Bosna savaşı

Hazırlanan
Faris Avdanovic
Bosna Savaşı, Bosna-Hesek`te 6
Nisan 1992 tarihinden 14 Eylül 1995 tarihine kadar
sürmüş olan bir savaşır. Üç yıldan fazla süren
bu savaş sırasında 200.000 kadar insan öldürülmüş,
2 milyon kadar insan da yerini yurdunu terketmek
zorunda kalmıştır. Yakın tarihimizin en karanlık
sayfalarından biri olan bu savaş sırasında ölenlerin
200.000 kadarı Boşnak halkına ait olup bu halk
dünyanın gözleri önünde sistematik bir soykırıma tabi
tutulmuştur.
 Savaşın başlaması
 I. Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan Yugoslavya Devleti 3 değişik din
(Ortodoksluk, Katolıklık ve İslam) ve çok sayıda etnik grubu biraraya
getiren bir ülkeydi. II. Dünya Savaşı`ndan sonra Sovyet blokunda yerini
alan bu devlet Josip Tito`nun kuvvetli kişiliği altında uzun süre birliğini
korudu. Tito`nun politikası zamanla Sovyetler Birliği`nden daha bağımsız
bir hale geldi. 1980 yılında Tito`nun ölümü ve 1990 yılında
da Sovyet blokunun parçalanmağa başlamasıyla birbirinden farklı etnik
grupları Yugoslavya içinde birarada tutmak imkansız hale geldi. 25
Haziran 1991`de Slovenya ve Hırvatistan bağımsızlıklarını ilan
ettiler. Eylül 1991`de de Makedonya bağımsızlığını ilan etti. Şubat-
Mart 1992`de Bosna-Hersek Devleti ülke çapında bağımsızlık ilan edilmesi
konusunda bir referandum yaptı. Bosnalı Sırpların çoğunun boykot ettiği bu
referandum bağımsızlığın kabul edilmesiyle sonuçlandı. 5
Nisan 1992`de Bosna-Hersek hükümeti bağımsızlığını ilan etti. 6 Nisan`da
da ABD ve Avrupa ülkeleri Bosna-Hersek`in bağımsızlığını tanıdılar.
 Bu sonuçtan memnun olmayan Bosnalı Sırplar, Republika
Srpska (``Bosna Sırp Cumhuriyeti``)`ni ilan ederek Bosna-
Hersek`ten ayrıldıklarını açıkladılar. Sonra da Bosnalı Sırplar
kendilerine olabildiğince fazla miktarda toprak kazanmak için
Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç ve Genelkurmay
Başkanı Perisiç`in desteği ile Bosna-Hersek`te etnik arındırma
çalışmalarına başladılar. Bosna Sırp Cumhuriyeti ve Sırp
Demokrat Partisi (SDS) Başkanı olan eski bir psikiyatri
doktoru Radovan Karadziç ve General Ratko Mladiç`in
öncülüğündeki Sırplar Bosna
Hersek`teki Boşnak ve Hırvat nufüsu acımasızca öldürerek ülkeyi
Sırplaştırma amacı güdüyorlardı. Sırplar Eski Yugoslavya
ordusunun asker ve teçhizatları devraldıkları için büyük bir
avantaja sahiptiler. Ayrıca Yugoslavya Devlet
Başkanı Miloseviç bütün dünyanın eleştirilerine rağmen savaş
boyunca bir yandan gizli bir yandan da açık bir şekilde Bosnalı
Sırplara stratejik ve askeri destek vermeğe devam etti.
Yugoslavya Devlet Sırp Demokrat
Başkanı General Partısı Başkanı
Slobodan Milošević Ratko Mladić Radovan Karadzić
 Savaşın sürecinde Bosna topraklarında yer alan Srebrenista,
Vişegrad ve Foça şehirlerine işgal amaçlı saldırılar
düzenlenmiştir. Sırp kuvvetleri ile Yugoslavya Ordusu
ilerleyişini Sarajevo ve ardından Mostar taraflarına
sürdürmüştür.
 Savaşın bu sürecindeki en önemli olaylarından biri yaşanan
katliamlardır. Boşnakların Srebrenista’yı kaybetmesi ile savaşın
seyirini değiştirecek Srebrenista Soykırımı gerşekleşmiştir. Sırp
milli güclerinin 1992 senesinde Srebrenista ve çevresinde
Bosnalı halka yaptıkları işkenceler sonrası NATO ve Birleşmiş
Milletler de savaşa dahil oldu. Böylece Nato ve Birleşmiş
Milletler tarafından Sırplara ve Yugoslavya’ya çeşitli ambargo ve
yaptırımlar uygulanmıştır. Her ne kadar savaş sırasında ambargo
uygulanmış olsa da Rusya’nın Sırp Cumhuriyeti hükümetine
sağladığı yardımlardan dolayı Sırp kuvvetleri Bosna’daki
ilerleyişini sürdürdü. 1995 senesinde Srebrenista’da yaklaşık
olarak 8000 ceset bulunmuştur.
Savaşın bitmesi
Bosna savaşı, Dayton antlaşması ile 1995 senesinde son
bulmuştur. Savaşın bitimi ile Bosna Hersek
Cumhuriyeti resmi olarak kurulmuştur. Bosna
Hersek’in kurulmasına rağmen karmaşık bir devlet
sistemi kurulmuştur.
ARZ EDERİM