Genel Ekonomi

Dr.Öğr.Üyesi Abdilcelil KOÇ

celilkoc@isparta.edu.tr
 Tanışma

• Hoş geldiniz Arkadaşlar

• Hepinize 2021-22 Öğretim Yılında
sağlık ve başarılar diliyorum.
BÖLÜM 1:
GİRİŞ
Tanışma-Ders Tanıtımı-Genel
Oryantasyon Bilgileri
İlk hafta
 İktisat nedir? Tanımı

• İktisat bilimi, sınırsız ihtiyaçları kıt kaynaklarla karşılayarak,

maksimum fayda sağlamayı amaçlayan sosyal bilim dalıdır.
• Kıt kaynaklar ile isteklerin tümü karşılanamadığı için ihtiyaçların
(isteklerin) bir bölümü karşılanırken bir bölümü ise
karşılanamamaktadır.
•  Neyi üreteceğine veya tüketeceğine karar verirsin 
TERCİHLER BİLİMİ
 Mikroekonomi– Temel Kavramlar

BİLİM DALI OLARAK İKTİSAT

Ekonomi’ kelimesi latince ev anlamına gelen ‘Oiko’

ve yönetim–idare anlamına gelen ‘Nomos’
sözcüklerinin birleşiminden oluşmakta ve kelime
anlamı olarak ekonomi (oikonomia), ev idaresi-
yönetimi anlamına gelmektedir.

1776 yılında Adam Smith’in “Ulusların Zenginliği”

adlı eseri modern ekonominin başlangıcı olarak
edilmektedir.
 1.6. MİKRO VE MAKROEKONOMİ
• Mikroekonomi  bireysel olarak tüketiciler ve
firmalar gibi karar birimlerinin kararları iktisadi
olarak analiz edilir. Diğer bir deyişle
mikroekonomide kıtlık ve tercih sorunları ile
karşılaşan bireysel karar birimlerinin iktisadi
kararları incelenir: Fayda maksimizasyonu, kar
maksimizasyonu vb.
• Makroekonomi  ekonominin işleyişi bir bütün
olarak analiz edilir. Buna göre, bireysel karar
birimleri yerine toplulaştırılmış, yani tek bir tüketici
yerine tüm tüketiciler veya tek bir firma yerine tüm
firmalar dikkate alınır.
 Pozitif vs. Normatif İktisat
• İktisat bilimi, makro ve mikroekonominin yanısıra
pozitif ve normatif iktisat olarak ikiye ayrılır.
• Pozitif iktisat iktisadi olaylar değer yargısı
içermeden neden sonuç ilişkisi kapsamında
incelenir.
• Örnek?
• Normatif İktisat değer yargılarını içeren normatif
iktisatta ise, ekonomik gelişme için alınması
gereken önlemler yani olması gerekenler incelenir.
Ne olması gerektiği  İktisat Politikası
• Örnek?
 Mikroekonomi– Temel Kavramlar

• Kıtlık kavramı?
• Dünyada mevcut kaynaklar sonsuz olmayıp kıttır,
ancak bireylerin ve toplumların istekleri ise
sınırsızdır. Bireylerin ve toplumun tüm isteklerini
sahip oldukları kaynaklarla karşılayamaması
olarak ifade edilen kıtlık kavramı, iktisat bilim
dalının merkezi konumundaki sorunlarından birini
teşkil etmektedir.
• Örnek?
• İktisat biliminde mallar;
– İktisadi Mallar
– İktisadi Olmayan Mallar olarak sınıflandırılabilir.
• Bu sınıflamada, üretimi için bir maliyete katlanılan veya fiyatı olan
mal ve hizmetler iktisadi mal olarak nitelendirilir. Bununla birlikte,
arzı talebinden fazla olan, yani üretimi için bir maliyete
katlanılmadan elde edilebilen hava gibi mallar ise iktisadi
olmayan mallar olarak adlandırılır.
 İktisadi Sorunlar? (Basic
Economic Problems)
• AMAÇ: Kıt kaynaklarla(shortage source) sınırsız
ihtiyaçları(unlimited needs) karşılayarak toplam refahı
maksimize etmek (o maximize total welfare/prosperity)
• SORUNLAR:
– kıt kaynaklarla hangi mallardan ne miktarlarda üretileceği
 Buğday mı? Buzdolabı mı? İkisi de mi? ve kaç tane?
– bu malların kimler tarafından ve nasıl üretileceği  Hangi
firma (devlet mi yoksa!) ya da çalışanlar üretecek? Hangi
üretim faktöründen ne kadar kullanılacak? Emek yoğun
mu, sermaye/teknoloji yoğun mu üretilecek?
– malların kimler için üretileceğidir  Mal ve hizmetler kimin
için üretilecek? Sadece zenginlere mi hitap edecek, yoksa
düşük gelirli de ulaşabilecek mi? Engellilere yönelik mi?
Buna Kapitalist sistemde piyasa, Planlı ekonomide devlet
karar verir.
 Üretim Faktörleri

• Mal ve hizmetlerin üretimi gerçekleştirilirken üretim

sürecinde kullanılan kaynaklara üretim faktörleri
(production factors) denir.
• Üretim Faktörleri ve elde ettikleri gelirler:
– Emek veya işgücü (Labour) Ücret (wage) ve maaş (salary)
– Doğal Kaynaklar(Natural resources)  Rant(rent)
– Sermaye(capital)  Faiz(intrest)
– Müteşebbis (entrepreneur)(Girişimci)  Kâr(profit)
• Üretim sürecinde bir ekonomideki tüm üretim faktörlerinin
üretimde kullanılması tam istihdam(full employment),
• üretim faktörlerinin bir kısmının üretimde kullanılmaması
durumu ise eksik istihdam(underemployment) olarak
adlandırılır.
 Fırsat Maliyeti (Opportunity cost)
Alternatif maliyet
• Bir ekonomide kaynaklar kıt olduğu için bir malın
üretimi gerçekleştiğinde diğer malların üretiminden
vazgeçilir veya daha az miktarlarda üretilir.

• İşte, bir malın üretimi gerçekleştiğinde diğer malların

üretiminden vazgeçilen veya bir ihtiyaç giderildiğinde
diğer ihtiyaçların giderilememesi nedeniyle ortaya
çıkan kayba fırsat maliyeti denir.
 Üretim İmkanları Eğrisi (Production
•
possibilities Curve)
Tam istihdam, eksik istihdam ve fırsat maliyeti kavramlarını,
tam
istihdam koşullarındaki bir ekonomide belirli bir dönemde ve veri
teknolojik koşullar altında üretilebilecek olan maksimum düzeydeki
mal ve hizmet bileşimlerinin geometrik yerini ifade eden üretim
imkanları eğrisi ile açıklamak mümkündür.
• Şekle göre, veri teknolojik koşullar ve tam istihdam durumunda
üretilebilecek maksimum düzeydeki üretim miktarlarının bileşimini
ifade eden A, B, C, D ve E gibi kombinasyonların birleştirilmesi ile
şekildeki AE eğrisi ile temsil edilen üretim imkanları eğrisi elde
edilir. Bu örnek artan fırsat maliyetlerini göstermektedir.
Bilgisayar
Bilgisayar Otomobil
• (1000
adet/yıl)
(1000
adet/yıl)
Kombinasyon
Fırsat
Maliyeti 800
A
B
K
Ul
aş
ıla
m
ay
an
Et C Bö
800 0 A kin
Ol
lg
e
ma
700 40 B 2,5 ya
nB
ölg D
500 80 C 5,0 200 F
e

200 120 D 7,5

10 E
0 140 E 0
40 140 Otomobil
 Farklı Üretim Olanakları Eğrisi

Şekil 1.2: Azalan ve Sabit Fırsat Maliyeti Durumunda Üretim İmkanları

Eğrisi

(a) Azalan Fırsat Maliyeti (b) Sabit Fırsat Maliyeti

Bilgisayar

0 Bilgisayar
0
Otomobil Otomobil
 1. 4 EKONOMİK BÜYÜME(ECONOMİC GROWTH)

• Üretim imkanları eğrisi sabit bir eğri niteliğinde

olmayıp zaman içinde teknolojik gelişmelere,
üretim faktörlerinin miktarı ve niteliğine bağlı
olarak sağa veya sola kayabilir.
• Ekonomik büyüme olarak nitelendirilen üretim
kapasitesinin artması durumunda üretim imkanları
eğrisi sağa doğru aksi durumda, yani ekonominin
daralması (küçülme) durumunda ise sola kayar.
Şekil 1.3: Üretim İmkanları Eğrisindeki Değişimler

(a) (b) (c)

Bilgisayar

Bilgisayar

Bilgisayar
C

A
B

B D
0 0 0
Otomobil Otomobil Otomobil
 1.5. KARAR BİRİMLERİ VE İKTİSADİ
AKIM ŞEMASI (economic flow chart)
• Bir ekonomide karar birimi olarak başlıca dört
unsur yer alır:
• Hanehalkı(housholds (tüketici-consumer),
• Firma(firm),
• Devlet (State)
• Dış alem(Foreign).
Ekonomik faaliyetlerin bir ekonomide nasıl
gerçekleştiği ekonomide devletin ve dış alemin
olmadığı (kapalı ekonomi) basitleştirici varsayım
altında iktisadi akım şeması ile açıklanabilir.
Şekil 1.4: İktisadi Akım Şeması

Ürün Talebi (3) Ürün Arzı (7)

Mal ve Hizmet
(Ürün) Piyasası
Ürün Bedeli (4) Gelir (8)

Hane Halkı Firmalar

Faktör Gelirleri (2) Faktör Bedeli (6)

Üretim Faktörü Arzı (1)

Faktör Piyasası Üretim Faktörü Talebi (5)
(8)