UÇAK SİSTEMLERİ II

ATA 29 Hydraulics
Hidrolik Sistem Tanımı ve Sistem Yapısı
• Kapalı bir kaptaki sıvı üzerine bir kuvvet
uygulandığında oluşan basınç, sıvı tarafından içinde
bulunduğu kabın cidarlarına her yönde eşit olacak
şekilde iletilir.
• Yani basınç sabittir (hidrolik sıvılar pratikte
sıkıştırılamazlar). Bu prensipten yararlanılarak hidrolik
sistemler ve hidrolik sistemlerle çalışan makineler
geliştirilmiştir.
• Hafif uçaklarda yaygın olarak
kullanılırlar. En yaygın tipi MIL-H-
5606’dır.
• Kırmızı renklidir.
• İyi yağlayıcılık ve korozyon önleme
özellikleri vardır.
• Sızdırmazlık elemanı olarak sentetik
kauçuktan yapılmış contalar (synthetic
neoprene rubber) kullanılır.
• Solunması ve teması tehlikelidir.
• Bu yağlar yanıcıdır
• Fosfat ester bazlı yağlardır.
• Modern uçaklarda kullanılırlar.
• Yeşil veya mor olabilirler.
• Ancak çoğunlukla mor renklidirler.
• Yüksek basınç ve sıcaklığa dayanıklı
yağlardır.
• Alev alma noktaları 270 °C’ye kadar
çıkabilir.
• Skydrol ve Hyjet gibi çeşitleri vardır.
• Sızdırmazlık elemanı olarak EPR
(etilene propilen rubber) contalar
kullanılır. Solunması ve teması
tehlikelidir.
• Bu yağların yanıcılığı düşüktür.
1. Güç iletebilmelidir. Yani sıkıştırılamaz olmalıdır.
2. Viskozitesi değişmemelidir.
3. Değişik atmosfer koşullarına dayanabilmelidir.
4. Metal yüzeylerde bir film tabakası oluşturarak
sızdırmazlık sağlamalıdır.
5. Yağlayıcılık özelliği olmalıdır.
6. Yanıcı olmamalıdır. Tutuşma sıcaklığı yüksek
olmalıdır (100 derece’nin üzerinde).
7. Ucuz olmalı; bunun yanı sıra kolaylıkla temin
edilip, depolanabilmelidir.
8. Isıl genleşmesi uygun olmalıdır (Buharlaşma
direnci yüksek).
9. Kimyasal kararlılığa sahip olmalıdır. Sistemin
yapısında kimyasal reaksiyona neden
olmamalıdır (korozyon direnci yüksek).
10. Oksitlenmeye direnç göstermelidir. Hidrolik
sıvının oksitlenmesi, sıvı içindeki
hidrokarbonların oksijenle reaksiyona girmesi
sonucunda oluşur. Bu olay sıvının içerisinde
çamurumsu veya sakızımsı tortular meydana
getirir. Oksidasyon, yüksek sıcaklıklarda daha
çabuk oluşur.
11. Hidroskopik özelliği uygun olmalıdır.
https://www.youtube.com/watch?v=Vww8YsSZBZg&ab_channel=ChestertonEMEAMarketing
https://www.youtube.com/watch?v=IR2T85yyKZo&ab_channel=SystemSeals
• İki çeşittir. Statik elemanlar, hareketsiz
parçalarda (borularda) kullanılır ve
CONTA adını alır.
• Dinamik elemanlar ise hareketli
parçalar arasında (pistonlar) kullanılır
ve KEÇE adını alır.
• Bu elemanlar kullanılacakları yere göre
O-ring, V-ring, U-ring ya da D-ring
şeklinde olabilirler.
 Hidrolik sıvı enerjisini kullanarak doğrusal, dairesel ya da açısal hareketler üretmek için kullanılan içi akışkan dolu
sistemlere denir. Şekil 2.5’de hidrolik sistemlerde kullanılan enerji kaynakları verilmiştir.
1. Ana uçuş kontrol yüzeyleri (aileron, rudder, elevator,
stabilator, roll spoiler).
2. Yüksek taşıma tertibatları (flaplar, slatlar).
3. İniş takımları açma kapama mekanizması.
4. İniş takımları tekerlek frenleri.
5. Kargo kapılarının ya da gövde altı kapaklarının açılıp
kapanması.
6. Aerodinamik frenler.
7. Burun tekerleği döndürme mekanizması (nose wheel
steering).
8. Ters tepki (thrust reversers) sistemleri: Egzoz
gazlarının yönü ters çevrilerek, inişlerde (özellikle
buzlu pistlerde) frenleme sağlar.
9. Stand-by generatörleri (acil durumlarda) çalıştırmak
için.
10. Egzoz lülesi kesit alanının değiştirilmesi.
11. Kompresör stall’unun önlenmesinde, kompresör pal
açılarının değiştirilmesi.
 Kosta Rika dan Guatemala ya giden bir B-757 kargo
uçağı 11000-13000 feet irtifalarda sol hidrolik arızası
meydana geliyor.
Not: Bu uçakta left, right ve center hidrolik sistemi
B-757
vardır.
Bu durumda LEFT TR açılmazken Right TR açılmaktadır.
Bu durumdan dolayı uçak sağına doğru dönerek
pistten çıkmaktadır.
Left Ground Spoiler açılmadığı için durma mesafesi
uzamıştır

https://www.youtube.com/watch?v=6yM7MXGI2iA&ab_channel=Emre%C3%96zel