Աքսիոմներ

Ի՞ՆՉ Է ԱՔՍԻՈՄԸ

Աքսիոմ են կոչվում այն հիմնական

դրույթները, որոնք ընդունվում են որպես
ելակետային: Այսինքն՝ աքսիոմը չի
սահմանվում։

«Աքսիոմ» բառը ծագել է հունարեն աքսոս

բառից, որը նշանակում է արժեքավոր
գաղափար, այն ինչ համարվում է ակնհայտ:

Մ.թ.ա III դարում Էվկլիդեսը

երկրաչափությունը դրեց աքսիոմատիկ հիմքի
 Աքսիոմներն ըստ տարբերվող
իմաստների

Ոչ
Տրամաբանական տրամաբանական

Դրանք պնդումներ են, Սրանք սահմանում

որոնք ենթադրում են, են մասնակի
որ ճիշտ են այն մաթեմատիկական
տրամաբանության տիրույթի
տիրույթով, որը հատկությունները
նրանք սահմանում են։
 Հարթաչափություն և
տարածաչափություն
Հարթաչափություն Տարածաչափություն
երկրաչափության այն տարրական
բաժինն է, որն երկրաչափության բաժին է,
ուսումնասիրում է մեկ որն ուսումնասիրում է
հարթության պատկանող տարածական պատկերների
պատկերների հատկությունները, ի
հատկությունները։ Այսինքն՝ տարբերություն
պատկերները հարթաչափության, որն
ուսուասիրվում են ուսումնասիրում է
հարթության վրա: հարթության մեջ գտնվող
պատկերների
հատկությունները :
Երկրաչափական պատկերների հատկությունների մասին
որոշ պնդումներ համարվում են որպես սկզբնական
դրույթներ: Դրանք ընդունվում են առանց ապացուցման, և
դրանց հիման վրա էլ ապացուցվում են թեորեմները:

Հարթաչափություն Տարածաչափություն

Ուղիղ, հատված, Ուղիղները և

ճառագայթ, անկյուն, հարթությունները
եռանկյուն, քառակուսի, տարածության մեջ,
շեղանկյուն, ուղղանկյուն, երկնիստ անկյուն,
զուգահեռագիծ, սեղան, զուգահեռանիստ, պրիզմա,
բազմանկյուն, շրջանագիծ և բուրգ, գլան, կոն, գնդային
շրջան, վեկտորներ ու մակերևույթ և գունդ,
կոորդինատներ: համակցված մարմիններ:
Հարթաչափության աքսիոմներ

1. Յուրաքանչյուր ուղղի պատկանում է առնվազն երկու կետ:

2. Գոյություն ունեն մի ուղղի վրա չգտնվող առնվազն երեք կետեր:
3. Ցանկացած երկու կետերով անցնում է ուղիղ, ընդ որում՝ միայն
մեկը:
4. Ուղղի երեք կետերից մեկը, ընդ որում՝ միայն մեկը, ընկած է մյուս
երկուսի միջեւ:
5. Եթե վերադրելիս երկու հատվածների ծայրակետերը համընկնում
են, ապա
համընկնում են նաեւ իրենք՝ հատվածները:
6. Ցանկացած ճառագայթի վրա նրա սկզբնակետից կարելի է տեղադրել
տրվածին հավասար հատված, ընդ որում՝ միայն մեկը․

A B
C

OC=A
Օ B

7. Ցանկացած ճառագայթից տրված կիսահարթության մեջ կարելի է

տեղադրել
տրված չփռված անկյանը հավասար անկյուն, ընդ որում՝ միայն մեկը:
 Տարածաչափության աքսիոմներ

 Մի ուղղի վրա չգտնվող ցանկացած 3 կետով անցնում է հարթություն,

այն էլ միայն մեկը:
 Եթե ուղղի երկու կետերը գտնվում են հարթության մեջ, ապա ուղիղը
պատկանում է այդ հարթությանը:
 Եթե երկու հարթություն ունեն ընդհանուր կետ, ապա նարնք ունեն
այդ
կետով անցնող ընդհանուր ուղիղ, որի վրա գտնվում է այդ
հարթությունների
բոլոր ընդհանուր կետերը:
 Ուղղով եւ նրա վրա չգտնվող կետով անցնում է հարթություն, այն էլ
միայն
մեկը:
 Երկու հատվող ուղղով անցնում է հարթություն, այն էլ միայն մեկը:
 Օրինակներ

Տրված են AC և BD հատվող հատվածները: Ապացուցենք, որ AB, BC, CD, DA հատվածները

գտնվում են միևնույն հարթության մեջ:

Լուծում:
1) Երկրորդ աքսիոմից հետևում է, որ AC և BD հատվածներով կարելի է տանել միակ
ուղիղը, որը նշանակենք α-ով: Հետևաբար, A,B,C և D կետերը գտնվում
են α հարթության մեջ:

2) Երրորդ աքսիոմից հետևում է, որ AB, BC, CD և DA հատվածների բոլոր կետերը

ընկած են միևնույն հարթության մեջ: Հետևաբար, բոլոր չորս հատվածները ընկած
են α մեջ:
 Շնորհակալություն
ուշադրություն համար

Դասախոս՝ Գագիկ
Հայրապետյան

Կազմողներ՝ Սարգսյան Լիլիթ

Լաերտի
Սարգսյան Լիլիթ
Յուրիկի
Պողոսյան Արևիկ
Հովհաննիսյան
Սիրանուշ
Հարությունյան
Սուսաննա
Պողոսյան Սվետլանա
Սայամնյան Գոհար
Մարգարյան
Մարիամ