ ®iÒu chØnh:
gi¸ hoÆc phi gi¸
– §iÒu chØnh gi¸ lµ hiÖu qu¶ nhÊt
• H¬n n÷a, thư­¬ng m¹i sÏ kh«ng x¶y ra nÕu lµm cho
ngư­êi nµo ®ã gi¶m lîi Ých

Slide 4-32
 Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt cña gi¸ c¶

 C©u hái ®Æt ra

– NÕu ®iÒu chØnh gi¸ lµ hiÖu qu¶ nhÊt th×
gi¸ cã ph¶i lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó ®iÒu chØnh?

Slide 4-33
ChÝnh s¸ch kiÓm so¸t gi¸ cña ChÝnh
phñ

 KiÓm so¸t gi¸

– ChØnh phñ ®Æt gi¸ cao nhÊt hoÆc nhá nhÊt

 Gi¸ trÇn (PC)

– Lµ møc gi¸ tèi ®a hîp ph¸p

 Gi¸ sµn (PF)

– Lµ møc gi¸ tèi thiÓu hîp ph¸p
Slide 4-34
 ThÞ tr­ưêng tù do
P
S
CS

P* E

PS D

Q
Q*
Slide 4-35
 Gi¸ trÇn
P
S
CS
DWL

P* E

PC

D
PS

Q
QS Q* QD
Slide 4-36
 Gi¸ sµn
P
S
CS
DWL
PF

P* E

D
PS

Q
QD Q* QS
Slide 4-37
ChÝnh s¸ch kiÓm so¸t gi¸ cña ChÝnh
phñ

 C¸c c¸ch ®iÒu chØnh phi gi¸

– Mäi ph­ư¬ng ph¸p sö dông ®Ó ®iÒu chØnh sù
khan hiÕm hµng ho¸ ®­ưîc gäi lµ kiÓm so¸t
gi¸

 ThÞ tr­ưêng chî ®en

– Lµ thÞ tr­ưêng trong ®ã viÖc kiÓm so¸t gi¸
hµng ho¸ ®­ưîc gi¶i quyÕt t¹i møc gi¸ bÊt hîp
ph¸p cao h¬n

Slide 4-38
 VÝ dô:
ThiÕu hôt Vaccine

 ChÝnh phñ quy ®Þnh cÇn ph¶i duy tr×

mét tû lÖ vaccine cho trÎ con vµ ph¶i ®ưîc
b¸n víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ thÞ trưêng.

 KÕt qu¶ lµ c¸c c«ng ty d­ưîc phÈm c¾t

gi¶m s¶n l­ưîng trong viÖc s¶n xuÊt
vaccine.

Slide 4-39
ChÝnh s¸ch kiÓm so¸t gi¸ thuª nhµ

 Chøc n¨ng cña gi¸ thuª nhµ

– Thóc ®Èy viÖc duy tr× tÝnh hiÖu qu¶ vµ
x©y dùng nhµ cöa
– Ph©n bæ nhµ cöa hiÖn cã
– §iÒu chØnh viÖc sö dông nhµ

Slide 4-40
ChÝnh s¸ch kiÓm so¸t gi¸ thuª nhµ

 KiÓm so¸t tiÒn thuª vµ x©y dùng

– Sù kiÓm so¸t kh«ng khuyÕn khÝch x©y dùng
• Víi tû lÖ 16% nhµ bá kh«ng vµ kh«ng kiÓm so¸t,
Dallas hiÖn nay ®· x©y dùng ®­ưîc 11.000 c¨n hé
míi ®Ó cho thuª.
• Víi tû lÖ 1.6% nhµ bá kh«ng vµ bÞ kiÓm so¸t,
San Francisco hiÖn nay chØ x©y dùng ®­ưîc 2.000
c¨n hé míi ®Ó cho thuª.

Slide 4-41
ChÝnh s¸ch kiÓm so¸t gi¸ thuª nhµ

 Ai được lợi và ai chịu thiệt từ việc kiểm

soát tiền thuê?
– Người chịu thiệt
• Chủ sở hữu tài sản
• Người có thu nhập thấp
– Người được lợi
• Người có thu nhập cao

Slide 4-42
 Gi¸ sµn trong n«ng nghiÖp

 C©u hái ®Æt ra

– Lµm thÕ nµo ChÝnh phñ gi÷ ®­ưîc gi¸ kh«ng
gi¶m?
– Ai ®­ưîc hư­ëng lîi tõ viÖc trî gi¸?

Slide 4-43
 Hạn chế sản lượng

 Ng¨n cÊm quyÒn së h÷u hoÆc thư­¬ng m¹i

hµng ho¸ như­:
– Néi t¹ng con ng­ưêi
– Ma tuý
– Sè l­ưîng gi­ưêng bÖnh viÖn

Slide 4-44
 H¹n chÕ s¶n l­ưîng

 LÖnh cÊm cña ChÝnh phñ hoÆc yªu cÇu vÒ

giÊy phÐp
– Mét sè hµng ho¸ kh«ng thÓ mua b¸n mét c¸ch hîp
ph¸p; mét sè kh¸c ph¶i cã giÊy phÐp.

 H¹n ng¹ch nhËp khÈu

– H¹n chÕ cung b»ng c¸ch ng¨n cÊm nhËp khÈu nhiÒu
h¬n l­ưîng hµng ho¸ ®Æc thï nµo ®ã trong giai ®o¹n
mét n¨m.

Slide 4-45
 VÝ dô vÒ chÝnh s¸ch:
H¹n ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may

 §©y lµ lÖnh cÊm hîp ph¸p vÒ l­ưîng hµng

dÖt may vµ c¸c s¶n phÈm thªu trang trÝ
nhËp khÈu hµng n¨m vµo Mü.

 Sè l­ưîng hµng ho¸ nµy lµ s¶n phÈm ®Æc

trư­ng cña b¶n th©n n­ưíc Mü.

Slide 4-46